Konflikty interesu i patologie służby publicznej - skrót KOMPENDIUM DO TESTU tomasz.peciakowski@kul.pl MGR TOMASZ PECIAKOWSKI
KONFLIKT INTERESÓW interes motyw pobudzający ludzkie działania, wartość, która jest przedmiotem pożądania WAŻNE: interes publiczny a prywatny konflikt układ wartości (lub potrzeb), w którym wartości te wykluczają się bądź też realizacja jednych utrudnia realizację drugich
KONFLIKT INTERESÓW
- sensu stricto KONFLIKT INTERESÓW w działalności władzy publicznej * funkcjonariusz publiczny podejmujący rozstrzygnięcie sprawy bądź też uczestniczący w przygotowaniu tego rozstrzygnięcia ma lub może mieć interes w sposobie rozstrzygnięcia tej sprawy - sensu largo * władza publiczna podejmuje decyzje w sprawie, która wywołuje napięcie między grupami społecznymi (decyzja podejmowana pod presją grup nacisku i przy udziale grup lobbingowych)
KONFLIKT INTERESÓW (perspektywa administracyjna) Konflikt potencjalny gdy istnieje prawdopodobieństwo, że interes publiczny zostanie zdominowany przez interes prywatny Konflikt rzeczywisty - gdy funkcjonariusz realizuje (swój, osób bliskich lub osób trzecich) prywatny interes kosztem interesu publicznego
KONFLIKT INTERESÓW (perspektywa administracyjna) jasne, że nie każda teoretyczna możliwość konfliktu interesów prowadzi do nadużyć, podobnie jak nie każda jazda po pijanemu kończy się wypadkiem. Jednak, ponieważ istnieje ścisły związek między tymi zdarzeniami, karze podlega nie tylko spowodowanie wypadku, ale samo spożywanie alkoholu przez kierowców KULESZA, MIZIOŁEK (2010)
Najczęściej przyjmowanymi sposobami przeciwdziałania konfliktowi interesów są: deklaracje majątkowe (czasami obejmujące także np. najbliższych członków rodziny), rejestry korzyści (obejmujące przede wszystkim przyjmowanie prezentów materialnych lub usług) i ograniczenia dotyczące ich przyjmowania (w postaci materialnej i niematerialnej), deklaracje prywatnego interesu w zarządzaniu kontraktami oraz w procesie decyzyjnym,
Najczęściej przyjmowanymi sposobami przeciwdziałania konfliktowi interesów są: ograniczenia dotyczące tzw. konkurencji (pracy, ale i innych aktywności np. działalności społecznej czy politycznej) w ramach warunków zatrudnienia (okres zatrudnienia lub dłużej), oraz kontrola zewnętrznych aktywności (w organizacjach pozarządowych, organizacjach politycznych, przedsiębiorstwach z udziałem majątku publicznego), ochrona i kontrola dostępu do wewnętrznych informacji, regulacje w zakresie wyłączenia z postępowania przetargowego, konkurencyjnego czy procesu decyzyjnego innego rodzaju.
KONFLIKT INTERESÓW perspektywa społeczna
Rola grup interesów w procesie stanowienia prawa w Polsce Analiza ekspercka i statystyczna 1366 ustaw, czyli 37 proc. wszystkich ustaw uchwalonych w latach 1989-2011. Wybrano ustawy dotyczące finansów publicznych, czyli dokonujące redystrybucji środków publicznych i wolności gospodarczej, mające wpływ na warunki prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Jedna trzecia ustaw uchwalonych w Polsce realizuje interesy zorganizowanych grup nacisku; Ponad 40 proc. ustaw uchwalonych w Polsce ogranicza wolność gospodarczą; Dwie trzecie ustaw uchwalonych w Polsce tworzy koszty dla finansów publicznych, a tylko jedna trzecia przynosi oszczędności; Najbardziej wpływową grupą interesów są pracownicy sektora publicznego. Dominują interesy administracji publicznej, następnie lekarzy i nauczycieli. Do wpływowych grup interesów należą również rolnicy i zawody regulowane; Najwyższy procent ustaw realizujących interes publiczny został uchwalony w czasie urzędowania Tadeusza Mazowieckiego (95 proc.) Raport: Rola grup interesów w procesie stanowienia prawa w Polsce, W-wa, 2012
KONFLIKT INTERESÓW (perspektywa społeczna) Konflikt społeczny to konflikt występujący w społeczeństwie pomiędzy zbiorowościami oparty na rzeczywistych różnicach między tymi grupami w kategoriach potrzeb i interesów, władzy społecznej, dostępu do zasobów oraz ważnych wartości społecznych.
Pięć sposobów rozwiązywania konfliktów R E L A C J E Adaptacja Współpraca poddanie się/wygrana wygrana/wygrana Kompromis połowiczna wygrana/połowiczna wygrana Unikanie zezwolenie na przegraną /wygrana Rywalizacja wygrana/przegrana CELE
KONFLIKT SPOŁECZNY JAKO KONFLIKT INTERESÓW WŁADZA (państwowa, lokalna) JAKO INSTYTUCJA ROZSTRZYGAJĄCA /decydująca/
KORUPCJA Wykorzystywanie zajmowanej w przestrzeni publicznej pozycji społecznej niezgodnie z formalnymi normami do tej pozycji przypisanymi w celu osiągnięcia prywatnych korzyści E. Wnuk-Lipiński
KORUPCJA 2 główne TYPY korupcji (wg BŚ): - korupcja administracyjna - zawłaszczanie państwa/gospodarki
KORUPCJA Kategorie łapówkarstwa w ujęciu kodeksowym: - łapownictwo bierne (228 kk) - łapownictwo czynne (229 kk) - opłacony protekcjonizm (230 kk) - przekroczenie uprawnień bądź niedopełnienie obowiązku /działanie na szkodę interesu publicznego/ (231 par. 2 kk)
KORUPCJA
KORUPCJA - Cechy
FIKCJA Fikcja - coś wymyślonego, zmyślonego, co naprawdę nie istnieje; iluzja, fantazja, pozór, fałsz. Fikcja prawna - niezgodne z prawdą założenie, które norma prawna nakazuje przyjąć za prawdziwe. Fikcja systemowa fikcyjność prawa lub jego stosowania jako norma strukturalna
FIKCJA SYSTEMOWA P r z e j a w y : - pozorna kompetencja - zamglona przejrzystość - instytucjonalizacja nieodpowiedzialności - miękkie państwo
Praca na rzecz społeczności była traktowana jako służba publiczna wykształceni kompetentni życzliwi uczciwi DZIĘKUJĘ Tomasz Peciakowski