System aukcyjny Nowy system wsparcia OZE

Transkrypt

1 Woda. Ścieki. Osady. Aspekty prawne i finansowanie warsztaty Łódź, 8-9 grudnia 2015 roku Grzegorz Wiśniewski gwisniewski@ieo.pl

2 Plan prelekcji 1. Rynek energii elektrycznej z OZE i dotychczasowy system wsparcia 2. System zielonych certyfikatów Wielkość rynku OZE do 2020 roku 5. Ceny referencyjne dla instalacji OZE 6. Bariery i szanse w nowym otoczeniu regulacyjnym 7. Inne systemy rozwoju OZE 2

3 Rynek energii elektrycznej w Polsce a OZE Moc zainstalowana OZE-E (stan na , w MW) MW MW MW MW MW MW MW MW '2015 Elektrownie wodne 852, , , , ,21 937, ,39 966, , , ,101 Elektrownie na biogaz 31,972 36,76 45,699 54,615 70,888 82, , , , , ,993 Elektrownie fotowoltaiczne 0,001 0,033 1,125 1,29 1,901 21,004 51,166 Elektrownie wiatrowe 83,28 152,56 287, ,09 724, , , , , , ,88 Elektrownie na biomasę 189,79 238,79 255,39 231,99 252,49 356,19 409,68 820,7 986, , ,25 3

4 Rynek energii elektrycznej w Polsce a OZE Produkcja energii elektrycznej z OZE 4

5 TWh Rynek energii elektrycznej w Polsce a OZE Zobowiązania ilościowe przedsiębiorstw energetycznych 18,0% 25 16,0% 14,0% 20 12,0% 10,0% 15 8,0% 10 6,0% 4,0% 5 2,0% 0,0% Obowiązek prawny [%] Realizacja obowiązku potwierdzona ŚP [%] Produkcja energii elektrycznej z OZE [TWh] 5

6 117,49 119,70 128,80 155,44 197,21 195,32 198,90 201,36 181,55 240,00 242,40 248,46 258,89 267,95 274,92 286,74 297,35 300,03 System zielonych certyfikatów Średnie ceny energii elektrycznej, opłaty zastępcze i przychody producenta energii z OZE Jednostkowa opłata zastępcza Średnia cena energii elektrycznej Średni przychód wytwócy z OZE z 1 MWh energii, obrót pozasesyjny Średni przychód wytwócy z OZE z 1 MWh energii, obrót giełdowy 500,0 PLN/MWh Źródło: TGE, URE, IEO 400,0 PLN/MWh 300,0 PLN/MWh 200,0 PLN/MWh 100,0 PLN/MWh 0,0 PLN/MWh

7 System zielonych certyfikatów Ceny świadectw pochodzenia w latach Spadek cen ŚP w latach z 280 zł do 120 zł ( ), przy spadku cen energii z 200 do 180 zł oraz spadek przychodów ze energię z OZE z niemal 480 do 300 zł/mwh. (graniczna cena dla większości OZE) Spadek cen ŚP potwierdza niestety slogan Warrena Buffeta z rynków finansowych: Only when the tide goes out do you discover who's been swimming naked. W latach , pomimo korzystania z dotacji, płynność finansową utraciła połowa z 50 biogazowni rolniczych oraz nieliczne jeszcze farmy fotowoltaiczne, w tym np. farma Wierzchosławice (50% dotacji, 50% preferencyjny kredyt). 7

8 Zasadnicza zamiana w regulacjach prawnych dot. OZE 1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. z 2007 r., nr 93, poz. 623 z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tj. Dz. U. z 2012 r.,poz z późn. zm.); nowelizajca prosumencka z lipca 2013 roku Mały trójpak ; 1. Ustawa o odnawialnych źródłach energii (uchwalona przez Sejm 20 lutego 2015 roku). Ustawa o odnawialnych źródłach energii 8

9 Nowy system wparcia w ustawie o OZE w praktyce Całkowity wolumen energii przewidziany do zakupu w aukcjach Wolumen energii w aukcji Aukcje do 1 MW obejmą 25% wsparcia Aukcje powyżej 1 MW Aukcje do 1 MW Konkurencyjne źródła Biomasa Wiatr Biogaz Wiatr Słońce Woda Według ostatnich informacji Ministerstwo Gospodarki przewiduje tylko 3 aukcje do 2020 roku: w latach 2016, 2017, MW W systemie aukcyjnym bez koszyków technologicznych i przy małych wolumenach aukcji dla źródeł niestabilnych (< 4000 h/rok) szanse projektów zależą od: wysokości cen referencyjnych; uzyskania warunków przyłączenia do sieci i gwarancji finansowania. 9

10 Segmentacja i konkurencyjność technologii OZE instalacje o mocy > 1 MW Ceny referencyjne w 2016 Ceny referencyjne w zł/mwh zł/mwh 480 zł/mwh instalacje pracujące >= 4000 h/rok zł/mwh zł/mwh BIOMASA BIOGAZ WODA? BIOGAZ BIOMASA WIATR PV PV WIATR WODA? 385 zł/mwh 445 zł/mwh Instalacje pracujące <4000 h/rok 415 zł/mwh 465 zł/mwh 470 zł/mwh instalacje o mocy =< 1 MW 10

11 Zasadnicze zmiany w dotychczasowym systemie Dotychczasowy system wsparcia w postaci świadectw pochodzenia pozostaje w mocy dla instalacji przyłączonych do sieci aż do 2035 roku (nie zmieniają się prawa nabyte, jednak nowy system silnie wpływa na rynek świadectw pochodzenia i wpłynie na zmianę wysokości wsparcia). Rząd może ogłosić aukcje dla inwestorów przechodzących z systemu świadectw do aukcji. Wyłącznie elektrownie węglowe współspalające biomasę z węglem, posiadające już stosowne koncesje URE (45 jednostek), mogą po 1 stycznia 2016 roku dostawać nowe świadectwa pochodzenia, ale ich wartość w stosunku do ceny notowanej na TGE zostanie z mocy prawa obniżona (tzw. współczynnikiem korekcyjnym) o 50 proc.. Po 1 stycznia 2016 roku, żadnych certyfikatów nie dostaną duże, zamortyzowane elektrownie wodne o mocy powyżej 5 MW. Do grudnia 2015 roku indeksowana (w cyklu rocznym) była opłata zastępcza, a cena za fizyczną energię była wypłacana jako średnia cena z roku ubiegłego. Od stycznia 2016 roku, cena za energię w systemie świadectw pochodzenia będzie indeksowana kwartalnie, a wysokość taryf gwarantowanych będzie indeksowana corocznie wskaźnikiem inflacji z roku ubiegłego. Instrumenty wsparcia w systemie podatkowym (zwolnienie z podatku akcyzowego) pozostają w mocy także w systemie aukcyjnym. W systemie aukcyjnym brak jest możliwości (zasadności) łączenia pomocy publicznej inwestycyjnej (dotacje) i operacyjnej (taryfy) - art. 39 ustawy o OZE, w związku z powyższym ceny za energię uzyskane z aukcji muszą samodzielnie zapewnić opłacalność inwestycji. 11

12 Wielkość rynku OZE-E na aukcje Perspektywy rozwoju inwestycji OZE Źródło: KPD, aktualizacja IEO wrzesień 2015* *Aktualizacja obejmuje: Szacunek mocy zainstalowanej na koniec 2015 roku Usunięcie z miksu energii z morskich farm wiatrowych (500 MW0 i kaskady Dolnej Wisły (100 MW) Wprowadzenie do miksu fotowoltaiki (taryfy FiT, Prosument i RPO, aukcje < 1 MW) 12

13 Wielkość rynku OZE (ciepło i energia elekt.) Nowe inwestycje OZE na podstawie KPD* Technologia OZE Przyrost mocy zainstalowanej [MW] Nakłady jednostkowe [mln zł/mw] Skala inwestycji [mln zł] Elektrownie wodne<1mw 20 17,0 340 Elektrownie wodne 1MW - 10MW 30 2,9 90 Elektrownie wodne >10 MW , Systemy fotowoltaiczne , Elektrownie wiatrowe duże , Elektrownie wiatrowe małe , Układy kogeneracyjne na biomasę 250 6, Biogazownie , Ciepłownie geotermalne (bez p.c.) , Kolektory słoneczne , Kotły na biomasę , Pompy ciepła (p.c.) 410 5, RAZEM Przewidywane nowe moce elektryczne OZE Łączne nakłady na źródła eklektyczne 5,5 GW 40 mld zł 13

14 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Prognoza kosztów LCOE wg IEO Źródło: Ekspertyza IEO dla Ministerstwa Gospodarki, 2013 wykorzystana w OSR 14

15 Ceny referencyjne instalacji OZE Projekt rozporządzenia MG do ustawy o OZE z 15 listopada br ,8 PL/MWh ,2 Cena ŚP Energia 15

16 biogaz rolniczy, < 1 MW biogaz rolniczy, > 1 MW biogaz ze składowisk biogazz oczyszczalni ścieków biomasa dedykowana lub hybrydowa; < 50 MW biomasa dedykowana lub hybrydowa CHP; <50 MW biomasa dedykowana lub hybrydowa CHP; > 50 MW biopłyny energia wiatru na lądzie; < 1 MW energia wiatru na lądzie; > 1 MW wiatr na morzu energia wody; <1 MW energia wody; >1 MW energia geotermalna PV; < 1 MW PV; > 1 MW średnie odchylenie MG-IEO odchylenie ceny MG od ceny IEO [%] Ceny referencyjne instalacji OZE Porównanie cen LCOE wg IEO oraz propozycji cen referencyjnych wg MG 20% 0% -20% -40% -60% -80% -100% -238% 16

17 Ceny referencyjne instalacji OZE Wątpliwości w zakresie wysokości cen referencyjnych Podane do konsultacji średnie ceny referencyjne dla wszystkich instalacji są o 27% niższe niż koszty LCOE wg IEO; W projekcie rozporządzenia średnie ceny referencyjne dla dużych źródeł (>1 MW) są o 6% wyższe niż średnie ceny dla małych źródeł (<1 MW) jest to zjawisko nietypowe, nie znajdujące uzasadnienia w kosztach; Średnie ceny referencyjne dla małych źródeł (< 1 MW) są o 21% niższe niż koszty LCOE, podczas gdy średnie ceny dla dużych źródeł (>1 MW) w projekcie rozporządzenia są tylko o 2% od kosztów LCOE; Korzystniejsze ceny referencyjne dla dużych źródeł; Najwyższy wzrost cen referencyjnych daje się zauważyć w wielkoskalowych technologiach energetycznego wykorzystania biomasy; Najbardziej w stosunku do wyników analiz IEO straciły elektrownie geotermalne i układy kogeneracyjne na biopłyny oraz małe biogazownie (41%) i systemy PV (32%). 17

18 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Przewidywane OSR i wolumeny aukcji w latach Technologia Ilość nowych mocy wprowadzonych do KSE w poszczególnych latach, które będą objęte aukcjami [MW] powyżej 1 MW wiatr biomasa woda do 1 MW (25% energii) w tym elektrownie wiatrowe w tym biogazownie w tym fotowoltaika?????? w tym elektrownie wodne Według ostatnich informacji Ministerstwo Gospodarki przewiduje tylko 3 aukcje do 2020 roku: w latach 2016, 2017, MW 18

19 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Źródła ryzyka w całym systemie Mechanizm aukcji, zgłaszanie ofert do wspólnego koszyka bez podziału na technologie 19

20 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Źródła ryzyka w całym systemie Merit order aukcji, założenie równouprawnienia podmiotów 20

21 Inne niż aukcje systemy wsparcia OZE Dlaczego warto się nad nimi zastanowić? w ustawie o odnawialnych źródłach energii Słabo jak na aukcje - rozwinięty rynek OZE W aukcjach wygrywają technologie najtańsze (lub preferowane politycznie) Nowy, niesprawdzony, system wsparcia Brak możliwości łączenia pomocy publicznej w aukcjach z dotacjami Zagrożenie monopolizacją aukcji przez duże instalacje biomasowe i projekty wiatrowe Trudne do oszacowania ryzyko na etapie deweloperskim i udziału w aukcji 21

22 Inwestycje realizowane poza ustawa o OZE? Dla kogo? Dla podmiotów korzystających z najdroższej taryfy C; Dla firm mających problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej; Dla energochłonnych branż i przedsiębiorstw w nich funkcjonujących, np. komunalnych. 22

23 Inne niż ustawa OZE możliwości rozwoju OZE Jakie są korzyści? Uniknięcie biurokracji; Prostota, skrócenie czasu realizacji projektu; Ograniczenie ryzyka politycznego i prawnego; Mniejszy koszt przygotowania projektów; Maksymalizacja oszczędności na zakupie energii dzięki inwestycji w OZE; Sprzedaż nadwyżek energii na zasadach rynkowych nie wyklucza wsparcia dotacyjnego. 23

24 Inne systemy wsparcia rozwoju OZE Rodzaje ścieżek inwestycyjnych Semi OFF- GRID Z dotacją Z dotacją OFF- GRID Rozwój rynkowy Po wyczerpaniu dotacji lub po przekroczeniu dopuszczalnej pomocy publicznej 24

25 Inne systemy rozwoju OZE Dotacje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Regionalne Programy Operacyjne Krajowe środki unijne Inwestycje energooszczędne w MŚP Bocian Sokół* Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka *Program w przygotowaniu 25

26 Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej