O herbacie prawie wszystko Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć pozalekcyjnych Gmina Miasto Płock/ Gimnazjum nr 5 im. Zygmunta Padlewskiego w Płocku ul. Królowej Jadwigi 4, 09-400 Płock tel./fax (24) 366-89-00
O herbacie prawie wszystko
Herbata to bursztynowo-złocisty napój, którego aromat towarzyszy nam każdego dnia. Jest obecna w naszym życiu odkąd sięgniemy pamięcią, dlatego też rzadko zastanawiamy się nad tym, skąd herbata pochodzi, jak się ją uprawia, co wpływa na jej jakość.
KTO PIERWSZY?
NA PODBÓJ ŚWIATA Herbata jako roślina rozprzestrzeniała się początkowo w krajach Azji, sąsiadujących z Chinami. W Chinach zaczęto ją uprawiać około 350 roku. Do Japonii przeniknęła (jako roślina) dopiero w ok. 805 r., w roku 828 do Korei. W latach 1824 1826 rozpoczęto próby uprawy herbaty na Jawie i Sumatrze w ówczesnych Indiach Holenderskich, a potem w Wietnamie (1824-1825), w Rosji (Gruzji), w Indiach (1834 r.), na Cejlonie (1842 r.).. Herbata podbiła jeszcze dwa kontynenty: Afrykę (Republika Południowej Afryki, Południowa Rodezja, Wschodnia Afryka) i Południową Amerykę (Brazylia.) Suszone liście herbaty do Europy przywieźli Holendrzy na początku XVII wieku. Do Anglii herbata trafiła w 1658 r. Do Polski herbata trafiła za sprawą Rosjan w początkach XIX w. Jednak wcześniej pojawiała się herbata zielona, ale jako zioło.
UPRAWA HERBATY Jakość herbaty zależy od: - gleby, - odpowiedniego nasłonecznienia, - regularnych opadów, - stałych temperatur powietrza.
W przeszłości herbatę hodowano z nasion. Obecnie wykorzystuje się przede wszystkim sadzonki pozyskiwane z najlepszych krzewów herbacianych. Sadzonki dorastają w specjalnych szkółkach i po upływie około jednego roku przesadzane są do gruntu. Pierwsze zbiory odbywają się z 3-letnich krzewów.
Drzewo herbaciane ma białe kwiaty, z których powstają niewielkie owoce. Dojrzałe owoce swoim wyglądem przypominają małe pestki - mają cienkie skorupki a w nich nasiona.
Pączek i dwa najmłodsze listki to najcenniejsza części krzewu herbacianego. Z nich wytwarzana jest najlepsza herbata.
Warunki do uprawy herbaty spełnia m.in. północno-zachodnia Kenia, gdzie znajduje się jedna z największych plantacji Kericho. Położona jest około 200 km od Nairobi. Ze względu na dużą wysokość położenia, tutejsze widoki nie przypominają typowego krajobrazu afrykańskiego.
Plantacja w Kericho położona jest na wysokości 2000m n.p.m. Zajmuje powierzchnię 14 tys. hektarów i rozciąga się na długości około 70km. To bezkresne morze zieleni poprzecinane jest gdzieniegdzie gajami eukaliptusowy mi.
Korony dorosłych krzewów formują jednolitą, zbitą powierzchnię. Krzewy są regularnie.
Herbata to roślina bardzo wymagająca. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje nie tylko odpowiednich warunków klimatycznych, ale i regularnej pielęgnacji- między innymi pielenia. Czasami bywa ono dość trudne ze względu na gęste korony krzewów.
Zbiór herbaty rozpoczyna się o świcie, kiedy jest jeszcze zimno. Zbierający muszą się więc chronić przed porannym chłodem, zaś w ciągu dnia przed palącym słońcem.
Ręczne zbieranie herbaty to czynność wymagająca ogromnej delikatności i precyzji.
Obecnie na niektórych dużych plantacjach zbiera się herbatę ręcznymi maszynami lub kombajnami. Jednak najlepszej jakości herbatę otrzymuje się ze zbioru ręcznego. W trakcie zbioru mechanicznego ścinane są całe wierzchołki gałązek, co obniża jakość herbaty.
Zebrane liście bądź pączki herbaty trafiają do obróbki i na sprzedaż.
W Indiach cięcie i rozdrabnianie herbaty następuje na taśmie. Przesuwające się po taśmie liście rozrywa się, uwalniając substancje aromatyczne. Rozdrobnione liście umieszcza się na tacach fermentacyjnych, gdzie garbniki zaczynają się utleniać. Trwa to od 3 do 5 godzin.
Wysuszone liście sortuje się w zależności od ich wielkości. Najmniejsze liście mają najsilniejszy aromat. Degustacja próbek herbaty następuje już w fabryce. Próbki wysyłane są do pośredników sprzedających herbatę na giełdzie i potencjalnych odbiorców.
Herbatę ładuje się na statek, który zabierze ją tam, gdzie się jej nie uprawia, do Europy. Sprzedaż herbaty następuje na giełdzie. Zakupiony surowiec zostanie zapakowany w opakowania handlowe i dostarczony do sklepów.
Herbata do koloru i czerwona zielona czarna biała do smaku! żółta
Herbata czarna jest najpopularniejsza na świecie. Są zawsze cztery etapy jej obróbki: więdnięcie, zwijanie, długie fermentowanie i suszenie. Herbata zielona powstaje z młodych pączków, które jeszcze nie zdążyły się rozwinąć. Nie jest ona poddawana procesowi fermentacji. Herbatę białą uzyskuje się wyłącznie z pąków liściowych. Herbata ta nie podlega żadnemu procesowi. Zbiera się ją tylko raz w roku i tylko ręcznie. Natychmiast po zebraniu zostaje ona suszona. Herbata żółta jest przygotowywana z najmłodszych pędów i pączków liści, które ulegają częściowej fermentacji podczas procesu zwijania. W Europie jest prawie nieznana. Produkcja czerwonej herbaty podobna jest do produkcji herbaty zielonej, ale dopuszcza się krótką fermentację liści herbacianych.
Herbata może być także Aromatyzowana Do wyjściowych gatunków dodaje się przyprawy korzenne, zioła, płatki kwiatów lub esencje owocowe. Na pomysł herbaty ekspresowej wpadł w 1908r. nowojorczyk. Wysłał do swoich klientów próbki herbat w małych torebeczkach z jedwabiu. Z czasem jedwab zastąpiono gazą, a potem cieniutkim papierem z konopi manilskich, miazgi drzewnej lub sztucznego jedwabiu. Herbatę mrożoną wymyślił podczas targów w St. Louis (1904) zrozpaczony Anglik. Z powodu upału klienci omijali jego pawilon herbaciany. Sprytny kupiec napełnił szklanki kostkami lodu i rozlewał do nich przygotowany napar. Napój okazał się tak orzeźwiający, że pod pawilonem ustawiły się kolejki.
Parzona na różne Anglicy do mocnego naparu, najczęściej czarnej herbaty, dodają mleko i cukier lub cukier i cytrynę. sposoby Hindusi piją herbatę na sposób angielski albo gotują listki z wodą, mlekiem, przyprawami i mocno słodzą wywar. Tybetańczycy odłamują kawałek sprasowanej zielonej herbaty, rozdrabniają ją, dodają wodę i gotują przez kilka minut. Napar cedzą i dodają do bańki z kozim mlekiem lub mieszają z masłem i solą. Japończycy piją gęstą zawiesinę pyłu z zielonej herbaty, ubitej na pianę bambusową trzepaczką Rosjanie parzą herbatę w wymyślonym przez siebie samowarze. Biorą do ust kostkę cukru, cukierek lub konfitury i popijają ze szklanki solidny łyk. Polacy najczęściej sypią listki na dno kubka lub szklanki i zalewają je wrzątkiem. Coraz częściej jednak wybierają herbaty ekspresowe.
Herbata jest dobra na wszystko... Herbata działa pobudzająco na organizm, zwiększa koncentrację, Zawiera flawonoidy, przeciwutleniacze, które mają działanie antynowotworowe i zapobiegają starzeniu się komórek Obecność garbników ułatwia trawienie, pomaga przy niestrawności Fluor wzmacnia szkliwo zębów, chroni również przed schorzeniami dziąseł.
Przechowywanie herbaty Do przechowywania suchej herbaty każdego gatunku najlepsze są hermetyczne pojemniki metalowe, szklane lub porcelanowe. W takich pojemnikach herbatę można przechowywać nawet do 10 lat.
To ciekawe! Wojna o... herbatę W XVIII wieku angielski rząd nakładał na herbatę wysokie cło. Amerykańscy koloniści byli tym tak wzburzeni, że w 1773 r. wrzucili w Bostonie cały zapas herbaty do morza. To był początek wojny, w wyniku której powstały Stany Zjednoczone.
Postanowiliśmy poddać napar herbaciany doświadczeniom. W pracowni chemicznej
wlaliśmy napar do czterech naczyń.
Do pierwszego naczynia dodaliśmy miód i wymieszaliśmy. Do drugiego naczynia dodaliśmy cukier, a go trzeciego - sok z cytryny W czwartym naczyniu pozostał czysty napar.
Zmierzyliśmy ph - z miodem ph 6 - z cukrem ph 7
- z sokiem cytryny ph 5 - czysty napar ph 7
Napar herbaty bez dodatków miał ph 7, czyli odczyn obojętny. Dodanie cukru oraz miodu zmieniło ph na 6. Barwa naparu nie zmieniła się znacząco. Sok z cytryny sprawił, że ph się obniżyło do 5. Roztwór miał odczyn kwaśny, a barwa naparu wyraźnie pojaśniała. Według naukowych, dokładnych badań, nie powinno się zaparzać herbaty razem z cytryną gdyż kwas cytrynowy ułatwia przyswajanie przez organizm niewielkich ilości toksycznego dla organizmu człowieka glinu z herbaty.
Postanowiliśmy jeszcze sprawdzić, czy długość parzenia herbaty ma wpływ na ph.
Długość parzenia herbaty wpłynęła na jej barwę im dłużej tym ciemniejsza. Napar o barwę jasnożółtej miał ph 6, o barwie jasnobrązowej ph równało się 7, zaś o barwie ciemnobrązowej - 7,5.
O herbacie prawie wszystko Opracowanie- uczniowie kl. 2C Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć pozalekcyjnych Gmina Miasto Płock/ Gimnazjum nr 5 im. Zygmunta Padlewskiego w Płocku ul. Królowej Jadwigi 4, 09-400 Płock tel./fax (24) 366-89-00