1 Znak: GBP/062/14 Psary, dn. 03. 04. 2014 r. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ w Psarach za 2013 rok 1. SYTUACJA ORGANIZACYJNA BIBLIOTEKI. Sieć Gminnej Biblioteki Publicznej w Psarach składa się z 4 placówek. Są to: Biblioteka Centralna w Psarach Filia Nr 1 w Dąbiu Filia Nr 2 w Strzyżowicach Filia Nr 3 w Sarnowie Podstawową działalnością bibliotek jest: gromadzenie, opracowanie, udostępnianie, przechowywanie i konserwacja księgozbioru, działalność informacyjno- bibliograficzna, upowszechnianie czytelnictwa i wiedzy a także wszelkie działania mające na celu popularyzację książki, kultury i tradycji, aktywizujące i jednoczące środowisko lokalne. Najwięcej zadań do wypełnienia ma Biblioteka Centralna, co wynika zarówno ze struktury organizacyjnej jak również z nieco większego zatrudnienia w BC pracują dwie osoby, w Filiach - po jednej. Do najważniejszych zadań BC należy dokonywanie centralnego zakupu i opracowania książek, tj. katalogowania i klasyfikowania nowych nabytków dla wszystkich placówek bibliotecznych, wprowadzanie książek do programu Sowa2 czyli tworzenie katalogu on-line. Ponadto BC odpowiada za zakup materiałów biurowych, druków bibliotecznych, środków czystości, materiałów gospodarczych, sprzętu bibliotecznego, folii do oprawy książek dla wszystkich bibliotek należących do sieci a także przeprowadza wszelkiego rodzaju remonty i modernizacje. Jest koordynatorem działalności merytorycznej na terenie Gminy Psary. Od 1998 r. Filia Nr 2 w Strzyżowicach pełni funkcję biblioteki publiczno-szkolnej na podstawie porozumienia zawartego między dyrektorami tych instytucji. Biblioteka Publiczna przejęła wszystkie zadania biblioteki szkolnej związane z przysposobieniem czytelniczoinformacyjnym. Organizuje lekcje biblioteczne dla poszczególnych klas, zgodnie z programem języka polskiego, który przekazuje dyrektor szkoły na początku każdego semestru. Współpraca ze Szkołą Podstawową w Strzyżowicach jest bardzo dobra, świadczy o tym duża liczba konkursów i różnych imprez czytelniczych wspólnie organizowanych. Bardzo dobrze układa się współpraca pomiędzy GBP a Radą Gminy Psary. A w związku z tym, że na każdą sesję przekazywane są bieżące informacje o działaniach Biblioteki, radni są zorientowani we wszystkich poczynaniach GBP. Ponadto komisje Rady Gminy uwzględniają wśród wielu zagadnień, nad którymi pracują tematy dotyczące Psarskiej Biblioteki.
2. MODERNIZACJA BAZY LOKALOWEJ. Rok 2013 pod względem modernizacji i remontów był absolutnie wyjątkowy, ponieważ we wszystkich placówkach bibliotecznych zostały przeprowadzone na różną skalę zakrojone prace remontowe. Najdalej idące zmiany zaszły w Bibliotece Centralnej, która została rozbudowana, zyskując prawie 40m2 nowej powierzchni; w tej nowej sali będzie mieściła się czytelnia komputerowa. Mamy również nową klatkę schodową. Drugi etap remontu sprawi, że po wyburzeniu ściany zyskamy przestronną, dużą salę, w której poprawi się oświetlenie, komunikacja i dostęp do książek. Ponadto, będziemy także w posiadaniu pomieszczenia biurowego z przeznaczeniem na gabinet głównej księgowej i pomieszczenia socjalnego, których w tej chwili nie mamy. Poza BC również wszystkie pozostałe placówki zostały dotknięte dość daleko idącymi zmianami. Zawdzięczamy ten fakt projektowi realizowanemu przez Gminę Psary, którego istotą jest utworzenie w każdym sołectwie publicznego punktu dostępu do Internetu (PIAP). Zapadła decyzja, że wszystkie psarskie Biblioteki będą miejscami funkcjonowania PIAP-ów. W związku z tym, każdą placówkę trzeba było przystosować do nowego zadania, czyli wygospodarować miejsce, co było dość trudne ale się udało, założyć instalację pod odpowiednią ilość komputerów ( w całej sieci będzie ich 60), poskładać i ustawić biurka i krzesła. Realizacja tego zadania wymagała od nas zmiany aranżcji wszystkich wnętrz a także pomalowania ścian, nałożenia nowych lamperii (tynk mozaikowy) tam gdzie były potrzebne, wymiany żaluzji w oknach. Ponadto zostały wprowadzone nowe, poprawiające estetykę lokali dekoracje. Ponadto zwiększył się metraż Filii Nr 3 w Sarnowie otrzymaliśmy dodatkowe pomieszczenie, które zdecydowanie wpłynęło na poprawę jakości pracy i funkcjonowania tej placówki. Przy okazji przestawiania regałów i czyszczenia księgozbioru, została wykonana jego selekcja, co jest również niezmiernie ważnym zadaniem. Była to ogromna praca, która trwała dość długo ale efekt jest bardzo zadowalający! Wszystkie Biblioteki Gminy Psary nie tylko mają świetny księgozbiór ale są piękne, estetyczne i bardzo przyjazne dla mieszkańców a gdy zainstalujemy komputery, które niebawem się pojawią, zmienią się w nowoczesne centra informacji. I wtedy staną się wymarzonym typem instytucji Biblioteką hybrydową, którą w naturalny sposób łączy tradycję i historię z nowoczesnością dnia dzisiejszego. 3. KOMPUTERYZACJA. Wszystkie placówki są wyposażone w komputery przeznaczone dla czytelników, z których korzystanie jest darmowe. Środki na ten cel GBP pozyskała z Programu Akademia Orange dla Bibliotek, dzięki któremu został sfinansowany dostęp do szerokopasmowego Internetu. W Filii Nr 2 w Strzyżowicach działa czytelnia internetowa, która cieszy się ogromnym powodzeniem zwłaszcza wśród młodzieży. Podobnie jak rok wcześniej, czytelnicy mieli darmowy dostęp do Systemu Informacji Prawnej LEX. Cały czas trwa wprowadzanie księgozbioru do programu Sowa2. I nie stanowi najmniejszego problemu uzupełnianie katalogu o nowości, co wykonywane jest na bieżąco. Problemem i to poważnym jest retrospekcja. Brakuje nam pracownika, który wprowadzałby do tworzonej bazy księgozbiór z lat wcześniejszych.
3 4. ZBIORY BIBLIOTECZNE. Książki kupowano głównie drogą elektroniczną przede wszystkim w AZYMUCIE - Ogólnopolski System Dystrybucji Wydawnictw w Warszawie ale również u bezpośrednich dostawców. W odróżnieniu od lat ubiegłych zdecydowanie mniej kupowano literatury popularnonaukowej; obserwujemy zdecydowanie niższe zainteresowanie naszych czytelników tym księgozbiorem w związku z czym posiadany przez GBP księgozbiór zabezpiecza potrzeby naukowe naszych czytelników. Bardzo komfortowa zarówno dla nas jak i dla czytelników jest możliwość zakupienia prawie każdej książki na życzenie - w ciągu tygodnia jesteśmy w stanie dostarczyć potrzebną pozycję. Tradycyjnie najwięcej książek zakupiono z literatury pięknej dla dorosłych. Nabywano wartościową pod względem artystycznym literaturę polską : książki nominowane do Literackiej Nagrody Nobla, Nike, Paszportów Polityki i literaturę obcą oraz światowe bestsellery. Kupowano lektury szkolne dla wszystkich typów szkół i poziomów nauczania, zgodnie z kanonem lektur. W roku 2013 przybyło ogółem - 2. 353 vol. za kwotę 51.550 zł w tym: - zakupiono ze środków samorządowych - 1.987 vol. za kwotę 44.050 zł - z dotacji Ministerstwa Kultury - 366 vol. za kwotę 7.500 zł Wskaźnik zakupu ze wszystkich źródeł finansowania wyniósł 19 vol./100 mieszkańców Wskaźnik zasobności zbiorów wynosi 539 vol. na 100 mieszkańców. Przeciętna cena zakupionej książki wynosiła 22,00 zł. STRUKTURA ZBIORÓW na dzień 31. 12. 2013 roku Książki ogółem - 62.201vol. - literatura piękna dla dzieci i młodzieży - 14.752 vol. co stanowi 24 % - literatura piękna dla dorosłych - 28.184 vol. 45 % - literatura popularnonaukowa - 19.265 vol. 31 % Zakupiono ogółem (środki samorządowe + dotacja Ministra Kultury) 2.353vol. literatura dla dzieci i młodzieży - 598 vol. co stanowi 28 % literatura pięknej dla dorosłych - 975 vol. 46 % literatura z innych działów - 530 vol. 26 % Oto struktura zakupu książek w 2013 r.: ogółem Lit. młodz. Lit. piękna Lit.p.-nauk. GBP w 717 151 338 228 Psarach Filia Nr 1 w 520 121 283 116 Dąbiu Filia Nr 2 w 591 147 304 140 Strzyżowicac h Filia Nr 3 w 525 122 284 119 Sarnowie Razem 2353 541 1209 603
Jak wynika z przedstawionej tabeli najwięcej książek zakupiono z literatury pięknej dla dorosłych. Zakup książek dla dzieci i młodzieży i literatury popularno-naukowej był zrównoważony. Na prenumeratę czasopism dla wszystkich placówek wydano 6.000 zł. Czasopisma zamawiane były kwartalnie z 10 % rabatem. W placówkach filialnych były to głównie tygodniki i miesięczniki. Prasa codzienna tj. DZIENNIK ZACHODNI abonowany był tylko do centrali. Z czasopism fachowych bibliotekarskich prenumerowano : BIBLIOTEKARZA, PORADNIK BIBLIOTEKARZA, BIBLIOTEKĘ W SZKOLE, GULIWER, KSIĄŻKI magazyn literacki. Poza prenumeratą GBP otrzymywała przekazywane tytuły nieodpłatnie przez urzędy miast i gmin. Wykorzystanie czasopism przez mieszkańców Gminy utrzymuje się na stałym poziomie wypożyczono ponad 2.000 egz. czasopism. Zważywszy na fakt, ze czytelnicy chętnie wypożyczają prasę i nie zgłaszają żadnych innych dodatkowych potrzeb świadczy o tym, że oferta prasowa jest zadowalająca. 5. CZYTELNICTWO. W roku 2013 zarejestrowano 2.281 czytelników o 110 osób więcej niż w roku 2012 Cieszymy się bardzo, że w roku sprawozdawczym na tyle znacząco wzrosła liczba czytelników, że zwiększył się do 20 wskaźnik zasięgu czytelnictwa w porównaniu z rokiem 2012. Rok 2004 - wskaźnik zasięgu czytelnictwa wyniósł 22 czytelników / na 100 mieszk. Rok 2005-21 Rok 2006-20 Rok 2007-19 Rok 2008-19 Rok 2009-18 Rok 2010-17 Rok 2011-19 Rok 2012 -,,,,,,,, 19,,,, Rok 2013 -,,,,,,,, 20 Poniższe tabele obrazują strukturę czytelników według wieku i zajęcia z zaznaczeniem wzrostu lub spadku wskaźników w odniesieniu do roku 2011 Grupa wiekowa 2009 r 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013r wzrost spadek Do 15 lat 817 802 851 877 927 50 16-19 lat 232 204 218 192 180 12 20-24 lata 198 179 145 153 153 25-44 lata 514 508 538 535 553 18 45-60 lat 245 262 271 277 295 18 Powyżej 60 93 106 125 137 173 36 lat OGÓŁEM 2099 2061 2148 2171 2.281 122 12 W roku sprawozdawczym w każdej grupie wiekowej odnotowaliśmy wzrost ilości czytelników i jest to powód do zadowolenia. Jedynie w grupie młodzieży uczęszczającej do
5 szkół ponadgimnazjalnych odnotowaliśmy niewielki spadek. Prawdopodobnie jest to związane z korzystaniem z bibliotek tych szkół, w których młodzież się uczy. Grupa zawodowa 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013r. Wzrost Spadek Uczniowie 1053 1008 1051 989 1.051 62 Studenci 131 118 113 116 112 4 Prac. umysłowi 415 412 437 474 492 18 Robotnicy 106 101 114 107 119 12 Inni 25 34 32 40 39 1 zatrudnieni Rolnicy 6 4 4 3 3 Pozostali 363 384 397 442 465 23 OGÓŁEM 2099 2061 2148 2171 2.281 115 5 Porównując dane z powyższej tabeli można stwierdzić, że sytuacja jest bardzo dobra. Niezwykle cieszy fakt, że do Biblioteki zapisuje się coraz więcej przedszkolaków, bo to pozwala mieć nadzieję, że zachowamy tendencję wzrostową. W 2013 r. wypożyczono 23.049 vol. książek i czasopism, co jest wartością niższą o prawie 1.500 vol. w porównaniu z rokiem 2012 ale wiemy dlaczego tak się stało. Otóż ze względu na remonty i modernizacje placówek wszystkie filie GBP były nieczynne ok. miesiąca każda. Natomiast Biblioteka Centralna w ubiegłym roku była nieczynna 10 tygodni. I to jest jedyny minus tej wspaniałej akcji remontowej ale warto było. Wskaźnik ilości wypożyczeń w przeliczeniu na 1 czytelnika ilustrujący aktywność czytelniczą wyniósł 10 vol., natomiast wskaźnik ilości wypożyczeń na 100 mieszkańców wyniósł 200 vol. 6. DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA I EDUKACYJNA BIBLIOTEKI W 2013 roku działania kulturalne, edukacyjne i promocyjne w naszych bibliotekach skupiały się nie tylko wokół czytelnika dziecięco młodzieżowego. Poświęciliśmy większą uwagę dorosłym mieszkańcom Gminy nie tylko czytelnikom GBP. Jak co roku biblioteki organizowały : lekcje biblioteczne, konkursy literackie i plastyczne, imprezy czytelnicze, spotkanie autorskie, Pasowania na Czytelnika, przyjmowały wycieczki przedszkolaków, współuczestniczyły w konkursach szkolnych, organizowały wystawki oraz gry i zabawy z najmłodszymi. W tym zakresie bardzo ściśle współpracujemy z placówkami oświatowymi. Oprócz oferty dla dzieci i młodzieży skierowaliśmy szereg propozycji dla czytelników i nie tylko dorosłych. Na działania kulturalne, edukacyjne i promocyjne składały się: I. Spotkania autorskie, w których brali udział: 1. Pisarze: a. Ewa Chotomska 21 maja ZSP w Sarnowie b. Andrzej Grabowski 26 wrzesnia SP w Gródkowie c. Michał Rusinek 26 września GBP Psary d. Barbara Kosmowska 7 listopada SP w Dąbiu II. Warsztaty edukacyjne 1. Warsztaty drukarskie 16 maja Gimnazjum w Psarach 2. Warsztaty papiernicze 3 października,,,,
III. Konkursy 1. Konkurs wiosenno-humorystyczny Gimnazjum 2. Bon czy Ton czyli znajomość zasad savoir-vivru dla uczniów IV klas IV. Imprezy okolicznościowe 1. Koncert styczniowy Aleksandry Poniszowskiej 29 stycznia 2. Dla siebie i dla innych impreza z okazji Światowego Dnia Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych; występy, wystawa i kiermasz prac uczestników WTZ w Będzinie 19 marca 3. Koncert z okazji Święta Bibliotekarza 28 maja 4. Narodowe Czytanie i kiermasz książek 5. Światowy Dzień Pluszowego Misia listopad imprezy we wszystkich placówkach 6. Pasowanie na Czytelnika maj/wrzesień imprezy we wszystkich placówkach V. Akademia dla Każdego Jest to odpowiednik Uniwersytetu Trzeciego Wieku a jednocześnie największy hit 2013 roku. Akademia dla Każdego działa na podstawie projektu, który uzyskał aprobatę LGD i jest współfinansowany ze środków unijnych w wysokości 10.480zł. Akademia została uruchomiona w październiku 2013 roku. Cieszy się ogromną popularnością wśród mieszkańców Gminy Psary; na koniec roku mieliśmy 100 zadeklarowanych słuchaczy. W 2013 roku odbyły się 3 wykłady i 7 zajęć o charakterze rekreacyjnym. Rok akademicki kończymy w czerwcu 2014 roku spotkaniem z Marią Czubaszek i Balem Akademików. 7. DZIAŁANIA PROMOCYJNO - INFORMACYJNE. W tej dziedzinie największą siłę oddziaływania ma strona internetowa Biblioteki. Oprócz aktualnych wydarzeń, prezentujemy nowości, jest zakładka Biblioteka Poleca, można zadać pytanie bibliotekarzowi. Jest przedstawiona sieć GBP, dane adresowe, godziny otwarcia, informacje o zbiorach i wiele innych danych. W celach informacyjno promocyjnych zostały wydane zakładki do książek z adresami wszystkich placówek i ofertą dla czytelników. Od kilku lat dla czytelników dostępne są ulotki informacyjne Biblioteki Publiczne w Gminie Psary, zawierające informację o zbiorach, o działalności kulturalnej, edukacyjnej i promocyjnej, o świadczonych usługach. Ponadto adresy, numery telefonów oraz godziny otwarcia. Gimnazjaliści klas pierwszych co roku na zajęciach z przysposobienia czytelniczego otrzymują Informatorki o bibliotekach publicznych w naszej gminie. Zawarte w nich informacje są pomocne w poszukiwaniu źródeł informacji w placówkach niekoniecznie mieszczących się w ich miejscu zamieszkania. We wszystkich placówkach istnieją półki o tematyce regionalnej Wiadomości o Regionie, na których gromadzi się książki i czasopisma dotyczące naszego regionu. Oprócz katalogów alfabetycznych i rzeczowych, które są we wszystkich placówkach, GBP prowadzi katalog centralny i katalog tytułowy dla literatury pięknej dziecięco -młodzieżowej. Dużą pomocą informacyjną są kartoteki zagadnieniowe : UNIA EUROPEJSKA, WIADOMOŚCI O REGIONIE, EKOLOGIA, CHOROBY, ALKOHOLIZM, NARKOMANIA, HIV/AIDS, SEKTY, ŻYDZI-HOLOKAUST, INFORMACJE TURYSTYCZNE z podziałem na kraje.
7 Sukcesywnie aktualizowana jest kartoteka pod hasłem : ANALIZY UTWORÓW LITERACKICH, AUTORZY LEKTUR, EPOKI, MOTYWY LITERACKIE, KIERUNKI STUDIÓW na podstawie roczników czasopisma COGITO jako pomoc dydaktyczna dla uczniów i przyszłych studentów. Przywiązujemy również dużą wagę do promocji naszej oferty kulturalnej poprzez plakaty i stronę internetową naszej biblioteki www.biblioteka.psary.pl Prowadzimy także Kronikę Biblioteki. 8. KADRA. GBP zatrudniała ogółem 8 pracowników, tj.7 etatów przeliczeniowych i tak : - pracowników merytorycznych - 5,5 -,, administracji - 0,25 - obsługi - 1,25 Bibliotekarze uczestniczyli w różnych formach doskonalenia zawodowego: Kartoteki zagadnieniowe Biblioteka Powiatowa w Będzinie Program SOWA2 moduł wypożyczania wizyta w Świętochłowicach Tworzenie audiodeskrypcji Biblioteka Śląska Czas pracy Biblioteka Śląska Konferencja na temat starzejącego się społeczeństwa UŚ Katowice Ponadto pracownicy GBP spotykają się raz w miesiącu aby omówić i przedyskutować wszystkie sprawy mające związek z prawidłowym funkcjonowaniem sieci bibliotek w Gminie Psary. 9. FINANSOWANIE. Budżet Biblioteki, ogółem wynosił 620.000zł. w tym: dotacja Urzędu Gminy 605.000zł. dotacja MKiDN 7.500zł Fundacji ORANGE 5.300zł Koszty utrzymania, ogółem 54.160zł /gaz, energia elektryczna, woda, czynsz, wywóz nieczystości, usługi telekomunikacyjne, internetowe, pocztowe, remonty bieżące, np. malowanie, drobne naprawy, konserwacje, środki czystości, materiały biurowe /. Przychody własne, ogółem 1.600zł W minionym roku Biblioteka pozyskała środki pozabudżetowe w wysokości 13.00zł., biorąc udział w Programie Akademia Orange dla Bibliotek, z którego uzyskano 5.500zł. Kwota została przeznaczona na pokrycie kosztów dostępu do szerokopasmowego Internetu, dzięki czemu nasi czytelnicy mogą korzystać z niego darmowo we wszystkich placówkach GBP. Drugi program, w którym uczestniczyła GBP w Psarach to Promocja Czytelnictwa realizowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z którego otrzymała dofinansowanie w wysokości 7.500zł w całości przeznaczone na zakup książek.