Tygodniowy Przegląd Rynku Finansowego Open Finance, 30 kwietnia 2009 r. NAJWAśNIEJSZE WYDARZENIA Z RYNKÓW Dynamika PKB w I kw. 2009r. w USA wyniosła -6,1 w ujęciu zannualizowym. Bezrobocie w strefie euro wzrosło w marcu z 8,5 proc. do 8,9 proc. Banki centralne w USA, Japonii i Polsce pozostawiły stopy procentowe na dotychczasowych poziomach. RYNEK WALUTOWY KURSY NBP KUPNO SPRZEDAś 1 USD 3,2973 3,3639 1 EUR 4,3704 4,4586 1 CHF 2,8994 2,9580 100 JPY 3,4030 3,4718 Tabela obowiązująca od dnia 30.04.2009 r. POLSKI RYNEK Początek tygodnia przyniósł osłabienie złotego i komentarze dopatrujące się spiskowej teorii w jego spadku pod koniec miesiąca (miałoby chodzić o wymuszenie strat na posiadaczach opcji i kredytów walutowych). JuŜ od wtorku złoty zaczął się umacniać fundamentalnie, poniewaŝ RPP miała pozostawić i jak się okazało pozostawiła stopy procentowe bez zmian. Jakoś mało komu przychodzi do głowy scenariusz odwrotny (fundamentalne podstawy do osłabienia złotego wynikają ze słabości budŝetu, a wzrosty waluty mogą mieć charakter równie spekulacyjny, co wzrosty na większości rynków akcji). Jakie by nie były przyczyny i motywy, złoty zakończył tydzień wzrostem o 1 proc. wobec dolara, którego kurs spadł do 3,334 PLN, o 1,2 proc. wobec euro do 4,413 PLN, i franka takŝe o 1,2 proc. do 2,927 PLN (dane z godziny 15-tej). Wahania złotego bardzo łatwo moŝna teŝ wytłumaczyć zmiennością pary euro/dolar. Na początku tygodnia amerykańska waluta zyskiwała na wartości, ale od wtorku nastroje wokół euro zaczęły się poprawiać. Zwłaszcza po informacjach z środy o największym od pięciu dekad spadku amerykańskiego PKB (o 6,1 proc. w I kwartale w ujęciu zannualizowanym). MoŜna mówić o pewnego rodzaju festiwalu fatalnych danych (według prognoz niemiecki PKB teŝ moŝe stracić 6 proc. tyle, Ŝe w całym roku) między USA i Europą. Trudno na ich podstawie zdecydować, której waluty lepiej nie mieć w portfelu. Jen stracił 1,2 proc. do dolara i 1 proc. do euro, co sugeruje wzrost apetytów na ryzyko na światowych rynkach. Frank niemal nie zmienił wartości do euro, natomiast umocnił się o 0,3 proc. do dolara.
POLSKI RYNEK Generalnie nastroje na rynku obligacji nie są najlepsze, poniewaŝ krajowi inwestorzy odczuwają brak kapitału zagranicznego, co osłabia ich własną ochotę do działania. W perspektywie mamy oczekiwania na zwiększenie deficytu budŝetowego, załoŝenia do ustawy budŝetowej na 2010 r., a w dodatku RPP zdecydowała się na przerwę w obniŝkach stóp, do których wróci być moŝe w czerwcu, a być moŝe jeszcze później lub wcale. Nie są to okoliczności skłaniające do zakupów obligacji i tak teŝ się stało. Przez niemal pełny tydzień rentowność papierów 5-letnich utrzymywała się powyŝej 5,80 proc. Resort nie planuje duŝej emisji obligacji w maju, cięŝar finansowania przychodów przesuwając na emisję bonów, ale to równieŝ trudno uznać za argument za kupnem obligacji. Trzymiesięczna stopa WIBOR, która jest podstawą naliczania oprocentowania większości złotowych kredytów hipotecznych wzrosła o 3 pkt bazowe i wyniosła 4,29 proc. POLSKI RYNEK RYNEK OBLIGACJI RYNKI AKCJI Wobec wzrostów na giełdach skłonność inwestorów do kupowania bezpiecznych papierów skarbowych nieco zmalała. Jednak ze względu na gotowość Fed do skupu obligacji wzrost rentowności nie był silny. Na koniec tygodnia rentowność o obligacji dwuletnich amerykańskiego rządu wyniosła 0,92 proc. (spadek o 2 pkt), a 10-letnich 3,11 proc. (wzrost o 13 pkt). W Europie inwestorzy teŝ chętniej kupowali akcje niŝ obligacje, ale czekają jednocześnie na decyzję Europejskiego Banku Centralnego, który być moŝe zdecyduje się na obniŝki stóp procentowych w przyszłym tygodniu. Rentowność niemieckich obligacji praktycznie nie zmieniła się w skali tygodnia. I w przypadku papierów 2- letnich wyniosła 1,37 proc. (spadek o 1 pkt), a 10 letnich 3,19 proc. (bez zmian). Pierwsze dwa dni tygodnia przyniosły przecenę na GPW, która bolesna była zwłaszcza we wtorek, po tym jak Telekomunikacja Polska opublikowała znacznie słabsze od oczekiwanych wyniki finansowe. Jednak środa i czwartek to juŝ zdecydowana poprawa nastrojów. W środę wyniki kwartalne opublikowały BRE, BPH i Noble Bank, z czego BRE i Noble zaskoczyły pozytywnie ekonomistów. RównieŜ klimat inwestycyjny na świecie zdecydowanie się poprawił, poniewaŝ coraz częściej mówi się o zatrzymaniu postępów recesji. Dla przykładu w czwartek okazało się, Ŝe japońska produkcja przemysłowa wzrosła w marcu pierwszy raz od sześciu miesięcy (tyle, Ŝe wcześniej spadła o dobrych 40 proc.). Te pozytywne nastroje udzieliły się więc naszym inwestorom, którzy koncentrowali uwagę przede wszystkim na sektorze bankowym WIG Banki wzrósł o 6,9 proc. Mimo tak dobrego wyniku i wpływu, które banki mają na WIG20, ten wzrósł tylko o 1,8 proc., poniewaŝ w dół ściągały go papiery Telekomunikacji Polskiej, które w skali tygodnia straciły 8,2 proc. Lepiej spisały się indeksy małych (plus 3,2 proc.) i średnich (wzrost o 3,6 proc.) spółek te indeksy rosną nieprzerwanie od dziewięciu tygodni. WIG zyskał 2,5 proc. i było to najwyŝsze tygodniowe zamknięcie indeksu od połowy października 2008 r. EUROPA Światowa Organizacja Handlu podniosła ocenę zagroŝenia pandemią grypy do piątego stopnia w sześciostopniowej skali, ale inwestorzy tylko na początku tygodnia wycofywali się z rynku akcji. W środę i czwartek negatywne wiadomości i słabe wyniki spółek nie robiły szczególnego wraŝenia na kupujących, a giełdowe indeksy z Europy Zachodniej znalazły się najwyŝej od stycznia 2009 r. W strefie euro dynamicznie rośnie bezrobocie - w Niemczech zatrudnienia nie ma 8,3 proc. zdolnych do pracy, a w Hiszpanii stopa bezrobocia przekroczyła juŝ 17 proc. USA gdyby dynamika PKB w całym 2009 r. utrzymała się na poziomie z pierwszego kwartału gospodarka amerykańska skurczyła by się o 6,1 proc. Na Wall Street, podobnie jak na pozostałych parkietach akcje droŝały jednak w najlepsze i nie zaszkodziły nawet pogłoski, Ŝe kilka największych instytucji moŝe nie przejść pomyślnie rządowego testu na wytrzymałość bilansu. Senat przyjął załoŝenia do budŝetu na 2010 r., w którym deficyt wyniesie 3,5 biliona dolarów. W branŝy motoryzacyjnej Chrysler i General Motors próbowały się porozumieć z wierzycielami w kwestii zamiany długu na akcje, lecz
restrukturyzacja nieustannie napotyka na nowe przeszkody i nie moŝna wykluczyć bankructwa Ŝadnej z tych spółek. AZJA produkcja przemysłowa w Japonii przerwała trwającą pół roku spadkową serię i minimalnie zwiększyła się w marcu. Wzrost o 1,6 proc. w ujęciu miesięcznym nie zmienia jednak faktu, Ŝe w odniesieniu do marca 2008 r. obecny poziom produkcji jest o ponad jedną trzecią mniejszy. W czwartek o blisko 7 proc. w górę wystrzeliły indeksy w Tajwanie, poniewaŝ chińskie władze zdecydowały się znieść zakaz inwestowania na wyspie obowiązujący od kilkudziesięciu lat. EUROPA USA AZJA FT-SE +2,9 % CAC40 +2,3 % BUX +3,8 % DJIA +2,4 % S&P500 +2,0 % NASDAQ +2,8 % Tygodniowe zmiany wartości indeksów na światowych giełdach, 30.04.2009 r. (godz. 16.00) RYNEK SUROWCÓW NIKKEI +1,4 % B-Shares Shanghai +0,6 % Hang-Seng +1,6 % Światowe rynki surowcowe zdają się nie zwracać szczególnej uwagi na komunikaty o zagroŝeniu globalną epidemią grypy. Najbardziej wraŝliwa na komunikaty o zawieszeniu wielu połączeń lotniczych i paraliŝu wielu metropolii teoretycznie powinna być cena ropy naftowej, lecz ta w dalszym ciągu porusza się w bliskiej okolicy 50 USD za baryłkę. Eksperci, którzy podejmują się szacowania potencjalnych strat, które moŝe spowodować pandemia stąpają po dość grząskim gruncie i prezentują dość rozbieŝne poglądy - agencja ratingowa Moody's sądzi, Ŝe światowy PKB mógłby stracić ok. 330 mld USD czyli mniej niŝ 1 proc., a Bank Światowym ocenia, Ŝe potencjalne skutki mogą uszczuplić globalny PKB o ponad 4 proc. Dla inwestorów z rynku energii waŝne powinny być cotygodniowe dane amerykańskiego Departamentu Energii, który poinformował, Ŝe kolejny raz zapasy paliwowe USA wzrosły silniej niŝ oczekiwali analitycy. SUROWIEC ZMIANA miedź -0,4 % ropa naftowa -0,6 % złoto -2,6 % Tygodniowe zmiany wartości cen surowców na światowych giełdach, 30.04.2009 r. (godz. 16.00) POLSKI RYNEK FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH TYGODNIOWE WYNIKI RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH (28.04.2009) RODZAJ FUNDUSZU NAJLEPSZY FUNDUSZ WYNIK akcji polskich Pioneer Małych i Średnich Spółek Rynku Polskiego FIO 2,85% papierów dłuŝnych BPH FIO Parasolowy BPH Subfundusz Obligacji 1 0,59% rynku pienięŝnego BPH Fundusz Inwestycyjny Otwarty Parasolowy BPH Subfundusz Skarbowy 0,25% stabilnego wzrostu Fundusz Własności Pracowniczej PKP Specjalistyczny FIO 1,30% mieszane ING Parasol FIO subfundusz Selektywny Plus 2,79% akcji zagranicznych SEB Specjalistyczny FIO Subfundusz SEB Nordycki 7,47% papierów dłuŝnych zagr. Pioneer Obligacji Europejskich Plus Fundusz Inwestycyjny Otwarty 4,52% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, tydzień
ROCZNE WYNIKI RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH (28.04.2009) RODZAJ FUNDUSZU NAJLEPSZY FUNDUSZ WYNIK akcji polskich Commercial Union FIO subfundusz CU Nowych Spółek -20,41% papierów dłuŝnych KBC Alfa Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty 47,20% rynku pienięŝnego Idea Premium Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty 7,47% stabilnego wzrostu Fundusz Własności Pracowniczej PKP SFIO 28,22% mieszane PZU FIO Optymalnej Alokacji -13,97% akcji zagr. PKO/Credit Suisse ŚFW - SFIO Subfundusz Małych Spółek Japońskich 15,08% papierów dłuŝnych zagr. PKO/Credit Suisse ŚFW - SFIO Subfundusz Papierów DłuŜnych USD 90,51% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, rok FINANSE OSOBISTE Jak obniŝyć ratę kredytu o kilkaset złotych? Wbrew pozorom klient wcale nie jest na straconej pozycji, jeśli chodzi o warunki kredytu hipotecznego. Zaciągając nowy moŝna zaoszczędzić nawet kilkaset złotych, lecz nic za darmo. Jeszcze dwa lata temu kredyt hipoteczny z marŝą 1 pkt proc. lub niewiele powyŝej był rynkowym standardem, najwięksi szczęściarze mogli poŝyczyć wówczas kilkaset tysięcy złotych z marŝą 0,8 pp., a nawet niŝszą. Dziś takie oferty to historia. Średnia marŝa dla kredytu w złotym zbliŝa się do 3 pp., a we franku aŝ do 5 punktów procentowych. W ekstremalnych przypadkach oprocentowanie kredytu hipotecznego w złotych moŝe wynieść nawet 10 proc., co oznacza, Ŝe poŝyczając od banku 400 tys. zł na 30 lat, w sumie oddamy mu ponad 1,1 mln zł, a więc o prawie 400 tys. zł więcej niŝ gdyby oprocentowanie wynosiło 5 procent. W takiej sytuacji wybór najlepszego kredytu nie jest łatwy. Okazuje się jednak, Ŝe banki same dają klientom narzędzia pozwalające spłacanie kredytu uczynić mniej bolesnym dla domowego budŝetu. Jest to tak zwany cross-sell, czyli sprzedaŝ wiązana. W zamian za to, Ŝe skorzystamy z jednych usług, mamy szansę na zniŝkę w cenach innych. To mniej więcej tak, gdy przy zakupie samochodu dostajemy gratis pakiet OC i AC albo firmowe radio w niŝszej cenie. ZałóŜ konto, a obniŝymy Ci marŝę Warto na to zwrócić uwagę, bo oszczędności nie są wcale takie małe. Na przykład, jeśli zaciągając kredyt hipoteczny w Polbanku załoŝymy rachunek Insignium lub zadeklarujemy przelewanie pensji na inny rachunek w tym banku, otrzymamy marŝę niŝszą o 1 punkt procentowy. Przy 30-letnim kredycie na 400 tys. zł oznacza to ponad 250 zł róŝnicy tyle zaoszczędzimy kaŝdego miesiąca, bo rachunek w Polbanku jest całkowicie darmowy. Na podobną obniŝkę moŝna liczyć w Nordea Bank Polska pod warunkiem aktywnego korzystania z karty kredytowej i miesięcznych wpływów na konto w wysokości co najmniej 130 proc. raty kredytu. Ale uwaga: karta kredytowa Nordea MasterCard Aspiracje Standard kosztuje 60 zł w pierwszym roku uŝytkowania, a na dodatek ma bardzo drogie i obowiązkowe ubezpieczenie: miesięcznie 0,65 proc. od salda zadłuŝenia. Najwięcej ugrać moŝna w naleŝących do Grupy BRE Banku mbanku i MultiBanku, obniŝających marŝę kredytu o połowę. Warto jednak zwrócić uwagę na podstawę tej obniŝki. Standardowa marŝa dla kredytu ponad 300 tys. zł waha się, w zaleŝności od LTV (stosunek kwoty kredytu do wartości nieruchomości), od 6,4 do 7,4 punkta procentowego. A to dla
większości kredytobiorców marŝe zaporowe. Ale przedział 3,2-3,7 wygląda juŝ duŝo bardziej atrakcyjnie, szczególnie przy walutach obcych. Aby taką obniŝkę uzyskać trzeba w mbanku mieć kartę kredytową i zadeklarować, Ŝe na konto wpływać będzie wynagrodzenie. W MultiBanku warunki te są podobne, choć nieco trudniej je spełnić. ObniŜyć marŝę pozwalają takŝe Bank BPH, Bank Pekao i PKO BP, a na niŝszą prowizję moŝna liczyć w Fortis Bank Polska, który pobierze 1 proc. zamiast 1,5 proc. od klientów posiadającym tam konto od co najmniej sześciu miesięcy. Tyle ofert standardowych. Nie znaczy to jednak, Ŝe w innych bankach skazani jesteśmy na ofertę z cennika. Praktycznie w kaŝdej instytucji moŝna co najmniej próbować negocjować. Jeśli bank nie jest skłonny do obniŝek, poświęćmy nieco czasu na odwiedzenie konkurencji. Z atrakcyjną ofertą innego banku w garści nasza pozycja negocjacyjna jest znacznie lepsza. Dobrą kartą przetargową jest takŝe propozycja załoŝenia rachunku i przeniesienia wpływów pensji (gdy jeszcze tak nie jest). A co ze starymi kredytami? A co zrobić z juŝ zaciągniętym kredytem? Wszystko zaleŝy od jego warunków. Jeśli mieliśmy to szczęście zapoŝyczać się, gdy marŝe były najniŝsze, to nie za bardzo jest co zrobić. Warto więc spojrzeć w swoją umowę i porównać jej parametry z obecnie dostępnymi na rynku. Jeśli są korzystniejsze, najlepiej jest... siedzieć cicho. Wiele osób zastanawia się, czy warto konsolidować kredyty. I tu znów wszystko zaleŝy od indywidualnej sytuacji danego klienta. Najatrakcyjniejsza konsolidacja to włączenie wszystkich poŝyczek (gotówkowe i konsumpcyjne np. na telewizor, pralkę czy samochód) pod hipotekę, bo przecieŝ kredyt mieszkaniowy jest najtańszym na rynku. Zamiast płacić kilka rat po kilkaset złotych plus rata kredytu hipotecznego, moŝna płacić tylko jedną, nieco wyŝszą. Dzieje się tak, gdyŝ te mniejsze kredyty rozkładają się na dłuŝszy okres i na dodatek mają niŝsze oprocentowanie niŝ dotychczas. Pamiętajmy jednak, Ŝe konsolidacja to zaciągnięcie nowego kredytu, a ten moŝe mieć parametry duŝo gorsze od dotychczasowego. Warto więc usiąść z kalkulatorem i przeliczyć, czy rzeczywiście nam się to opłaca. Przykładowe obliczenia korzyści z konsolidacji kredytów prezentujemy poniŝej. Podsumowując: zaciągając nowy kredyt klient ma szerokie spektrum moŝliwości obniŝenia miesięcznej raty. NajwaŜniejszą, a niewymienioną w tym miejscu moŝliwością jest... pójście do innego banku. Mimo kryzysu, kredytów hipotecznych w złotych nadal udziela ponad 20 banków. W trudniejszej sytuacji są osoby chcące zadłuŝyć się w euro lub we franku, bo kredyty walutowe daje mniej niŝ dziesięć instytucji, nadal jednak jest to wybór i warto z niego skorzystać. TYGODNIOWY PRZEGLĄD RYNKU FINANSOWEGO: przygotowanie Emil Szweda finanse osobiste Marcin Krasoń wyniki funduszy na podstawie danych Analizy Online. Kontakt z redakcją: analizy@open.pl