PLN WYNIKOWY RELIZJ MTERIŁU PLSTYKI W GIMNZJUM Program nauczania: Marzena Kwiecień. Program nauczania plastyki w gimnazjum PN - 5002-9/09 ele kształcenia wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji percepcja sztuki. II. Tworzenie wypowiedzi ekspresja przez sztukę. III. naliza i interpretacja tekstów kultury recepcja sztuki. Tematyka lekcji. Malarstwo podstawowe techniki i podłoża malarskie OSZRY SZTUKI Realizowane cele: I, II, III Wymagania podstawowe (P) /ocena dopuszczająca i dostateczna/ Uczeń: charakteryzuje malarstwo pod względem środków wyrazu formalnego (plama, barwa) Kategorie taksonomiczne Wymagania ponadpodstawowe (PP) /cena dobra i bardzo dobra/ Uczeń: wymienia sposoby interpretowania tematów malarskich porównuje malarstwo dawnych epok ze Kategorie taksonomiczne wymienia techniki (akwarela, gwasz, tempera, malarstwo olejne, akryl, współczesnym opisuje współczesne metody tworzenia
witraż, mozaika) i podłoża malarskie obrazów rozdz. II Obszary sztuki (ściana, płótno, deska, papier) stosuje wiedzę o malarstwie w indywidualnych rozwiązaniach plastycznych analizuje dzieło sztuki malarskiej pod względem formy i treści formułuje własne opinie na temat obrazów 2. Rzeźba techniki rzeźbiarskie, materiały stosowane do tworzenia obiektów przestrzennych wyjaśnia i charakteryzuje pojęcia: rzeźba, płaskorzeźba/relief wymienia materiały, techniki wymienia i opisuje funkcje rzeźby (rzeźba jako element dekoracji architektonicznej, pomnik, rzeźba jako i narzędzia używane przez artystów rzeźbiarzy (glina, kamień, drewno, brąz, niezależny język ekspresji artystycznej twórcy) rozdz. II Obszary sztuki tworzywa sztuczne) projektuje rzeźby o określonej funkcji, świadomie stosując środki formalne (bryła, faktura) wartościuje dzieła rzeźby znajdujące się w najbliższym otoczeniu porównuje rzeźby z dawnych epok i rzeźby współczesne analizuje dzieło sztuki rzeźbiarskiej 3. rchitektura i jej funkcje definiuje pojęcie: architektura potrafi scharakteryzować architekturę jako dziedzinę sztuki wymienia funkcje architektury oraz projektuje w przestrzeni kompozycje o charakterze architektonicznym wymienia charakterystyczne cechy architektury różnych epok 2
tradycyjne i nowoczesne materiały tworzenia dzieł architektury porównuje dzieła architektury dawnej i współczesnej pod względem formy rozdz. II Obszary sztuki i zastosowanych materiałów wypowiada się na temat architektury w swoim miejscu zamieszkania formułuje merytoryczne opinie 4. Grafika warsztatowa druk wypukły, wklęsły, płaski (drzeworyt, miedzioryt, litografia) zna środki wyrazu stosowane w grafice warsztatowej (kreska, walor, kontrast czerni i bieli itd.) stosuje różnego rodzaju techniki graficzne rozpoznaje dzieła grafiki artystycznej rozdz. II Obszary sztuki 5. Sztuka użytkowa rzemiosło artystyczne, wzornictwo przemysłowe rozdz. II Obszary sztuki potrafi scharakteryzować grafikę pod kątem technik i metod otrzymywania odbitki (druk wypukły, wklęsły, płaski, matryca, odbitka) definiuje pojęcia: rzemiosło artystyczne, wzornictwo przemysłowe potrafi rozpoznać dzieło rzemiosła artystycznego i współczesnego designu projektuje estetyczne formy użytkowe i użytkowej formułuje własne opinie na temat dzieł grafiki wymienia zasady nowoczesnego wzornictwa przemysłowego: harmonia tworzywa, formy i funkcji analizuje czynniki wpływające na zmiany, jakie zachodzą w projektowaniu przedmiotów codziennego użytku 3
Tematyka lekcji SZTUK WOKÓŁ NS Realizowane cele: I, II, III Wymagania podstawowe (P) Kategorie taksonomiczne Wymagania ponadpodstawowe (PP) Kategorie taksonomiczne 6. Teatr i scenografia Uczeń: wymienia różnorodne formy ekspresji Uczeń: zna rolę scenografii w przedstawieniu artystycznej (ekspresja ciała, słowa, teatralnym muzyka, obraz, ruch) zawarte w dziele wyjaśnia genezę teatru, wymienia teatralnym rodzaje przedstawień teatralnych wyjaśnia, że sztuka teatralna jest rozdz. III Sztuka wokół nas syntezą grupowego wysiłku twórczego reżysera, aktorów, scenografów, kostiumologów itd. określa ich rolę w powstawaniu dzieł sztuki teatralnej 7. Fotografia i film wymienia środki wyrazu stosowane w fotografii identyfikuje fotografię jako dokument czasów rozdz. III Sztuka wokół nas zna funkcje fotografii wyjaśnia, co charakteryzuje fotografię dzieło sztuki wymienia formy ekspresji artystycznej zawarte w dziele filmowym porównuje dzieła fotograficzne do zwykłych fotografii analizuje dzieło sztuki fotograficznej pod względem funkcji, formy i treści wyjaśnia genezę filmu, wymienia gatunki filmowe 4
8. Grafika komputerowa. Reklama zna zastosowanie grafiki komputerowej w projektowaniu użytkowym estetycznie łączy w projektowaniu znak graficzny, tekst, rodzaj i wielkość rozdz. III Sztuka wokół nas wykonuje określony projekt użytkowy (wizytówka, zaproszenie, folder) w programie graficznym wymienia formy wypowiedzi wizualnej grafiki użytkowej: znak graficzny, różnorodne formy reklamy i promocji produktów konsumpcyjnych wyjaśnia, jakie są cechy charakterystyczne skutecznej reklamy czcionki wymienia środki artystyczne, jakimi posługują się twórcy różnorodnych form reklamy czyta przekazy wizualne komunikuje się za pomocą symboli obrazowych (kształt, barwa) 9. Książka i typografia zna pojęcia: kaligrafia, typografia zna dziedzinę plastyczną, która zajmuje rozdz. III Sztuka wokół nas komponuje napisy projektuje litery wymienia dawne i współczesne formy książki wykonuje książkę artystyczną opartą na własnej koncepcji się książkę artystyczną rozumie, dlaczego projektowanie szaty graficznej oraz liternictwa dla publikacji książkowej uznawane jest za sztukę potrafi wykazać, że liternictwo może być środkiem wyrazu artystycznego 5
0. Moda sztuka projektowania ubioru wymienia charakterystyczne stroje z różnych okresów historycznych wypowiada się na temat mody i uzasadnia swoje opinie rozdz. III Sztuka wokół nas potrafi scharakteryzować modę jako sztukę projektowania ubioru projektuje strój w związku z określoną okazją opisuje aktualne trendy we wzornictwie przemysłowym, muzyce, kreacji osobowości medialnych itd.. Muzea i edukacja muzealna rozdz. III Sztuka wokół nas definiuje pojęcia : muzeum, edukacja muzealna odwiedza muzea i galerie wyjaśnia, gdzie znajdują się najważniejsze muzea jego miasta lub regionu rozumie funkcje muzeum zna najważniejsze muzea w Polsce i na świecie wyjaśnia, czym jest galeria, dom aukcyjny Tematyka lekcji JĘZYK ZIEŁ SZTUKI Realizowane cele: I, II, III Wymagania podstawowe (P) Kategorie taksonomiczne Wymagania ponadpodstawowe (PP) Kategorie taksonomiczne 2. o można przedstawiać? tematyka dzieł malarstwa Uczeń: wymienia najważniejsze tematy dzieł sztuki (portret, pejzaż, martwa natura, scena rodzajowa, scena batalistyczna i historyczna, scena religijna) rozpoznaje tematykę dzieła malarskiego, uzasadnia swoją opinię potrafi wykonać pracę malarską Uczeń: identyfikuje i szczegółowo określa (np. portret, autoportret, portret zbiorowy, korporacyjny, intymny; pejzaż, weduta, marina, nokturn itp.) tematy dzieł sztuki stosuje wiedzę o tematach do własnej interpretacji dzieła 6
rozdz. IV Język dzieła sztuki określoną tematycznie 3. Kolor i plama posiada podstawowe informacje uzyskuje różnorodne efekty fakturalne o podziale barw podstawowe, pochodne, chromatyczne, wykonuje kompozycje malarskie monochromatyczne i kontrastowe achromatyczne stosuje kolory podstawowe, pochodne, rozdz. IV Język dzieła sztuki odróżnia gamy barwne monochromatyczne, kontrastowe posługuje się plamą barwną jako środkiem wyrazu w malarstwie stosuje różnorodne techniki malarskie, techniki mieszane kontrastujące w kompozycjach barwnych twórczo poszukuje własnych form wypowiedzi malarskiej 4. Kontur i faktura posługuje się linią, kreską, konturem, wykonuje szkice pomocnicze, rysunki światłocieniem, plamą walorową w celu jako cel sam w sobie, eksperymenty rozdz. IV Język dzieła sztuki osiągnięcia zamierzonych efektów w postaci rysunku konturowego, światłocieniowego, walorowego rysunkowe prace na nietypowych formatach, materiałach, fakturach projektuje rysunki studyjne, nieprzedstawiające oraz inne formy dostrzega możliwości wyrazowe rysunku, rozróżnia rodzaje faktur 7
5. Światło i przestrzeń wykonuje kompozycję malarską charakteryzuje faktury dzieł o zróżnicowanej fakturze (miesza farby plastycznych z różnych dziedzin sztuki rozdz. IV Język dzieła sztuki z piaskiem, mąką itp.) wyjaśnia, czym jest faktura definiuje pojęcie: światłocień zna funkcje perspektywy w dziele zna rolę i funkcje światłocienia w dziele sztuki wyjaśnia, co to jest perspektywa i jakie jej rodzaje stosowane są w sztuce sztuki wyjaśnia, czym są kompozycja charakteryzuje sposoby organizowania elementów na płaskiej powierzchni i proporcje w dziele sztuki i w przestrzeni 6. Kompozycja, ekspresja i styl dzieła sztuki. rozdz. IV Język dzieła sztuki 7. naliza dzieła sztuki zna niewerbalne sposoby komunikowania uczuć, postaw i innych treści poprzez formę, kolor, aranżacje przestrzeni, ruch odczytuje emocje zawarte przez artystę w dziele sztuki definiuje pojęcie styl w sztukach plastycznych rozróżnia pojęcia: treść, forma obrazu identyfikuje temat dzieła malarskiego posługuje się terminologią określającą elementy formy dzieła sztuki (kompozycja, światło, perspektywa, potrafi w zamierzony sposób ukazać emocje za pomocą formy (kolor, kształt, kompozycja) we własnej pracy plastyczne wyjaśnia zależności między stylem epoki a stylem artysty wyszukuje w dostępnych źródłach (słowniki, Internet) informacje na temat treści ideowych i symbolicznych ujętych na obrazie potrafi zinterpretować określony obraz 8
rozdz. IV Język dzieła sztuki barwa, linia itd.) analizuje w formie pisemnej wybrane elementy dzieła sztuki i wyrazić rzeczową opinię na jego temat analizuje w formie pisemnej wszystkie elementy dzieła sztuki Tematyka lekcji ZIEJE SZTUKI Realizowane cele: I, II, III Wymagania podstawowe (P) Kategorie taksonomiczne Wymagania ponadpodstawowe (PP) Kategorie taksonomiczne 8. Prehistoria Uczeń: charakteryzuje epokę prehistorii pod Uczeń: wymienia najważniejsze epoki względem czasu jej występowania oraz prehistoryczne oraz charakteryzujące je ogólnego kontekstu historycznego dzieła w Europie i w Polsce i społecznego wymienia, rozpoznaje i opisuje najważniejsze zabytki prehistoryczne w Europie opisuje zabytki prehistoryczne z terenu ziem polskich analizuje dzieło sztuki prehistorycznej pod względem formy, tematu i treści 9. Sztuka starożytna Egipt zna najważniejsze osiągnięcia sztuki starożytnego Egiptu, potrafi wymienić analizuje najważniejsze budowle sepulkralne starożytnego Egiptu, i rozpoznać najbardziej reprezentatywne rozumie przemiany, jakim podlegały 9
dzieła wymienia typy architektury sepulkralnej w starożytnym Egipcie rozumie pojęcie kanon w rzeźbie i malarstwie zna rodzaje rzeźby staroegipskiej (mastaba, piramida schodkowa, piramida ostrosłupowa) wykazuje się wiadomościami dotyczącymi budowy i funkcji świątyń wymienia przykłady rzeźby monumentalnej i inne rodzaje rzeźby w Egipcie zna malarstwo egipskie i jego funkcje 20. Sztuka starożytna Grecja wymienia podstawowe style i elementy konstrukcyjne architektury greckiej potrafi scharakteryzować główne style antyku pod względem czasu ich charakteryzuje rzeźbę grecką pod względem sposobu przedstawiania postaci ludzkiej i proporcji wymienia typy malarstwa wazowego analizuje dzieła sztuki antycznej pod względem formy, tematu i treści występowania oraz ogólnego kontekstu historycznego i społecznego opisuje zabytki architektury starożytnej Grecji: Partenon, Erechtejon zna nazwiska i przykłady dzieł wybitnych architektów i rzeźbiarzy analizuje greckie malarstwo wazowe 2. Sztuka starożytna Rzym definiuje pojęcie: bazylika wymienia rzymskie osiągnięcia wymienia poszczególne typy budowli występujące w starożytnym Rzymie w dziedzinie architektury zna typy obiektów wznoszonych na analizuje przykłady konkretnych zabytków starorzymskich 0
cześć zwycięskich władców charakteryzuje portret realistyczny w rzeźbie porównuje obiekty wznoszone na cześć zwycięskich władców do znanych sobie obiektów tego typu analizuje zabytki w swojej najbliższej okolicy pod kątem ich związków z kulturą antyku dostrzega powiązania pomiędzy elementami stylowymi następujących po sobie epok i odnajduje inspiracje nimi we współczesnej kulturze wizualnej 22. Sztuka określa w sposób ogólny czas wymienia konkretne zabytki sztuki wczesnochrześcijańska występowania sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej: i bizantyjska wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej architektura, malarstwo, rzeźba definiuje pojęcia: katakumba, mozaika, fresk, ikona 23. Sztuka charakteryzuje funkcje architektury potrafi scharakteryzować sztukę średniowieczna romańskiej średniowieczną pod względem czasu Romanizm zna funkcje rzeźby i malarstwa występowania oraz ogólnego kontekstu wymienia polskie zabytki architektury historycznego i społecznego
romańskiej analizuje dzieło sztuki pod względem przynależności do epoki, stylu, kierunku, a także pod względem formy, tematu i treści 24. Sztuka zna funkcje architektury gotyckiej wyjaśnia funkcje rzeźby (w służbie średniowieczna Gotyk opisuje nowe sposoby konstrukcji wykorzystywane do budowania kościołów gotyckich definiuje pojęcia: witraż, maswerk wymienia zabytki gotyku w Polsce twórczość Wita Stwosza, zabytki architektury architektury) porównuje budowle romańskie i gotyckie analizuje różnice między architekturą romańską i gotycką 25. Renesans zna antyczne źródła inspiracji dla sztuki wymienia i analizuje najbardziej renesansu charakterystyczne dzieła renesansu definiuje pojęcie: humanizm identyfikuje zjawisko zmiany pozycji artysty oraz mecenatu artystycznego analizuje rzeźbę i malarstwo renesansu na wybranych przykładach porównuje dzieła architektury antycznej wymienia cechy charakterystyczne architektury renesansowej i renesansowej wymienia trzech tytanów renesansu, 2
zna wybitnych architektów renesansu i ich dzieła opisuje ich sylwetki artystyczne i najbardziej reprezentatywne dzieła 26. arok i rokoko wymienia typowe cechy architektury, malarstwa i rzeźby barokowej porównuje architekturę, rzeźbę oraz malarstwo baroku i renesansu znajduje charakteryzuje styl baroku i rokoka w Polsce identyfikuje portret sarmacki i trumienny cechy wspólne i różnice znajduje analogie między dziełami sztuki baroku i rokoka wymienia nazwiska najważniejszych artystów epoki baroku i rokoka w Polsce i w Europie 27. Klasycyzm charakteryzuje architekturę, rzeźbę znajduje analogie między dziełami i malarstwo klasycystyczne w Europie architektury antycznej, renesansowej i w Polsce i klasycystycznej zna klasycystyczne zabytki wymienia najważniejsze zabytki polskie doby klasycyzmu wyjaśnia wpływ artystów włoskich na klasycyzm w Polsce wymienia nazwiska polskich i europejskich artystów klasycystycznych oraz tytuły ich dzieł z dziedziny architektury, rzeźby i malarstwa 3
28. Nurty sztuki XIX w. definiuje pojęcia: romantyzm, realizm wyróżnia neostyle w architekturze zna nurty malarstwa polskiego XIX wieku identyfikuje pojęcia: impresjonizm, postimpresjonizm porównuje dzieła malarskie romantyzmu i realizmu charakteryzuje nurty malarstwa polskiego XIX wieku analizuje malarskie dzieło impresjonistyczne, wyjaśnia znaczenie nazwy, opisuje impresjonistyczny sposób malowania 29. Przełom wieków symbolizm i secesja identyfikuje dzieła symboliczne w Polsce i Europie analizuje dzieło symboliczne i secesyjne odczytuje symbole zawarte w dziele 30. Sztuka XX wieku potrafi scharakteryzować malarstwo symboliczne zna najważniejsze nurty i kierunki sztuki definiuje pojęcia: fowizm, ekspresjonizm, sztuki współczesnej abstrakcjonizm, kubizm, futuryzm, charakteryzuje sztukę współczesną w Polsce dostrzega wpływ kierunków europejskich na sztukę polską dadaizm, surrealizm definiuje pojęcia: informel, pop-art, nowy realizm, op-art, hiperrealizm, opisuje tendencje w rzeźbie współczesnej wymienia i analizuje najważniejsze konceptualizm, land-art wyjaśnia, na czym polegają nowe formy wypowiedzi artystycznej: happening, 4
nurty architektury XX wieku zna najważniejsze zjawiska sztuki II performance, instalacja, wideoart połowy XX wieku na świecie i w Polsce Powyższy plan wynikowy realizacji materiału plastyki w gimnazjum jest propozycją dla nauczycieli korzystających z podręcznika Jolanty Gumuli (zgodnym z nową podstawą programową). Opiera się on na celach i treściach edukacyjnych zawartych w programie nauczania wydanym pod tym samym tytułem. Plan ma formę wynikową, a hierachizacja wymagań jest dwupoziomowa. Poziom podstawowy odpowiada ocenom: dopuszczająca i dostateczna (dostateczna całkowite spełnienie wymagań podstawowych, dopuszczająca niepełne spełnienie tych wymagań). Wymagania na poziom ponadpodstawowy zakładają pełne przyswojenie przez ucznia wiadomości i umiejętności zawartych w wymaganiach podstawowych i odpowiadają ocenom: bardzo dobra i dobra (bardzo dobra pełne natomiast dobra niepełne spełnienie wymagań ponadpodstawowych). Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań podstawowych w stopniu minimalnym, natomiast celującą uczeń spełniający wymagania podstawowe i ponadpodstawowe, a także wykazujący się wiadomościami i umiejętnościami wykraczającymi poza program nauczania. Wymagania podstawowe i ponadpodstawowe zawarte w planie realizacji materiału powinny być podstawą przełożenia na kryteria oceniania, szczegółowo wskazane w przedmiotowym systemie oceniania. Plan zawiera powszechnie znane w Polsce kategorie taksonomiczne celów nauczania prof.. Niemierki. Poziom I WIOMOŚI zapamiętywanie wiadomości (): w przypadku przedmiotu plastyka wiadomości te dotyczą terminologii języka sztuki, faktów z historii sztuki, klasyfikacji, konwencji i zasad stosowanych w dziedzinie sztuki; uczeń odszukuje je w pamięci, przedstawia w formie ustnej lub pisemnej.. Sołtys, M. K. Szmigel, oskonalenie kompetencji nauczyciela w zakresie diagnozy edukacyjnej, Kraków 997. 5
Poziom I WIOMOŚI zrozumienie wiadomości (): podstawowy poziom zrozumienia wiadomości w zakresie niezbędnym na danym poziomie nauczania; uczeń przedstawia wiedzę nabytą swoimi słowami lub w innej formie niż było mu to podane ( przekłada podane wiadomości na słowa, symbole, obraz, ruch). Poziom II UMIEJĘTNOŚI zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych () to osiągnięcie efektu o znaczeniu praktycznym, oparte na właściwym zrozumieniu sytuacji, informacji, zasad i sposobów działania. Skuteczność czynności wyraża się tu trafnością rezultatu. Na lekcjach plastyki uczniowie stosują nabyte wiadomości we wszelkiego rodzaju aktywności plastycznej, wymagającej wykorzystania wiedzy teoretycznej oraz dostosowania formy pracy do tematu i techniki plastycznej oraz innych założeń. Poziom II UMIEJĘTNOŚI zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych () zakres tej kategorii obejmuje złożone procesy umysłowe, służące znalezieniu potrzebnego rozwiązania. Trzy główne czynności, składające się na te procesy, to: analiza, synteza i ocena. Sytuacje problemowe na lekcjach plastyki to zarówno analiza dzieła sztuki, poszukiwanie wszelkich analogii stylowych, jak i szeroko rozumiane działania, wymagające od ucznia samodzielnego i twórczego rozwiązywania problemów plastycznych. 6