Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej PS.IV.0931-1-18-09 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Ośrodku Opiekuńczo-Wychowawczym Dzieło Pomocy Dzieciom (OO-W) w Krakowie, ul. Rajska 10, przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie inspektor Monikę Sacha oraz starszego operatora urządzeń przygotowywania danych Annę Jędrzejczyk na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) i upoważnienia do kontroli z dnia 24 lipca 2009 r. (znak: PS.IV.0939-33-09), wydanego z up. Wojewody przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej MUW w Krakowie. Czynności kontrolne w jednostce przeprowadzono w dniach 5, 6 i 10 sierpnia 2009 roku. Funkcję Dyrektora jednostki w okresie objętym kontrolą pełnił Pan Jan Mader. Przed rozpoczęciem czynności kontrolnych zespół inspektorów, zgodnie z art. 127 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, wylegitymował się oraz przedstawił imienne upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji oraz wyjaśnienia Dyrektora Placówki Pana Jana Madera i pracowników Ośrodka. Do protokołu załącza się: 1. Kserokopię Regulaminu Wynagrodzenia Pracowników Ośrodka Opiekuńczo- Wychowawczego Dzieło Pomocy Dzieciom, 2. Kserokopię Regulaminu Pracy Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego Dzieło Pomocy Dzieciom, 3. Kserokopię Porozumienia całorocznego o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych Nr 28/2009, 4. Kserokopię przykładowych Kart pobytu wychowanka, 5. Kserokopię Dziennika pracy socjalnej z rodziną naturalną, 6. Kserokopię Statutu Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego <<Dzieło Pomocy Dzieciom>> w Krakowie, ul. Rajska 10 wraz z Aktem Ustanowienia, 7. Kserokopię Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego <<Dzieło Pomocy Dzieciom>> w Krakowie przy ul. Rajskiej 10,
8. Kserokopię Regulaminu odwiedzin dzieci, 9. Kserokopię przykładowego Indywidualnego Planu Pracy z wychowankiem, 10. Kserokopie protokołów z posiedzeń zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka z dn. 11.02.2009 r., 16.06.2009 r. oraz list z wykazem danych dzieci wychowanków, których posiedzenie dotyczyło, 11. Kserokopię przykładowego Arkusza badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych, 12. Kserokopię Karty udziału w zajęciach specjalistycznych z opisem ich przebiegu, 13. Kserokopie przykładowej Opinii psychologicznej, Opinii pedagogicznej, Diagnozy sytuacji wychowanka, 14. Kserokopię przykładowej opinii o wychowankach kierowanej do sądu (znak sprawy: L. dz. 361/09/OOW), 15. Kserokopię przykładowego Oświadczenia rodzica wychowanków, 16. Grafik dyżurów pracownika socjalnego, psychologa, pedagoga oraz wychowawców, 17. Kserokopię dyplomu pani A. K., pani D. W., pani A. G., oraz zaświadczenie pani A.G. oraz pani A. P. o planowanym terminie ukończenia studiów, 18. Ankietę wypełnioną przez Dyrektora Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego Dzieło Pomocy Dzieciom, która stanowi integralną część niniejszego protokołu. Zakres kontroli obejmował: - ocenę standardu wychowania i opieki. Ustalenia z kontroli: Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy Dzieło Pomocy Dzieciom (OO-W) jest niepubliczną całodobową placówką opiekuńczo-wychowawczą, łączącą działania socjalizacyjne i interwencyjne. Placówka powstała 1 stycznia 2005 r. w wyniku połączenia Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego, istniejącego od 28 grudnia 1995 r. (akt powołania z dnia 25 września 1995 r.) i posiadającego charakter placówki socjalizacyjnej oraz Pogotowia Opiekuńczego Dzieło Pomocy Dzieciom, istniejącego od dnia 1 lutego 2002 r. Organem prowadzącym Ośrodek jest Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego z siedzibą w Krakowie, Mały Rynek 8. Funkcję Dyrektora Placówki sprawuje nieprzerwanie od grudnia 1995 r. Jan Mader. Posiada On wykształcenie wyższe inżynierskie (inżynieria materiałowa Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, 1983 r.), ukończone 3 semestralne Podyplomowe Studium Pedagogiczne (Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum w Krakowie, 2005 r.) oraz studia podyplomowe z zakresu organizacji pomocy społecznej. Tym samym spełnia wymogi określone w 37 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 roku w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 201, poz. 1455), a dot. kwalifikacji na stanowisku dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej. Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy Dzieło Pomocy Dzieciom (OO-W) został wpisany do Rejestru Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych prowadzonego przez Wojewodę Małopolskiego pod nr 0025. Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego posiada zezwolenie na czas nieokreślony na prowadzenie Ośrodka Opiekuńczo- Wychowawczego Dzieło Pomocy Dzieciom, wydane decyzją Wojewody z dnia 28 lutego 2008 roku (znak: PS.IV.9035-32-08). 2
Ośrodek funkcjonuje w oparciu o Regulamin Organizacyjny (zał. nr 7), uzgodniony z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej (MOPS) w Krakowie ustanowiony w dniu 5 lutego 2009 roku oraz Statut Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego ustanowiony przez Ekonoma Prowincji Towarzystwa Jezusowego w dniu 5 sierpnia 2009 roku. Statut zawiera dane na temat zadań Ośrodka, struktury organizacyjnej oraz zasad jego finansowania. Regulamin określa natomiast szczegółowe zadania i organizację OO-W Dzieło Pomocy Dzieciom, a w szczególności: specyfikę, formy i zakres sprawowanej opieki, prawa i obowiązki wychowanków, organizację pracy Ośrodka oraz rodzaj prowadzonej dokumentacji. Dokument ten w rozdziale II Organizacja wewnętrzna Ośrodka pkt 6 zawiera zapis cyt. do zadań pionu pedagogiczno-socjalnego należy w szczególności: systematyczna realizacja programu opiekuńczo-wychowawczego celem doprowadzenia do powrotu dziecka do rodziny naturalnej, a w razie niemożności powrotu do rodziny przysposobienia lub zapewnienia mu opieki w jednej z rodzinnych form opieki zastępczej. Wymienione wyżej zadania Placówka realizuje m. in. poprzez umożliwienie dzieciom regularnych, osobistych i bezpośrednich kontaktów z rodzicami i opiekunami prawnymi oraz innymi osobami bliskimi (...), o czym stanowi zapis pkt 3 podpkt a) rozdziału IV Regulaminu Zadania Ośrodka. Regulamin został opracowany w sposób nie budzący zastrzeżeń. W rozdziale VI Prawa i obowiązki wychowanków pkt 1 podpkt a) widnieje zapis mówiący, iż dziecko ma prawo do prywatności, w tym do posiadania rzeczy osobistych i miejsca, w którym je gromadzi. Zapis ten nie jest do końca przestrzegany, gdyż miejsce pobytu dzieci ulega częstym zmianom z Placówki mieszczącej się przy ulicy Rajskiej w Krakowie do Filii Placówki w Żmiącej. Ponadto z wyjaśnień Dyrektora wynika, iż w okresie wakacyjnym wychowankom w Żmiącej przydziela się pokoje w zależności od ilości dzieci przyjeżdżających tam na wakacje. Jak wynika z danych zawartych w ankiecie (zał. nr 16), wychowankowie Ośrodka są informowani o przysługujących im prawach i obowiązkach oraz systemie kar i nagród przez wychowawców w formie ustnej, dostosowanej do wieku i zdolności rozumienia. Wychowankowie: Placówka dysponuje 55 miejscami statutowymi. W dniu przeprowadzania czynności kontrolnych w Placówce przebywało fizycznie 50 wychowanków w tym 25 dzieci w interwencji (3 dzieci urlopowanych), 33 dzieci w ramach miejsc socjalizacyjnych (5 dzieci urlopowanych). Liczba powyższa była zgodna ze stanem zapisanym w księdze ewidencji. W okresie przeprowadzania czynności kontrolnych toczyło się postępowanie w sprawie odebrania władzy rodzicielskiej w stosunku do rodziców 16 wychowanków, w tym 13 dzieci przebywających w socjalizacji i 3 dzieci w interwencji, natomiast 9 dzieci zgłoszonych było do Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego. Rodzice jedenaściorga dzieci pozbawieni byli praw rodzicielskich (wszystkie z zakresu opieki socjalizacyjnej). W Placówce nie działa samorząd wychowanków, jednak jak wynika z ankiety codziennie pod koniec dnia odbywają się spotkania dzieci i wychowawców, podczas których podsumowywane są wydarzenia bieżącego dnia, omawiane są problemy dzieci i proponowane są ich rozwiązania. Dodatkowo przy podejmowaniu decyzji brane są pod uwagę opinie, sugestie, pragnienia wychowanków. Plan pracy placówki: Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy Dzieło Pomocy Dzieciom nie posiada aktualnego planu pracy. Pomimo że plan pracy placówki nie jest dokumentem o charakterze 3
obligatoryjnym, to jego opracowanie ułatwia prowadzenie systematycznej, zorganizowanej i zaplanowanej pracy wychowawczej. Podczas czynności kontrolnych przedstawiono kontrolującym jedynie dokument Regulamin Pracy Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego Dzieło Pomocy Dzieciom w Krakowie przy ul. Rajskiej 10, który ustala organizację i porządek pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników w Ośrodku. Dokument zawiera: 1. Postanowienia ogólne, 2. Obowiązki pracodawcy, 3. Obowiązki pracownika, 4. Czas pracy, 5. Urlopy i zwolnienia od pracy, 6. Usprawiedliwienie nieobecności w pracy, 7. Odpowiedzialność porządkowa pracowników, 8. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy, 9. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa, 10. Ochrona pracy kobiet, 11. Nagrody i wyróżnienia, 12. Wypłata wynagrodzenia, 13. Przepisy końcowe. Zatrudnienie: Z informacji udzielonych przez Pana Dyrektora, z ankiety przesłanej do tut. Wydziału oraz analizy akt osobowych wynika, iż Placówka, w okresie przeprowadzania czynności kontrolnych, zatrudniała: w pionie pedagogicznym (w wymiarze 14,75 etatu): Dyrektora Placówki (1 etat), 2 psychologów (1 i 1/4 etatu), pedagoga (1/2 etatu), wychowawców (9 etatów), 2 pomoce wychowawcy (2 etaty), pracownika socjalnego (1 etat). w pionie administracji i obsługi ogółem zatrudniono 10 osób, w tym m.in.: księgową (1 etat), kucharki (7 etatów), kierowcę- intendenta (1 etat), ogrodnika-konserwatora (1 etat), prawnika (umowa - zlecenie), personel medyczny (umowa - zlecenie). Kwalifikacje kadry pedagogicznej: A. Dz. wychowawca (KP) posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika resocjalizacyjna i pedagogika społeczno-opiekuńcza; U. H. wychowawca (KP) posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki społeczno-opiekuńczej; K. K. wychowawca (KP) - posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej, pedagogiki społeczno-opiekuńczej; A. K. wychowawca (KP) - posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku biologia i geologia, specjalność ochrona przyrody, studium pedagogiczne; A. S. wychowawca (KP) - posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej; 4
M. W. wychowawca (KP) - posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika, w zakresie pedagogiki religijnej i katechetyki oraz pedagogiki społecznoopiekuńczej; D. W. wychowawca (KP) - posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku teologa w zakresie katechetyka oraz studia podyplomowe w zakresie wychowania prorodzinnego, Sz. P. wychowawca (KP) - posiada wykształcenie wyższe licencjackie na kierunku pedagogika, w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej, E. P. wychowawca (KP) posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika z zakresu edukacji; D. B. pedagog (KP) posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika, w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej; K. T. pracownik socjalny (KP) posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku socjologia, w zakresie praca socjalna; M. M. psycholog (KP), posiada wykształcenie wyższe na kierunku psychologia, M. M. psycholog (KP), posiada wykształcenie wyższe na kierunku psychologia, posiada certyfikat psychoterapeuty, A. P.- pomoc wychowawcy (KP), posiada wykształcenie średnie, obecnie jest w trakcie studiów licencjackich na kierunku pedagogika, specjalność praca socjalna; A. G. pomoc wychowawcy (KP), posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku filozofia w zakresie etyki, obecnie jest w trakcie studiów podyplomowych na kierunku pedagogika resocjalizacyjna. Jak wynika z powyższego zestawienia osoby (p. A. K., p. D. W.) zatrudnione na stanowisku wychowawcy nie posiadają kwalifikacji, o których mowa w 38 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Z analizy akt osobowych pracowników pedagogicznych wynika, iż w latach 2008-2009 jedynie 4 pracowników pedagogicznych uczestniczyło w formach doskonalenia - szkoleniach, naradach, konferencjach. W kontrolowanej Placówce w 2007 roku zatrudnione zostały dwie osoby na stanowisko pomoc wychowawcy. Zatrudnienie osoby na stanowisko pomocy wychowawcy nasuwa wątpliwości, gdyż rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych z dnia 19 października 2007 roku (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) oraz rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r. Nr 73, poz. 430) nie przewidują istnienia takiego stanowiska specjalistycznego. W związku z tym należałoby zmienić zajmowane stanowisko na inne, zgodne z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa. W okresie przeprowadzania czynności kontrolnych Placówka korzystała z pomocy 30 wolontariuszy, z którymi podpisano porozumienia wolontariackie. Porozumienia, na podstawie których wolontariusze wykonują zadania, zostały opracowane w sposób prawidłowy. Praca wychowawcza wspomagana była przez 36 rodzin zaprzyjaźnionych, które posiadają stosowną opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, o której stanowi 2 pkt 8 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. W trakcie przeprowadzenia czynności kontrolnych ustalono, że Dyrektor Placówki sprawuje nadzór pedagogiczny nad zatrudnioną kadrą poprzez (...) codzienną obecność 5
w życiu poszczególnych grup wychowawczych. Praca w Ośrodku ma charakter atmosfery życia rodzinnego. Jest to możliwe dzięki tygodniowemu systemowi pracy wychowawców, co umożliwia natychmiastowe korygowanie pracy wychowawczej oraz udoskonalanie pracy wychowawców, co umożliwia natychmiastowe korygowanie pracy wychowawczej oraz udoskonalanie metod wychowawczych. Kontrola metod wychowawczych ich efektywności oraz skuteczności pracy wychowawców, polega na bezpośrednim udziale w życiu poszczególnych grup (w zabawach, wspólnych zajęciach edukacyjnych, posiłkach, w rozwiązywaniu codziennych problemów dzieci). W okresie przeprowadzania czynności kontrolnych stwierdzono, iż brak dokumentacji potwierdzającej sposób prowadzenia nadzoru przez Dyrektora nad kadrą pedagogiczną, a więc brak potwierdzenia realizacji zapisów art. 80 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.). Sposób organizacji opieki nad wychowankami grafik dyżurów wychowawców. Zgodnie z informacjami zawartymi w ankiecie sporządzonej przez Pana Dyrektora, opieka w Ośrodku Opiekuńczo-Wychowawczym Dzieło Pomocy Dzieciom (OO-W) w Krakowie oraz w Filii w Żmiącej, sprawowana jest w taki sposób, iż każda grupa wychowanków ma przypisanych dwóch wychowawców, pełniących w Placówce naprzemiennie tygodniowe dyżury. Grafik pracy wychowawców ułożony jest w ten sposób, że jedna osoba przebywa w Placówce 7 dni w tygodniu przez 24 godziny na dobę (wychowawca w ciągu tygodnia bez przerwy przebywa z dziećmi, śpi w pokoju z wychowankami). Z analizy harmonogramu dyżurów wynika, że pani A. G., która zatrudniona jest na stanowisku pomocy wychowawcy sprawuje samodzielnie dyżury w filii Placówki w Żmiącej, co jest niezgodne z 38 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Zespół do spraw Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka: W Placówce od 2003 roku działa Stały Zespół ds. Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka. Ostatnie posiedzenie odbyło się 6 sierpnia 2009 roku. Na posiedzeniach Zespołu omawiana jest sytuacja zdrowotna, szkolna, wychowawcza oraz sytuacja rodzinna wychowanków. Z analizy protokołów Zespołu wynika, iż Stały Zespół po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka - dokonuje oceny zasadności dalszego pobytu dziecka w Placówce, zgodnie z zapisami 10 ust. 7 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Protokoły podpisywane są przez wszystkie osoby biorące udział w posiedzeniach. Jak wynika z analizy kontrolowanych protokołów, w skład Stałego Zespołu wchodzili Dyrektor Placówki, wychowawcy, przedstawiciele Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie, osoby bliskie dziecku, rodzice, przedstawiciele szkół, do których uczęszczają wychowankowie, przedstawiciele Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego Dzieło Pomocy Dzieciom w Krakowie, psycholog, pracownik socjalny, zatrudnieni w Placówce oraz kurator społeczny. Nie we wszystkich posiedzeniach Stałego Zespołu brał udział pedagog zatrudniony w Placówce. Dyrektor Placówki został poinformowany, iż pedagog winien uczestniczyć w posiedzeniach ww. Zespołu. Dodać również należy, że poza realizacją zapisu 10 ust. 4 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych dotyczącego składu Stałego Zespołu, Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy korzysta z prawa zapisanego w 10 ust. 6 ww. rozporządzenia, tj. zaprasza na posiedzenia również osoby bliskie wychowankom: rodziców, kuratorów, czy pedagogów szkolnych, celem uzyskania wiedzy o sytuacji socjalnej, prawnej i rodzinnej dziecka, co znajduje potwierdzenie w teczkach wychowanków w postaci zaproszeń kierowanych do ww. osób i instytucji. 6
Szczegółowa analiza protokołów z posiedzeń Stałego Zespołu, które odbyły się w II połowie 2008 i I połowie 2009 roku wykazała także, iż nie zawsze był dotrzymywany termin dokonywania okresowej oceny sytuacji dziecka, nie rzadziej niż co pół roku, określony w 10 ust. 3 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Ocena prowadzonej w placówce dokumentacji, w tym dokumentacji wymienionej w 26 ust. 1 pkt. 1-4 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy Dzieło Pomocy Dzieciom (OO-W) w Krakowie, prowadzi m.in. następującą dokumentację: Księgę ewidencji która prowadzona jest w formie tabelarycznej i zawiera następujące dane: l.p.; nazwisko i imię oraz datę i miejsce urodzenia wychowanka; nazwisko i imię, adres rodziców, jeżeli nie żyją, data ich śmierci.; nazwisko i imię osób zobow. do alimentacji, nazwisko i imię, adres opiekuna prawnego; nazwa organu admin. szkoln. oraz datę i numer skierowania dziecka do OOW, ew. nazwa, numer i data postanowienia sądu opiekuńczego; dotychczasowe miejsce stałego zamieszkania dziecka, skąd dziecko przybyło do OO-W; data przyjęcia dziecka do OO-W; warunki pobytu dziecka w OO-W (forma świadczeń, okres świadczeń, wysokość odpłatności; nazwa organu adm. Szkol., datę i nr decyzji o skreśleniu, jeżeli decyduje sąd - datę i nr postanowienia; datę skreślenia wychowanka z ewidencji OO-W; nazwę i adres miejsca, dokąd został skierowany wychowanek. Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych ustalono, że w przypadku dwójki dzieci nie odnotowano, iż skreślono ich z listy wychowanków Ośrodka. Zostało to uzupełnione podczas przeprowadzania czynności kontrolnych. Teczki osobowe wychowanków podzielone są na następujące części: - karta informacyjna o dziecku, - akty urodzenia, meldunki, - skierowanie i inne pisma, - postanowienie, opinie, praca na rzecz powrotu dziecka pod opiekę rodziny biologicznej przy współpracy z sądem, - karty pobytu, IPP, diagnoza, - świadectwa. Teczki akt osobowych dzieci prowadzone są dla każdego wychowanka osobno, co ułatwia szybki dostęp do określonego dokumentu dotyczącego danego wychowanka. Dokumentacja prowadzona jest w sposób uporządkowany. Należy jednak zaznaczyć, iż dokumentacja dotycząca wychowanków przebywających w Filii Ośrodka w Żmiącej znajduje się w OO-W na ul. Rajskiej w Krakowie, co utrudnia łatwy do niej dostęp pracownikom sprawującym opiekę nad wychowankami przebywającymi w Żmiącej, w związku z tym należałoby uregulować powyższą kwestię. Teczka zdrowotna dziecka, w której znajduje się książeczka zdrowia dziecka, zeszyt konsultacji medycznych oraz wyniki badań. Indywidualne Plany Pracy (IPP) W trakcie czynności kontrolnych przeanalizowano IPP wychowanków Placówki. Wzór Indywidualnego Planu Pracy uwzględnia działania krótko- i długoterminowe, o których stanowi 12 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Dokument zawiera datę jego sporządzenia, podpis wychowawcy i składa się z następujących obszarów: 1. Zdrowia i rozwoju fizycznego. 7
2. Rozwoju intelektualnego i nauki szkolnej. 3. Rozwoju emocjonalnego. 4. Rozwoju społeczno-moralnego. 5. Sytuacja rodzinna. Do każdego z obszarów opracowano w formie tabelarycznej następujące części: 1. Data uzgodnień, 2. Cel, 3. Termin realizacji, 4. Metody i działania zmierzające do osiągnięcia celów, 5. Osoby odpowiedzialne, 6. Efekty działań. Uwagi dotyczące realizacji planu. Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych ustalono, iż opracowywano również formularz pn. Modyfikacje planu pracy z wychowankiem (...), który stanowi odniesienie do poszczególnych obszarów i zawiera następujące dane: data uzgodnień, cele krótkoterminowe, termin realizacji, metody i działania zmierzające do osiągnięcia celów, osoby odpowiedzialne, efekty działań, uwagi dotyczące realizacji planu. Ww. formularz jednak w wielu przypadkach pozostaje nieuzupełniony. Szczegółowa analiza IPP wychowanków wykazała, iż nie wszystkie dokumenty podlegają modyfikacji co pół roku, o czym stanowi zapis 12 ust. 6 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Dyrektor Ośrodka został poinformowany podczas kontroli o konieczności modyfikowania ww. dokumentów, określania konkretnych terminów realizacji założonych celów (zarówno krótko- jak i długoterminowych), zamieszczania przez wychowawców podpisów i dat dokonania wpisu do IPP, jak również przemyślanego dokonywania wpisów przez wychowawców, bowiem w kilku dokumentach zamieszczono nieadekwatne wpisy (np. jako cel długoterminowy określono prawidłowy rozwój intelektualny, podczas gdy założonym celem krótkoterminowym była umiejętność sznurowania butów ), co zostało już stwierdzone przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej podczas poprzedniej kontroli kompleksowej przeprowadzonej w okresie od 26 czerwca do 31 października 2006 roku. Należy ponadto podkreślić, iż w sposób regularny i rzetelny, średnio w okresie co pół roku, sporządzane są opinie psychologiczna (przez psychologa zatrudnionego w Ośrodku) i pedagogiczna, którą opracowuje wychowawca dziecka. Opinia pedagogiczna zawiera informacje dotyczące rodziny wychowanka, jego zdrowia, sfery emocjonalnej, rozwoju intelektualno-społecznego oraz zachowania dziecka. W aktach osobowych wychowanków znajdują się również dokumenty pn. Diagnoza (bądź wstępna diagnoza) sytuacji wychowanka (inna nazwa dokumentu: Diagnoza pedagogiczna ), które zawierają dane analogiczne jak w IPP, a więc dotyczące obszaru: zdrowia i rozwoju fizycznego, rozwoju intelektualnego i nauki szkolnej, emocjonalnego, społeczno-moralnego oraz sytuacji rodzinnej. Karty pobytu dziecka: Prowadzone są w dwóch formach: tabelarycznej (w skali 0-5) i opisowej. Comiesięcznej ocenie w tabelarycznej karcie pobytu podlegają następujące obszary: stosunek rodziców (rodziny) do dziecka, relacje dziecka z rodzicem (rodziną), funkcjonowanie społeczne dziecka w placówce, samodzielność, umiejętność samoobsługi, funkcjonowanie emocjonalne, stan zdrowia dziecka, szczególne potrzeby dziecka, znaczące dla dziecka wydarzenia, komentarz. W formie opisowej uwzględniono również podział na tygodnie 8
oraz skalę ocen od 0 do 5. Karty pobytu są wypełniane na bieżąco, zgodnie z zapisami 26 ust. 2 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, jedynie w dwóch przypadkach stwierdzono brak wpisu za miesiąc lipiec 2009 roku, jednak podczas przeprowadzania czynności kontrolnych uzupełniono dokument. Karty udziału w zajęciach specjalistycznych z opisem ich przebiegu: Karta udziału w zajęciach specjalistycznych opracowana została w formie tabelarycznej i zawiera: - datę, - tematykę zajęć, - imię i nazwisko osoby prowadzącej. Karty udziału w zajęciach specjalistycznych nie zawierają opisu przebiegu zajęć, o których stanowi 26 ust. 1 pkt 3, zawierają tylko krótkie informacje o zajęciach, w jakich uczestniczyło dziecko. Zajęcia specjalistyczne prowadzi głównie psycholog zatrudniony w Ośrodku, jak również pedagog i logopeda. Logopeda uzupełnia kartę badania logopedycznego (zał. nr 12), zawierającą następujące informacje: imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, ocenę rozumienia mowy, ocenę mowy czynnej, artykulację, narządy mowy, zalecenia konsultacji specjalistycznych oraz wskazania do pracy z dzieckiem dla psychologa Ośrodka. Ponadto, w teczkach osobowych wychowanków znajdują się narzędzia pracy psychologa (m.in. testy psychologiczne) oraz prace dzieci. Arkusze badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych Arkusze opracowano w formie tabelarycznej i zawierają: imię i nazwisko, datę, temat badań i obserwacji oraz podpis osoby badającej. Dla każdego dziecka prowadzi się ww. dokument, zgodnie z 26 ust 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, jednak jest on wypełniany głównie przez psychologa, tylko kilka wpisów zamieścił pedagog. W trakcie kontroli poinformowano pracowników uzupełniających arkusze o konieczności odnotowywania, poza tematem, również spostrzeżeń wynikających z przeprowadzonych badań czy obserwacji. Ocena standardu wychowania i opieki: Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Pana Dyrektora, Ośrodek przeznaczony jest dla 55 dzieci, a praca wychowawcza prowadzona jest w 5 grupach wychowawczych: grupa I przeznaczona jest dla dzieci w wieku od 3 do 14 roku życia w Krakowie, grupa II przeznaczona dla dzieci od 4 do 14 roku życia w Krakowie, grupa Starszaków w filii w Żmiącej przeznaczona dla dzieci od 6 do 10 roku życia, grupa Średniaków w filii w Żmiącej przeznaczona dla dzieci od 3 do 8 roku życia, grupa Maluchów w filii w Żmiącej przeznaczona dla dzieci od 3 do 5 roku życia. Jak wynika z wyjaśnień pozyskanych podczas kontroli, wychowankowie wdrażani są w codzienne obowiązki głównie poprzez sprzątanie pomieszczeń jakie zajmują, pomagają w przygotowywaniu posiłków, dzieci mają również wyznaczone dyżury w kuchni. Wychowankowie mają organizowane różnego rodzaju zajęcia: - zajęcia plastyczne 1 raz na dzień, - zajęcia muzyczne - 1 raz na dzień, - zajęcia kulinarne 1 raz na dzień, - zajęcia sportowe 1 raz na dzień, - zajęcia kulturalne - 1 raz w tygodniu. 9
Zgodnie z 27 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych dzieciom od 5. roku życia zapewnia się kwotę pieniężną do własnego dysponowania, nie niższą niż 0,5% i nie wyższą niż 5% kwoty, o której mowa w art. 78 ust. 2 ustawy. Kontrolowana Placówka realizuje ww. zapis. Współpraca z rodziną biologiczną Z informacji zawartych w ankiecie wynika, że za podtrzymywanie kontaktów z rodzinami wychowanków odpowiedzialny jest pracownik socjalny, wychowawcy, pedagog, psycholog oraz Dyrektor Ośrodka. Jak ustalono w trakcie kontroli w OO-W, nie są prowadzone zajęcia edukacyjne dla rodziców wychowanków. Pracownik socjalny prowadzi Dziennik pracy socjalnej z rodziną naturalną, w którym odnotowywane są wizyty w domach rodzinnych wychowanków oraz wywiady środowiskowe, z których nie jest sporządzana żadna notatka. Należy tutaj zaznaczyć, że dokumentacja ta znajdowała się w komputerze i nie była nigdzie wydrukowana, dopiero przygotowano ją kontrolującym na następny dzień kontroli. W teczkach osobowych wychowanków znajdowały się nieaktualne wywiady środowiskowe, co jest niezgodne z art. 107 ust. 1 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej. Kontakty osób bliskich dzieciom określa Regulamin odwiedzin dzieci (zał. nr 8), podpisywany przez osoby odwiedzające wychowanków przebywających w Ośrodku. W aktach osobowych wychowanków znajduje się Rejestr kontaktów rodziny z dzieckiem. Prowadzony jest w formie tabelarycznej i zawiera: - datę kontaktu, telefonu, - osoby odwiedzające, imię i nazwisko, stopień pokrewieństwa, - godziny odwiedzin, - podpis odwiedzającego, - uwagi. W dokumentacji tej nie jest wypełniana rubryka uwagi, w związku z czym brak informacji na temat ustaleń podjętych podczas wizyty. Mając na uwadze powyższe, Placówka powinna lepiej dokumentować pracę z rodziną dzieci, zgodnie z 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym Placówka utrzymuje stały kontakt ze szkołami, przedszkolami, do których uczęszczają wychowankowie, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Krakowie, Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, parafią, wolontariuszami oraz Ośrodkiem Adopcyjno-Opiekuńczym Dzieło Pomocy Dzieciom w Krakowie. Ośrodek współpracuje również z sądami, w dokumentacji dotyczącej dzieci znajdują się obszerne opinie o wychowankach kierowane do sądu. Placówka ma wielu sponsorów, którzy wspomagają Ośrodek, należą do nich: Fundacja Ruperta Mayera Dzieło Pomocy Dzieciom, Rotary Club Kraków, Towarzystwo Jezusowe, osoby prywatne. Opieka medyczna Dzieci w Ośrodku Opiekuńczo-Wychowawczym mają zapewniony dostęp do opieki zdrowotnej. Podstawową opiekę medyczną sprawuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Twój Lekarz w Krakowie, ul. Batorego 3, oraz Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Laskowej. 10
Liczba dzieci leczonych w specjalistycznych poradniach: neurologiczna (9), laryngologiczno-pulmonologiczna, kardiologiczna, psychiatryczna, ortopedyczna. Troje dzieci ma orzeczenie o niepełnosprawności, jedno dziecko jest upośledzone umysłowo. Usługi edukacyjne Ze względu na wiek dzieci przebywających w Placówce, nie wszystkie realizują obowiązek szkolny. Trzydzieścioro pięcioro wychowanków uczęszcza do szkoły podstawowej środowiskowej, jedno dziecko do szkoły podstawowej specjalnej, troje do gimnazjum środowiskowego, natomiast jedno dziecko jest uczniem szkoły podstawowej integracyjnej. Wychowankowie w Placówce mają zapewnioną pomoc w nauce, w szczególności przy odrabianiu zadań domowych przez wychowawców, wolontariuszy, rodziny zaprzyjaźnione oraz zatrudnianych w Ośrodku specjalistów. Troje wychowanków uczęszcza na zajęcia wyrównawcze organizowane przez szkołę. Wizja lokalna placówki Główna siedziba Ośrodka znajduje się w kamienicy przy ul. Rajskiej 10. Dzieci do swojej dyspozycji mają pokoje z łazienkami, kuchnię, jadalnię oraz świetlicę, pełniącą również rolę pokoju spotkań dla osób odwiedzających. Wychowankowie mogą korzystać również z placu zabaw znajdującego się na wewnętrznym dziedzińcu budynku. Z uwagi na fakt, iż kontrola miała miejsce w okresie wakacji zgodnie z informacjami uzyskanymi od Pana Dyrektora Jana Madera w Ośrodku w Krakowie pokoje były wyposażone w większą ilość łóżek dla wychowanków, co jest niezgodne z zapisami 27 ust. 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Dyrektor Ośrodka poinformował osoby kontrolujące, iż łóżka zostaną usunięte, tak aby standardy określone w ww. rozporządzeniu były spełnione. Natomiast Filia Ośrodka Opiekuńczo Wychowawczego Dzieło Pomocy Dzieciom w Żmiącej mieści się w kilkupiętrowym budynku. Piwnice zajmują: pralnia z prasowalnią, prysznice, kotłownia, szatnia dla dzieci wyposażona w szafki na ubrania i buty oraz pomieszczenie gospodarcze. Ulokowano tu również spiżarnię, w której przechowywane są m. in. przetwory zrobione z owoców zebranych w sadzie należącym do Placówki. Na parterze umiejscowione są kuchnia wraz z zapleczem, magazyn, izolatka z trzema miejscami, jadalnia oraz pokój. Pomieszczenia na I piętrze zajmują wychowankowie. Pokoje, przeznaczone dla 5 10 wychowanków, wyposażone są w biurka, szafki i łóżka dla każdego dziecka oraz łazienki. W dniu kontroli panował w nich ład i porządek. Pokoje dzieci są urządzone odpowiednio do wieku ich mieszkańców oraz wyposażone w sprzęty i zabawki dostosowane do poziomu rozwoju wychowanków. Na drugim piętrze także znajdują się pokoje dwóch grup wiekowych. Na strychu mieści się bawialnia, łazienka, pokój, schowek m.in. na sprzęt sportowy. Na zewnątrz budynku znajduje się kaplica, która została przebudowana ze starej stodoły i służy także jako świetlica (ołtarz od pozostałej części jest oddzielany zasuwanymi drzwiami). W budynku tym umieszczona jest również biblioteczka. Obok kaplicy znajduje się domek, w pobliżu zbudowano dom na wakacje, dla gości, pogotowi opiekuńczych. Z dawnej stajni zaadaptowano kolejne pomieszczenie, w którym znajdują się łazienki oraz pokoje. Ponadto, obok znajduje się budynek, na parterze którego zorganizowano pomieszczenie gospodarcze. W skład ww. budynku wchodzą: garaż, magazyn, łazienki i prysznice, w czasie wakacji służące wolontariuszom oraz pralnia. Natomiast na górnej 11
kondygnacji znajdują się pokoje z łazienkami, w których podczas czynności kontrolnych przebywały dzieci pochodzenia czeczeńskiego. Na terenie należącym do OO-W znajdują się ponadto basen, sad owocowy i staw z rybami, plac zabaw, boisko do gry w piłkę nożną i siatkówkę. Na placu przed głównym budynkiem na okres wakacji montowana jest scena, na której dzieci wystawiają przygotowane przez siebie spektakle. Na tym protokół zakończono Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej kontroli. Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej, (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje Kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. 12
Data otrzymania protokołu: 28.08.09 r. Data i miejsce podpisania protokołu: 28.08.09 Kraków Inspektor (-) mgr Monika Sacha... DYREKTOR (-) Anna Jędrzejczyk st. operator urządzeń przygotowania (-) mgr Jan Mader danych....... /podpis Dyrektora jednostki kontrolowanej/ /podpisy osób kontrolujących/ Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy Dzieło Pomocy Dzieciom 31-124 Kraków, ul. Rajska 10 Filia Żmiąca 13