Rysunek dziecięcy to pamiętnik spotkań ze światem, a czasem cierpliwy przyjaciel, który wysłucha wszystkich trosk i zmartwień. Twórczość plastyczna dzieci to kopalnia wiedzy i informacji o nich samych. Jeśli przyjrzymy się uważnie pracom malarskim swojego dziecka wyczytamy z nich ich uczucia, lęki, marzenia oraz pragnienia. Dowiemy się również jak dziecko odbiera świat i postrzega swoją rodzinę oraz swoje miejsce w niej. Wnikliwa analiza i obserwacja również samego procesu malowania pomoże nam w odczytaniu stanu emocjonalnego dziecka. Analiza rysunku dziecka Aby dokonać pełnej i poprawnej analizy rysunków dziecka należy wziąć pod uwagę pracę (rysunek) jako całość. Interpretacja musi również uwzględniać wiek, dojrzałość, stan emocjonalny oraz środowisko społeczne dziecka. Należy jednak ostrożnie wysuwać wnioski by uniknąć nadinterpretacji występujących w nich treści. W przypadku wątpliwości należy zasięgnąć opinii specjalisty. Fachowa analiza i ocena rysunku dziecka obejmować powinna: 1 / 6
- ANALIZĘ FORMALNĄ na którą składa się interpretacja następujących elementów: - Kolorystyka - Staranność wykonania - Dynamika kreski - Postać ludzka (kolejność rysowania, wielkość, proporcje) - Kompozycja (rozmieszczenie elementów względem siebie oraz na kartce) Kolorystyka Prawidłowo rozwijające się dziecko rysując używa od 4-6 kolorów. Kolory wybierane przez dziecko nie zawsze są przypadkowe. Dlatego jeśli dziecko stale używa jednego tego samego koloru mimo iż ma do dyspozycji wiele innych barw jest to dla nas dodatkowe źródło informacji o emocjach lub problemach dziecka. Co więc oznaczają kolory, którymi maluje dziecko? - Szary dziecko odczuwa lęk, niepokój oraz brak pewności siebie - Czarny dziecko ma poczucie zagrożenia, tłumi swoją agresję. - Różowy spontaniczność - Pomarańczowy pobudzenie wewnętrzne 2 / 6
- Ciemno niebieski dziecko próbuje kontrolować własne emocje - Ciemno zielony dziecko jest wrażliwe, zwłaszcza na sytuacje jakie dostrzega w otaczającym go świecie. - Jasno zielony dziecko jest wyciszone, zrównoważone - Biały dziecko lękliwe, przestraszone Ponadto jeśli na rysunku dziecka dominują intensywne plamy w kolorach czerwonym, pomarańczowym lub żółtym może to świadczyć o niepokoju, nadmiernym pobudzeniu oraz agresji dziecka. Zbyt jasne, ledwo widoczne kolory oznaczają, że dziecko próbuje ukryć swoje prawdziwe przeżycia i emocje. Sygnałem depresji jest czarny lub szary kolor, który pojawia się w pracy. Staranność wykonania Oceniając staranność wykonania prac dziecka należy uwzględnić jego wiek oraz umiejętności. Staranna czyli dokładna, pełna dopracowanych szczegółów, praca dziecka świadczy o jego wszechstronnym oraz prawidłowym rozwoju społecznym oraz emocjonalnym. Natomiast niski poziom staranności jest dla nas sygnałem, że dziecko boryka się z problemem emocjonalnym. Elementem, na który warto zwrócić uwagę analizując staranność wykonania jest to co dziecko robi z wcześniej stworzonym rysunkiem. Jeśli dziecko zarysowuje stworzony wcześniej przez siebie obraz oznacza to, że dziecku brakuje pewności siebie oraz ma niskie poczucie własnej wartości. Dynamika kreski 3 / 6
Silne mocne, gwałtowne linie odnajdziemy w pracach pewnego siebie, energicznego, czasem nadpobudliwego ruchowo dziecka. Natomiast słabe, ledwo widoczne, drżące oraz niewyraźne linie znajdą się w pracach nieśmiałego, lękliwego, zamkniętego w sobie dziecka. Rozmach kreski kreska długa, namalowana jednym pociągnięciem kredki świadczy o tym, że rysujące ją dziecko jest odważne, energiczne i otwarte. Kreska krótka wskazywać może na jakieś zahamowania. Postać ludzka i kompozycja Informację jak dziecko postrzega swoją najbliższą rodzinę i miejsce w niej wyczytać możemy z tego w jaki sposób komponuje obraz czyli rozmieszcza elementy na kartce i względem siebie. I tak nieproporcjonalnie duży dom oznacza konflikty w rodzinie oraz brak poczucia bezpieczeństwa. Dziecko zaznaczające w mocny sposób ziemię potrzebuje oparcia bo czuje się zagrożone. Analizując kolejność rysowania poszczególnych członków rodziny, ich rozmieszczenie oraz wielkość dowiadujemy się z jaką osobą dziecko jest najbardziej związane. Rysunki rodziny można określić mianem autentycznego obrazu realizacji jakie panują w rodzinie. Bliskość postaci pokazuje nam miłość i przywiązanie lub oddalenie i osamotnienie. Bliska odległość osoby i dziecka oznacza występowanie więzi emocjonalnych im większa odległość między postaciami tym większa niechęć między nimi. Osoba, która jest najważniejsza dla dziecka jest największa, barwna, starannie narysowana i umieszczona w centrum kartki. Postać, osoba, która budzi w dziecku, lęk lub jest dla niego mało ważna jest niestarannie narysowana, jednobarwna, często jest mała lub znajduje się w kącie. 4 / 6
- ANALIZĘ TREŚCIOWĄ - polegającą na uchwycenie specyfiki treści, a więc interpretacja tematu na jaki dziecko rysuje i odniesienie go do dziecka. Co powinno nas niepokoić? Rysunek szczęśliwego i prawidłowo rozwijającego się dziecka jest barwny, kolorowy. Postacie na obrazie mieszą się na kartce, są uśmiechnięte zadowolone. Rysunek jest bogaty w treści i pogodny w nastroju. Kiedy rysunek dziecka powinien nas zaniepokoić? Niepokój w rodzicach powinny wzbudzić następujące elementy oraz sytuacje: - stale przeważający czarny i czerwony kolor, mimo iż dziecko ma do dyspozycji wiele kredek - brak połączeń między poszczególnymi fragmentami rysunku - wyraźne wychodzenie poza linie podczas kolorowania obrazka - brak umiejętności rysowania na zadany temat - nieumiejętność odwzorowywania rysunku - niechęć do rysowania mimo wielokrotnego zachęcania i stwarzania dziecku możliwości swobodnego korzystania z przyborów plastycznych - bohaterowie rysunków to postacie negatywne, złe, budzące lęk, przerażające - w rysunkach występują sceny przemocy, wojny - obrazki dziecka są ponure w treści i nastroju 5 / 6
Uwaga! Analizując rysunki dziecka należy ostrożnie wysuwać wnioski by uniknąć nadinterpretacji występujących w nich treści. Szczegółową analizę prac plastycznych dziecka powinien przeprowadzić specjalista. Dlatego zaniepokojonych rodziców namawiamy do konsultacji rysunków dziecka u psychologa. Bibliografia 6 / 6