SPOŁECZNA RADA DS. ROZWOJU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Energetyka prosumencka Prof. Krzysztof Żmijewski Sekretarz Generalny Posiedzenie komitetu Naukowo-Technicznego FSNT-NOT Gospodarki Energetycznej Warszawa, 28 listopada 2013
Przesłanki Deficyt mocy od 2016 roku; Niska jakość energii w Polsce już obecnie; Brak działań naprawczych tylko słowa; Wymóg konstytucyjny jeżeli szanujemy Konstytucję RP Wymagania Unijne zagrożenie retorsjami.
Prosument na rynku energii Kim jest prosument? Co powinien wiedzieć Doświadczenia innych krajów
Energetyka dwa światy Energetyka prosumencka zawodowa
Energetyka dwa światy Energetyka prosumencka zawodowa
Przerwy w zasilaniu Nieplanowane przerwy w zasilaniu w 2007 r. (Niemcy i Wlk. Brytania 2006r.) H napięcia wysokie, M średnie, L niskie 23 24 33 58 62 72 78 89 96 104 106 131 136 197 269 300 302 410 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 min/odbiorcę rocznie Niemcy HM Dania Holandia Włochy Francja HM Austria Islandia Wlk. Brytania HM Norwegia Hiszpania M Finlandia Węgry Portugalia Estonia Łotwa Szwecja Litwa Polska bez wyjątkowych z wyjątkowymi średnia z wyj. średnia bez wyj. Źródło: [1] 4TH Benchmarking Report on Quality of Electricity Supply, CEER 2008r.
Przerwy w zasilaniu Nieplanowane przerwy w zasilaniu w 2007 r. (Niemcy i Wlk. Brytania 2006r.) H napięcia wysokie, M średnie, L niskie 23 24 33 58 62 72 78 89 96 104 106 131 136 197 269 300 302 410 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 min/odbiorcę rocznie 410 min 180 V Niemcy HM Dania Holandia Włochy Francja HM Austria Islandia Wlk. Brytania HM Norwegia Hiszpania M Finlandia Węgry Portugalia Estonia Łotwa Szwecja Litwa Polska bez wyjątkowych z wyjątkowymi średnia z wyj. średnia bez wyj. Źródło: [1] 4TH Benchmarking Report on Quality of Electricity Supply, CEER 2008r.
elektrownie wodne elektrownie wiatrowe systemy fotowoltaiczne CHP kolektory słoneczne kotły na biomasę pompy ciepła energia geotermalna biopaliwa magazyny energii przesył energii Produkcja energii z OZE
Niższe koszty energii dla użytkowników. Obniżenie zużycia paliw. Redukcja emisji zanieczyszczeń. Eliminacja strat przesyłowych. Wysoka pewność dostawy (w przypadku LPG blisko 100 %). µchp Wspiera stabilizację Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (produkcja energii z tych źródeł jest stabilna pogoda nie ma wpływu na produkcję, jak ma to miejsce w przypadku OZE).
Mikroinstalacje wiatrowe Maszt zapewnia wyniesienie gondoli wraz z wirnikiem i generatorem Wirnik - silnik wiatrowy Generator przetwarzanie energii mechanicznej na elektryczną
Systemy fotowoltaiczne
Instalacje fotowoltaiczne w Niemczech Struktura inwestorów PV w Niemczech w 2010 r.
Obecny system wsparcia OZE Podaż Producenci OZE i/lub pośrednicy Transakcja OTC (pozasesyjnenieanonimowe) oferty sprzedaży TGE transakcje Firmy obrotu umorzenia Opłaty zastępcze URE Popyt Teoretyczny powrót c. bankowane certyfikatów na rynek c. niesprzedane Wolumen nawisu Zysk NFOŚiGW Opłaty zastępcze Certyfikaty zbankowane= certyfikaty przetrzymane
Energia zależna od pogody Typowe profile dziennego zużycia energii w gospodarstwie domowym wraz ze spotykanym profilem produkcji energii z elektrowni fotowoltaicznych (PV) i wiatrowych (MEWi).
Mikroinstalacje - rodzaje Podłączone do sieci (on-grid) Nie podłączone do sieci (off-grid) Hybrydowe
Ruch prosumencki? Przesłanki w UE-15: Wsparcie systemowe; Świadomość ekologiczna; Dostępność technologii. Przesłanki w Polsce: Przerwy w dostawie; Moda; Obawy ekonomiczne.
Wsparcie prosumentów: Legislacyjne Operacyjne Likwidacja barier (przymusu działalności gospodarczej, ZUS-u, koncesji, pozwoleń na budowę, OOnŚ); Wsparcie finansowe (feed-in-tariff); Zaakceptowanie mikro-elektrociepłowni. Usługi montażowe; Gwarancje jakości; Usługi wsparcia na rynku (LAB,HAB. itp.).
Mikro źródła główni aktorzy 25,18 /kwh 14,99 /kwh 25,18 /kwh 24,43 /kwh 7,50 /kwh 8,93 /kwh Fotowoltaika Mikro elektrociepłownie Mikro wiatraki
Niemcy taryfa dla mikro źródeł
Mikroźródła Wlk. Brytania 2 500 Liczba instalacji 70 MW Moc instalacji 2 000 60 50 1 500 40 1 000 30 500 20 10 0 przed 2010 2010 2011 suma 0 przed 2010 2010 2011 suma Biogaz Hydro µchp PV*100 Wiatr Biogaz Hydro µchp PV*10 Wiatr Przewidywane: µchp 8 250, PV 46 200, wiatr 3 095
GB - Ofensywa ogniw PV 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 MW, GWh, zatrudnieni 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 instalacje 8 000 000 7 000 000 6 000 000 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 0 MW GWh zatrudnionych szt średnia moc ogniwa ok 5 kw i tylko 750 h/rok
Rezultaty Wlk. Brytania --- ok. 0,5 mln instalacji ok. 2500 MW Niemcy --- ok. 1,0 mln instalacji ok. 5000 MW A w Polsce? Okres zwrotu 10-15 -20-25 lat?
Fotowoltaika - SPBT
Samowystarczalność prosumenta
Przykład: Monitoring energii EFH Niemcy w maju Pozyskanie energii z instalacji Schüco PV o mocy 5kWp Maj, dom jednorodzinny w Magdeburgu Energie [kw/h] 4 3 2 1 0-1 -2-3 Magazynowanie Rozładowanie Energia z dnia poprzedniego 0 5 10 15 20 Czas [h] Wykorzystanie bezpośrednie Zap. Pozyskana Dokup. en. z magazynowaniem Dokup. en. bez magazynowania Calkowita niezależność poprzez decentralizację zapotrzebowania na energię. Page 25
Przykład: Monitoring energii EFH Niemcy w listopadzie Pozyskanie energii z instalacji Schüco PV o mocy 5kWp Listopad, dom jednorodzinny w Magdeburgu 3 Magazynowanie Magazynowanie Energia [kw/h] 2 1 0-1 -2-3 Energia z dnia poprzedniego 0 5 10 15 20 Czas [h] Rozładowanie i dokup Zap. Pozys. Dokup. en. z magazynowaniem Dokup. en bez magazynowania Harmonizacja popytu i podaży energii przez zarzadzanie energią. Page 26
Problemy sektora OZE 1. Zapaść na rynku nadpodaż? 2. Problemy z przyłączeniami natłok? 3. Jakość technologii barachło? 4. Rosnący opór społeczny a. Lokalizacje aktywiści? b. Koszty biedni i bogaci?
Programy 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% inne?? efektywność przesył dystrybucja prosumenckie atom kopalne gaz węgiel k. węgiel b. odnawialne Kto zrealizuje politykę?
Polityka energetyczna państwa a plany przedsiębiorstw energetycznych Polityka 50 mld 0% 5% 11% 21% 8% 4% 25% 26% 0% 0% 0% 0% 4% KOORDYNACJA? odnawialne kopalne atom prosumenckie dystrybucja przesył efektywność inne?? Grupy 49,9mld 0% 0% 5% 23% 19% 49% 0% 0% 0%
Rozwiązanie docelowe idea Systemy winny wspierać realizację polityki energetycznej Polski (a nie jakieś technologie); Polityka energetyczna definiuje pożądany mix energetyczny kraju (na podstawie Traktatu Lizbońskiego każdy członek EU ma takie prawo); Państwo (rząd) musi mieć narzędzia do realizacji swojej polityki; Narzędzia powinny optymalizować wysiłek inwestycyjny a jednocześnie minimalizować ryzyko regulacyjne inwestorów; Powyższe wymagania spełnia aukcyjny system wchodzenia na rynek (taki jak w białych certyfikatach).
Obszary efektywności energetycznej w gminach model konsumpcji mieszkańców gminy efektywność energetyczna budynków produkcja, przesył oraz magazynowanie energii energetyka prosumencka transport oświetlenie
Energetyka rozproszona
Dodatkowe usługi Operatorów Systemów Dystrybucyjnych Magazynowanie energii Budowa rozproszonych magazynów energii w celu stabilizacji pracy sieci i świadczenia usług podmiotom trzecim Bilansowanie lokalne Przejęcie odpowiedzialności za bilansowanie systemu na poziomie lokalnym w celu zwiększenia efektywności i poprawy bezpieczeństwa Efektywność energetyczna Bezpośrednia odpowiedzialność OSD za podnoszenie efektywności energetycznej odbiorców przyłączonych do sieci
Funkcjonalności SMART GRIDS 1. Optymalizacja wykorzystania zasobów 2. Dynamiczne zarządzanie rozpływem energii 3. Możliwość stosowania dynamicznych taryf 4. Wykorzystywanie innowacyjnych rozwiązań 5. Zapewnienie wymaganej jakości zasilania 6. Przewidywanie zakłóceń w pracy systemu 7. Odporność na ataki fizyczne i cybernetyczne 8. Umożliwienie czynnego uczestnictwa odbiorców energii w jej dostarczeniu 9. Umożliwienie wprowadzenie nowych produktów, usług i rynków energii 10. Zapewnienie podłączenia wszystkich użytkowników sieci
www.rada-npre.pl
Dziękuję za uwagę Krzysztof Żmijewski prof. PW Sekretarz Generalny Społecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej