Archiwum Państwowego w Toruniu z wykonania planu pracy w 2002 roku

Nasz znak: 031-1/03 SPRAWOZDANIE Archiwum Państwowego w Toruniu z wykonania planu pracy w 2002 roku ZASÓB ARCHIWALNY 1.1. Zmiany w rozmiarze zasobu archiwalnego Zasób Archiwum składa się z: 2.551 zespołów, 635.556 j.a. o łącznym metrażu 5.150,97 mb., w tym: a. Archiwum Państwowe w Toruniu 1.535 zespołów, 484.040 j.a., 3.544,27 mb. b. Oddział we Włocławku 1.016 zespołów, 151.516 j.a., 1.606,7 mb. w tym zasób zewidencjonowany: a. Archiwum Państwowe w Toruniu 1.399 zespołów, 297.206 j.a., 2.977,69 mb. b. Oddział we Włocławku 881 zespoły, 137.160 j.a., 1.459,1 mb. Zasób Archiwum Państwowego w Toruniu w roku sprawozdawczym uległ zwiększeniu poprzez przejęcie nowych zespołów i dopływy do zespołów już istniejących. Archiwum przejęło łącznie 99 nowych zespołów i 229 dopływów do 227 zespołów już posiadanych, co stanowiło 25.208 j.a. o łącznym metrażu 275,56 mb. Dodatkowo w wyniku prac Komisji Metodycznej dokonano zmian i przesunięć w ramach istniejących już zespołów dzieląc je lub scalając. W Archiwum Państwowym w Toruniu wprowadzono następujące zmiany w ewidencji: Zespół nr 585 - Akta powiatu brodnickiego rozbito na dwa zespoły: 1. Nr 585 Akta gminy Dąbrówka, pow. brodnicki 2. Nr 1637 Akta gminy Kruszyn, pow. brodnicki Zespół nr 1387 Akta gmin powiatu grudziądzkiego rozbito na dwa zespoły: 1. Nr 1387 Akta gminy Gruta, pow. grudziądzki 2. Nr 1638 Akta gminy Świecie n/osą, pow. grudziądzki

2 Zespół nr 1584 Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego Centrala Spółdzielczo- Państwowa Ekspozytura Rejonowa w Toruniu Zakład Introligatorski w Toruniu zlikwidowano włączając jego akta do zespołu nr 483 Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego Ekspozytura w Toruniu. Natomiast w wyniku prac porządkowych prowadzonych nad zespołami notariuszy grudziądzkich liczba zespołów zmniejszyła się o 10. Łącznie w wyniku zmian w ewidencji liczba zespołów uległa zmniejszeniu o 9. Na zmianę liczby jednostek archiwalnych w zasobie Archiwum wpływ miały, oprócz nabytków i ubytków, również prace inwentaryzacyjne nad niektórymi zespołami. Wskutek prac porządkowych prowadzonych w zespołach akt: cechów miasta Brodnicy, Komend Powiatowych Policji Państwowej oraz aktami notariuszy grudziądzkich liczba jednostek archiwalnych zwiększyła się łącznie o 328, natomiast metraż zwiększył się o 2,5 mb. Dodatkowo w AP Toruń do bazy SEZAM w 2002 roku wprowadzony został (nieuwzględniony do tej pory w ewidencji) dopływ do zespołu nr 123: Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych w Toruniu w liczbie 2.933 j.a.= 43,39 mb. Jako ubytek odnotowano 163 plakaty (dublety) z zespołu nr 997: Archiwum Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Toruniu, które przekazano do Biblioteki Głównej UMK w Toruniu. W Oddziale we Włocławku podczas układania akt w nowych magazynach archiwalnych odnaleziono 31 j.a. = 0,21 mb. (zob. sprawozdanie Oddziału, str. 2), wykazanych jako zaginione podczas skontrum przeprowadzonego w latach 1995-1996. Dodatkowo w wyniku prac porządkowych prowadzonych w zespole: Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Rypinie z l. [1945] 1950-1975, wybrakowano 500 j.a.= 2,00 mb (dokumentacja techniczna). Różnica między danymi z bazy danych SEZAM a dotychczasowymi wyliczeniami wyniosła w roku sprawozdawczym (-) 342 j.a., (-) 1,54 mb. Zmiany w rozmiarze zasobu przedstawiono w tabeli nr 1. Tabela nr 1 1 Określenie czynnika Liczba jednostek inw. Liczba metrów 2 Nabytki 25.208 275,56 3 Dokumentacji - - Ubytki niearchiwalnej 4 Materiałów (-) 663 (-) 2,0 archiwalnych 5 Opracowanie zasobu (bez uwzględnienia dokumentacji (+) 328 (+) 2,5 niearchiwalnej ) 6 Inne (+) 2.964 (+) 43,52 7 RAZEM: (+) 27.837 (+) 319,58

3 2.1. Stan całkowicie opracowanej części zasobu Tabela nr 2 1. Rodzaj materiału Archiwalnego zasób opracowany ogółem Metry jednostki inw. AP Toruń O/Włocławek AP Toruń O/Włocławek 2 Materiały aktowe 1922,65 812,25 179.841 80.925 3 Dokumenty pergaminowe i - - 3.958 - papierowe 4 Dokumentacja - - 4.162 - techniczna 5 Materiały - - 1.349 - kartograficzne 6 Fotografie - - 784-7 Filmy - - - - 8 Nagrania dźwiękowe - - 1-9 Pieczęcie - - 11-10 Inne - - - - 11 RAZEM: 1922,65 812,25 190.106 80.925 Uwzględniono wyłącznie materiały stanowiące osobne jednostki inwentarzowe. Dane dla AP Toruń zostały podane zgodnie z raportem z bazy SEZAM, w której w roku sprawozdawczym prowadzono prace porządkowe. 1.3. Główne tendencje zmian w zasobie Ogółem w ciągu ostatnich trzech lat (2000-2002) przejęto 150 nowych zespołów oraz dopływy do posiadanych już zespołów, w sumie stanowi: 54.795 j.a. o łącznym metrażu 598,46 mb, w tym: 2000 2001 2002 l. zesp. j.a. m.b. l. zesp. j.a. m.b. l. zesp. j.a. m.b. AP Toruń 31 13.610 140,9 13 12.443 149,1 15 5.919 59,29 O/Włocławek 5 3.357 28,5 2 177 4,4 84 19.289 216,27 Całość 36 16.967 169,4 15 12.620 153,5 99 25.208 275,56 W roku sprawozdawczym w związku zakończeniem przebudowy Oddziału we Włocławku nastąpił znaczący wzrost ilości przejętych materiałów archiwalnych. Wśród dopływów do zasobu Archiwum w Toruniu dominowały tak, jak w latach poprzednich księgi metrykalne stanu cywilnego oraz akta administracji państwowej i sądów. Ze znaczących

4 dopływów wymienić należy także przejęcia akt do zespołów: Pomorskie Zakłady Aparatury Elektrycznej Apator w Toruniu, ZBoWiD Zarząd w Toruniu, Urząd Wojewódzki we Włocławku. Do Oddziału we Włocławku przejęto z Archiwum Państwowego w Bydgoszczy akta 61 nowych zespołów archiwalnych oraz dopływy do 15 zespołów. Były to głównie akta notariuszy, sądów i prokuratur oraz niemieckich władz okupacyjnych z lat 1939-1944. Większość z nich posiada tylko inwentarze książkowe bez informacji lub wstępu, część zostanie poddana całkowitemu opracowaniu. Do najważniejszych nabytków w Oddziale należy zaliczyć przejęcie z Sądu Rejonowego w Rypinie zamkniętych ksiąg wieczystych dóbr ziemskich z pow. rypińskiego i ksiąg hipotecznych m. Rypina założonych przed 1939 r. oraz akt sądowych. Spośród nowych zespołów przejętych w 2002 r. do Archiwum i Oddziału we Włocławku na uwagę zasługują: Sąd Rejonowy w Chełmnie z l. [1767] 1992-2000 Pomorskie Zakłady Urządzeń Okrętowych Warma w Grudziądzu z l. 1948-2002 Narodowy Bank Polski Oddział Wojewódzki w Toruniu z l. [1968] 1975-1988 Sąd Obwodowy we Włocławku z l. 1939-1944 Sąd Specjalny we Włocławku z l. 1940-1944 Prokuratura przy Sądzie Krajowym we Włocławku z l. 1940-1944 Prokuratura przy Sądzie Obwodowym we Włocławku z l. 1940-1944 Więzienie Sądowe Areszt we Włocławku z l. 1939-1944 Kolekcja listów kupca Martina Banascha z Nieszawy (1800-1821) Wykaz przejęć i dopływów w 2002 roku znajduje się w załącznikach nr 1 sprawozdania Archiwum Toruńskiego (centrali) oraz osobno - Oddziału we Włocławku. 1.4. Opracowanie zasobu archiwalnego w roku sprawozdawczym W Archiwum Toruńskim w roku sprawozdawczym całkowicie opracowano 58 zespołów archiwalnych: w tym akta cechów w Kowalewie, Łasinie, Brodnicy, akta notariuszy grudziądzkich, Komend Powiatowych Policji Państwowej oraz dokończono inwentaryzację zespołu Archiwum Ksiąg Wieczystych Sądu w Wąbrzeźnie (cały zespół liczy 10533 j.a.= 125,43 mb.). Ponadto zinwentaryzowano akta 8 następujących zespołów archiwalnych: 1. Urząd Gminy w Bobrowie z l. 1973-1990; 159 j.a.=1,32 mb. 2. Gminna Rada Narodowa w Bobrowie z l. 1973-1990; 69 j.a.=1,02 mb. 3. Urząd Gminy w Brzoziu z l. 1973-1990; 242 j.a.=1,56 mb. 4. Gminna Rada Narodowa w Brzoziu z l. 1973-1988; 58 j.a.=0,78 mb. 5. Urząd Gminy w Biskupcu z l. 1973-1990; 226 j.a.=1,0 mb. 6. Gminna Rada Narodowa w Biskupcu z l. 1973-1990; 176 j.a.=1,72 mb. 7. Urząd Gminy w Radominie z l. 1976-1988; 34 j.a.=0,60 mb. 8. Gminna Rada Narodowa w Radominie z l. 1973-1990; 17 j.a.=0,46 mb. Zinwentaryzowane zostały także dopływy do zespołów akt urzędów stanu cywilnego i parafii rzymskokatolickich w ilości 131 j.a. = 1,88 mb.

5 W Oddziale we Włocławku w roku sprawozdawczym prowadzono dalsze prace porządkowe w zespole Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Rypinie z l. [1945] 1950-1975 (prace zostaną zakończone w r. 2003). Ponadto zinwetaryzowano i sporządzono inwentarze książkowe dopływów do 47 zespołów akt stanu cywilnego parafii rzymskokatolickich z lat 1892-1899. Łącznie zinwentaryzowano 556 j.a.= 7,10 mb. Wykazy zespołów całkowicie opracowanych w 2002 roku znajdują się w załącznikach nr 2 sprawozdań: centrali i Oddziału. Wyniki opracowania zasobu archiwalnego w roku sprawozdawczym przedstawia tabela poniżej: Tabela nr 3 1 Rodzaj materiału Opracowano całkowicie Zinwentaryzowano archiwalnego Metry jednostki inw. Metry jednostki inw. 2 Materiały aktowe 88,64 5.709 23,76 2015 3 Dokumenty perg. i papierowe - 91 - - 4 Dokumentacja techniczna - - 1,00 190 5 Materiały kartograficzne - - - - 6 Fotografie - - - - 7 Filmy - - - - 8 Nagrania dźwięk. - - - - 9 Pieczęcie - - - - 10 Inne - - - - 11 RAZEM: 88,64 5.800 24,76 2205 1.5. Zestawienie zespołów w toku opracowania Tabela nr 4 Archiwum Państwowe w Toruniu L.p. Nazwa zespołu Rozmiar ogółem Rozmiar oprac. Rok początkowy j. a. mb. j. a. mb. Rok zakończ. 1. Akta m. Torunia, Dokumenty i listy 3633-3585 - 2003 2. Akta m.torunia. Księgi i akta 4952 128,4 2197 88,52 2010 3. Akta b.komitetu Wojewódzkiego 7756 110,29 2660 35,0 1993-2003 PZPR w Toruniu 4. Sąd Grodzki w Brodnicy 1945 229 0,98 229 0,98 1998 2003 1951 5. Sąd Obwodowy (Amtsgericht) w 4083 36,30 1920 19,27 1998-2003 Brodnicy 1801 1920 (akta grunt.) 6. Sąd Krajowy (Landgericht) w 281 3,80 9 0,10 2000-2003 Grudziądzu 1939 1945 7. Prokuratura Sądu Okręgowego w 34 0,76 34 0,76 2000-2003 Grudziądzu (1931)-1945-1950- (1961)

6 8. Sąd Grodzki w Chełmnie (1943)- 701 1,64 8 0,01 2000-2003 1945-1950-(1971) 9. Sąd Obwodowy (Amtsgericht) w 58 0,17 58 0,17 2000-2003 Chełmnie 1940-1945 10. Sąd Grodzki w Chełmnie 1929-79 0,10 79 0,10 2000-2003 1939-(1972) 11. Sąd Obwodowy (Amtsgericht) w 4563 90,57 4563 90,57 1995-2003 Chełmnie (1772)-1879-1920-(1959) akta gruntowe 12. Sąd Powiatowy w Chełmnie 1920-79 0,20 79 0,20 2000-2003 1929-(1943) 13. Sąd Powiatowy w Brodnicy 1951-48 0,28 48 0,28 2000-2003 1957 14. Fotografie, Fotokopie, Klisze 3379-3379 - 1994-2003 15. Dokumentacja Techniczna m. 9864-9864 - 1992-2003 Torunia 1830 1950 16. Prezydia Gromadzkich Rad 615 9,79 615 9,79 1995-2003 Narodowych z pow. Golub-Dobrzyń 1954-1972 17. Akta m. Grudziądza 1541-1945 11665 72,45 6167 42,0 1988-2005 18. Sąd Okręgowy w Grudziądzu 1920-148 1,70 148 1,70 2000-2003 1939 19. Akta notariuszy z pow. chełmiń. 98 4,36 98 4,36 1996-2003 1920-1950 (5 zespołów) 20. Akta notariuszy z Chełmży 1920-75 2,42 75 2,42 1996-2003 1950-(1963) (7 zespołów) 21. Akta notariuszy z Golubia i 29 1,40 29 1,40 1997-2003 Kowalewa 1920-1950 (4 zespoły) 22. Akta notariuszy z Wąbrzeźna 1920-102 4,64 102 4,64 1997-2003 1950 (7 zespołów) 23. Sąd Obwodowy w Toruniu 6946 92,80 157 0,85 2001-2005 (Amtsgericht) (1748) 1870-1920- (1972) 24. Archiwum Fotograficzne Alojzego Czarneckiego 1945-1964 16033-270 - 2000-2006 W trakcie opracowania znajdował się zespół Akta miasta Torunia (okres staropolski). Jednak w związku z wielomiesięczną chorobą pracownika odpowiedzialnego za opracowanie ksiąg i akt z Katalogu II, inwentaryzację wykonano jedynie w niewielkim zakresie. Również inwentaryzacja Katalogu I (Dokumenty i listy) z powodów wyżej wymienionych oraz w związku z prowadzoną lustracją zasobu staropolskiego uległa zahamowaniu; poprawiono jedynie część kart inwentarzowych opracowanych dokumentów oraz wprowadzono ponad sto rekordów do bazy danych SCRINIUM. W toku opracowania znalazły się zespoły inwentaryzowane już od wielu lat, jak również zespoły inwentaryzowane ze względu na potrzeby kwerendalne Archiwum. Po 1995 r. te właśnie potrzeby określają kryteria doboru zespołów do opracowania. Zdecydowana większość zespołów w zestawieniu była już podana w zeszłym roku. Jednak kwerendy wykonywane dla Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie oraz w sprawie uzyskania odszkodowań za utracone mienie, jak również potrzeby badawcze (opracowanie akt notariuszy grudziądzkich i komend policji) opóźniły opracowanie wstępów do inwentarzy.

7 Oddział we Włocławku 1. 2Prezydium Powiatowej Rady 6 Narodowej i Urząd Powiatowy w Rypinie z lat [1945] 1950-1975 2. 2Powiatowe Biuro Geodezji 7 i Urządzeń Rolnych we Włocławku z lat 1945-1975 3. 2Powiatowe Biuro Geodezji 8 i Urządzeń Rolnych w Lipnie z lat 1945-1975 4. 2Powiatowe Biuro Geodezji 9 i Urządzeń Rolnych w Aleksandrowie Kujawskim Z lat 1951-1966 42,45 3821 23,30 2188 1983 2003 15,80 886 11,50 758 1999 2003 8,40 451 8,20 449 1999 2003 2,70 271 2,70 271 2000 2003

8 3. TECHNICZNE ZABEZPIECZENIE ZASOBU 2.1. Wyniki działalności w zakresie konserwacji właściwej w Pracowni Konserwacji Archiwaliów AP w Toruniu w roku 2002. Stan zatrudnienia 3 osoby na dwóch etatach (dwóch konserwatorów zabytków +1 introligator) oraz 1 osoba (konserwator przyuczony w Oddziale Archiwum we Włocławku). Tabela nr 5 Zakres prac Konserwatorskich 1. Dezynfekcja indywidualna; oczyszczanie mechaniczne kart w bloku, oczyszczanie mech. Oprawy na sucho; oczyszczanie i poprawienie kondycji skóry z zastosowaniem mydła niejonowego i odczynników chem.; uzupełnianie ubytków-wklejanie łatek; scalenie kolorystycznie, wmontowanie dorobionego brakującego mosiężnego guza oraz wykonanie rekonstrukcji mosiężnych zapinek z tego okresu. 2. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczenie skórzanej oprawy; doszycie oderwanej składki odkwaszenie i natłuszczenie skóry, uzupełnienie ubytków w drewnie kitem akrylowym; uzupełnienie ubytków w oprawie podwójnymi łatkami skórzanymi; scalanie kolorystyczne oprawy; zamontowanie zrekonstruowanych trzech mosiężnych guzów i zapinki. 3. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczenie mechaniczne pergaminowych kart; oczyszczenie skórzanej oprawy; odkwaszenie i natłuszczenie skóry; zdjęcie oryginalnej skóry z grzbietu; naprawienie przeciętych zwięzów oraz grzbietu; wykonanie dublażu skóry na grzbiecie; przymocowanie zrekonstruowanych brakujących mosiężnych zapinek; scalenie kolorystyczne oprawy. 4. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczanie mech. Kart; podklejanie kart, uzupełnianie masą papierową; szycie bloku; wykonanie rekonstrukcji skórzanej oprawy. Rodzaj konserwowanego obiektu Księga rękopiśmienna, pergaminowa, Ławnicza, Kat.II,IX-3 Księga rękopiśmienna, pergaminowa Ławnicza, Kat.II,IX-4 Księga rękopiśmienna, pergaminowa, Ławnicza, Kat. II,IX-5 Księga rękopiśmienna, papierowa, Akta M. Przedcza XIX/XX w. sygn.1 Liczba kart konserwatorskich 180 kart o wym. 0,25 x 0,35m 522 karty o wym. 0,395 do 0,398 x 0,29m 147 kart o wym. 0,267 x 0,378 m 711 kart o wym.: 0,28 x 0,43 m Obiekty w sztukach / metrach 1 szt. 1 szt. 1szt.

9 5. Dezynfekcja indywidualna, demontaż oprawy, oczyszczanie mechaniczne kart w bloku; wykonanie drobnych napraw kart, wszycie luźnej pierwszej składki, zawieszenie nowych okładzin z tektury bezkwasowej; przyklejenie nowej skórzanej oprawy; wykonanie tłoczonego na ślepo ornamentu. 6. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczenie mechaniczne pergaminu, oczyszczanie pieczęci; uzupełnienie ubytków w pergaminie oraz w misie pieczętnej; prostowanie pergaminu po uprzednim nawilżeniu. Umieszczenie w pudle bezkwasowym. 7. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczenie mechaniczne pergaminu, oczyszczenie pieczęci; uzupełnienie ubytków w pieczęciach; przy 951 nawilżanie pergaminu i prostowanie; umieszczenie w pudle ochronnym. 8. Dezynfekcja indywidualna; oczyszczanie mechaniczne papieru; mycie dokumentów, odkwaszanie /287,2088,2911/; oczyszczanie pieczęci; uzupełnianie ubytków w papierze; podklejanie rozdarć i pęknięć dokumentów; dublaż na bibułkę japońską /287/; wykonanie passepartout. 9. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczanie mechaniczne papieru; oczyszczanie chemiczne; odkwaszanie; wklejanie łat; dublaż na bibułkę japońską; przyklejenie luźnego fragmentu pieczęci pap.- wosk.;wykonanie passe-partout. 10. 11. 12. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczanie mech. Powierzchni, oczyszczanie chem., wzmacnianie strukturalne, podklejanie przedarć; prasowanie; wykonanie passe- partout. Laminowanie bibułką Podklejanie przedarć Księga rękopiśmienna, papierowa Cech szewców z miasta Dobrzynia z XIX wieku Dokumenty rękopiśmienne na pergaminie z pieczęciami, Kat. I, sygn. 21/1; 37; 70; 155; 372; 855; 1020; 1022; Dokumenty rękopiśmienne na pergaminie z wieloma pieczęciami woskowymi, przywieszonymi, Kat. I, sygn. 1025 (7 p.);.951 (17 p.);.952 (44 p.);.989a (10 p.) Dokumenty rękopiśmienne na papierze z pieczęciami /wosk.-pap./ Kat.I, sygn. 287, 2088, 2851, 2852, 2911; Rękopis na papierze z pieczęcią woskową odciśniętą na papierze, Kat.III, sygn. 4288 Dokumenty rękopiśmienne na papierze czerpanym, Kat. I, sygn. 1026; 1029; 1032/1; 1032/2; 1041/1; 1041/2; 1041/3; 1041/4 Rękopisy na papierze maszynowym Maszynopisy na papierze maszynowym; rękopisy na papierze j.w. 159 kart o wym. 0,34 x 0,205 m 561 kart 86 kart 8 szt.: 0,62x0,64 m; 0,36x0,27 m; 0,36x0,18 m; 0,38x0,33 m; 0,28x0,17m; 0,22x0,17m; 0,32x0,19m; 0,29x0,23m; 4 szt.: 0,52x0,64 m; 0,62x0,347 m; 0,725x0,531 m; 0,432x0,321 m; 5 szt.: 0,15x0,21 m; 0,24x0,22 m; 0,18x0,22 m; 0,21x0,28 m; 0,31x0,21m 1 szt.: 0,31x0,22 m 8 szt.: 0,18x0,27 m; 0,31x0,44 m; 0,27x0,28 m; 0,21x0,27 m; 0,22x0,31 m; 0,31x0,21 m; 0,21x0,21 m; 0,31x0,22 m;

10 13. Dezynfekcja indywidualna, oczyszczanie mechaniczne drewna, mech-chem. wosku, impregnacja drewna. Tabliczki woskowe poliptyki A i F, kat.ii, s.xvi 15 szt.: 3 szt.- 0,29x0,13m; 12 szt.-0,36x0,195m 2.2. Przybliżone koszty materiałowe w roku 2002 wynosiły 8.500 zł. 2.3. Działalność archiwum w zakresie profilaktyki konserwatorskiej. Tabela nr 6 Rodzaj przedsięwzięć profilaktycznych Ilość akt w metrach Odkurzanie akt 1440,3 Kontrola stanu zachowania i warunków przechowywania akt dwa razy w miesiącu cały zasób Umieszczenie akt w pudłach 12 2.4. Prace introligatorskie przeprowadzone w 2002. Tabela nr 7 Rodzaj prac introligatorskich Ilość w sztukach Oprawy książkowe 41 Pudła archiwalne 43 Passe- partout 26 Teczki tekturowe 2 2.5 Inna działalność Pracowni Konserwacji W roku sprawozdawczym wykonano 25 kopii pieczęci urzędników krzyżackich w wosku naturalnym i barwionym na paskach pergaminowych do celów popularyzatorskich i wystawowych. W zakresie konserwacji Archiwum współpracowało z Zakładem Konserwacji Papieru i Skóry, który prowadzi konserwację ciekawych i problematycznych obiektów archiwalnych oraz zajmuje się w Archiwum m.in.badaniem stopnia podatności mikrobiologicznej po odkwaszaniu archiwaliów z XIX i XX w. Ponadto Pracownia Konserwacji Archiwaliów przyjęła na pokazy 60 osób /uczniowie i uczestnicy kursu archiwalnego/ oraz grupę studentów II roku konserwacji w celu zapoznania z problematyką konserwacji archiwaliów /8 osób/. 2.6 Mikrofilmowanie zasobu Podobnie, jak w latach poprzednich Archiwum zlecało mikrofilmowanie zasobu na potrzeby użytkowników fotografowi współpracującemu z Towarzystwem Naukowym w Toruniu, Grzymisławowi Jasińskiemu. 2.7 W roku sprawozdawczym nie prowadzono mikrofilmowania zabezpieczającego zasobu.

11 3. NARASTAJĄCY ZASÓB ARCHIWALNY W 2002 r. wyłączono spod nadzoru 4 jednostki, w tym: 2 państwowe, tj. Agromet-Unia Fabryka Maszyn Rolniczych w Grudziądzu i Powszechny Zakład Ubezpieczeń we Włocławku oraz 2 samorządowe, tj. Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Toruniu i Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Toruniu. Zgodnie z decyzją nr 1 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 27 maja 2002 r. w sprawie zasad i sposobu ustalania przez archiwa państwowe państwowych jednostek organizacyjnych, jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostek organizacyjnych, w których tworzy się archiwa zakładowe powołano pod nadzór Archiwum Państwowego w Toruniu archiwa zakładowe 4 jednostek państwowych: - Krajowe Biuro Wyborcze Delegatura w Toruniu - Krajowe Biuro Wyborcze Delegatura we Włocławku - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w Grudziądzu - Zespół Szkół Ogólnokształcących Gimnazjum Akademickie w Toruniu oraz 25 jednostek samorządowych: - Związek Gmin Ziemi Chełmińskiej - Związek Gmin Ziemi Nowomiejskiej - Związek Gmin Ziemi Kujawskiej w Aleksandrowie Kujawskim - Związek Gmin Rypińskich w Rypinie - Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Toruniu - Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Włocławku - Brodnicki Park Krajobrazowy w Grzmięcy - Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy w Górznie - Centrum Kultury Teatr w Grudziądzu - Centrum Kultury Dwór Artusa w Toruniu - Włocławskie Centrum Kultury - Włocławski Ośrodek Edukacji i Promocji Kultury we Włocławku - Teatr Impresaryjny im. Włodzimierza Gniazdowskiego we Włocławku - Biblioteka Publiczna we Włocławku - Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku - Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu - Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. we Włocławku - Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. we Włocławku - Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. we Włocławku - Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy we Włocławku - Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Zarzeczewie - Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Toruniu - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie we Włocławku - Zespół Szkół Muzycznych we Włocławku Na koniec roku sprawozdawczego pod nadzorem Archiwum Państwowego w Toruniu znajdowały się 293 jednostki organizacyjne, w tym 139 państwowych i 154 samorządowe.

12 3.1. Na koniec 2002 r. poza Archiwum Państwowym w Toruniu i Oddziałem we Włocławku znajdowało się 681,15 mb materiałów archiwalnych (588,85 mb akt w jednostkach państwowych i 92,30 mb akt w samorządowych), które zgodnie z obowiązującymi przepisami powinny już być przekazane do Archiwum Państwowego. Nie przejęto ich dotąd z następujących powodów: 3.1.1. Materiały nieuporządkowane lub będące w trakcie porządkowania znajdują się m.in. w następujących jednostkach: - Sąd Rejonowy w Brodnicy 5,70 mb - Sąd Rejonowy w Chełmnie 50 mb - Sąd Rejonowy w Grudziądzu 40 mb - Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu 13,40 mb - Sąd Rejonowy w Nowym Mieście Lubawskim 118,50 mb - Sąd Rejonowy w Rypinie 2 mb - Sąd Rejonowy w Aleksandrowie Kujawskim 0,50 mb - Zakłady Mechaniczne Ursus we Włocławku 8 mb - Grudziądzkie Zakłady Przemysłu Gumowego Stomil Spółka Akcyjna w Upadłości 50 mb Część materiałów archiwalnych w wymienionych jednostkach jest już przygotowana do przekazania do Archiwum Państwowego w Toruniu (np. akta z Sądu Rejonowego w Golubiu- Dobrzyniu), natomiast akta z Sądów Rejonowych w Chełmnie i Toruniu oraz GZPG Stomil S.A. w Upadłości aktualnie są porządkowane. 3.1.3 Przetrzymywane materiały archiwalne przez wytwórcę (dysponenta): - Fabryka Wodomierzy i Zegarów Metron" 1,50 mb - Przedsiębiorstwo Państwowe Uzdrowisko Ciechocinek w Ciechocinku 2,50 m - Przedsiębiorstwo Państwowe Wieniec w Wieńcu Zdroju 1 mb - Powiatowe Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Rypinie 20 mb - Powiatowe Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Lipnie 0,50 mb - Powiatowe Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Aleksandrowie Kuj. 0,30 m - Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku 1 mb - Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Zarzeczewie 0,40 mb - Kuratorium Oświaty we Włocławku 20 mb - Państwowe Zakłady Zbożowe PZZ we Włocławku 5 mb - Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy we Włocławku 2 mb - Powszechna Kasa Oszczędności w Rypinie 0,80 mb - Urząd Wojewódzki we Włocławku 1,50 mb - akta zlikwidowanych w 1990 r. urzędów miejskich, miejsko-gminnych i gminnych z terenu byłego województwa włocławskiego 12 mb - Powszechny Zakład Ubezpieczeń we Włocławku 3 mb - Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Włocławku 1,20 mb Księgi wieczyste i hipoteczne założone przed 1.01.1947 r., które zgodnie z zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 14.07.1986 r. utraciły moc prawną (Dz. U. nr 28, poz. 141):

13 - Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział Ksiąg Wieczystych 167 mb - Sąd Rejonowy w Lipnie Wydział Ksiąg Wieczystych 10 mb - Sąd Rejonowy w Aleksandrowie Kujawskim Wydział Ksiąg Wieczystych 2,54 mb - Sąd Rejonowy w Radziejowie Kujawskim Wydział Ksiąg Wieczystych 1,20 mb Część z w/w materiałów jest już przygotowana do przekazania do Archiwum Włocławskiego. W Oddziale tym po kapitalnym remoncie istnieją już odpowiednie warunki do przejmowania archiwaliów. 3.1.5. Inne przyczyny Poza Archiwum Państwowym w Toruniu i Oddziałem we Włocławku znajdują się materiały archiwalne następujących jednostek ze względu na zawarte umowy użyczenia: - Zakłady Azotowe we Włocławku 16 mb - Kujawskie Zakłady Koncentratów Spożywczych we Włocławku 10 mb - Urząd Kontroli Skarbowej w Toruniu 1,90 mb - Urząd Kontroli Skarbowej we Włocławku 2,90 mb - Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych Konwektor w Lipnie 2,80 mb - Wojewódzka Biblioteka Publiczna we Włocławku 2,80 mb - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Włocławku 3,25 mb - Urząd Wojewódzki w Toruniu 15,08 mb - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Toruniu 2,10 mb W roku sprawozdawczym Archiwum Państwowe w Toruniu przejęło 3844 j.a.= 53,44 mb., natomiast Oddział we Włocławku 59,16 mb. 3.2. W roku sprawozdawczym przeprowadzono kontrolę archiwów zakładowych w 16 państwowych i 63 samorządowych jednostkach (32 ogólne, w tym 9 podwójnych, 4 problemowe oraz 6 sprawdzających). Trzech kontroli nie wykonano z powodów niezależnych od pracownika nadzoru. Największy nacisk w działalności kontrolnej położono na sprawdzenie stanu archiwów jednostek samorządowych tj. starostw powiatowych, urzędów miejskich, miejsko-gminnych i gminnych. Należy stwierdzić wzrost ilości przejętych materiałów archiwalnych z komórek urzędów do archiwów zakładowych, poprawę ewidencji zasobu archiwów, a także większe zainteresowanie kierownictwa w/w jednostek, co znalazło odbicie w remontach i wyposażeniu. Jako przykład dużego zaangażowania należy podać m. in. Urzędy Gmin w: Bobrowie, Grodzicznie, Grucie, Łubiance, Kijewie Królewskim i Wąbrzeźnie. Zdarzają się niestety przypadki, że są nadal niezrealizowane zalecenia pokontrolne. Dokumentacja jest przetrzymywana w komórkach organizacyjnych, nieregularnie brakowana jest dokumentacja niearchiwalna, brak jest znajomości aktualnych przepisów kancelaryjnoarchiwalnych; materiały archiwalne, które już dawno powinny być przekazane do Archiwum, zalegają w archiwach zakładowych. Przykładem takiej sytuacji są m. in. Urząd Miejski w Chełmnie, Urzędy Gmin w: Dębowej Łące, Osieku i Radominie. W roku sprawozdawczym skontrolowano również zasób archiwów Powiatowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działających w ramach Starostw Powiatowych lub jako

14 gospodarstwa pomocnicze. Stan uporządkowania ich zasobu oraz jego zabezpieczenia nie budzi zastrzeżeń. Nadal nie zorganizowano archiwów zakładowych w Starostwach Powiatowych w Golubiu- Dobrzyniu i Nowym Mieście Lubawskim. W trakcie kontroli pracownicy nadzoru Archiwum przeprowadzali szkolenia wewnętrzne związane głównie z porządkowaniem dokumentacji, stosowaniem wykazu akt oraz prawidłowym prowadzeniem ewidencji. We wszystkich skontrolowanych jednostkach stwierdzono brak kompletu przepisów kancelaryjno-archiwalnych (instrukcji archiwalnej). W roku sprawozdawczym Komisja Archiwalnej Oceny Dokumentacji zaopiniowała 259 wniosków na wybrakowanie dokumentacji niearchiwalnej (110 dla jednostek państwowych i 149 dla samorządowych) o łącznym metrażu 7708,10 mb (6333 mb z jednostek państwowych i 1375,10 mb z samorządowych). Analiza wydanych zezwoleń pozwala na stwierdzenie, że brakowanie dokumentacji niearchiwalnej przeprowadzane było bez większych zastrzeżeń. Drobne nieprawidłowości związane z brakowaniem wyjaśniane były na bieżąco. Pracownicy nadzoru przeprowadzili również 13 ekspertyz (8 w państwowych jednostkach i 5 w samorządowych). W 2002 roku kontynuowano prace nad komputerową bazą danych NADZÓR. 3.3. Szczegółowe zestawienie zawodowego przygotowania pracowników archiwów zakładowych przedstawiono w tabeli nr 8 Lp. Wykształcenie Kurs archiwalny I stopnia Pełny Częś Inna etat ć forma etatu zatrudnie Kurs archiwalny II stopnia Pełny Częś Inna etat ć forma etatu zatrudnie Pełny etat Bez kursu archiwalnego Częś ć etatu Inna forma zatrudnie nia nia nia 1. Wyższe* 1 2 1 12(6) 3(2) 13(3) 2. Średnie** 5 2 98 1 1 10 7 2 154 3. Zawodowe 1 2 4. Podstawowe 1 * w nawiasie podana jest liczba osób z wykształceniem wyższym ze specjalnością archiwalną ** w nawiasie podana jest liczba osób z wykształceniem pomaturalnym archiwalnym Po przeanalizowaniu wyżej przedstawionej tabeli stwierdzić należy, że na pełnym etacie zatrudnionych jest 12 archiwistów z wykształceniem wyższym (w tym 6 z wykształceniem archiwalnym), na części etatu 5 (w tym 2 z wykształceniem archiwalnym), pozostałych 13 reprezentuje inną formę zatrudnienia (w tym 3 z wykształceniem archiwalnym). Średnie wykształcenie reprezentuje 18 osób zatrudnionych na pełnych, ½ lub ¼ etatu. Największą liczbę osób odpowiedzialnych za prowadzenie archiwów zakładowych stanowi grupa zakwalifikowana jako inna forma zatrudnienia, tzn. pracownicy opiekujący się archiwami w ramach dodatkowych obowiązków służbowych.

15 Na koniec 2002 roku 110 osób legitymowało się zaświadczeniem o ukończeniu kursu archiwalnego I stopnia oraz 13 - II stopnia. 3.4. W 2002 roku w działalności nadzorczej zatrudnione były na pełnym etacie 4 osoby: mgr Bożena Maciejewicz, mgr Zyta Gaworska (1 dzień w tygodniu pełni dyżur w kancelarii obsługa petentów i załatwianie kwerend), mgr Piotr Robaczewski (uzupełnianie programu PRADZIAD ), mgr Rafał Więckowski (uzupełnianie programu IZA ). 3.5. W ciągu najbliższych 3 lat Archiwum Państwowe w Toruniu planuje zgodnie z obowiązującymi przepisami archiwalnymi przejęcie ok. 385 mb materiałów archiwalnych, natomiast Oddział we Włocławku ok. 297,30 mb. Łącznie do Archiwum Państwowego w Toruniu i jego Oddziału we Włocławku powinno być przejęte 682,30 mb. 3.6. W roku sprawozdawczym zlikwidowano jedną jednostkę państwową Agromet-Unia Fabryka Maszyn Rolniczych w Grudziądzu. 3.6.1. W archiwach zakładowych jednostek państwowych znajduje się 588,85 mb natomiast w samorządowych 92,30 mb materiałów archiwalnych do przejęcia. 3.6.2. W roku sprawozdawczym Archiwum Państwowe w Toruniu przejęło 53,44 mb (3844 j.a.) materiałów archiwalnych natomiast Oddział we Włocławku 59,16 mb, łącznie 112,60 mb. 3.6.3. Archiwum Państwowe w Toruniu podpisało 5 umów użyczenia na przechowywanie materiałów archiwalnych następujących jednostek: Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych Konwektor w Lipnie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Włocławku Wojewódzka Biblioteka Publiczna we Włocławku Urząd Wojewódzki w Toruniu Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Toruniu 3.6.4. Archiwum Państwowe w Toruniu i Oddział we Włocławku użyczyły 26,03 mb materiałów archiwalnych.

16 4. UDOSTĘPNIANIE I INFORMACJA ARCHIWALNA 4.1. Udostępnianie i kwerendy W roku sprawozdawczym ponownie wzrosła liczba użytkowników, liczba wypożyczonych jednostek oraz odwiedzin w Pracowni Naukowej. W Oddziale we Włocławku po zakończeniu remontu liczba użytkowników wzrosła w porównaniu z rokiem 2001 dziewięciokrotnie. Analizując liczbę użytkowników oraz wypożyczonych jednostek archiwalnych należy stwierdzić, że w roku 2002 nieznacznie zwiększyło się zainteresowanie materiałami archiwalnymi wykorzystywanymi do celów naukowych, znacząco wzrosło natomiast zainteresowanie poszukiwaniami genealogicznymi oraz publicystyką i popularyzacją (wzrosła zarówno liczba osób, jak i liczba wypożyczonych jednostek). Podobnie jak w roku poprzednim sporo wizyt w celach urzędowych zawarte jest w rubryce inne. Są to najczęściej poszukiwania dokumentacji kamienic i na potrzeby odszkodowań. Odnotowano tutaj wzrost liczby wypożyczonych jednostek. W sposób znaczący zmalała liczba kwerend wykonywanych dla celów socjalnych, niemniej jednak nadal stanowiły one większość. Przeważnie były to nadal poszukiwania dla potrzeb Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie i dla potrzeb emerytalno rentowych. Nieznacznie zmniejszyła się także liczba kwerend genealogicznych. W roku 2002 wykonano obszerną kwerendę na zlecenie NDAP dotyczącą indeksów do ksiąg stanu cywilnego Żydów z Dobrzynia n/ Drwęcą. W ramach tej kwerendy wykonano 457 stron kserokopii oraz zbiorcze zestawienie indeksów osobowych /rekordów/ w łącznej liczbie 9059 oraz zbiorcze zestawienie wpisów metrykalnych, nie posiadających indeksów w łącznej liczbie 426 rekordów. 4.2. Dane o użytkownikach zasobu Odwiedziny w pracowni naukowej: w 2000 r. 437 osób, 3564 razy w 2001 r. 466 osób, 3454 razy w 2002 r. 532 osoby, 3824 razy Rodzaj udostępnienia 2000 2001 2002 Liczba osób Liczba j.a. Liczba osób Liczba j.a. Liczba osób Liczba j.a. 1. Badania naukowe 203 6289 267 6650 283 7.320 2. Poszukiwania genealogiczne 86 9184 57 1349 116 7.327 3. Poszukiwania własnościowe 9 91 15 92 14 60 4. Poszukiwania na potrzeby 49 274 49 464 34 105 urzędów 5. Publicystyka i popularyzacja 23 793 10 507 40 1671 6. Udostępnianie dla mediów - - 5 5 - - 7. Udostępnianie inne 67 265 105 848 60 698 OGÓŁEM 437 16896 508 9.915 547 17.181 Dane wykazane w 2002 roku w rubryce liczba osób (ogółem) odbiegają od ogólnej liczby użytkowników podanej w zestawieniu wyżej, co spowodowane jest faktem, że niektórzy użytkownicy

17 korzystali w ciągu roku z akt do dwóch różnych celów (np. studenci podczas praktyki archiwalnej oraz celem pisania pracy magisterskiej). 4.3. W roku 2002 najczęściej wykorzystywanymi zespołami były: 1) Akta m. Torunia 1251-1945: Katalog I: Dokumenty i listy, Katalog II: Księgi i Akta, AmT C: okres pruski, AmT D: okres międzywojenny 2) Zbiory Kartograficzne m. Torunia 3) akta stanu cywilnego i księgi metrykalne 4) akta miast i starostw powiatowych 4.4. Kwerendy W roku 2002 w Archiwum Państwowym w Toruniu wykonano 2046 kwerend, w tym: - AP Toruń 1264 kwerendy - O/Włocławek 782 kwerendy Ze względu na rodzaj kwerend dane przedstawiają się następująco: Kwerendy AP Toruń O/Włocławek 2000 2001 2002 2000 2001 2002 1. Naukowe 2. Genealogiczne 3. Własnościowe 4. Socjalne 5. na potrzeby urzędów 6. inne 4 169 30 2421 59 16 9 232 33 2518 137 8 5 252 34 882 67 24-138 106 1310 54 5-159 135 1203 84 1 2 133 97 461 73 16 OGÓŁEM 2699 2937 1264 1613 1582 782 4.5. Liczba reprodukcji dla użytkowników 4.5.1. Liczba wykonanych kserokopii przedstawia się następująco: 2000-17.661 2001-49.631 2002-37.500 4.5.2. Archiwum nie wykonywało samodzielnie mikrofilmów, lecz współpracowało w tym zakresie z fotografem Grzymisławem Jasińskim (zob. p-t 2.6), który wykonał 62 mikrofilmy dla użytkowników. 4.5.3. Fotografie wykonywano jak wyżej. Ponadto za zgodą dyrektora Archiwum użytkownicy samodzielnie fotografowali archiwalia z zasobu. Łącznie w roku sprawozdawczym wykonano 118 zdjęć. 4.5.4. Skany wykonane z archiwaliów: 20 sztuk

18 4.6. Stan komputeryzacji informacji archiwalnej 4.6.1. Liczba komputerów i rok ich zakupu Tabela nr 9 Rok zakupu liczba komputerów Uwagi 1993 1-1997 6-1998 2-1999 3-2000 2-2001 3-2002 3 - RAZEM: 20-4.6.2. Rodzaje i liczba urządzeń peryferyjnych drukarki - 14 skanery - 3 modemy - 5 (w tym 1 SDI i Neostrada Plus) nagrywarki - 3 napędy ZIP - 1 routery - 2 UPS - 7 4.6.3. Sieć komputerowa A. W centrali Archiwum przy Pl. Rapackiego 4: sieć komputerowa (serwer + 9 stacji roboczych). Oprogramowanie: 1 licencja Microsoft WinNT Serwer 4.0; 8 licencji Microsoft WinNT Cal. 4.0 Serwer: Pentium III 800 MHz, 256 MB RAM, dyski twarde 2X18 GB SCSI U-160, karta sieciowa, SCSI AHA 29160N Ultra Elementy: Swith 24-portowy 10/100 MB-3 COM; Kabel UTP V kat. (drut, linka); szafa crossownicza z półką 6U; path panel 24-portowy; karty sieciowe B. W Oddziale we Włocławku położone jest tylko okablowanie pod sieć komputerową. 4.6.4. Wykorzystanie komputerów: - bazy danych - informacja naukowa - internet - e-mail - opracowanie zasobu - bieżąca praca biurowa - zabezpieczanie danych

19 4.7. Dostęp do internetu: W roku sprawozdawczym wdrożono w centrali Archiwum (Pl. Rapackiego 4) usługę Neostrada Plus (512 kb/s). Za pomocą routera ogólnodostępowego numer Neostrady Plus został podzielony na sieć. Natomiast do Oddziału III (Oddział ds. archiwów zakładowych, ul. Idzikowskiego 6) przesunięto modem SDI. Dzięki temu obydwa budynki Archiwum w Toruniu posiadają stały dostęp do internetu. Ponadto sfinalizowano prace nad stroną www Archiwum, która posiada następujący adres: www.torun.ap.gov.pl. Jednocześnie podjęto prace mające na celu umieszczenie na stronie www Archiwum bazy danych LIZAK, zawierającej informacje o aktach osobowych i płacowych zlikwidowanych zakładów pracy. Adresy poczty elektronicznej: aptorun@poczta.onet.pl apflisak@poczta.onet.pl apnadzor@poczta.onet.pl apwloclawek@poczta.onet.pl 4.8. Współpraca z innymi placówkami informacyjnymi Archiwum, jak w latach poprzednich, współpracowało przede wszystkim z Instytutem Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu w zakresie prowadzenia praktyk archiwalnych oraz zajęć z zakresu archiwistyki, historii i konserwatorstwa. Pracownicy Archiwum brali również udział w zebraniach naukowych Zakładu Archiwistyki IHiA, między innymi w dyskusji dotyczącej Założeń programowych kierunku archiwistyki, opracowanych przez dr Wiesławę Kwiatkowską i dr Waldemara Chorążyczewskiego (B. Herdzin). Delegacja Archiwum uczestniczyła także w jubileuszu 80-lecia prof. Andrzeja Tomczaka (Instytut Historii i Archiwistyki UMK) oraz jubileuszu 80-lecia prof. Mariana Biskupa, obywatela honorowego miasta Torunia (IH PAN). W ramach konserwacji archiwaliów kontynuowano współpracę z Zakładem Konserwacji Papieru i Skóry UMK. W roku sprawozdawczym ściśle współpracowano również z Muzeum Okręgowym w Toruniu uczestnicząc przede wszystkim w organizacji wystaw muzealnych z udziałem toruńskich archiwaliów. Z ważniejszych wymienić należy wystawy: Toruń w czasach Kopernika kultura materialna XV-XVI w., Z dziejów publicznych zbiorów archeologicznych w Toruniu oraz Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Toruniu (1352-2002). Ponadto dyrektor Archiwum dr hab. Jarosław Porazinski w roku sprawozdawczym został członkiem Rady Programowej Muzeum Okręgowego w Toruniu. W ramach współpracy ze szkołami dr W. Szczuczko był współorganizatorem i członkiem jury III szkolnego konkursu wiedzy historycznej pt. Toruń moje miasto: kamienice mieszczańskie (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum nr 3 w Toruniu).

20 W 2002 roku Archiwum odwiedzili: dr Peter Dohms z Düsseldorfu, redaktor naczelny Der Archivar (zob. p-t 5.2), dr Stefan Hartmann, zastępca dyrektora Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem (zob. p-t 5.2) oraz Ralf Schatkowsky z Uniwersytetu w Rostocku. Pracownicy Oddziału we Włocławku mgr M. Gruszczyńska, mgr T. Dziki i mgr R. Więckowski w dalszym ciągu uczestniczyli w działalności Włocławskiego Towarzystwa Naukowego i Koła Polskiego Towarzystwa Historycznego. Jak w roku poprzednim M. Gruszczyńska we współpracy z Komitetem Badań Naukowych i Włocławskim Towarzystwem Naukowym brała udział w opracowywaniu materiałów do dziejów rezydencji i dworów na terenie ziemi dobrzyńskiej. 4.9. Inne formy popularyzacji archiwum W roku 2002 Archiwum zorganizowało samodzielnie dwie wystawy archiwalne. Pierwsza z nich, pt. Toruń-podróż w głąb czasu została zorganizowana w ramach II Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki w Toruniu (w dn. 25-27.04.). Cieszyła się ona dużą popularnością - w ciągu trzech dni obejrzało ją ok. 750 osób. Na wystawie zaprezentowano dokumenty, księgi miejskie, tabliczki woskowe, dawne plany i widoki i inne archiwalia, obrazujące historię Torunia oraz jego mieszkańców od czasów średniowiecza. Natomiast w Oddziale we Włocławku z okazji oficjalnego otwarcia nowej siedziby zorganizowano wystawę, na której zaprezentowano wszystkie rodzaje dokumentacji przechowywane w Archiwum. Wystawę odwiedziło 12 grup szkolnych (łącznie 247 osób). Młodzież zapoznano również z organizacją państwowej służby archiwalnej i działalnością Archiwum Włocławskiego. Ponadto Archiwum zorganizowało łącznie 45 pokazów (w tym 11 pokazów baz danych oraz 5 pokazów w Pracowni Konserwacji patrz p-t 2.5). Uczestnikami pokazów byli przede wszystkim studenci historii i archiwistyki, Podyplomowego Studium Historii i Podyplomowego Studium Archiwistyki, a także studenci Wydziału Sztuk Pięknych (konserwatorstwo), politologii oraz młodzież szkolna. Z innych grup wymienić należy: pracowników Sądu Okręgowego w Toruniu, uczestników Kursu Kancelaryjno-Archiwalnego I stopnia (SAP), a także dwóch doktorantów z Niemiec (wymiana z UMK): Stefana Muellera i Tobiasa Wegera. W 2002 roku dr Witold Szczuczko zakończył prace nad scenariuszem i przygotowaniem materiałów źródłowych do nagrania CD-ROM-u na temat toruńskich tabliczek woskowych dla Polskiego Komitetu UNESCO, celem wpisania ich na listę krajową i światową Pamięć Świata. W roku sprawozdawczym pracownicy Archiwum udzielili kilku wywiadów na temat archiwaliów przechowanych w zasobie. W National Geographic ukazało się zdjęcie Dokumentu z futerkiem, a informacji na temat dokumentu udzielił dr W. Szczuczko ( Podróbka z wiewiórki. Średniowieczna ochrona konsumenta ). Mgr B. Herdzin udzieliła wywiadu lokalnej telewizji TV Toruń na temat materiałów archiwalnych Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Toruniu, zachowanych w zasobie Archiwum Toruńskiego. Natomiast z okazji otwarcia nowej siedziby Oddziału Włocławskiego mgr M. Gruszczyńska udzieliła wywiadu dla radia W, Gazety Kujawskiej i Nowości Włocławskich.

21 5. BADANIA NAUKOWE 5a. W roku 2002 Archiwum nie prowadziło samodzielnej działalności wydawniczej. 5.2. Zebrania naukowe Zebrania naukowe w roku sprawozdawczym połączone były z zebraniami Oddziału Toruńskiego Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. W kwietniu pracownicy Archiwum wysłuchali odczytu dra Petera Dohmsa z Düsseldorfu, redaktora naczelnego Der Archivar pt. Der Archivar. Mitteilungsblatt für deutsches Archivwesen. Werdegang und Profil einer wissenschaftlichen Fachzeitschrift. Dr Dohms przebywał w Toruniu na zaproszenie Oddziału Toruńskiego SAP oraz Instututu Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu. W listopadzie, na zaproszenie wspomnianego Oddziału oraz Dyrektora Archiwum, odczyt pt. Organizacja i struktura archiwów niemieckich wygłosił dr Stefan Hartmann, zastępca dyrektora Państwowego Tajnego Archiwum Pruskich Dóbr Kultury w Berlinie Dahlem. Natomiast w grudniu w ramach wigilijnego spotkania pracowników Archiwum oraz członków Oddziału Toruńskiego SAP dokonano prezentacji nowej strony internetowej Archiwum oraz pokazu stron www innych archiwów polskich i zagranicznych (z użyciem projektora multimedialnego). 5.3. Posiedzenia rady naukowo-programowej W roku sprawozdawczym odbyły się 3 posiedzenia rady naukowo-programowej. Jedno z nich poświęcone było kwestiom funkcjonowania oddziału do spraw archiwów zakładowych, natomiast dwa pozostałe - powołaniu i pracy zespołu do spraw opracowania przewodnika po zasobie Archiwum. Zespół odbył następnie kilka spotkań celem ujednolicenia ewidencji zasobu oraz opracowania konspektu przewodnika. 5.4. Konferencje i sesje naukowe Udział pracowników Archiwum w konferencjach i sesjach w 2002 roku przedstawia się następująco: - J. Porazinski, Toruń w czasie wielkiej wojny północnej (1700-1721), referat wygłoszony w dniu 25.04. w ramach cyklu Wieczory Toruńskie, organizowanego przez Towarzystwo Miłośników Torunia - B. Herdzin, Materiały do dziejów Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w zasobie AP Toruń, referat wygłoszony na sesji okolicznościowej zorganizowanej z okazji 650-letniej rocznicy powstania Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Toruniu (w dniu 22.06. w ramach dni Święto Torunia ) -J. Konkolewska-Buchholz uczestniczyła w konferencji Aktualne tendencje ochrony zbiorów bibliotecznych i archiwalnych (organizatorzy: Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Warszawie i Biblioteka Narodowa) oraz w warsztatach fotograficznych zorganizowanych przez Archiwum Państwowe w Krakowie (wykłady prowadzili specjaliści z Holandii i Stanów Zjednoczonych).

22 5.5. Udział w zagranicznych konferencjach: - J. Porazinski: udział w Zjeździe Archiwistów Węgierskich w Kaposvar (wystąpienie na kolokwium przedstawicieli stowarzyszeń archiwalnych Europy Środkowo Wschodniej); - J. Porazinski: wykład w Ludwigshafen (Niemcy na zaproszenie BASF): Rzeczpospolita wielu narodów ; - J. Porazinski: wykład dla studentów historii Uniwersytetu w Rostocku pt. Źródła do dziejów polsko niemieckich w archiwach polskich. 5.6. Udział w działalności naukowej innych instytucji krajowych W roku sprawozdawczym pracownicy Archiwum prowadzili zajęcia z zakresu archiwistyki i historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, w tym: 1) J. Porazinski - na studiach dziennych historia : seminarium magisterskie, konwersatorium, proseminarium - na studiach zaocznych historia : seminarium magisterskie, wykład historii nowożytnej XVI XVIII w. 2) B. Herdzin - na studiach zaocznych - historia: konwersatorium z archiwistyki (2 grupy) - Podyplomowe Studium Edukacji Regionalnej: zajęcia z archiwistyki (4 godz.) 3) K. Kopiński - na studiach zaocznych - historia: konwersatorium z archiwistyki (2 grupy) 4) W. Szczuczko - konserwatorstwo (Wydz. Sztuk Pięknych): dokumentacja konserwatorska 5) J. Konkolewska-Buchholz - na studiach dziennych archiwistyka: Profilaktyka konserwacji zbiorów archiwalnych (2 grupy) 5.7. Kształcenie archiwistów na poziomie pomaturalnym i uniwersyteckim W roku sprawozdawczym jeden pracownik prowadził zajęcia dla studentów archiwistyki z zakresu profilaktyki konserwacji archiwaliów, jeden pracownik zajęcia z archiwistyki dla studentów Podyplomowego Studium Edukacji Regionalnej oraz dwóch pracowników - zajęcia z archiwistyki dla zaocznych studentów historii UMK. Ponadto czterech pracowników prowadziło zajęcia na kursie kancelaryjno-archiwalnym I stopnia zorganizowanym przez SAP. 5.8. Praktyki archiwalne W roku sprawozdawczym w praktykach archiwalnych I stopnia brało udział 9 studentów, natomiast w praktykach archiwalnych II stopnia 16 studentów. Dodatkowo krótką praktykę archiwalną odbyła w naszym Archiwum Serena Falconieri z Włoch - studentka kierunku dziedzictwo kulturowe i archiwa na Uniwersytecie w Lecce.

23 6. KADRY 6.1. Stan zatrudnienia w dniu 31.12.2002 r. przedstawiał się następująco: w etatach 30 w osobach 31* *Ponadto zatrudniono 1 osobę (1 etat) na czas określony w zastępstwie podczas choroby jednego z pracowników. Zatrudnienie w ramach poszczególnych rodzajów działalności Archiwum zob. tabela nr 10. 6.2. Tabela nr 10 Rodzaj Zatrudnienie ogółem Przyjęci Zwolnieni działalności Etaty Osoby Etaty osoby Etaty Osoby Archiwalna 18* 18* - - - - Naukowa - - - - - - Konserwacja 3 4 - - - - Administracja 4** 4** - - - - Obsługa 5 5 - - - - OGÓŁEM: 30 31 1 1 1 1 * W tym: pracownicy opracowujący zasób 10 osób pracownicy informacji naukowej 4 osoby pracownicy nadzoru 4 osoby **Zwiększono etat z 0,75 na 1 etat (sprzątaczka w Oddziale we Włocławku). 6.3. Absencja pracowników Tabela nr 11 Przyczyny absencji Liczba dni liczba osób liczba etatów Uwagi Zwolnienia lekarskie 358 14 1,6 - Urlop wychowawczy - - - - Urlop macierzyński 124 1 0,5 - Urlop bezpłatny 3 1 0,0 - Nieobecność usprawiedliwiona - - - - (w tym art. 188 KP) Nieobecność nieusprawiedliwiona - - - - OGÓŁEM: 485 16 2,1 -

w toku ukończone w toku ukończone w toku Ukończone w toku Ukończone inne archiwalne niepełne ukończone niepełne ukończone niepełne ukończone niepełne ukończone niepełne ukończone niepełne ukończone 24 6.4. Szkolenie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych i naukowych pracowników Tabela nr 12 Studia wyższe studia podyplomowe Prace doktorskie habilitacje kursy archiwalne Kursy komputerowe kursy językowe - - 1 1-2 - - - - 1 6.5. W roku sprawozdawczym żaden z pracowników nie uzyskał tytułu, ani stopnia naukowego. 6.6. Stan wykształcenia pracowników działalności archiwalnej w dniu 31 grudnia roku sprawozdawczego. Tabela nr 13 studia wyższe Magisterskie Licencjackie Podyplomowe Kierunki inne Kierunki Inne historia Inne historyczne historyczne Archiwalne Inne archiwalne Inne 8-7 - 2 - - - - - - - 4-3 ukończone studium policealne Specjalizacja archiwalna inna specjalizacja 1 1 7. SYTUACJA LOKALOWA, PRACE BUDOWLANE, FUNDUSZE POZABUDŻETOWE 7.1. Rezerwa miejsca w magazynach archiwalnych 7.1.1. Rezerwa miejsca w magazynach archiwalnych na koniec roku sprawozdawczego: AP Toruń Pl. Rapackiego 4: nie ma rezerwy - Idzikowskiego 6: 2.950 mb. Oddział we Włocławku: rezerwa w regałach 140 mb. oraz wolny magazyn o powierzchni 182,2 m, który po montażu regałów przesuwnych pomieści ok. 1800 mb.

25 7.1.2. Archiwum dysponuje łącznie mb. wolnych półek, w tym: AP Toruń 925,7 mb. Oddział we Włocławku 140 mb. 7.2. Na dzień 31.12.2002 r. Archiwum użytkowało trzy budynki: A. AP w Toruniu - 2 budynki: 1) centrala - przy Placu Rapackiego 4 2) budynek przy ul. Idzikowskiego 6 B. Oddział we Włocławku 1 budynek: przy ul. Skorupki 4 7.3. Prace budowlano-remontowe w roku sprawozdawczym: 7.3.1. W bieżącym roku dokonano wymiany instalacji elektrycznej oraz oświetlenia w sali wykładowej nr 5 oraz magazynach archiwalnych nr 6 i 7, a także dokonano remontu sali nr 5 (tj. malowanie ścian i okien) w budynku Archiwum przy Pl. Rapackiego 4. Wartość robót wyniosła 8,6 tys. zł (z materiałami). 7.3.2. i 7.3.3. Nie prowadzono średnich i dużych prac remontowo-budowlanych. 7.4. Wielkość pozabudżetowych środków finansowych w Archiwum w roku sprawozdawczym wyniosła 30,9 tys.zł, w tym: - 30,8 tys.zł z usług, tj. kwerend, usług kserograficznych (w tym 10,5 tys. zł z kwerend zagranicznych) - 0,1 tys zł odsetki bankowe od zgromadzonych środków. Wymienione fundusze pozabudżetowe zostały przeznaczone na następujące cele: - 13,4 tys. zł - artykuły komputerowe w celu zabezpieczania baz danych (programy antywirusowe, dodatkowe pamięci RAM itp.), utworzenie strony internetowej Archiwum, założenie usługi Neostrada Plus; - 5,1 tys. zł art. do konserwacji archiwaliów i zabezpieczania dokumentów; - 3,4 tys. zł wydatki związane z wykonywaniem kwerend (zakup papieru ksero, tonerów, tusze do drukarek oraz konserwacja i naprawy sprzętu kserograficznego); - 0,7 tys. zł różne opłaty bankowe; - 2,7 tys. zł zabezpieczenie wejścia p.poż. do oddziału Flisak (nowe drzwi) oraz ekspertyza p.poż.; - 4,7 tys. zł - przekazano do urzędu skarbowego jako dochód budżetowy.

26 8. OGÓLNA OCENA WARUNKÓW I WYNIKÓW PRACY ARCHIWUM W 2002 ROKU W 2002 r. zakończona została translokacja akt Oddziału włocławskiego oraz nastąpiło uroczyste otwarcie tej placówki. Od lutego 2002 r. można tu prowadzić normalną działalność. Generalnie warunki pracy we wszystkich obiektach ocenić należy obecnie jako dobre lub bardzo dobre. Natomiast ocena wyników pracy jest bardziej skomplikowana. Z jednej strony bowiem pracownicy Archiwum znacznie poprawili system obsługi petentów skracając do minimum czas oczekiwania na załatwianie spraw, aktywnie uczestniczą w akcjach popularyzujących zasób, podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe itd., z drugiej zaś bardzo powoli przebiegają prace nad opracowywaniem zasobu. Częściowym usprawiedliwieniem tej sytuacji są absencje chorobowe w Toruniu oraz konieczność zagospodarowania nowych magazynów we Włocławku. 9. PRZEWIDYWANE KIERUNKI DZIAŁAŃ I ZAKRES PRAC ARCHIWUM W 2003 ROKU Najważniejszym zadaniem w 2003 r. będzie przyspieszenie prac nad opracowywaniem zasobu. W związku z dużymi zaległościami przewidujemy zmiany w strukturze poszczególnych oddziałów przesunięcie niektórych pracowników do opracowywania oraz bardziej precyzyjne określanie zadań indywidualnych, co umożliwi wprowadzony od września 2002 r. system monitorowania pracy. Ważnymi zadaniami są również: zakończenie lustracji zasobu, lepsze wykorzystanie posiadanego sprzętu komputerowego, dalsze doskonalenie systemów informacji między innymi planuje się w 2003 r. przygotowanie pierwszej redakcji przewodnika po zasobie, wykonanie decyzji NDAP w sprawie gromadzenia, przechowywania i aktualizacji ewidencji zasobu. Istotnym zadaniem będzie również przygotowanie Archiwum do wykonywania nowych zadań, wynikających z nowelizacji ustawy archiwalnej. Będziemy również w dalszym ciągu prowadzili akcje popularyzatorskie przede wszystkim w ramach współpracy z muzeami oraz imprez organizowanych przez instytucje społeczne i kulturalne. Ważnym problemem organizacyjno technicznym będzie przeprowadzenie remontów okresowych w placówkach toruńskich, aczkolwiek ich realizacja uzależniona będzie od sytuacji finansowej.