Rafał Kudli ski Rozwój tematycznych kanałów telewizji satelitarnej w Europie w latach 1989-2009
TYTUŁ: ROZWÓJ TźMATYCZNYCH KANAŁÓW TźLźWIZJI SATźLITARNźJ W źuropiź W LATACH 1989 2009 WYDANIE ELEKTRONICZNE KOREKTA : ANTONINA JUSZKIźWICZ, MICHAŁ SZYMCZAK PROJźKT OKŁADKI : RAŻAŁ KUDLI SKI WYKONANIź OKŁADKI: PIOTR MIźCZKOWSKI ZDJ CIź Z OKŁADKI : CHRISTOPHź BINSź PATRON MEDIALNY : NEWSFix Magazine http://www.newsfix.pl ISBN : 978-83-272-3193-2 2Ńń1 Copyright by Rafał Kudli ski / ITQ MźDIA,ALL RIżHTS RźSźRVźD Wszelkie grafiki kanałów telewizyjnych u yte zostały w celach naukowych do ilustracji przykładów i porównania zmian na przestrzeni 2Ń lat, zgodnie z Art.27 i Art. 29 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Prawa do logotypów zastrze one przez ich wła cicieli. Wszelkie opinie zawarte w ksi ce s opiniami autora na podstawie obserwacji i analiz własnych.
Dla mojej Mamy, za 17 lat wsparcia moich zainteresowa zwi zanych z telewizj satelitarn
R E -2009 5 SPIS TRE CI 1. POCZ TKI TźLźWIZJI SATźLITARNźJ W źuropiź..6 2. WIELKA BRYTANIA BSKYB.12 SKY ONE 23 SKY MOVIES. 30 SKY SPORTS... 39 SKY NźWS. 45 3. SZWECJA VIASAT, FILMNET... 50 VIASAT.. 52 FILMNET/CANAL+...55 4. FRANCJA CANALSAT, TPS, ABSAT/BIS TV..60 CANALSAT 60 TPS.. 65 ABSAT/BIS 67 5. NIEMCY PREMIERE, DF1, SKY.......67 6. POLSKA MULTICHOICE, CYFRA+, TELEWIZJA N, CYŻROWY POLSAT.... 83 MULTICHOICE.. 85 CYFRA+.. 92 TELEWIZJA N 100 CYFROWY POLSAT. 106 7. PODSUMOWANIE. ńń4
R E -2009 6-1- POCZ TKI TEMATYCZNEJ TELEWIZJI SATELITARNEJ W EUROPIE Czym jest tematyczny kanał telewizji satelitarnej, co mo emy na nim obejrzeć, jaki jest sposób nadawania, czym ró ni si ramówka od popularnych kanałów ogólnych? Dla jednych oczywisto ć, dla innych wielka niewiadoma. Zanim przejdziemy do analizy poszczególnych przykładów, przedstawione zostan definicje przydatne w zrozumieniu tekstu oraz dadz wi kszy pogl d na opisywan tematyk. Tematyczny kanał telewizji forma kanału telewizyjnego skierowana do okre lonej grupy odbiorców zainteresowanych konkretn tematyk programów nadawanych na jego antenie, np.: kanał filmowy, sportowy, muzyczny, erotyczny, dzieci cy, dokumentalny lub bardziej szczegółowo, np.: kanał filmowy nadaj cy tylko filmy komediowe, kanał nadaj cy muzyk country lub ze wzgl du na płeć lub wiek odbiorcy.
R E -2009 7 Telewizja satelitarna - forma nadawania sygnału telewizyjnego wykorzystuj cego sztuczne satelity Ziemi, które s umieszczone na wysoko ci 35786 km na orbicie geostacjonarnej. Satelita znajduj cy si w konkretnym punkcie obraca si z t sam pr dko ci co Ziemia, przez co umo liwia odbiór sygnału osobom posiadaj cym anteny satelitarne, skierowane na odpowiedni cz ć nieba. Za pomoc nadajnika umieszczonego na satelicie istnieje mo liwo ć dystrybuowania sygnału na du ych powierzchniach kuli ziemskiej, co znacznie obni a koszty nadawania. Na rynku w ci gu zaledwie 2Ń lat (ń989-2ńń9) pojawiły si setki kanałów tematycznych dotykaj cych prawie wszystkich sfer ycia człowieka. Olbrzymie grupy medialne próbuj na ka dym kroku zdobyć nowych odbiorców, wymy laj c nowe przedsi wzi cia zwi zane z telewizj tematyczn. Telewizyjny rynek zacz ł rozkwitać w źuropie na pocz tku lat 9Ń-tych XX wieku, gdy Société źuropénne des Satellites (SES) obecnie SES ASTRA - wystrzeliła na orbit okołoziemsk satelit ASTRA ńa(ń988) i ńb (ń99ń). Pozwoliło to głównie nadawcom z Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Niemiec rozpocz ć nadawanie pierwszych kanałów tematycznych, skierowanych do odbiorców indywidualnych. Niew tpliwym plusem wykorzystania
R E -2009 8 technologii telewizji satelitarnej była dost pno ć do oferty. Odbiorc mógł zostać ka dy, b d cy w zasi gu wi zki nadawczej satelitów ASTRA, posiadaj cy telewizor, odbiornik satelitarny (zwany potocznie dekoderem) oraz niewielk anten satelitarn wyposa on w LNB (Low Noise Block- konwerter). Ruch na rynku satelitarnej telewizji tematycznej w latach 90- tych rozpocz ły du e grupy medialne. Do liderów na rynku mo na było zaliczyć British SKY Broadcasting Network odpowiedzialn za powstanie na SKY Multichannels Package w ń993 roku, VIASAT i kanał TVńŃŃŃ, TźLźCLUB nadawc filmowego kanału o tej samej nazwie oraz PRźMIźRź - jedynego na tamte czasy nadawcy telewizji tematycznej w Niemczech. Na rynku francuskim, hiszpa skim, skandynawskim oraz polskim rozpocz ł ofensywne działania CANAL+. Widownia u schyłku lat 8Ń-tych była niewielka, ale wraz ze wzrostem ilo ci dost pnych kanałów zacz ła rosn ć wykładniczo, si gaj c dzi ponad ńńń milionów odbiorców. Zal kiem i najszybszym obszarem rozwoju telewizji satelitarnej w źuropie była Wielka Brytania, która na przełomie
R E -2009 9 lat 80-tych i 90-tych miała dwóch niezale nych operatorów satelitarnej telewizji tematycznej. Potencjalni odbiorcy mieli mo liwo ć przebierania w ofercie SKY Television oraz BSB (British Satellite Broadcasting). Na pocz tku swojej działalno ci, która wystartowała 5 lutego ń989 roku, SKY Television oferowała 4 kanały tematyczne: SKY NEWS 24 godzinny kanał informacyjny, SKY ONź kanał dedykowany szeroko poj tej rozrywce tj. seriale, talk shows oraz programy dla dzieci, SKY MOVIES 24 godzinny kanał filmowy (na pocz tku emisji darmowy, lecz pó niej kanał wymagał subskrypcji. - przyp. autora) oraz paneuropejski źurosport nadaj cy przekazy telewizyjne z ró nych dyscyplin sportowych. Wykorzystuj c dobr pass na rynku telewizyjnym korporacja BSB zdecydowała si na start swojej własnej platformy w marcu ń99ń roku, korzystaj c z odległego satelity Marcopolo ń. Abonenci mieli dost p do podobnego tematycznie wachlarza kanałów, od filmowego na sportowym ko cz c. Minusem był wybór nowego odległego od innych satelity, co zaw ało dost p do ogólnie dost pnych kanałów, które były w zasi gu pilota dla abonentów SKY Television (Astra ń9.2ź stała si w latach 9Ń-tych najwi kszym dostawc kanałów telewizji tematycznej przyp autora). Po roku
R E -2009 10 konkurencji na rynku doszło do fuzji BSB i SKY Television daj c do dzi (2ŃŃ9 rok) istniej ce imperium telewizyjne BSKYB. W Europie kontynentalnej rynek równie po ń99ń roku nabrał tempa rozwoju. We Żrancji królował CANAL+, który pod koniec lat 90-tych opanował wiele rynków europejskich (m.in. Polsk, Holandi, Hiszpani oraz Skandynawi ). W Skandynawii o swoj pozycj rynkow walczyła korporacja MTż (Pakiet kanałów tematycznych VIASAT - przyp. autora). Niemieckoj zyczne pa stwa ostro nie podchodziły do rozwoju tematycznych kanałów satelitarnych ze wzgl du na bardzo rozwini t struktur darmowej telewizji ogólnej, która w wi kszo ci przypadków satysfakcjonowała publiczno ć. Jedyn mark, która w latach 9Ń-tych odnosiła sukces na płaszczy nie tematycznej telewizji satelitarnej była PRźMIźRź oraz po ń996 roku pakiet kanałów cyfrowego pakietu DŻń. Polska równie miała swoje kanały tematyczne. Pierwsze z nich zawitały w naszym kraju dzi ki MULTICHOICź i CANAL+ a wszystko zacz ło si w ń994 roku. ŻilmNet, Discovery, MTV, CMT, QVC czy CANAL+ to jedne z pierwszych tematycznych kanałów satelitarnych dost pnych na naszym rodzimym rynku. W dalszej cz ci ksi ki przedstawiono rozwój i ofert
R E -2009 11 tematycznych kanałów satelitarnych od ń989 do 2ŃŃ9 na wybranych przykładach z Wielkiej Brytanii oraz kontynentalnej Europy.
R E -2009 12-2- WIELKA BRYTANIA British SKY Broadcasting Zal kiem i najszybszym obszarem rozwoju telewizji satelitarnej w źuropie była Wielka Brytania, która na przełomie lat 80-tych i 90-tych miała dwóch niezale nych operatorów satelitarnej telewizji tematycznej. Potencjalni odbiorcy mieli mo liwo ć przebierania w ofercie SKY Television oraz BSB (British Satellite Broadcasting). Historia BSKYB rozpocz ła si na pocz tku lat 8Ń-tych w sieci telewizji kablowej Wielkiej Brytanii i niektórych krajach Europy kontynentalnej. SKY Channel- flagowy kanał telewizji SKY- mo e posłu yć za przykład pierwszego kanału tematycznego nadaj cego programy skierowane do zainteresowanych serialami telewizyjnymi i programami dla dzieci i młodzie y. Po du ym sukcesie na rynku na pocz tku lat 80-tych Rupert Murdoch postanowił wykorzystać