Istotność wczesnej diagnostyki w kierunku bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 4, 210-214, 2013 Istotność wczesnej diagnostyki w kierunku bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży PAULINA DURKA 1, JERZY LEIBSCHANG 2 Streszczenie Przyjmuje się, że zakażenia układu moczowego dotyczą 2-10% pacjentek w ciąży. Nie stwierdza się znaczących różnic w występowaniu bezobjawowego bakteriomoczu pomiędzy pacjentkami w ciąży a aktywnymi seksualnie kobietami nieciężarnymi. Mimo to, w związku ze zmianami w układzie moczowym podczas ciąży, wzrasta ryzyko objawowych infekcji dróg moczowych zapalenia pęcherza moczowego oraz odmiedniczkowego zapalenia nerek. Ciężarne, u których we wczesnej ciąży w posiewie moczu stwierdza się bezobjawowy bakteriomocz, są narażone na zachorowanie na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek. Ponadto zwiększa się ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego, urodzenia dziecka hipotroficznego oraz z małą urodzeniową masą ciała. W związku z licznymi powikłaniami, jakie niosą infekcje układu moczowego w ciąży, należy się zastanowić nad wprowadzeniem obligatoryjnego posiewu moczu u każdej ciężarnej. Słowa kluczowe: ciąża, bezobjawowy bakteriomocz, posiew moczu Wstęp Zakażenia układu moczowego są jedną z najczęściej rozpoznawanych jednostek chorobowych w ciąży. Szacuje się, że u jednej na trzy kobiety w wieku rozrodczym dojdzie do infekcji układu moczowego [1]. Ze względu na fizjologiczne zmiany, jakie zachodzą w układzie moczowym podczas ciąży, kobiety ciężarne są szczególnie narażone na ten rodzaj infekcji. Mimo to zakażenia układu moczowego u tych pacjentek nie występują częściej niż u kobiet nieciężarnych. Najczęściej rozpoznawanym patogenem w posiewach moczu jest Gram-ujemna bakteria Escherichia coli, której specyficzne czynniki wirulencji sprzyjają powstawaniu zakażeń dróg moczowych. Infekcje układu moczowego mogą być ograniczone jedynie do samego wzrostu bakterii w moczu, bądź do pojawienia się tzw. odpowiedzi zapalnej, dającej jednocześnie szereg fizycznych objawów. Dlatego też termin zakażeń układu moczowego używany jest zarówno dla form bezobjawowych samego bakteriomoczu, jak i objawowych, wliczając w to: zapalenie cewki moczowej, zapalenie pęcherza moczowego, odmiedniczkowe zapalenia nerek, ostre odmiedniczkowe zapalenia nerek przebiegające z bakteriemią lub/oraz posocznicą. Nieleczone zakażenia układu moczowego w czasie ciąży mogą doprowadzić do wielu powikłań. U kobiet ciężarnych z rozpoznanym bakteriomoczem często stwierdza się dodatkowo nadciśnienie tętnicze oraz niedokrwistość. Zauważono również, iż infekcje te niejednokrotnie przyczyniają się do porodów przedwczesnych, małej urodzeniowej masy ciała noworodka, a nawet do śmierci wewnątrzmacicznej płodu. Wielu autorów jest zdania, że leczenie bezobjawowego bakteriomoczu u kobiet ciężarnych jest kwestią bezdyskusyjną, głównie z powodu niebezpieczeństwa rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek [2]. Niemniej jednak, do dnia dzisiejszego kontrowersyjną sprawą pozostaje wprowadzenie u wszystkich ciężarnych przesiewowego badania, np. posiewu moczu, w kierunku bezobjawowego bakteriomoczu. Diagnostyka Najlepszą i najdokładniejszą metodą diagnozowania zakażeń układu moczowego jest posiew moczu [3]. Badanie to polega na pobraniu do sterylnego pojemnika próbki moczu, a następnie przesłaniu jej do laboratorium mikrobiologicznego w celu wyhodowania bakterii na specjalnej pożywce. Posiew moczu pozwala na określenie występowania w moczu konkretnego szczepu bakterii. Ponadto, na podstawie wyhodowanych patogenów, można ustalić ich lekowrażliwość, co jest niezbędne do wykonania antybiogramu [4]. Kolejną metodą stwierdzającą nieprawidłowości moczu jest ocena ogólna moczu przy użyciu testów paskowych [5]. Jest to tani i wygodny sposób analizy moczu, bez konieczności transportu próbki do laboratorium. Pasek testowy do oceny moczu to cienki plastikowy pasek, nasączony odczynnikami, które reagują z wybranymi składnikami moczu. Efektem takiej reakcji jest zmiana zabarwienia pola testowego. W diagnostyce zakażeń układu moczowego zwraca się uwagę przede wszystkim na obecność w moczu azotynów i leukocytów. Te pierwsze powstają w wyniku redukcji wydalonych z moczem azotanów pochodzenia pokarmowego przez bakterie Gramujemne takie jak: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter. Wykrycie azoty- 1 Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny 2 Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. Św. Rodziny w Warszawie

Istotność wczesnej diagnostyki w kierunku bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży 211 nów w badaniu przy użyciu testu paskowego jest równoznaczne z obecnością bakterii w moczu. Badanie to nie wyklucza jednak bakteriurii w przypadku, gdy wynik jest ujemny. Często na oznaczenie azotynów ma wpływ przyjmowanie przez pacjenta dużej ilości kwasu askorbinowego. Ten sam czynnik może mieć wpływ w przypadku wykrywania esteraz leukocytowych. Poprzez ich aktywność można stwierdzić obecność leukocytów w moczu, które również mogą przemawiać za infekcją układu moczowego. Ponadto zwraca się również uwagę na obecność erytrocytów, które w liczbie powyżej 5 mogą być wykryte za pomocą testów paskowych [6]. W przypadku erytrocyturii oraz leukocyturii, bardziej wiarygodne jest badanie z użyciem testów paskowych niż ocena osadu moczu w laboratorium, ze względu na szybki rozpad komórek w specyficznie agresywnym środowisku moczu. W tabeli 2 przedstawiono kryteria pomocne w ustaleniu rodzaju infekcji układu moczowego [7]. Przyjmuje się, że przesiewowe wykrywanie bezobjawowego bakteriomoczu u kobiet ciężarnych ma istotne znaczenie, gdy występowanie tego schorzenia przekracza 2% w populacji [8]. Wiąże się to z ryzykiem pojawienia ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek, które przy nieleczonym bezobjawowym bakteriomoczu komplikuje 20% do 40% ciąż. Natomiast leczenie bezobjawowej bakteriurii zmniejsza to ryzyko do 3% [9]. Występowanie ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek ogólnie szacuje się na 1-2% wśród wszystkich kobiet ciężarnych. Rycina 1 przedstawia oszacowaną liczbę zachorowań na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek wśród 10 000 ciężarnych, które zostałyby poddane diagnostyce w kierunku bezobojawowego bakteriomoczu [10]. Przyjęto, że 2% kobiet będzie miało rozpoznane odmiedniczkowe zapalenie nerek bez profilaktycznie wykonanego posiewu moczu. Natomiast wśród diagnozowanych ciężarnych w pierwszym trymestrze, bezobjawowy bakteriomocz rozpoznany będzie u 5% pacjentek, co jest zgodne z ogólnym występowaniem bezobjawowej bakteriurii u kobiet w ciąży. Zakłada się, iż pomimo leczenia, u około 3% chorych rozwinie się odmiedniczkowe zapalenie nerek. Mimo to, profilaktyczne przeprowadzenie w pierwszym trymestrze posiewu moczu oraz zastosowanie odpowiedniego leczenia, pozwala na uniknięcie u 109 ciężarnych zachorowania na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek. Reasumując, posiew moczu wykonany w pierwszym trymestrze ciąży wraz z odpowiednim leczeniem może zmniejszyć występowanie ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek wśród kobiet ciężarnych o około 55%. Tabela 1. Kryteria rozpoznania infekcji układu moczowego Rodzaj Objawy Wyniki badań Bezobjawowy bakteriomocz Ostre zapalenie pęcherza moczowego Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek Brak objawów Częstomocz, bolesne oddawanie moczu, parcia naglące na pęcherz moczowy, ból w okolicy nadłonowej Gorączka (> 38 stopni), dreszcze, bóle w okolicy lędźwiowej, ból promieniujący do pachwiny, bóle mięśniowe, dodatni objaw Goldflama po stronie zakażonej nerki, nudności, wymioty > 5 leukocytów > 3-5 leukocytów > 2-5 erytrocytów > 3-5 leukocytów > 2-5 erytrocytów Ryc. 1. Liczba zachorowań na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek wśród 10 000 ciężarnych, które zostałyby poddane diagnostyce w kierunku bezobojawowego bakteriomoczu W badaniach przeprowadzonych przez Rouse a [11] zauważono, że obligatoryjne wykrywanie i leczenie bezobjawowego bakteriomoczu generuje 5-krotnie niższe koszty niż diagnostyka i leczenie pacjentek z ostrym odmiedniczkowym zapaleniem nerek. Ponadto stwierdzono, iż przy występowaniu bakteriurii powyżej 9% w populacji kobiet ciężarnych, bardziej opłacalne jest, w stosunku do testów paskowych, zastosowanie posiewu moczu jako badania przesiewowego (OR = 0,7). Rekomendacje U.S. Preventive Services Task Force (USPSTF) [12] wprowadziło rekomendacje wykrywania bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży. Zalecają, aby posiew moczu został wykonany między 12. a 16. tygodniem ciąży. Uzasadnieniem tej rekomendacji jest zredukowanie liczby zachorowań na objawowy typ infekcji układu moczowego i zmniejszenie ryzyka porodu przedwczesnego oraz urodzenia dziecka z małą masą ciała.

212 P. Durka, J. Leibschang Podobne zalecenia wprowadziło The American Academy of Family Physicians (AAFP) [13], które również zaleca wykonywanie posiewu moczu u pacjentek między 12. a 16. tygodniem ciąży, bądź na najbliższej wizycie u ginekologa po upływie 16. tygodnia. Natomiast The American Congress of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) [14] sugeruje wykonanie posiewu moczu u pacjentek ciężarnych, które pierwszy raz zgłaszają się do ginekologa w ciąży. Następne takie badanie należałoby powtórzyć w trzecim trymestrze ciąży. Dotychczas w Polsce nie powstały takie rekomendacje, które pozwoliłyby wychwycić i jednoznacznie postawić diagnozę bezobjawowego bakteriomoczu u kobiet ciężarnych. Warunkiem rozpoznania bakteriurii jest stwierdzenie w dwóch posiewach moczu, zrobionych w odstępach 24 h, takich samych szczepów bakterii. Mimo to bardzo często stawia się rozpoznanie infekcji układu moczowego i wprowadza leczenie tylko na podstawie samego badania ogólnego moczu. Powikłania Wielu autorów zaznacza w swych publikacjach korelacje pomiędzy infekcją układu moczowego a występowaniem powikłań u kobiet ciężarnych oraz u ich nowonarodzonych dzieci. Przede wszystkim zwrócono uwagę na częstsze występowanie porodu przedwczesnego, nadciśnienia tętniczego oraz niedokrwistości. Wśród powikłań, jakie mogą wystąpić u pacjentek z rozpoznanym zakażeniem układu moczowego, wyróżnia się zapalenie błon płodowych i stan zapalny endometrium w połogu. Nadciśnienie tętnicze Mechanizm powstawania nadciśnienia tętniczego u kobiet z infekcją układu moczowego nie jest do końca znany. Przyjmuje się, że może dochodzić do uszkodzeń śródbłonka naczyń tętniczych, powodujących tym samym zaburzenia maciczno-łożyskowego przepływu krwi. Hipotezę tą potwierdzają badania Hsu i wsp. [15], przeprowadzone na ponad 13 tysiącach ciężarnych. Stwierdzili oni, iż infekcja układu moczowego silnie koreluje z występowaniem nadciśnienia tętniczego w porównaniu ze zdrowymi pacjentkami (OR = 2,63, z 95% prawdopodobieństwem w przedziale ufności 2,03-3,42). Ci sami badacze zauważyli, że rozpoznanie nadciśnienia tętniczego u ciężarnych z zakażeniem dróg moczowych często wiąże się z zapaleniem błony śluzowej macicy w okresie połogu (OR = 2,93, z 95% prawdopodobieństwem w przedziale ufności 2,28-3,77). Inne spostrzeżenia odnotowano w publikacji Robertsona i wsp. [16], gdzie nie stwierdzono żadnych różnic w częstości występowania nadciśnienia tętniczego u pacjentek z bakteriomoczem. Niedokrwistość Robertson i wsp. [16] udowodnił istnienie korelacji pomiędzy pojawianiem się niedokrwistości u kobiet w ciąży a rozpoznanym u nich zakażeniem układu moczowego. Zauważono, że powikłanie to odnotowuje się 2 razy częściej u pacjentek ze stwierdzoną infekcją dróg moczowych niż u zdrowych ciężarnych. Problem ten szczególnie dotyczy pacjentek nieleczonych z powodu bakteriomoczu. Hill i wsp. [17] stwierdzili, że niedokrwistość obserwuje się najczęściej wśród ciężarnych z ostrym odmiedniczkowym zapaleniem nerek. Prawie u 25% pacjentek z tym schorzeniem stwierdza się hematokryt poniżej 30%, natomiast w 1% przypadków wymagane jest przetoczenie masy erytrocytarnej. Ponadto na ciężkość niedokrwistości ma wpływ przebieg ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek. Niższe wartości hematokrytu stwierdza się u pacjentek przy ostrej niewydolności oddechowej, w porównaniu z pacjentkami bez epizodu ARDS. Poród przedwczesny Na przestrzeni lat wykonano wiele badań potwierdzających zależność występowania porodu przedwczesnego u kobiet z rozpoznanym w ciąży zakażeniem układu moczowego. Przyjmuje się, że u tych pacjentek ryzyko porodu przedwczesnego jest 2,5-krotnie większe niż u zdrowych ciężarnych [18]. Wprowadzenie odpowiedniego leczenia bakteriomoczu zdecydowanie zmniejsza częstość występowania porodu przedwczesnego [19]. Najprawdopodobniej za wywołanie przedwczesnej czynności skurczowej odpowiedzialne jest wydzielanie przez doczesną i błony płodowe fosfolipazy A, powodując tym samym pobudzenie wydzielania prostaglandyn oraz subkliniczne zapalenie błon płodowych. Inna teoria głosi, iż przyczyną porodu przedwczesnego jest bezpośrednia stymulacja macicy przez endoksyny bakteryjne. Również zauważono, iż po zastosowaniu antybiotyków przy infekcji układu moczowego wywołanej Gram-ujemnymi bakteriamii mogą pojawić się skurcze macicy [20]. W badaniach Naheed i wsp. [21], zaobserwowano, iż statystycznie częściej (p < 0,05) poród przedwczesny występuje częściej wśród pacjentek z rozpoznanym bezobjawowym bakteriomoczem w porównaniu ze zdrowymi pacjentkami w ciąży (21% vs. 4,9%). Podobne wyniki (p < 0,05) uzyskali Schieve i wsp. [22], gdzie również znacząco więcej poródów przedwczesnych zaobserwowano wśród pacjentek z infekcją układu moczowego w porównaniu ze zdrowymi kobietami w ciąży (18,2% vs. 10,2%). Wśród najczęstszych powikłań u dzieci matek chorujących na zakażenia układu moczowego wyróżnia się małą urodzeniową masę ciała, wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu oraz śmierć okołoporodową. Ponadto stwierdzono u tych dzieci częstsze występowanie dziecięcego porażenia mózgowego oraz infekcji poporodowej. Mała urodzeniowa masa ciała Według definicji WHO każdy noworodek, bez względu na stopień dojrzałości, który urodzi się z masą ciała poniżej 2500 g zaliczany jest do grupy noworodków z małą urodzeniową masą ciała (LBW) [23]. Wiele publikacji wykazało częste występowanie tej przypadłości u noworodków matek z rozpoznanym zakażeniem układu moczowego. Szacuje się [24], że odsetek noworodków z małą

Istotność wczesnej diagnostyki w kierunku bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży 213 urodzeniową masą ciała wynosi 27%, gdzie u matek bez współistniejącego zakażenia układu moczowego urodzenia takich dzieci nie przekraczają 10%. Wprowadzenie leczenia bezobjawowego bakteriomoczu według antybiogramu zmniejsza o 44% ryzyko urodzenia dziecka z masą ciała poniżej 2500 g [25]. W analizie przeprowadzonej przez Scheiner i wsp. [26] badano wpływ bezobjawowej przebytej bakteriurii w ciąży na występowanie małej urodzeniowej masy ciała u noworodków. W grupie tej stwierdzono dużo wyższy odsetek dzieci urodzonych z masą ciała poniżej 2500 gramów (13,3%) niż wśród noworodków matek zdrowych (7,9%), co daje różnice istotne statystycznie p < 0,001. Ponadto ryzyko wystąpienia małej urodzeniowej masy ciała dla tej analizy wynosi OR = 1,8. Smaill i wsp. [27] wykazali słuszność rozpoznawania i leczenia w ciąży bezobjawowego bakteriomoczu w ciąży. Zauważyli, że u 13% noworodków, których matki z bezobjawową bakteriurią nie zostały poddane leczeniu, stwierdzono urodzeniową masę ciała poniżej 2500 gramów, zaś wśród matek, które przeszły antybiotykoterapię, mała urodzeniowa masa ciała dotyczyła 8,3% dzieci (p < 0,05). Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu Wśród powikłań, jakie mogą wystąpić u dzieci urodzonych przez matki z infekcją układu moczowego wymienia się wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu. Pojęcie to odnosi się do dzieci, których wymiary antropometryczne (zwykle masa i długość) ciała są dużo niższe niż średnia populacyjna dla danej rasy, płci i długości trwania ciąży [23]. Ryzyko wystąpienia hipotrofii jest 2-krotnie większe u dzieci pacjentek z rozpoznanym bakteriomoczem niż u zdrowych ciężarnych [18, 26]. Wczesna infekcja okresu noworodkowego Zakażenia okresu noworodkowego są jedną z najczęstszych przyczyn zachorowalności nowonarodzonych dzieci i niestety kształtują niekorzystny profil umieralności noworodków w Polsce. Wielu autorów zaznacza [28, 23], iż wśród czynników ryzyka wczesnej infekcji okresu noworodkowego, zakażenia układu moczowego u kobiet w ciąży mają znaczący wpływ na pojawienie się zakażeń poporodowych u nowonarodzonych dzieci. Wszystko odbywa się zwykle podczas porodu lub drogą wstępującą, kiedy to bakterie przenikają do jamy macicy, zakażając jajo płodowe. Najczęstszymi patogenami, odpowiedzialnymi za tego typu infekcje są bakterie Gram-ujemne, szczególnie Escherichia coli. W zależności od źródła, szacuje się, iż ryzyko wystąpienia wczesnej infekcji u noworodków, u których matek stwierdzono w ciąży zakażenie układu moczowego wzrasta 14-krotnie [29], a nawet 21-krotnie [30] w stosunku do dzieci matek zdrowych. Inne Na uwagę również zasługuje, częstsze występowanie zapalenia błon płodowych wśród pacjentek z infekcją układu moczowego w porównaniu ze zdrowymi ciężarnymi (OR = 1,4 95 przedział ufności 1,1-1,9) [31]. To z kolei może wiązać się z przedwczesnym odpłynięciem płynu owodniowego. Zwrócono także uwagę na zwiększoną śmiertelność okołoporodową noworodków, których matki miały stwierdzone w ciąży infekcje dróg moczowych. Przyjmuje się [18], że śmiertelność noworodków u tych matek jest 2,4 razy częstsza w porównaniu z dziećmi zdrowych kobiet. Ponadto zauważono zwiększone ryzyko wewnątrzmacicznego obumarcia płodu u pacjentek z rozpoznanym bakteriomoczem. W badaniach McDermott i wsp. [32] wykazano, iż odsetek takich przypadków jest znacząco wyższy u pacjentek, u których stwierdzono zakażenie układu moczowego w ciąży, w stosunku do zdrowych ciężarnych, i wynosi on odpowiednio 15,6% do 1,9%. W tej samej publikacji zauważono, że ryzyko pojawienia się upośledzenia umysłowego jest o 16% większe u dzieci, których matki miały w ciąży infekcje dróg moczowych w porównaniu z ciężarnymi bez tego typu komplikacji. Podobne spostrzeżenia odnotowali Polivka i wsp. [33] w swojej publikacji, która dotyczyła wpływu zakażeń układu moczowego na występowanie dziecięcego porażenia mózgowego. W porównaniu z grupą kontrolną, którą stanowiły dzieci zdrowych kobiet, ryzyko wystąpienia tego powikłania wynosiło OR = 3,9. Podsumowanie Infekcje układu moczowego są najczęściej rozpoznawaną jednostką chorobową w ciąży. Mimo iż procentowo zachorowalność na ten rodzaj zakażeń jest taka sama, jak w przypadku kobiet niebędących w ciąży, to pacjentki ciężarne są bardziej narażone na ryzyko pojawienia się ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek. Wiąże się to przede wszystkim z fizjologicznymi zmianami, jakie zachodzą w układzie moczowym w trakcie ciąży. Powstawaniu zakażeń sprzyja głównie poszerzenie dróg moczowych, zaleganie moczu oraz zmiany w składzie chemicznym moczu. Nieleczony bezobjawowy bakteriomocz u kobiet ciężarnych stwarza ryzyko rozwinięcia się w 30% ostrego zapalenia pęcherza moczowego i w 50% ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek oraz porodu przedwczesnego [4]. Ponadto zwraca się uwagę na częstsze występowanie powikłań u płodu i noworodka. W związku z tym należy rozważyć, czy w Polsce posiew moczu nie powinien być badaniem obligatoryjnym wykonywanym u każdej ciężarnej. Piśmiennictwo [1] Duarte G., Marcolin A.C., Quintana S.M. i wsp. (2008) Urinary tract infection in pregnancy. Rev. Bras. Ginecol. Obstet. 30: 93-100. [2] Schmiemann G., Kniehl E., Gebhardt K. i wsp. (2010) The diagnosis of urinary tract infection: a systematic review. Dtsch. Arztebl. Int. 107(21): 361-367. [3] Mach K.E., Wong P.K., Liao J.C. (2011) Biosensor diagnosis of urinary tract infection: a path to better treatment? Trends Pharmacol. Sci. 32(6): 330-336.

214 P. Durka, J. Leibschang [4] Delzell J.E., Lefevre M. (2000) Urinary tract infection during pregnancy. Am. Fam. Physician. 61(3): 713-720. [5] Lumbiganon P., Laopaiboon M., Thinkhamrop J. (2010) Screening and treating asymptomatic bacteriuria in pregnancy. Curr. Opin. Obstet. Gynecol. 22: 95-99. [6] Solnica B. (2010) Badanie moczu za pomocą testów paskowych. Medycyna praktyczna 6. [7] Kupilas A. (2006) Zakażenia układu moczowego. Przegląd urologiczny 38(7). [8] Perea J., Randeniya C., Perea P. i wsp. (2012) Asymptomatic bacteriuria in pregnancy: prevalence, risk factors and causative organisms. Sri Lankan Journal of Infectious Diseases 2(1): 42-46. [9] Nicolle L.E. (2003) Asymptomatic bacteriuria. When to screen and when to treat. Infect. Dis. Clin. N. Am. 17: 367-394, 367-394. [10] Meads C. (2011) Screening for asymptomatic bacteriuria. London: UK National Screening Committee. [11] Rouse D.J., Andrews W.W., Goldenberg R.L. i wsp. (1995) Screening and treatment of asymptomatic bacteriuria of pregnancy to prevent pyelonephritis: a cost-effectiveness and cost-benefit analysis. Obstet. Gynecol. 86(1): 119-123. [12] U.S. Preventive Services Task Force (2004) Screening for asymptomatic bacteriuria: Recommendation statement. Rockville : Agency for Healthcare Research and Quality. 05-0551-A. [13] American Academy of Family Physicians (2005) Summary of policy recommendations for periodic health examinations. s.l. : AAFP. Revision 6.0. [14] The American Congress of Obstetricians and Gynecologists (1998) Antimicrobial therapy for obstetric patients. Washington: American College of Obstetricians and Gynecologists 245 (8-10). [15] Hsu C.D., Witter F.R. (1995) Urogenital infection in preeclampsia. IJGO 49: 271-275. [16] Robertson J.G., Livingstone J.R., Isdale M.H. (1968) The managment and complications of asymptomatic bacteriuria in pregnancy. J. Obstet. Gynaec. Brit. Cwlth. 75: 59-65. [17] Hill J.B., Sheffield J.S., McIntire D.D. (2005) Acute pyelonephritis in pregnancy. Obstet. Gynecol. 105(1): 18-23. [18] Preis K., Leszczyńska K., Świątkowska-Freund M. i wsp. (2007). Wpływ bezobjawowego bakteriomoczu na przebieg ciąży i stan noworodka. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia 43(2): 51-54. [19] Wren B.G. (1969) Subclinical renal infection and prematurity. MJA 20: 596-600. [20] Magee K.P., Blanco J. D., Graham J. M. i wsp. (1993) Uterine contractions after antibiotic therapy for pyelonephritis in pregnancy. Am. J. Obstet. Gynecol. 168: 577-580. [21] Naheed F., Shabnum I., Shakeela Y. (2006) Prevalence and complications of asymptomatic bacteriuria during pregnancy. Professional Med. J. Mar. 13(1): 108-112. [22] Schieve L.A., Handler A., Hershow R. i wsp. (1994) Urinary tract infection during pregnancy: its association with maternal morbidity and perinatal outcome. Am. J. Public Health. 84(3): 405-410. [23] Kornacka B., Bokiniec R. (2010) Noworodek z małą urodzeniową masą ciała. [W:] Podstawy neonatologii, red. Szczapa J. PZWL, Warszawa. [24] Mittendorf R., Williams M.A., Kass E.H. (1992) Prevention of preterm delivery and low birth weight associated with asymptomatic bacteriuria. Clin. Infect. Dis. 14: 927-932. [25] Tenke P. (2011) Urinary tract infections. InTech, Canada. [26] Scheiner E., Mazor-Drey E., Levy A. (2009) Asymptomatic bacteriuria during pregnancy. J. Matern. Fetal Med. 22(5): 423-427. [27] Smaill F., Vazquez J.C. (2007) Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy (Review). The Cochrane Library. 4. [28] Sankar M.J., Agarwal R., Deorari A.K. i wsp. (2008) Sepsis in the newborn. Indian. J. Pediatr. 75(3): 261-6. [29] Chacko B., Sohi I. (2005) Early onset neonatal sepsis. Indian. J. Pediatr. 72: 23-26. [30] Bhutta Z.A., Yusuf K. (1997) Early-onset neonatal sepsis in Pakistan: a case control study of risk factors in birth cohort. Amer. J. Perinatol. 14(9): 577-581. [31] Pfau A., Sacks T.G. (1992) Effective prophylaxis for recurrent urinary tract infections during pregnancy. Clin. Infect. Dis. 14: 810-814. [32] McDermott S., Daguise V., Mann H. (2001) Perinatal risk for mortality and mental retardation associated with maternal urinary-tract tnfections. J. Fam. Pract. 50(5): 433-437. [33] Polivka B.J., Nickel J.T., Wilkins J.R. (1997) Urinary tract infection during pregnancy: A risk factor for cerebral palsy? J. Obstet. Gynecol. Neonatal. Nurs. 26(4): 405-413. J Paulina Durka Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej Warszawski Uniwersytet Medyczny 02-091 Warszawa, Żwirki i Wigury 81 e-mail: paulinalaskus@gmail.com The significance of early diagnosis toward asymptomatic bacteriuria in pregnancy It is believed that urinary tract infection relate to 2-10% patients during pregnancy. No evidence of significant differences in the incidence of asymptomatic bacteriuria during pregnancy between patients and sexually active non-pregnant women. Nevertheless, due to changes in the urinary tract during pregnancy increases the risk of symptomatic urinary tract infection cystitis and pyelonephritis. Pregnant, who have a positive urine culture are at risk of developing acute pyelonephritis. In addition, an increased risk of premature birth, give birth to a small for gestational age, low birth weight infant. In view of the many complications posed by urinary tract infections during pregnancy, should consider on the introduction of mandatory urine culture in every pregnant woman. Key words: pregnancy, asymptomatic bacteriuria, urine culture