Ratownictwo - skrypt Piotr Pyciński 22 lipca 2017
1 Prawne i formalne aspekty Ratownictwa Ratownik - osoba uprawniona do udzielania Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy. Aby mieć uprawnienia do KPP musi: pełna zdolność do czynności prawnych pełnoletność odpowiedni stan zdrowia zatrudniona lub pełniąca służbę w jednostce współpracującej w systemem PRM PSP OSP Ratownictwo Górskie Ratownictwo Wodne inne podległe MSWiA uzyskać tytuł ratownika po kursie i egzaminie Ratownik medyczny - osoba wykonująca zawód medyczny, uprawniona do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładach opieki zdrowotnej, w szczególności do udzielania świadczeń zdrowotnych w sytuacji bezpośredniego, nagłego stanu zagrożenia życia lub zdrowia. Ratownik medyczny podczas udzielania pomocy korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszowi publicznemu (sam jednak nie jest funkcjonariuszem publicznym). Zakres czynności ratowników - KPP RKO przyrządowe i bezprzyrządowe + tlen +AED Tamowanie krwotoków i opatrywanie ran unieruchomienie złamał i zwichnięć osłona przed wychłodzeniem i przegrzaniem wstępne postępowanie przeciwwstrząsowe osłona termiczna w stanach zagrożenia zdrowotnego tlenoterapia bierna wsparcie psychiczne wstępna segregacja ewakuacja Zakres czynności ratowników medycznych Ocena stanu pacjenta Ikładanie w pozycji odpowiedniej do obrażeń Bezprzyżądowe udrażnianie dróg oddechowych Przyżądowe udrażnianie dróg oddechowych + intubacja tylko w NZK Oddsysanie dróg oddechowych Tlenoterapie (czynna, bierna, różne) Defibrylacja automatyczna i manualna Elektrostymulacja, kardiowersja, EKG (zapis i ocena) Monitorowanie oddechu i krążenia Kaniulacja żył obwodowych lub szyjnej zewnętrznej, dojście doszpikowe Podawanie leków (patrz rozporządzenie) Odbarczanie odmy prężnej Oznaczanie parametrów krytycznych Opatrywanie ran, tamowanie krwawień zewn., unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń
Unieruchamianie kręgosłupa Przyjęcie porodu Segregacja medyczna Przygotowanie do transportu i transport z opieką Pomiar temp. głębokiej Zakres czynności ratowników medycznych pod nadzorem lekarza Wszystko co powyżej Intubacja z użyciem środków zwiotczających Cewnikowanie Zakładanie sondy żołądkowej + płukanie żołądka Podaż leków Asystowanie przy innych czynnościach ratunkowych Ratownik i Ratownik medyczny podlegają ochronie prawnej dla funkcjonariuszy publicznych Powinniśmy mieć zgodę poszkodowanego na udzielenie pomocy jeżeli to możliwe Plany operacyjno ratownicze - w niektórych przedsiębiorstwach których działalność generuje ryzyko awarii przemysłowych jest obowiązkowe stworzenie takiego planu. Lotniska <1000 osób/dobę - obecność osób do udzielania PP i możliwość wezwania zespołu >7000 osób/dobę - dedykowany zespół Ratownictwa Medycznego nie należący do PRM, pomieszczenie do świadczeń zdrowotnych Morza - Obowiązek niezwłocznego powiadomienia Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), administracji morskiej, Marynarki wojennej, Policji. Na starkach muszą być instrukcje udzielania PP. Wyznacza się też marynarza do prowadzenia apteczki. SAR udziela KPP. Podwodą - Nurkowie są szkoleni z zakresu PP. Są też specjalne kursy i szkolenia wewnątrz organizacji nurkowych z zakresu PP. Kierownik prac podwodnych jest obowiązany do załatwienia opieki medycznej i transportu w przypadku nagłej dekompresji. Środki przymusu i KKP kto udzieli KPP. - najpierw strzelamy, lejemy, zatrzymujemy. Następnie udzielamy PP. Następnie załatwiamy kogoś Straż miejska - 20 godzin szkolenia z PP. Mogą być szkoleni z KPP Służba więzienna - W ramach szkolenia wstępnego. Brak szczegółów Imprezy masowe - Ratownicy z KPP pełnią istotną funkcję pomocniczą przy zabezpieczeniu imprez masowych. Reszta zgodnie z rozporządzeniem. Formy zabezp. to zespoły wyjazdowe,patrole ratownicze, punkty pomocy medycznej. Klęski żywiołowe - Siły zbrojne RP. poszukiwanie i ratowanie, ewakuacja, izolowanie obszaru,likwidacja skażeń, udzielanie pomocy medycznej i sanitarno epidemiologicznej i przeciwepidemicznej.
2 Skróty PSP - Państwowa Straż Pożarna ABC - kontrola drożności dróg oddechowych, oddechu, krążenia OSP - Ochotnicza Straż Pożarna KSRG - Krajowy System Ratowniczo - Gaśniczy KMDR - Koordynator medycznych działań ratowniczych - w zespole na miejscu zdarzenia jest to wyznaczona osoba najczęściej posiadająca wykształcenie/umiejętności medyczne. Po przyjeździe zespołu PRM przejmuje tą rolę członek takiego zespołu. SiŚ - Siły i Środki dostępne do użycia w akcjach ratowniczo - gaśniczych. SOR - Szpitalny Oddział Ratunkowy ZRM - Zespół Ratownictwa Medycznego (jest to karetka pogotowia wraz z ratownikami medycznymi, pielęgniarzami, pielęgniarkami systemu i/lub lekarzem) CPR - Centrum Powiadamiania Ratunkowego LPR - Lotniczne Pogotowie Ratunkowe PRM - Państwowe Ratownictwo Medyczne ALS Advanced Life Support Course for Providers, Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych (kurs certyfikowany przez ERC) BLS Basic Life Suport, podstawowe zabiegi resuscytacyjne NLS Newborn Life Support, Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne u noworodków AED Automated External Defibrillator, automatyczny defibrylator zewnętrzny CSN Centralny System Nerwowy CV CompressionVentilation, stosunek liczby uciśnięć klatki piersiowej (C) do liczby oddechów ratunkowych (V) ERC European Resuscitation Council, Europejska Rada Resuscytacji FBAO Foreign Body Airway Obstruction, niedrożność dróg oddechowych spowodowana ciałem obcym LMA Laryngeal Mask Airway, maska krtaniowa LT Laryngeal Tube, rurka krtaniowa NZK Nagłe Zatrzymanie Krążenia PRC Polish Resuscitation Council, Polska Rada Resuscytacji RKO (CPR) Resuscytacja Krążeniowo Oddechowa ROSC Return of Spontaneous Circulation, przywrócenie spontanicznego krążenia krwi SARS Severe Acute Respiratory distress Syndrome, ostry zespół niewydolności oddechowej AF Atrial Fibrillation, migotanie przedsionków VF Ventricular Fibrillation, migotanie komór VT Ventricular Tachykardia, częstoskurcz komorowy PEA - Czynność elektryczna serca bez tętna KPP - Kwalifikowane Pierwsza Pomoc
3 Definicje, skale Sterylizacja GCS - Glasgow Coma Scale Otwieranie Kontakt słowny Reakcja ruchowa oczu 1 Nie otwiera Nie reaguje Nie reaguje 2 Na ból niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie patologiczna reakcja wyprostna, odmóżdżenie (odwiedzenie i obrót ramion do wewnątrz, wyprost w stawach łokciowych, nawrócenie przedramion i zgięcie stawów ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych, odwrócenie stopy) 3 Na polecenie odpowiedź nieadekwatna lub krzyk patologiczna reakcja zgięciowa, odkorowanie (przywiedzenie ramion, zgięcie w stawach łokciowych i ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych) 4 Spontaniczne odpowiedź splątana, pacjent zdezorientowany reakcja obronna na ból, wycofanie, próba usunięcia bodźca bólowego 5 - odpowiedź logiczna, pacjent zorientowany ruchy celowe, pacjent lokalizuje bodziec bólowy 6 - - spełnianie ruchowych poleceń słownych, migowych 13-15 łagodne 9-12 umiarkowane 6-8 brak przytomności 5 odkorowanie 4 odmóżdżenie 3 śmierć mózgu APGAR AVPU Numeryczna skala bólu
4 Badanie - ABCDE Zebrane podstawowe czynności. Mix z notatek i kursów. Postępowanie można zawrzeć w następujących czynnościach. Do uzupełnienia W skrócie: Pierwsza piątka, ogólne wrażenie, przytomność AVPU, A,B,C,D,E Pierwsza piątka 1. Bezpieczeństwo ogólne, identyfikacja zagrożeń 2. Bezpieczeństwo własne ratownika 3. Ilość poszkodowanych 4. Czy jest potrzebne wsparcie 5. Mechanizm zdarzenia, co się stało Ogólne wrażenie 1. wiek 2. płeć 3. masa 4. ułożenie ciała 5. aktywność 6. krwotoki Podejście to poszkodowanego kręgosłupa jeżeli potrzebna., przedstawienie się, co Panu/Pani dolega?, czy wyraża zgodę na pomoc, stabilizacja Sprawdzenie przytomności skala AVPU reakcji (patrz układ nerwowy) zadanie bodźca bólowego jeżeli poniżej A + obserwacja S.A.M.P.L.E - zbieramy podczas całego badania lub w okolicach D lub E. A - airway - drożność dróg oddechowych Bezprzyżądowe - odchylenie głowy do tyłu lub luksacja żuchwy Przyżądowe - ssak, rurka UG, rurka nosowo-gardłowa, maska krtaniowa (LMA), rurka krtaniowa (LT), intubacja w NZK, inne Odsysanie treści płynnej usunięcie ciała obcego w DO (alg. FBAO) B - breatching - ocena oddychania Wykonujemy 10 sekund Prawidłowe 2-3 oddechy 1 NIEPRAWIDŁOWY (można ponownie w razie wątpliwości) Norma 12-20/min u dorosłego (patrz układ oddechowy) Używać pulsoksymetru i kapnometru (patrz układ oddechowy) Dodatkowo: oddech, czas, ilość, jakość, zapach wysiłek oddechowy symetria KLP SpO2, EtCO2
duszności opukiwanie, osłuchiwanie tchawica i tor oddechowy, zabarwienie powłok skórnych - sinica. C - circulation - ocena krążenia Tętno sprawdzamy na obwodzie (t. promieniowa) i centralnie (t.szyjna) Ciśnienie krwawienia nawrót kapilarny wypełnienie żył szyjnych tony serca wilgotność skóry D - disability - ocena neurologiczna AVPU - ponownie Glikemia GLASGOW czucie źrenice symetria czucia orientacja allo- i autopsychiczna napięcie mięśniowe poruszanie kończynami ocena udaru - F.A.S.T. (patrz udar) E - exposure - ekspozycja, ocena obrażeń i oglądanie całego ciała obrażenia obrzęki nóg poruszanie palców niedowłady żylaki perrectum stan emocjonalny i orientacja temperatura SZYBKIE BADANIE URAZOWE poszukać I.C.E. zatroszczyć się o świadka zdarzenia
5 RKO Podstawowe zabiegi resuscytacyjne - BLS (prawy rysunek)[1] Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne - ALS (lewy rysunek)[1]
6 Układ krążenia 6.1 Ogólny opis i pojęcia Tętno prawidłowe to 60-100 /min Ciśnienie prawidłowe to 140/90 mmhg (u lekarza). 130/80 średnia dobowa (domowe warunki). Bradykardia jest to stan kiedy czynność akcji serca wynosi < 60/min. Nie jest to choroba ale objaw choroby serca. Może towarzyszyć migotaniu przedsionków. Może prowadzić do asystolii. Leczymy tylko objawową bradykardię (omdlenia, utraty przytomności) Fizjologiczna: sportowcy osóby z wagotonią (zaburzenie nerwu błędnego) Patologiczna: zatokowa przewodnia działanie leków Może być spowodowana: choroba niedokrwienna serca niedoczynność tarczycy hiperkaliemia (nadmiar potasu) zmiany w układzie bodźco-przewodzącym Tachykardia jest to stan kiedy czynność akcji serca wynosi > 100/min. Nie zawsze jest objawem choroby. Najczęściej akcja serca przyspiesza wskutek zdenerwowania lub wysiłku fizycznego (tachykardia zatokowa). Jeżeli utrzymuje się długo powyżej 120/min to może być objawem wstrząsu (np. hipowolemicznego) Przyczyny: gorączka nadmierna nerwowość działanie kofeiny, alkoholu albo nikotyny zażywanie narkotyków, np.: amfetaminy nadczynność tarczycy zawał lub inne postaci choroby niedokrwiennej serca niewydolność oddechowa reakcja anafilaktyczna różne choroby serca niewydolność serca niedokrwistości pokrwotoczne przyjmowanie leków zawierających w składzie: atropinę, efedrynę lub pseudoefedrynę. niedocukrzenie odwodnienie niedobór magnezu, wapnia lub potasu Asystolia jest to brak czynności elektrycznej serca. Linia prawie pozioma na EKG. Jej wystąpienie oznacza brak czynności skurczowej serca. Twrająca > 4 sek. to stan zagrożenia życia. Wystąpienie Asystolii w NZK daje przeżywalność ok. 0-2 %. Od RKO można odstąpić po 20 minutach nieprzerwanej asystolii.
Nawrót kapilarny orientacyjne badanie mające na celu ocenę perfuzji obwodowej. Uciskamy przez 5 sekund paznokieć lub skórę na dłoni, Zwalniamy ucisk. <2 sek. - jest OK >2 sek. - wstrząs, zaburzenia perfuzji obwodowej Uwaga na niskie temperatury, podeszły wiek i słabe oświetlenie mogą zaburzyć pomiar 6.2 EKG - Elektrokardiografia Elektrokardiografia jest metodą graficznej rejestracji elektrycznej aktywności serca. Otrzymana krzywa EKG ukazuje odtworzone napięcia pochodzące od pobudzonych komórek mięśniowych zebrane z powierzchni ciała. Analiza EKG metoda 6 kroków : 1. Czy występuje aktywność elektryczna 2. Częstotliwość zespołów QRS 3. Czy QRS są regularne czy nie 4. Czy QRS są prawidłowe czy szerokie 5. Czy mamy aktywność elektryczną przedsionków 6. Związek aktywności elektr. komór z przedsionkami Opis kolejnych elementów EKG Umiejscowienie elektrod w EKG (rys. prawy) [2] Charakterystyka EKG (rys. lewy)[3] Załamek P - czas przewodzenia depolaryzacji w mięśniu przedsionków (100ms) Odcinek PQ - przejście depolaryzacji przez węzeł przedsionkowo-komorowy i pęczek przedsionkowo-komorowy (50 ms) Odstęp PQ - przewodzenie depolaryzacji od węzła zatokowo przedsionkowego do mięśnia komór (150 ms) Zespół QRS - rozprzestrzenianie się depolaryzacji w mięśniu komór (90ms) Odcinek ST - wolna repolaryzacja mięśnia komór (120 ms) Załamek T - szybka repolaryzacja mięśnia komór (120 ms) Odstęp ST - wolna i szybka repolaryzacja mięśnia komór (280 ms) Odstęp PQ - potencjał czynnościowy mięśnia komór (370 ms) Odstęp RR - jeden cykl pracy serca (800 ms) 6.3 Dusznica bolesna Dusznica bolesna to ból w klatce piersiowej spowodowany przemijającym, odwracalnym niedotlenieniem mięśnia sercowego ustabilizowana (ból zamostkowy, wystepuje przy wysiłku, ustępuje po wysiłku) nieustabilizowana (ból przewlekły, narastająca, trudna do przewidzenia, od kilku minut do godzin)
6.4 Zawał serca Zawał serca to zmiany powstające w miejscu martwicy mięśnia sercowego w skutek lokalnego niedotlenienie tego mięśnia. Najczęściej mechanizm to zamknięcie (zatkanie) blaszką miażdżycową naczynia wieńcowego, czyli tętnicy doprowadzającej do serca utlenowaną krew. Objawy typowe ból (gniotący) w klatce piersiowej niepokój nudności, wymioty zlewne poty omdlenia Objawy nietypowe duszność bez wysiłku fizycznego ból pleców ból żuchwy, krtani silny ból w górnej części brzucha biegunka Postępowanie - reaguje wywiad pozycja siedząca rozważyć podanie polopiryny,aspiryny wezwać ZRM nie chodzić rozluźnić kołnierzyk być gotowym na RKO 6.5 Zastoinowa niewydolność serca M. O. N. A. - Morfina, O2, Nitrogliceryna, Aspiryna Zastoinowa niewydolność serca to zmiany w sercu przez, które nie jest ono na tyle wydolne aby całą krew przepompować na obwód. Objętość wyrzutowa serca jest zmniejszona. lewokomorowa - krew zalega w płucach, duszności, płytki oddech, problemy ze snem, kaszel w pozycji leżącej prawokomorowa - krew zalega w kończynach dolnych, wątrobie, obrzęki stóp i kostek, wypełnienie żył szyjnych, ból brzucha, senność 6.6 Udar Udar mózgu - stan zagrożenia życia gdzie dochodzi do zaburzenia przepływu krwi w różnych obszarach. Dzielimy na: niedokrwienny - gdy naczynie w mózgu zostaje zablokowane krwotoczny (wylew) - gdy naczynie pęka i jest krwotok wewnątrz-czaszkowy Podział jest mniej istotny. Należy jednak uważać na objawy udaru i deficyty neurologiczne. Od wystąpienia objawów obowiązuje zasada im szybciej tym lepiej. Leczenie powinno się rozpocząć do 4,5h. Objawy zawroty głowy, zaburzenia mowy, asymetria twarzy (obniżenie kącika ust) zaburzenia siły mięśniowej i czucia zaburzenia widzenia
Objawy dodatkowe utrata przytomności i drgawki (krwotoczny) ból głowy zaburzenia równowagi, przechylanie na jedną stronę F.A.S.T - Face, Arms, Speech, Time - łatwo zapamiętać
7 Układ oddechowy Pulsoksymetria (SpO2) jest to nieinwazyjna metoda pomiaru wysycenia (saturacji) hemoglobiny tlenem. Krew wykazuje różne właściwości optyczne w zależności od stopnia wysycenia tlenem. Badamy pochłanianie światła. Pomiaru dokonujemy pulsoksymetrem zakładanym na palec lub płatek ucha. Przy okazji badana jest również częstość pracy serca czyli puls. Uwaga na małe dzieci, potrzebny jest pulsoksymetr pediartyczny. Kapnometria Wykrywamy stężenie końcowo-wydechowe CO2,EtCO2 stosując specjalne detektory (elektroniczne lub papierki lakmusowe). Zakładamy to przy AMBU w celu potwierdzenia poprawnego ułożenia LMA lub LT. Po 6 oddechach sprawdzamy kolor (żółty - ok, brązowy - średnio, fioletowy - źle). Kontrowersyjne bo zależy od wielu czynników jak perfuzja krwi itd... Normy Saturacja u osób zdrowych 95-99 % (astmatycy i osoby z POChP mogą mieć fizjologicznie niższą) Kapnometria 35-45 mmhg Ilość oddechów Kto Norma Niepoprawne Dorośli 10-20/min <8 i >24 Dzieci 15-30/min <15 i >35 Niemowlaki 25-50/min <25 i >60 Tachypnoe >30/min Bradypnoe <8/min Ilość czasu przy tlenoterapii - objetosc butli [l] x cisnienie [bar] / przepływ Rurka UG - Mają różne rozmiary i kolory. Nie daje 100% gwarancji drożności dlatego dalej ręczni udrażniamy. Rozmiar dobieramy przez przyłożenie od kącika ust do małżowiny usznej, lub od siekaczy do kąta żuchwy. Zakładamy krzywizną skierowaną do języka o obracamy o 180 st. Przy odruchach wymiotnych usuwamy jak najszybciej. Nie można zakładać jak odruchy wymiotne nie zniesione! Rurka nosowo-gardłowa - używane głownie w działaniach taktycznych wojska. 14 rozmiarów w zależności od średnicy. Dorośli 6-8mm. Lepiej tolerowana niż UG. Źle dobrana - wymioty. Rurka i maska krtaniowa - lepsze od UG czy NG, zakładamy na ślepo bez obracania jak w przypadku UG. Czas zakładania ok 45. sek. Końcówka podpina się pod worek samorozprężalny dzięki temu osiągamy wyższą skuteczność wentylacji. Potrzebujemy dołączonej do zestawu strzykawki aby napełnić woreczki/woreczek, który uszczelnia i stabilizuje. Zabezpieczają ale nie w 100% przed aspiracją treści żołądkowej. Intubacja dotchawicza Zalety: - można wykonać samodzielnie tylko w NZK lub na zlecenie lekarza. Złoty standard w RKO. Wentylacja 100% tlenem Zabezpieczenie DO przed aspiracją treści żołądkowej Możliwa toaleta DO Możliwe powikłania: intubacja przełyku pogłębienie urazu czaszkowo - mózgowego bradykardia - podrażnienie nerwu błędnego uszkodzenie zębów, warg
8 Układ nerwowy W ocenę neurologiczną zaliczamy: AVPU A - alert, przytomny w pełnym kontakcie V - voice - reaguje na głos P - pain - reaguje na ból U - unresponsive - niereaguje, nieprzytomny ocena stanu emocjonalnego i orientacji allo- i autopsychicznej ocena źrenic - anizokoria, reakcja na światło poruszanie palcami rąk i stóp czucie w kończynach, reakcja na uszczypnięcie ubytki neurologiczne, udary
9 Cukrzyca Cukrzyca - to choroba metaboliczna polegająca na zaburzeniu gospodarki cukrami. Stężenia glukozy we krwi: Prawidłowe - 3,4-5,5 mmol/l lub 60-100 mg/dl Hipoglikemia - niedocukrzenie, za mało - <3 mmol/l Hiperglikemia - nedmierne docukrzenie, za dużo - >5,5 mmol/l Przelicznik 1 mmol/l = 18 mg/dl Objawy : wilczy głód aceton z ust pragnienie omdlenia Postępowanie : Szukamy śladów po nakłuciach w okolicach brzucha. Jeżeli poszkodowany reaguje to wywiad, słodkie picie, kontrola funkcji życiowych. W hipoglikemii podajemy glukozę 20% w bolusie.
10 Wstrząs Wstrząs to zespół uogólnionej niedostatecznej perfuzji (krwi, elektrolitów, glukozy, tlenu, płynów) do tkanek. Na początku prowadzi do odwracalnego, a później nieodwracalnego uszkodzenia komórek (hipoksja). Podział wstrząsów w ratownictwie Hipowolemiczny - utrata płynów (oparzenia, krwotoki, odwodnienie) Mechaniczny Kardiogenny - upośledzenie pracy serca, niski wyrzut w chorobach serca (zawał) Obstrukcyjny - zmniejszenie przepływu krwi przez serce (tamponada, odma, zator płucny) Względnie hipowolemiczny/dystrybucyjny - nadmierne rozszerzenie łożyska naczyniowego (anafikasja, sepsa, neurogenny, zatrucie) Objawy wczesne/wyrównane - w kolejności pojawiania się pragnienie bladość tachykardnia spocona skóra tachypnoe spadek diurezy Centralizacja krążenia, osłabienie tętna obwodowego (ciśnienie <80mmHG i przyspieczona akcja serca) - nitkowate zaburzenia świadomości Objawy późne/niewyrównane obniżenie ciśnienia utrata przytomności NZK Postępowanie Powinno zmierzać do odnalezienia i usunięcia przyczyny AVPU ocena oddechu i tętna SAMPLE usunąć przyczynę tlenoterapia płynoterapia/farmakoterapia (krystaloidy: Płyn ringera, 0,9% NaCL,7,5% NaCL, 5% Glukoza, PWE, koloidy: Albumina ludzka, Osocze mrożone, Gelofusine, Dekstran) pozycja przeciwwstrząsowa komfort termiczny monitorowanie pacjenta wsparcie psychiczne
11 Zagrożenia dla ratownika Tlenek węgla Pogryzienia przez zwierzęta prąd elektryczny HBV, HCV, HIV, gruźlica Płyny ustrojowe: ślina, krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, wymiociny, mocz, maź stawowa
12 Funkcjonowanie PRM i SOR PRM - Panstwowe Ratownicto Medzyczne. Jednostki to SOR - Szpitalne Oddziały Ratunkowe - finansowanie NFZ LPR - Lotnicze Pogotowie Ratunkowe - finansowanie Minister Zdrowia ZRM - Zespoły Ratownictwa Medycznego - finansowanie Wojewoda SOR - Szpitalny Oddział Ratunkowy - udzielają pomocy w stanach nagłego zagrożenia zdrowia. Jak nie dzieje się nic poważnego to POZ lub Świateczna i Nocna opieka. Podział pracy SOR, triage szpitalny: Czerwony - bezpośrednie zagrożęnie życia - natychmiast Pomarańczowy - wysokie zagrożenie życia, niestabilny hemodynamicznie - do 15 min Żółty - stabilny hemodynamicznie, urazowy, potrzebna szeroka diagnostyka, farmakoterapia - do 1,5h zielony - stabilny hemodynamicznie, potrzebna podstawowa diagnostyka - do 4h niebieski - co ty tutaj robisz - do 12h
13 Iniekcje 13.1 Dożylne 13.2 Domięśniowe Ładujemy lekiem w mięsień o dużej masie - POWOLI. Najczęściej w celu: odciążenia układu pokarmowego, gdy nie można podać doustnie lub gdy chcemy uzyskać względnie szybki czas działania (ale i tak wolniej od iv). zaczyna działać po 10-15 min. max 10 ml u dorosłego / 5 ml dzieci / 2 ml małe dzieci igła 0,8mm/zielona pod kątem prostym 90 stopni Miejsca Pośladki (mięsień wielki lub średni) Udo - czworogłowy Mięsień naramienny Przeciwwskazania Stany zapalne Zmiany skórne (np. wysypka) Zwłóknienie w tkance mięśniowej lub skórnej Skłonność do krwawień lub leki przeciwzakrzepowe Podejrzenie zawału Wstrząs Powikłania Ropień poinfekcyjny Miejscowa reakcja alergiczna Jałowa martwica mięśni Zwłóknienie lub zanik tkanki podskórnej Ból Trafienie do naczynia Krwiak podskórny Zator tłuszczowy Zespół Hoigne - gdy lek im trafi do żyły / Zespół Nicolau - gdy lek im trafi do tętnicy Podanie leku do tkanki tłuszczowej (za płytko) - utrudnione wchłanianie Uszkodzenie nerwu kulszowego 13.3 Podskórne czas wchłaniania 15-20 min max 2ml igła 0,6mm/niebieska pod kątem 45 stopni w fałd skórny Co najczęściej wstrzykujemy insulina heparyna szczepionki surowice leki przeciwbólowe
Miejsca Brzuch - między grzebieniem biodrowym a pępkiem Udo - połowa zewnętrznej części uda powyżej kolana + dłoń Ramię - połowa zewnętrznej powierzchni Okolica podłopatkowa Przeciwwskazania Stan zapalny w miejscu wstrzyknięcia Zwłóknienie tkanki podskórnej Skłonność do krwawień Zmiany patologiczne Wstrząs Powikłania Martwica tkanek Podanie domięśniowe - szybsze działanie Zbyt płytkie podanie leku - ból Zanik tkanki lub zwłóknienie Krwiak podskórny Wstrząs anafilaktyczny Uszkodzenie nerwów i naczyń 13.4 Śródskórne max 0,1 ml tak aby powstał bąbel o średnicy kliku milimetrów igła 0,33 mm/czerwona pod kątem 5-10 stopni Najczęściej podajemy Szczepienie BCG Próba tuberkulinowa Próba uczuleniowa Testy alergiczne Miejsca wewnętrzna strona przedramienia boczna część przedramienia górna zewnętrzna część ramienia (BCG)
Literatura [1] Polska Rada Resuscytacji Wytyczne 2015 [2] http://www.elektrodiagnostyka.republika.pl/ekg.html [3] http://wikipedia.org