ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (TOCZENIE)... P2 KONTROLA FORMOWANIA WIÓRA PODCZAS TOCZENIA... P4 WPŁYW PARAMETRÓW SKRAWANIA - TOCZENIE... P5 WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE... P7 WZORY NA OBLICZENIA ZAPOTRZEBOWANIA MOCY... P11 ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (FREZOWANIE PŁASZCZYZN)... P12 WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOŁOWEGO FREZOWANIE CZOŁOWE... P13 OBLICZANIE PARAMETRÓW FREZOWANIE PŁASZCZYZN... P16 ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (FREZY PALCOWE)... P18 BUDOWA I DANE FREZÓW PALCOWYCH... P19 WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SKOKU POSUWU WGŁĘBNEGO... P21 ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (WIERCENIE)... P22 ZUŻYCIE WIERTŁA I USZKODZENIE KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ... P23 BUDOWA I DANE WIERTEŁ... P24 OBLICZANIE PARAMETRÓW WIERCENIA... P27 TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE)... P28 CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI... P32 TABELA PORÓWNAWCZA TWARDOŚCI... P33 POLA TOLERANCJI OTWORÓW... P34 POLA TOLERANCJI WAŁKÓW... P36 ŚREDNICE WIERTEŁ POD GWINT... P38 WYMIARY GNIAZD ŚRUB IMBUSOWYCH / MIĘDZYNARODOWY UKŁAD JEDNOSTEK MIARY... P39 ZUŻYCIE I USZKODZENIA NARZĘDZI... P4 MATERIAŁY NARZĘDZI SKRAWAJĄCYCH... P41 PRZEGLĄD GATUNKÓW... P42 TABELA PORÓWNAWCZA GATUNKÓW... P43 TABELA PORÓWNAWCZA ŁAMACZY WIÓRA... P48 P1
ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (TOCZENIE) Zdnie Zlecenie Przyczyny Dobór mteriłu płytki Wybrć gtunek o większej twrdości Wybrć gtunek o większej ciągliwości Wybrć gtunek o większej odporności n ngłe zminy tempertury Wybrć gtunek o mniejszej przyczepności Prędkość skrwni Prmetry skrwni Posuw Zwiększyć Zmniejszyć Głębokość skrwni Chłodziwo Nie używć chłodziw wodorozcieńczlnego Ustlić, czy stosowć obróbkę n sucho, czy n mokro Dobrć odpowiedni łmcz wiór Ksztłt i konstrukcj nrzędzi Kąt ntrci Promień nroż Zwiększyć Zmniejszyć Kąt przystwieni Zszlifownie powoduje wzmocnienie krwędzi skrwjącej Ktegori płytek (Nieszlifowne szlifowne) Zwiększyć sztywność oprwki Obrbirk, zmocownie nrzędzi Zwiększyć sztywność zmocowni nrzędzi i przedmiotu obrbinego Zmniejszyć wysięg nrzędzi Obrbirk o zbyt młej mocy i sztywności Nieodpowiedni gtunek płytki ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (TOCZENIE) Przekroczenie tolerncji Zmniejszenie żywotności nrzędzi Złe wykończenie powierzchni Szybkie zużywnie się płytki Wykruszeni lub pęknięci n krwędzi skrwjącej Wymiry nie są powtrzlne Konieczność częstej regulcji, ze względu n powiększony wymir Zł jkość powierzchni po obróbce Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej Nieodpowiedni prędkość skrwni Nieodpowiedni gtunek płytki prmetry skrwni Zbyt mł wytrzymłość krwędzi skrwjącej Pęknięci termiczne Tworzenie się nrostu n krwędzi skrwjącej Brk sztywności Niewłściwy dobór płytki do wymgnej tolerncji Wysokie opory skrwni i (zużycie) powierzchni przyłożeni Nieodpowiedni gtunek płytki prmetry skrwni Tworzenie się nrostu Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej Wiór krbowny N mokro Obróbk bez chłodzeni (n sucho) N mokro N mokro Wytwrznie ciepł Przegrznie przedmiotu obrbinego może spowodowć pogorszenie tolerncji wykonni i skrócenie trwłości płytki prmetry skrwni Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej P2
Zlecenie Dobór mteriłu płytki Prmetry skrwni Ksztłt i konstrukcj nrzędzi Obrbirk, zmocownie nrzędzi Zdnie Przyczyny Wybrć gtunek o większej twrdości Wybrć gtunek o większej ciągliwości Wybrć gtunek o większej odporności n ngłe zminy tempertury Wybrć gtunek o mniejszej przyczepności Prędkość skrwni Posuw Zwiększyć Zmniejszyć Głębokość skrwni Chłodziwo Nie używć chłodziw wodorozcieńczlnego Ustlić, czy stosowć obróbkę n sucho, czy n mokro Dobrć odpowiedni łmcz wiór Kąt ntrci Promień nroż Zwiększyć Zmniejszyć Kąt przystwieni Zszlifownie powoduje wzmocnienie krwędzi skrwjącej Ktegori płytek (Nieszlifowne szlifowne) Zwiększyć sztywność oprwki Zwiększyć sztywność zmocowni nrzędzi i przedmiotu obrbinego Zmniejszyć wysięg nrzędzi Obrbirk o zbyt młej mocy i sztywności Tworzenie się krterów Tworzenie się zdziorów, wykruszeń, itp. Złe odprowdznie wiór Tworzenie się zdziorów (stl, luminium) Wykruszeni (żeliwo) Tworzenie się zdziorów (stl zwykłej jkości, ogólnego przeznczeni) Długi wiór Wiór z krótki i rozdrobniony prmetry skrwni Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej prmetry skrwni Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej Wstrząsy i drgni Nieodpowiedni gtunek płytki prmetry skrwni Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej Wstrząsy i drgni prmetry skrwni Duży zkres kontroli formowni wiór Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej prmetry skrwni Mły zkres kontroli formowni wiór Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej N mokro N mokro N mokro Obróbk bez chłodzeni (n sucho) ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (TOCZENIE) P3
KONTROLA FORMOWANIA WIÓRA PODCZAS TOCZENIA y CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ŁAMLIWOŚĆ WIÓRA PODCZAS TOCZENIA STALI Typ Typ A Typ B Typ C Typ D Typ E Mł głębokość skrwni d < 7mm Duż głębokość skrwni d=7 15mm Długość zwoju wiór l Wiór skręcony (skłębiony) l > 5mm l < 5mm 1 5 zwój (skręt) i 1 zwój (skręt) Mniej niż 1 zwój, pół zwoju Uwg Wiór ciągły nieregulrny Skręcnie się wiór wokół nrzędzi i przedmiotu obrbinego Wiór ciągły regulrny Długi wiór Prwidłowy Prwidłowy Wiór rozrzucny Wiór krbowny Zł jkość powierzchni po obróbce Mksymlnie KONTROLA FORMOWANIA WIÓRA PODCZAS TOCZENIA Prędkość skrwni zkres kontroli formowni wiór przez łmcz Generlnie, im wyższ prędkość skrwni, tym mniejszy zkres kontroli formowni wiór. Posuw (mm/obr.).6.5.4 B.3.2.1 C vc=5m/min.6 vc=1m/min.6 vc=15m/min E.5 E.5 E D A 1 2 3 4 5 6 Wpływ zstosowni chłodziw n zkres kontroli formowni wiór przez łmcz Przy tej smej prędkości skrwni zkres kontroli formowni wiór zleży od tego czy użyto chłodziwo, czy nie..6.5.4.3.2.1 B C D A E Posuw (mm/obr.).4 B.3.2.1 Mterił obrbiny : DIN Ck45(18HB) Płytk : TNMG1648 Gtunek : P1 Węglik spiekny C A D 1 2 3 4 5 6 Nrzędzie : MTJNR2525M16N Obróbk bez chłodzeni (n sucho).6.5.4.3.2.1 B C D A E.4 B.3 C.2.1 D A 1 2 3 4 5 6 Głębokość skrwni (mm) Głębokość skrwni (mm) Głębokość skrwni (mm) Posuw (mm/obr.) Chłodziwo : Obróbk bez chłodzeni (n sucho) Posuw (mm/obr.) Posuw (mm/obr.) Chłodziwo : N mokro (Emulsj) 1 2 3 4 5 6 Głębokość skrwni (mm) 1 2 3 4 5 6 Głębokość skrwni (mm) Mterił obrbiny : DIN Ck45 Prmetry skrwni : vc=1m/min P4
WPŁYW PARAMETRÓW SKRAWANIA - TOCZENIE y WPŁYW PARAMETRÓW SKRAWANIA Idelne prmetry skrwni, to krótki czs obróbki, dług trwłość nrzędzi i wysok dokłdność. Aby to osiągnąć, konieczne jest dobrnie odpowiednich prmetrów skrwni, nrzędzi odpowiedniego dl obrbinego mteriłu, twrdości i ksztłtu przedmiotu obrbinego orz mocy obrbirki. y PRĘDKOŚĆ SKRAWANIA Prędkość skrwni m znczny wpływ n trwłość nrzędzi. Zwiększenie prędkości skrwni powoduje zwiększenie tempertury i zmniejszenie trwłości nrzędzi. Prędkość skrwni zleży od typu i twrdości przedmiotu obrbinego. Nleży wybrć gtunek mteriłu dostosowny do prędkości skrwni. Prędkość skrwni (m/min) 5 4 3 2 15 1 8 AP25N UE62 NX2525 UTi2T UE611 UE65 UE635 NX335 US735 UE615 Mterił obrbiny : DIN Ck45 18HB Żywotność nrzędzi : VB =.3mm Głębokość skrwni : 1.5mm Posuw :.3mm/obr. Oprwk : PCLNR2525M12 Płytk : CNMG1248 Obróbk bez chłodzeni (n sucho) 6 1 2 3 4 6 1 Żywotność nrzędzi (min) Trwłość mteriłów grupy P Prędkość skrwni (m/min) Prędkość skrwni (m/min) 5 4 3 2 15 1 8 6 4 3 2 15 1 8 6 UE611 AP25N UTi2T UC5115 UTi2T US735 US72 1 2 3 4 6 1 NX2525 UC515 HTi1 Mterił obrbiny : DIN X5CrNi189 2HB Żywotność nrzędzi : VB =.3mm Głębokość skrwni : 1.5mm Posuw :.3mm/obr. Oprwk : PCLNR2525M12 Płytk : CNMG1248-MA Obróbk bez chłodzeni (n sucho) Żywotność nrzędzi (min) Trwłość mteriłów grupy M Mterił obrbiny : DIN GG3 18HB Żywotność nrzędzi : VB =.3mm Głębokość skrwni : 1.5mm Posuw :.3mm/obr. Oprwk : PCLNR2525M12 Płytk : CNMG1248 Obróbk bez chłodzeni (n sucho) 1 2 3 4 6 1 WPŁYW PARAMETRÓW SKRAWANIA - TOCZENIE Żywotność nrzędzi (min) Trwłość mteriłów grupy K Wpływ prędkości skrwni 1. Zwiększenie prędkości skrwni o 2% powoduje zmniejszenie trwłości nrzędzi o połowę. Zwiększenie prędkości skrwni o 5% powoduje zmniejszenie trwłości nrzędzi o 8%. 2. Obróbk z młą prędkością skrwni (2 4m/min) pozostwi śldy krbowni n obrbinej powierzchni. Trwłość nrzędzi spd. P5
WPŁYW PARAMETRÓW SKRAWANIA - TOCZENIE yposuw Posuw to odległość, o którą przemieszcz się oprwk nrzędzi podczs jednego obrotu przedmiotu obrbinego. Dl frezowni posuw, to odległość o którą przemieszcz się stół obrbirki podczs jednego obrotu frez, podzielon przez liczbę płytek. Mówimy wtedy o posuwie n ząb. Posuw m wpływ n chropowtość obrobionej powierzchni. Wpływ posuwu 1. Zmniejszenie posuwu powoduje większe zużycie powierzchni przyłożeni i skrócenie trwłości nrzędzi. 2. Zwiększenie posuwu podwyższ temperturę obróbki i zwiększ zużycie powierzchni przyłożeni. Jednk w porównniu do prędkości skrwni, jego wpływ n trwłość nrzędzi jest minimlny. 3. Zwiększenie posuwu powoduje zwiększenie wydjności obróbki. Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni (mm).4.3.2.1.3.6.8.1.2.3.6 Posuw (mm/obr.) Prmetry skrwni Mterił obrbiny : Stl stopow Gtunek : STi1T Ksztłt nrzędzi : --5-5-35-35-.3mm Głębokość skrwni p=1.mm Prędkość skrwni vc=2m/min Czs skrwni Tc=1min Zleżność zużyci ściernego n powierzchni przyłożeni od posuwu podczs toczeni stli WPŁYW PARAMETRÓW SKRAWANIA - TOCZENIE ygłębokość SKRAWANIA Głębokość skrwni zleży od grubości nddtku, ksztłtu przedmiotu obrbinego, mocy i sztywności obrbirki orz nrzędzi..4 Wpływ głębokości skrwni.3 1. Zmin głębokości skrwni nie m istotnego wpływu n trwłość nrzędzi..2 2. Młej głębokości skrwni towrzyszy trcie wskutek.1 skrwni utwrdzonej wrstwy przedmiotu obrbinego. Trwłość nrzędzi spd. 3. Podczs obróbki surowych powierzchni lub powierzchni żeliw, głębokość skrwni nleży zwiększyć n tyle, n ile pozwl n to moc obrbirki, by uniknąć obróbki twrdej wrstwy nrożem nrzędzi i uniknąć wyszczerbień i przyspieszonego zużyci nrzędzi. Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni (mm).3.5.1.2.5 1. 2. 3. Głębokość skrwni (mm) Prmetry skrwni Mterił obrbiny : Stl stopow Gtunek : STi1T Ksztłt nrzędzi : --5-5-35-35-.3mm Posuw f=.2mm/obr. Prędkość skrwni vc=2m/min Czs skrwni Tc=1min Zleżność zużyci ściernego powierzchni przyłożeni od głębokości skrwni podczs toczeni stli Powierzchni nieobrobion Głębokość skrwni Obróbk zgrubn i skórownie P6
WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE ykąt NATARCIA Kąt ntrci, to kąt krwędzi skrwjącej, który m duży wpływ n opór skrwni, formownie wiór, temperturę skrwni orz trwłość nrzędzi. Dodtni kąt ntrci (+) Ujemny kąt ntrci (-) Płytk pozytywn Spływ wiór kąt ntrci Płytk wieloostrzow o ujemnej geometrii (negtywn) Żywotność nrzędzi (min) 2 1 8 5 3 2 1 Kąt ntrci 6 Kąt ntrci -1 Żywotność nrzędzi VB =.4 mm Kąt ntrci 15 6 5 1 2 Prędkość skrwni (m/min) Prędkość skrwni (m/min) Pionow skłdow siły skrwni (N) Tempertur obróbki (C ) Prmetry skrwni Gtunek : STi1 Głębokość skrwni : 1mm Posuw :.32mm/obr. Mterił obrbiny : Stl stopow Kąt ntrci trwłość nrzędzi 14 12 1 14 12 1 6 5 Żywotność nrzędzi : VB =.4mm Głębokość skrwni : 1mm Posuw =.32mm/obr. Opór skrwni, Skłdow pionow siły skrwni Głębokość skrwni : 2mm Posuw :.2mm/obr. Prędkość skrwni : 1m/min Średni tempertur n powierzchni ntrci Głębokość skrwni : 2mm Posuw :.2mm/obr. Prędkość skrwni : 1m/min -15-1 -5 5 1 15 2 25 Kąt ntrci ( ) Prmetry skrwni Mterił obrbiny : Stl stopow Gtunek : STi1T Ksztłt nrzędzi : -Vr-5-5-2-2-.5mm Obróbk bez chłodzeni (n sucho) Wpływ kąt ntrci n prędkość skrwni, pionową skłdową siły skrwni i temperturę obróbki Wpływ kąt ntrci 1. Zwiększenie kąt ntrci w kierunku dodtnim (+) poprwi ostrość krwędzi skrwjącej. 2. Zwiększenie kąt ntrci o 1 w kierunku dodtnim (+) powoduje zmniejszenie zpotrzebowni mocy o około 1%. 3. Zwiększenie kąt ntrci w kierunku dodtnim (+) powoduje obniżenie wytrzymłości krwędzi skrwjącej w kierunku ujemnym (-) powoduje zwiększenie oporu skrwni. ykąt PRZYŁOŻENIA Kąt przyłożeni zpobieg trciu powierzchni przyłożeni o powierzchnię przedmiotu obrbinego, djąc jednostjny posuw. Głębokość zużyci ściernego Duże zużycie ścierne powierzchni przyłożeni Głębokość skrwni (Jednkow) Głębokość zużyci ściernego Młe zużycie ścierne powierzchni przyłożeni % % Mły kąt przyłożeni Duży kąt przyłożeni Kiedy zwiększyć kąt ntrci w kierunku ujemnym (-) u Dl mteriłów twrdych. u Gdy wytrzymłość krwędzi skrwjącej musi być tk, jk podczs obróbki przerywnej lub skórowni. Głębokość skrwni (Jednkow) Kąt przyłożeni powoduje wytworzenie się odstępu pomiędzy nrzędziem przedmiotem obrbinym. Kąt przyłożeni m wpływ n zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni. Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni (mm).3.2.1.5 Kiedy zwiększyć kąt ntrci w kierunku dodtnim (+) u Dl mteriłów miękkich. u Mteriły łtwo obrbilne. u Gdy przedmiot obrbiny lub obrbirk mją młą sztywność. vc = 2 vc = 1 vc = 5 Pęknięci Kąt ntrci 6 $ Kąt przyłożeni$ 3 6 8 1 12 15 2 Prmetry skrwni Kąt przyłożeni ($) Mterił obrbiny : Stl stopow (2HB) Gtunek : STi2 Ksztłt nrzędzi : -6-$-$-2-2-.5mm Głębokość skrwni : 1mm Posuw :.32mm/obr. Czs skrwni : 2min Kąt przyłożeni i zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE Wpływ kąt przyłożeni 1. Zwiększenie kąt przyłożeni powoduje zmniejszenie zużyci ściernego n powierzchni przyłożeni. 2. Zwiększenie kąt przyłożeni powoduje obniżenie wytrzymłości krwędzi skrwjącej. Kiedy zmniejszyć kąt przyłożeni u Dl mteriłów twrdych. u Gdy krwędź skrwjąc musi mieć wysoką wytrzymłość. Kiedy zwiększyć kąt przyłożeni u Dl mteriłów miękkich. u Gdy mterił obrbiny utwrdz się przez zgniot. P7
WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE ykąt POCHYLENIA GŁÓWNEJ KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ (KĄT PRZYSTAWIENIA) Kąt przystwieni krwędzi skrwjącej i kąt nroż powodują obniżenie obciążeń udrowych i mją wpływ n siłę odporu i grubość wiór. B h f = Jednkow f = Jednkow f = Jednkow 1.4B.97h kr = kr = 15.87h 1.15B kr = 3 Kąt przystwieni grubość wiór B : Szerokość wiór f : Posuw h : Grubość wiór kr : Kąt przystwieni Wpływ kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej (kąt przystwieni) 1. Przy tym smym posuwie zwiększenie kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej (ptrz schemt) powoduje zwiększenie długości styku krwędzi skrwjącej nrzędzi i zmniejszenie grubości wiór. W rezultcie sił skrwni jest rozłożon n krwędzi skrwjącej o większej długości, co zwiększ trwłość nrzędzi. (Ptrz rysunek). 2. Im większy kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej, tym większ skłdow. Wtedy w niektórych przypdkch długi i cienki przedmiot obrbiny uleg zginniu. 3. Im większy kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej, tym mniejsze zwijnie wiór. 4. Im większy kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej, tym mniejsz grubość i większ szerokość wiór. Utrudni to łmnie wiór. Żywotność nrzędzi (min) 8 6 4 3 2 1 8 6 5 4 3 Mterił obrbiny : Stl stopow Gtunek : STi12 Głębokość skrwni : 3mm Posuw :.2mm/obr. Obróbk bez chłodzeni (n sucho) Kąt przystwieni 15 Kąt przystwieni 1 15 2 3 Prędkość skrwni (m/min) Kąt przystwieni trwłość nrzędzi WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE Kiedy zmniejszyć kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej u Podczs obróbki wykńczjącej z młą głębokością skrwni. u Gdy przedmiot obrbiny jest cienki i długi. u Gdy obrbirk m młą sztywność. Kiedy zwiększyć kąt pochyleni głównej krwędzi skrwjącej u Podczs obróbki twrdych mteriłów, kiedy wytwrz się wysok tempertur. u Podczs obróbki zgrubnej przedmiotu o dużej średnicy. u Gdy obrbirk m dużą sztywność. y KĄT POCHYLENIA POMOCNICZEJ KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ Kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej zpobieg kolizji nrzędzi i przedmiotu obrbinego (pomocnicz krwędź skrwjąc). Zwykle wynosi on 5 15. Wpływ kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej. 1. Zmniejszenie kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej powoduje zwiększenie wytrzymłości krwędzi skrwjącej, le jednocześnie zwiększenie jej tempertury. 2. Im mniejszy kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej, tym większ sił rekcji, co może powodowć krbownie powierzchni i drgni podczs obróbki. 3. Zlec się stosownie młego kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej podczs obróbki zgrubnej większego podczs obróbki wykńczjącej. ypochylenie KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ Pochylenie krwędzi skrwjącej ozncz pochylenie powierzchni ntrci. Podczs obróbki ciężkiej, n początku krwędź skrwjąc podleg brdzo dużym obciążeniom. Pochylenie krwędzi skrwjącej zpobieg tym obciążeniom i pęknięciu nrzędzi. Zlecny kąt pochyleni podczs toczeni wynosi 3 5 podczs frezowni 1 15. Wpływ pochyleni krwędzi skrwjącej 1. Ujemny (-) kąt pochyleni krwędzi skrwjącej powoduje spływ wiór w kierunku przedmiotu obrbinego dodtni (+), w kierunku przeciwnym. 2. Ujemny (-) kąt pochyleni powoduje zwiększenie wytrzymłości krwędzi skrwjącej, le jednocześnie zwiększenie oporów skrwni. Stwrz to dogodne wrunki dl wystąpieni krbowni. A Sił odporu A. Kąt przyłożeni () Pochylenie krwędzi skrwjącej Główn krwędź skrwjąc Kąt przystwieni A ' Sił A m skłdowe i '. Kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej Kąt przyłożeni pomocniczej krwędzi skrwjącej Rzeczywisty kąt ntrci Kąt pochyleni pomocniczej krwędzi skrwjącej Promień nroż P8
yzaszlifowanie I ŚCIN Zszlifownie i ścin, to ksztłty n krwędzi skrwjącej, które służą utrzymniu jej wytrzymłości. Zszlifownie może być n okrągło i n fzkę. Optymln wielkość zszlifowni wynosi w przybliżeniu 1/2 posuwu. Ścin, to wąski, płski obszr n powierzchni ntrci lub przyłożeni. R Szerokość zszlifowni Kąt zszlifowni Szerokość zszlifowni Szerokość ścinu Zszlifownie n okrągło Zszlifownie n fzkę Ścin płski Żywotność nrzędzi (Liczb uderzeń) 5 1 5 1 R Zszlifownie C Zszlifownie.2.5.1.2.5 Szerokość ścinu (mm) Mterił obrbiny : Stl stopow (28HB) Gtunek : P1 Prmetry skrwni : vc=2m/min p=1.5mm f=.335mm/obr. Wielkość zszlifowni trwłość nrzędzi do pęknięci Żywotność nrzędzi (min) 1 5 2 1 R Zszlifownie C Zszlifownie VB KT 5.2.5.1.2.5 Szerokość ścinu (mm) Mterił obrbiny : Stl stopow (22HB) Gtunek : P1 Prmetry skrwni : vc=16m/min p=1.5mm f=.45mm/obr. Wielkość zszlifowni trwłość nrzędzi do zużyci ściernego 17 16 15 14 14 9 8 7 6 8 7 6 5 4.2.5.1.2.5 Szerokość ścinu (mm) Mterił obrbiny : Stl stopow (22HB) Gtunek : P1 Prmetry skrwni : vc=1m/min p=1.5mm f=.425mm/obr. Wielkość zszlifowni opór skrwni Wpływ zszlifowni 1. Zwiększenie zszlifowni zwiększ wytrzymłość krwędzi skrwjącej, trwłość nrzędzi i zmniejsz skłonność do pękni. 2. Zwiększenie zszlifowni zwiększ skłonność do zużyci ściernego powierzchni przyłożeni i powoduje skrócenie trwłości nrzędzi. Wielkość zszlifowni nie wpływ n zużycie ścierne powierzchni ntrci. 3. Zwiększenie zszlifowni powoduje zwiększenie oporu skrwni i krbownie. Sił odporu (N) Sił posuwu (N) Główn sił skrwni (N) R Zszlifownie C Zszlifownie WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE Kiedy zmniejszyć wielkość zszlifowni u Przed obróbką wykńczjącą przy młej grubości skrwni i młym posuwie. u Dl mteriłów miękkich. u Gdy przedmiot obrbiny lub obrbirk mją młą sztywność. Kiedy zwiększyć wielkość zszlifowni u Dl mteriłów twrdych. u Gdy wytrzymłość krwędzi skrwjącej musi być tk, jk podczs obróbki przerywnej lub skórowni. u Gdy obrbirk m dużą sztywność. Płytki z węglik spieknego niepokrywnego, UTi, dimentu pokrywnego i cermetlu są zszlifowne n okrągło (stndrd). P9
WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE ypromień NAROŻA Promień nroż wpływ n wytrzymłość krwędzi skrwjącej i jkość powierzchni po obróbce. Ogólnie zlecny promień nroż wynosi 2 3 krotność posuwu. Głębokość skrwni Głębokość skrwni Posuw Duż promień nroż Posuw Mł promień nroż Teoretyczn Chropowtość Powierzchni po Obróbce Teoretyczn Chropowtość Powierzchni po Obróbce Powierzchni po obróbce (!) 4 3 2 1 Posuw (mm/obr.).75.16.15.212.3.4.8 1.2 1.6 2. Promień nroż (mm) Mterił obrbiny : Stl stopow (2HB) Gtunek : P2 Prędkość skrwni : vc=12m/min p=.5mm Promień nroż chropowtość powierzchni Żywotność nrzędzi (Liczb uderzeń) 2 1.5 1. 1.5 2. Promień nroż (mm) Mterił obrbiny : Gtunek : Prmetry skrwni : Stl stopow (28HB) P1 vc=1m/min p=2mm f=.335mm/obr. Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni (mm).4 Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni Krtery.8 (Głębokość krteru).2.5 1. 1.5 2. Promień nroż (mm).4 Głębokość krteru (mm) Mterił obrbiny : Stl stopow (2HB) Gtunek : P1 Prmetry skrwni : vc=14m/min p=2mm f=.212mm/obr. Tc=1min WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA - TOCZENIE Promień nroż trwłość nrzędzi do momentu pęknięci Wpływ promieni nroż Kiedy zmniejszyć promień nroż 1. Im większy promień nroż, tym większ głdkość powierzchni po obróbce. u Podczs obróbki wykńczjącej 2. Im większy promień nroż, tym wyższ z młą grubością skrwni. wytrzymłość krwędzi skrwjącej. u Gdy przedmiot obrbiny jest 3. Zbytnie zwiększenie promieni nroż powoduje cienki i długi. wzrost oporów skrwni i krbownie obrbinej powierzchni. u Gdy obrbirk m młą sztywność. 4. Im większy promień nroż, tym mniejsze zużycie ścierne powierzchni przyłożeni i ntrci. 5. Im większy promień nroż, tym gorsz kontrol formowni wiór. Promień nroż kontrol formowni wiór Posuw (mm/obr.).6.5.4.3.2.1 B C D :.4R(TNGG1644R) :.8R(TNGG1648R) : 1.2R(TNGG16412R) 1 2 3 4 5 Głębokość skrwni (mm) E A Promień nroż zużycie ścierne nrzędzi.2 1.8 Kiedy zwiększyć promień nroż ugdy wytrzymłość krwędzi skrwjącej musi być tk, jk podczs obróbki przerywnej lub skórowni. upodczs obróbki zgrubnej przedmiotu o dużej średnicy. ugdy obrbirk m dużą sztywność. R1 15 Mterił obrbiny : DIN Ck45 (18HB) Płytk : TNGG1644R TNGG1648R TNGG16412R (STi1T) Oprwk : ETJNR33K16 (Kąt przystwieni 3 ) Prędkość skrwni : vc=1m/min Obróbk bez chłodzeni (n sucho) (Uwg) Typy wiór (A, B, C, D, E) pokzno n stronie P4. P1
WZORY NA OBLICZENIA ZAPOTRZEBOWANIA MOCY y ZAPOTRZEBOWANIE MOCY (Pc) Pc = (Zdnie) Kc vc = Tc= p f vc Kc 6 1 3 ( Jkie jest zpotrzebownie mocy podczs toczeni stli zwykłej jkości, ogólnego przeznczeni z prędkością 12 m/min, przy głębokości skrwni 3 mm i posuwie.2 mm/obrót (Współczynnik sprwności obrbirki 8%)? Mterił przedmiotu obrbinego Stl konstrukcyjn Stl stopow Stl hrtown Stl nrzędziow Stl nrzędziow Stl chromowo-mngnow Stl chromowo-mngnow Stl chromowo-molibdenow Stl chromowo-molibdenow Stl chromowo-molibdenowo-niklow Stl chromowo-molibdenowo-niklow Żeliwo sferoidlne (GGG) Żeliwo perlityczne ("meehnite") Żeliwo szre ) Dm n (m/min) 1 Im l Wytrzymłość n rozciągnie (MP) i twrdość 52 62 72 67 77 77 63 73 6 9 352HB 46HRC 36 2HB yprędkość SKRAWANIA (vc) ødm yczas SKRAWANIA (Tc) Pc = 3.2 12 31 = 4.65(kW) 6 1 3.8 Opór włściwy skrwni Kc (MP).1 (mm/obr.).2 (mm/obr.).3 (mm/obr.).4 (mm/obr.).6 (mm/obr.) n 361 38 45 34 315 383 451 45 361 37 331 319 23 211 Njpierw w oprciu o posuw i prędkość obrotową wrzecion obliczmy długość skrwni n minutę. I = f n =.2 1 = 2mm/min Podstwimy ten wynik do wzoru. Tc = Im = 1 =.5min l 2 Pc (kw) : Zpotrzebownie mocy f (mm/obr.): Posuw n obrót Kc (MP) : Opór włściwy skrwni (Odpowiedź) vc (m/min) : Prędkość skrwni Dm (mm) : Średnic przedmiotu obrbinego ) (3.14) : Pi n (min -1 ) : Obroty wrzecion Aby otrzymć wymir w metrch, nleży wymir w milimetrch podzielić przez 1. (Zdnie) Ile wynosi prędkość skrwni, gdy obroty wrzecion n 7min -1 obr/min średnic zewnętrzn wynosi &5? (Odpowiedź) Podstwimy do wzoru )=3.14, Dm=5, n=7. vc = ) Dm n = 3.14 5 7 = 11m/min 1 1 Prędkość skrwni wynosi 11m/min. (Zdnie) (Odpowiedź) (min) Tc (min) : Czs skrwni Im (mm) : Długość przedmiotu obrbinego I (mm/min) : Długość skrwni n minutę Jki jest czs obróbki, gdy przedmiot obrbiny m średnicę 1 mm, prędkość obrotow wrzecion 1min -1 posuw.2 mm/obrót?.5 x 6=3 s. Odpowiedź : 3 s. (kw) 31 27 36 28 285 325 39 39 32 265 29 28 193 18 yposuw (f) f = (Zdnie) (Odpowiedź) l n f 2 h= 8Re 272 257 325 263 262 29 324 34 288 235 258 26 173 16 25 245 295 25 245 265 29 315 27 22 24 245 16 14 f = l = 12 =.24mm/obr. n 5.2 h = 2 8.8 p (mm) : Głębokość skrwni vc (m/min) : Prędkość skrwni ( : (Współczynnik sprwności) Podstwimy do wzoru opór włściwy skrwni Kc=31MP. n 228 23 264 24 234 24 263 285 25 198 22 227 145 133 f (mm/obr.) : Posuw n obrót I (mm/min) : Długość skrwni n minutę n (min -1 ) : Obroty wrzecion Jki jest posuw n obrót, gdy prędkość obrotow wrzecion wynosi 5min -1 długość skrwni n minutę wynosi 12mm/min? Podstwimy do wzoru n=5, I=12. Odpowiedź:.24mm/obrót. yteoretyczna CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI PO OBRÓBCE (h) (Zdnie) (Odpowiedź) (mm/obr.) 1(!m) h (!m) : Chropowtość powierzchni po obróbce f (mm/obr.): Posuw n obrót Re (mm) : Promień nroż płytki Jk jest teoretyczn chropowtość powierzchni obrbinej, gdy nroże m promień.8 mm posuw wynosi.2mm/obrót? Podstwimy do wzoru f=.2mm/obr., R=.8. Teoretyczn chropowtość powierzchni po obróbce wynosi 6!m. Posuw 1 = 6.25!m Posuw f l WZORY NA OBLICZENIA ZAPOTRZEBOWANIA MOCY Głębokość skrwni Teoretyczn Chropowtość Powierzchni Po Obróbce Głębokość skrwni Teoretyczn Chropowtość Powierzchni Po Obróbce Duż promień nroż Mł promień nroż P11
ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (FREZOWANIE PŁASZCZYZN) ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (FREZOWANIE PŁASZCZYZN) Zmniejszenie żywotności nrzędzi Złe wykończenie powierzchni Zdziory, wykruszeni n powierzchni przedmiotu obrbinego Kontrol formowni wiór Zdnie Szybkie zużywnie się płytki Zlecenie Przyczyny Wykruszeni lub pęknięci n krwędzi skrwjącej Zł jkość powierzchni po obróbce Nierównoległ lub nieregulrn powierzchni Zdziory, wykruszeni Wykruszeni n krwędzi przedmiotu obrbinego Niewłściwe odprowdznie wiór, zkleszcznie i gromdzenie się wiór Nieodpowiedni gtunek płytki Nieodpowiedni geometri krwędzi skrwjącej Nieodpowiedni prędkość skrwni Nieodpowiedni gtunek płytki prmetry skrwni Zbyt mł wytrzymłość krwędzi skrwjącej Pęknięci termiczne Tworzenie się nrostu n krwędzi skrwjącej Brk sztywności prmetry skrwni Tworzenie się nrostu Nisk dokłdność pod względem bici Wiór krbowny Mł sztywność przedmiotu obrbinego Luz nrzędzi Duż sił odporu Z gruby wiór Z duż średnic frez Nieostr krwędź skrwjąc Z duży kąt nroż prmetry skrwni Nieostr krwędź skrwjąc Z mły kąt nroż Wiór krbowny Tworzenie się nrostu Z cienki wiór Z mł średnic frez Złe odprowdznie wiór Dobór mteriłu płytki Prmetry skrwni Wybrć gtunek o większej twrdości Wybrć gtunek o większej ciągliwości Wybrć gtunek o większej oporności n ngłe zminy tempertury Wybrć gtunek o mniejszej przyczepności Prędkość skrwni N mokro N mokro N mokro N mokro Posuw Zwiększyć Zmniejszyć Głębokość skrwni Kąt przystwieni Zwiększyć Chłodziwo Nie używć chłodziw wodorozcieńczlnego Ustlić, czy stosowć obróbkę n sucho, czy n mokro Obróbk bez chłodzeni (n sucho) Kąt ntrci Kąt nroż Ksztłt i konstrukcj nrzędzi Zszlifownie powoduje wzmocnienie krwędzi skrwjącej Zwiększyć Zmniejszyć Średnic frez Liczb płytek Zmniejszyć Zwiększyć Powiększyć kieszenie wiórowe Użyć płytki wygłdzjącej Zwiększyć dokłdność pod względem bici Sztywność frez Obrbirk, zmocownie nrzędzi Zwiększyć sztywność zmocowni nrzędzi i przedmiotu obrbinego Zmniejszyć wysięg Obrbirk o zbyt młej mocy i sztywności P12
WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOŁOWEGO - FREZOWANIE CZOŁOWE y FUNKCJE POSZCZEGÓLNYCH KRAWĘDZI SKRAWAJĄCYCH PODCZAS FREZOWANIA PŁASZCZYZN Rzeczywisty kątntrci (T) Promieniowy kąt ntrci (R.R) Kąt nroż (CH) Osiowy kąt ntrci Kąt (A.R) przystwieni (EH) ystandardowe KSZTAŁTY PŁYTEK WIELOOSTRZOWYCH Dodtni i ujemny kąt ntrci Znormlizowny ksztłt krwędzi skrwjącej (-) (+ ) ykąt NAROŻA (CH) A SKRAWNOŚĆ Opór skrwni (N) 3 25 2 15 1 5-5 Krwędź skrwjąc pomocnicz Główn krwędź skrwjąc p e Pochylenie krwędzi skrwjącej (I) Poszczególne krwędzie skrwjące we frezowniu płszczyzn Ujemny kąt ntrci Neutrlny kąt ntrci Dodtni kąt ntrci Płytkę wieloostrzową, której krwędź skrwjąc przoduje nzywmy płytką o dodtnim kącie ntrci. Płytkę wieloostrzową, której krwędź skrwjąc pozostje z tyłu nzywmy płytką o ujemnym kącie ntrci. Typ SE3 Typ 4 Kąt nroż : Główn sił skrwni Sił posuwu Typ SE415 Typ 515 Kąt nroż : 15 Główn sił skrwni Porównnie oporu skrwni dl płytek o różnych ksztłtch Stndrdowe kombincje krwędzi skrwjącej Osiowy kąt ntrci (A.R.) Osiowy kąt ntrci Promieniowy kąt ntrci Kąt nroż Rzeczywisty kąt ntrci Pochylenie krwędzi skrwjącej 15 45 Rodzj kąt R.R CH T (+) Osiowy kąt ntrci (+) Symbol Podwójnie pozytywn (DP) I (-) Osiowy kąt ntrci (-) Podwójnie negtywn (DN) (+) Osiowy kąt ntrci Promieniowy kąt ntrci (R.R.) Dodtni ( + ) Ujemny () Ujemny () Płytk pozytywn Płytk negtywn Typ płytki (używn tylko z jednej strony) (używn z obu stron) Stl Żeliwo Stopy luminium Mteriłów trudnoobrbilnych Mterił przedmiotu obrbinego Typ SE445 Typ 545 Kąt nroż : 45.1.2.3 Sił odporu Sił odporu.1.2.3.1.2.3 Sił odporu fz (mm/ząb) fz (mm/ząb) fz (mm/ząb) Mterił obrbiny : DIN 41CrMo4 (281HB) Nrzędzie : ø125mm Jedn płytk wieloostrzow Prmetry skrwni : vc=125.6m/min p=4mm e=11mm Główn sił skrwni Sił posuwu Sił posuwu Sił odporu Posuw stołu Główn sił skrwni Sił posuwu Trzy skłdowe oporu skrwni podczs frezowni Kąt nroż Kąt nroż Kąt nroż literowy Funkcj Wpływ Decyduje o kierunku Dodtni : A.R odprowdzni wiór. Doskonł skrwność. Promieniowy kąt ntrci Decyduje o ostrości krwędzi skrwjącej. Decyduje o grubości wiór. Decyduje o rzeczywistej ostrości krwędzi skrwjącej. Decyduje o kierunku odprowdzni wiór. Promieniowy kąt ntrci (-) Promieniowy kąt ntrci Płytk negtywno / pozytywn (NP) Dodtni ( + ) Ujemny () Dodtni ( + ) Sił odporu w kierunku ujemnym. Powoduje unoszenie przedmiotu obrbinego, gdy sztywność zmocowni jest mł. Kąt nroż 15 zlec się do frezowni płszczyzn przedmiotów obrbinych o młej sztywności. Njwiększ jest sił odporu. Zginnie cienkich przedmiotów obrbinych i spdek dokłdności obróbki. Zpobieg wykruszeniom krwędzi skrwjącej podczs obróbki żeliw. Ujemny : Doskonłe odprowdznie wiór. Duży : Cienki wiór i słbe uderzeni. Duż sił odporu. Dodtni (duży) : Doskonł skrwność. Minimlne nrosty. Ujemny (duży) : Słb skrwność. Siln krwędź skrwjąc. Dodtni (duży) : Doskonłe odprowdznie wiór. Nisk wytrzymłość krwędzi skrwjącej. Płytk pozytywn (używn tylko z jednej strony) Kąt nroż Kąt nroż 15 Kąt nroż 45 Główn sił skrwni : Sił jest skierown przeciwnie do kierunku obrotów frez. Sił odporu : Sił, któr dził w kierunku osiowym. Sił posuwu : Sił dził w kierunku posuwu i jest spowodown posuwem stołu. WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOŁOWEGO - FREZOWANIE CZOŁOWE P13
WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOŁOWEGO - FREZOWANIE CZOŁOWE WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOŁOWEGO - FREZOWANIE CZOŁOWE y KĄT NAROŻA A ŻYWOTNOŚĆ NARZĘDZIA Kąt nroż grubość wiór Przy ustlonej głębokości skrwni i posuwie n ząb fz, zwiększenie kąt nroż (CH) powoduje zmniejszenie grubości wiór (h) (dl kąt nroż 45 jest o ok. 25% mniejsz, niż dl kąt CH). Dltego zwiększenie kąt nroż powoduje zmniejszenie oporów skrwni i zwiększenie żywotności nrzędzi. CH: fz h=fz CH:15 fz h=.96fz Kąt nroż tworzenie się krterów n powierzchni ntrci Poniższ tbel pokzuje wygląd powierzchni po obróbce dl różnych kątów nroż. Z porównni wielkości krterów dl kątów nroż i 45 widć, że dl kąt nroż krtery są większe. W tym przypdku grubość wiór jest reltywnie większ, rosną opory skrwni, co sprzyj tworzeniu się krterów. Powstnie krteru powoduje zmniejszenie wytrzymłości krwędzi skrwjącej prowdzące do pękni. vc=1m/min Tc=69min vc=125m/min Tc=55min vc=16m/min Tc=31min Wpływ zminy kąt nroż n grubość wiór yfrezowanie WSPÓŁBIEŻNE I PRZECIWBIEŻNE Przy wyborze metody frezowni przeciwbieżnego lub współbieżnego bierze się pod uwgę stn obrbirki, głowicy orz zstosownie. Jednk biorąc pod uwgę żywotność nrzędzi, brdziej korzystne jest frezownie współbieżne. fz CH:45 h=.75fz Kąt nroż Kąt nroż 15 Kąt nroż 45 Mterił obrbiny : Nrzędzie : Płytk : Prmetry skrwni : Obróbk bez chłodzeni (n sucho) Stl stopow (287HB) D1=125 M2 Węglik spiekny p=3.mm e=11m fz=.2m/ząb Frezownie przeciwbieżne Kierunek obrotu głowicy Kierunek posuwu przedmiotu obrbinego Powierzchni obrbin Frezownie współbieżne Kierunek obrotu głowicy Kierunek posuwu przedmiotu obrbinego Płytki głowicy frezrskiej Płytki głowicy frezrskiej Powierzchni obrbin P14
ypowierzchnia PO OBRÓBCE Bicie krwędzi skrwjącej Dl bocznej krwędzi skrwjącej <.5mm Dl pomocniczej krwędzi skrwjącej <.3mm Bicie krwędzi skrwjącej tolerncj podczs frezowni płszczyzn Niższ chropowtość powierzchni po obróbce Liczb krwędzi 1 2 3 4 5 6 1 skrwjących fz f fz: Posuw n ząb f: Posuw n obrót Posuw stołu Bicie pomocniczej krwędzi skrwjącej jkość powierzchni po obróbce Sposób ustwieni płytek do obróbki głdkościowej Korpus Loktor Zstąpić zwykłą płytkę. Korpus Głębokość skrwni Tolerncj bici krwędzi skrwjącej płytek wieloostrzowych zmocownych w korpusie frez wpływ n dokłdność powierzchni po obróbce orz n trwłość nrzędzi. Duże Młe Tolerncj bici podczs frezowni płszczyzn Dl pomocniczej krwędzi skrwjącej <.3mm Dl bocznej krwędzi skrwjącej <.5mm Zdnie Bicie krwędzi skrwjącej. Pochylenie pomocniczej krwędzi skrwjącej. Tolerncj wykonni korpusu frez. Tolerncj wykonni części zmiennych. Tworzenie się nrostu, drgni, krbownie powierzchni. Zleceni Zstosowć płytki do obróbki głdkościowej Do obróbki powierzchni obrbinych zwykłymi płytkmi w celu uzyskni głdkiej powierzchni. Wykruszeni wskutek drgń Przyspieszone zużycie ścierne Ustbilizown trwłość nrzędzi Skrócon trwłość nrzędzi Szerokość pomocniczej krwędzi skrwjącej płytek produkcji Mitsubishi Mterils wynosi 1.4 mm. Jeżeli pomocnicz krwędź skrwjąc jest ustwion równolegle do czołowej powierzchni frez, teoretyczn dokłdność powierzchni po obróbce powinn być utrzymn nwet wtedy, gdy tolerncj bici jest szerok. Loktor Korpus Loktor () Z pojedynczym nrożem (b) Z dwom nrożmi (c) Z dwom nrożmi Zstąpić zwykłą płytkę. Bicie Zł jkość powierzchni po obróbce Dobr jkość powierzchni po obróbce Płytkę do obróbki głdkościowej zmontowć wrz z loktorem..3.1mm Płytki wieloostrzowe do obróbki głdkościowej Płytk zwykł Zstąpić jedną lub dwie płytki zwykłe płytkmi wygłdzjącymi. Płytki wygłdzjące mją wystwć.3.1mm poz poziom ustwieni płytek zwykłych. Pomocnicz krwędź skrwjąc musi być dłuższ niż posuw n obrót. Z długi zrys krwędzi skrwjącej powoduje drgni Gdy średnic frez jest duż posuw n obrót jest większy niż długość pomocniczej krwędzi skrwjącej pojedynczej płytki wygłdzjącej, zstosowć dwie lub trzy płytki wykńczjące. Gdy stosujemy więcej, niż jedną płytkę do obróbki głdkościowej, musimy wyeliminowć bicie tych płytek. Płytki do obróbki głdkościowej powinny być wykonne z mteriłu o dużej odporności n ściernie. WPŁYW KSZTAŁTU NARZĘDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOŁOWEGO - FREZOWANIE CZOŁOWE P15
OBLICZANIE PARAMETRÓW FREZOWANIE PŁASZCZYZN y PRĘDKOŚĆ SKRAWANIA (vc) vc = ) D1 n (m/min) 1 Aby otrzymć wymir w metrch, nleży wymir w milimetrch podzielić przez 1. n ød1 vc (m/min) : Prędkość skrwni ) (3.14) : Pi (Zdnie) (Odpowiedź) D1 (mm) : Średnic frez n (min -1 ) : Obroty wrzecion Ile wynosi prędkość skrwni, gdy prędkość obrotow wynosi 35min -1 średnic zewnętrzn wynosi &125? Podstwimy do wzoru )=3.14, D1=125, n=35. vc = ) D1 n = 3.14 125 35 = 137.4m/min 1 1 Prędkość skrwni wynosi 137.4m/min. y POSUW NA ZĄB (fz) OBLICZANIE PARAMETRÓW FREZOWANIE PŁASZCZYZN vf fz = z n Tc = ød1 Posuw n ząb (fz) y POSUW STOŁU (vf) y CZAS SKRAWANIA (Tc) L vf (mm/ząb) L n Kąt krwędzi skrwjącej pomocniczej Śldy obróbki I Kierunek posuwu vf = fz z n (mm/min) (min) fz (mm/ząb) : Posuw n ząb z : Liczb płytek vf (mm/min) : Posuw stołu n minutę. n (min -1 ) : Obroty wrzecion (Posuw n obrót f = z x fz) (Zdnie) (Odpowiedź) Jki jest posuw n ząb, gdy prędkość obrotow wrzecion wynosi 5min -1, liczb płytek wynosi 1 posuw stołu 5mm/min? Podstwimy powyższe wrtości do wzoru. fz = vf = 5 =.1mm/ząb z n 1 5 Odpowiedź :.1mm/ząb. vf (mm/min) : Posuw stołu n minutę. fz (mm/ząb) : Posuw n ząb n (min -1 ) : Obroty wrzecion (Zdnie) (Odpowiedź) z : Liczb płytek Jki jest posuw stołu, gdy posuw n ząb wynosi.1 mm/ząb, liczb płytek wynosi 1 obroty wrzecion 5min -1? Podstwimy powyższe wrtości do wzoru. vf = fz z n =.1 1 5 = 5mm/min Posuw stołu wynosi 5mm/min. Tc (min) : Czs skrwni vf (mm/min) : Posuw stołu n minutę. L (mm) : Skok stołu (długość przedmiotu obrbinego : l+średnic frez : D1) (Zdnie) (Odpowiedź) Jki jest czs obróbki wykńczjącej powierzchni płyty żeliwnej (żeliwo w gtunku FC2 wg JIS) o szerokości 1mm i długości 3 mm, gdy średnic frez wynosi &2mm, liczb płytek 16, prędkość skrwni 125 m/min posuw n ząb.25mm. (obroty wrzecion 2min -1 ) Obliczmy posuw stołu n minutę vf=.25 16 2=8mm/min Obliczmy cłkowity skok stołu. L=3+2=5mm Podstwimy ten wynik do wzoru. Tc = 5 =.625 (min) 8.625 6=37.5 s. Odpowiedź: czs obróbki wynosi 37.5 s P16
yzapotrzebowanie MOCY (Pc) Pc = Kc p e vf Kc 6 1 6 ( (Zdnie) Jkie jest zpotrzebownie mocy podczs (Odpowiedź) frezowni stli nrzędziowej z prędkością skrwni wynoszącą 8m/min, przy głębokości skrwni 2mm, szerokości skrwni 8mm i posuwie stołu 28 mm/min frezem o średnicy & 25, posidjącym 12 płytek. (Współczynnik sprwności obrbirki 8%). Mterił przedmiotu obrbinego Stl konstrukcyjn Wytrzymłość n rozciągnie (MP) i twrdość 52 Pc (kw) : Zpotrzebownie mocy e (mm) : Szerokość skrwni Kc (MP) : Opór włściwy skrwni p (mm) : Głębokość skrwni vf (mm/min) : Posuw stołu n minutę. ( : (Współczynnik sprwności) Njpierw obliczmy obroty wrzecion, by wyliczyć posuw n ząb. n = 1vc = 1 8 )D1 3.14 25 = 11.91min -1 Posuw n ząb fz = vf = 28 z n 12 11.9 =.228mm/ząb Podstwimy opór włściwy skrwni do wzoru. Pc = 2 8 28 18 6 1 6.8 = 1.68kW Opór włściwy skrwni Kc (MP).1mm/ząb.2mm/ząb.3mm/ząb.4mm/ząb.6mm/ząb 22 195 182 17 158 Stl stopow 62 198 18 173 16 157 Stl hrtown Stl nrzędziow Stl nrzędziow Stl chromowo-mngnow Stl chromowo-mngnow Stl chromowo-molibdenow Stl chromowo-molibdenow Stl chromowo-molibdenowo-niklow Stl chromowo-molibdenowo-niklow Żeliwo Żeliwo sferoidlne (GGG) Żeliwo perlityczne ("meehnite") Żeliwo szre Mosiądz Stopy lekkie (Al-Mg) Stopy lekkie (Al-Si) 72 67 77 77 63 73 6 94 352HB 52 46HRC 36 2HB 5 16 2 252 198 23 23 275 254 218 2 21 28 3 218 175 115 58 7 22 18 18 2 23 225 2 18 19 25 27 2 14 95 48 6 24 173 175 188 26 214 186 168 176 232 25 175 124 8 4 49 185 17 17 175 18 2 18 16 17 22 24 16 15 7 35 45 174 16 158 166 178 18 167 15 153 24 22 147 97 63 32 39 OBLICZANIE PARAMETRÓW FREZOWANIE PŁASZCZYZN P17
ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (FREZY PALCOWE) ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (FREZY PALCOWE) Zmniejszenie żywotności nrzędzi Złe wykończenie powierzchni Tworzenie się zdziorów, wykruszeń, itp. Złe odprowdznie wiór Zdnie Duże zużycie pomocniczej krwędzi skrwjącej Duże wykruszeni Złmnie frez podczs obróbki Drgni podczs obróbki Nieodpowiedni głdkość powierzchni bocznej Nieodpowiedni głdkość powierzchni czołowych Nieprostopdłość Nieodpowiedni dokłdność wymirow Zdziory i wykruszeni Szybkie tworzenie się zdziorów Gromdzenie się wiór. Zlecenie Przyczyny Zstosowno frez niepokrywny Z mł liczb krwędzi skrwjących prmetry skrwni Zstosowno frezownie przeciwbieżne prmetry skrwni Kruch krwędź skrwjąc Z mł sił mocowni Nisk sztywność zmocowni prmetry skrwni Z mł sztywność frez Z duży wysięg frez Zkleszcznie się wiór prmetry skrwni Z mł sztywność frez Nisk sztywność zmocowni Duże zużycie krwędzi skrwjącej prmetry skrwni Gromdzenie się wiór. Pomocnicz krwędź skrwjąc nie jest wklęsł Z duży posuw wgłębny Duże zużycie krwędzi skrwjącej prmetry skrwni Z nisk sztywność frez prmetry skrwni Nisk sztywność zmocowni prmetry skrwni Z duży kąt pochyleni rowk wiórowego Tworzenie się krterów prmetry skrwni Z duż wydjność skrwni Brk rowk wiórowego Dobór mteriłu płytki Nrzędzie powlekne Prędkość skrwni Prmetry skrwni Posuw Zwiększyć Zmniejszyć Głębokość skrwni Posuw wgłębny nrzędzi Zwiększyć Frezownie współbieżne Frezownie współbieżne Zstosowć ndmuch powietrz Chłodziwo Zwiększyć ilość chłodziw Nie używć chłodziw wodorozcieńczlnego Ustlić, czy stosowć obróbkę n sucho, czy n mokro N mokro Ksztłt i konstrukcj nrzędzi Kąt pochyleni rowk wiórowego Zwiększyć Zmniejszyć Liczb płytek Kąt wgłębieni czołowej krwędzi skrwjącej Średnic frez Zwiększyć Zmniejszyć Sztywność frez Powiększyć kieszenie wiórowe Obrbirk, zmocownie nrzędzi Skrócić wysięg nrzędzi Zwiększyć dokłdność montżu nrzędzi Zstosowć dokłdniejszy uchwyt Przegląd i wymin tulei zciskowej Zwiększyć siłę zmocowni uchwytu smocentrującego Zwiększyć sztywność zmocowni przedmiotu obrbinego P18
BUDOWA I DANE FREZÓW PALCOWYCH y NOMENKLATURA Bicie Szyjk Rowek wiórowy Chwyt Średnic Średnic chwytu Długość części roboczej Długość cłkowit Szerokość łysinki Powierzchni przyłożeni Kąt przyłożeni promieniowy pierwszego ścinu Nroże Czołow krwędź skrwjąc Wyluzownie n czole Kąt wgłębieni czołowej krwędzi skrwjącej Dl bocznej krwędzi skrwjącej Kąt przyłożeni promieniowy drugiego ścinu Promieniowy kąt ntrci Osiowy kąt ntrci Osiowy kąt przyłożeni ścinu pierwszego Osiowy kąt przyłożeni ścinu drugiego y PORÓWNANIE KSZTAŁTÓW PRZEKROJÓW POPRZECZNYCH ROWKÓW WIÓROWYCH ycharakterystyka I ZASTOSOWANIE FREZÓW PALCOWYCH O RÓŻNEJ LICZBIE OSTRZY Włściwości Wdy Zlety 2 ostrz 5% Doskonłe odprowdznie wiór. Łtwość wierceni. 3 ostrz 45% Doskonłe odprowdznie wiór. Zlecne do frezowni wykrojów. 4 ostrz 4% 2 ostrz 3 ostrz 4 ostrz Wysok sztywność Mł sztywność Trudność pomiru średnicy. Słbe odprowdznie wiór. Kąt pochyleni rowk wiórowego 6 ostrz 2% 6 ostrzy Wysok sztywność Njwyższ trwłość krwędzi skrwjącej. Słbe odprowdznie wiór. BUDOWA I DANE FREZÓW PALCOWYCH Zstosownie Frezownie rowków, frezownie wlcowo-czołowe, frezownie wykrojów. Szeroki zkres zstosowń. Frezownie rowków, frezownie wlcowo-czołowe Obróbk ciężk, wykńczjąc Frezownie płytkich rowków, frezownie wlcowo-czołowe Obróbk wykńczjąc Mterił o wysokiej twrdości, frezownie płytkich rowków, frezownie wlcowo-czołowe P19
BUDOWA I DANE FREZÓW PALCOWYCH y TYPY I GEOMETRIE (1) Dl bocznej krwędzi skrwjącej Typ Ksztłt oprwki Włściwości Frez plcowy zwykły Frez o zwykłej geometrii rowk, pokzny n rysunku jest njczęściej stosowny do frezowni wlcowo-czołowego zgrubnego i wykńczjącego, frezowni rowków i odsdzeń. Frez stożkowy Frezy o stożkowej geometrii stosuje się do specjlnych celów, np. skośnych powierzchni form orz obróbki powierzchni skośnych po frezowniu konwencjonlnym frezem wlcowym. Frez do obróbki zgrubnej Frez do zokrąglni krwędzi Frezy do obróbki zgrubnej mją krwędź skrwjącą o ksztłcie flistym, z łmczem wiór. Poz tym opory skrwni są niskie, co umożliwi stosownie dużych posuwów podczs obróbki zgrubnej. Wewnętrzn powierzchni rowk wiórowego umożliwi ostrzenie frez. Widoczn n rysunku specjln geometri frez służy do zokrąglni krwędzi przedmiotu obrbinego. Frez o tkim ksztłcie może być stosowny do obróbki przedmiotów o różnorodnej geometrii. BUDOWA I DANE FREZÓW PALCOWYCH (2) Czołow krwędź skrwjąc Typ Ksztłt oprwki Włściwości Płskie czoło (bez ostrz do osi) Płskie czoło (z ostrzem do osi) Czoło kuliste Czoło z promieniem nroż (3) Rodzje chwytów i szyjek Zwykle stosowny do frezowni wlcowo-czołowego, frezowni rowków i odsdzeń. Frezownie osiowo-wgłębne jest niemożliwe ze względu n to, że wybrnie centrlne służy do dokłdnego szlifowni i ostrzeni frez. Zwykle stosowny do frezowni wlcowo-czołowego, frezowni rowków i odsdzeń. Możliwe frezownie osiowo-wgłębne, przy czym większą wydjność osiąg się stosując frezy o mniejszej liczbie ostrzy. Możliwość ostrzeni powierzchni przyłożeni. Geometri cłkowicie dostosown do frezowni powierzchni ksztłtowych. Przy wierzchołku rowek wiórowy jest brdzo mły, co powoduje złe odprowdznie wiór. Stosowny do profilowni i frezowni promieni nroży. Frez plcowy o dużej średnicy i młym promieniu nroż może być wykorzystny do wysoko wydjnego frezowni z posuwem wgłębnym skokowym. Typ Ksztłt oprwki Włściwości Stndrdowy (z chwytem wlcowym) Typ njczęściej stosowny. Długi chwyt Dług szyjk Długi chwyt do frezowni głębokich wgłębień i odsdzeń. Frezy z długą szyjką stosuje się do frezowni głębokich rowków orz do wytczni. Szyjk stożkow Frezy z długą, stożkową szyjką stosuje się njczęściej do frezowni głębokich rowków i skośnych powierzchni form. P2
WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SKOKU POSUWU WGŁĘBNEGO y FREZOWANIE Z POSUWEM WGŁĘBNYM SKOKOWYM (KONTUROWANIE) FREZAMI PALCOWYMI KULISTYMI I FREZAMI PALCOWYMI Z ZAOKRĄGLONYM NAROŻEM Frz plcowy h h= R 1 cos sin -1 P ( ) 2R R R : Promień końcówki kulistej, promień nroż P : Posuw wgłębny nrzędzi P h : Wysokość wierzchołk y PROMIEŃ NAROŻA FREZA PALCOWEGO I POSUW WGŁĘBNY DLA DANEJ WYSOKOŚCI WIERZCHOŁKA P Skok posuwu wgłębnego (P) Jednostk : mm R.5 1 1.5 2 2.5 3 4 5 6 8 1 12.5 P R.5 1 1.5 2.1.3.1.1.1.1 1.1.14.77.2.1.5.3.3.2.2.1.1.1 1.2.92.3.23.11.8.6.5.4.3.2.2.1.1.1 1.3.19.4.5.6.7.8.42.67.1.2.32.46.63.83.13.21.3.41.54.1.16.23.31.4.8.13.18.25.32.7.1.15.2.27.5.8.11.15.2.4.6.9.12.16.3.5.8.1.13.3.4.6.8.1.2.3.5.6.8.2.3.4.5.6 Skok posuwu wgłębnego (P) 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8.9.17.69.51.41.34.25.2.17.13.1.8 1.9 1..86.64.51.42.31.25.21.16.13.1 2. WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SKOKU POSUWU WGŁĘBNEGO 2.5 3 4.61.51.38.73.61.45.86.71.53.1.83.62.95.71.19.81.91.13 5.3.36.42.49.57.64.73.82.91.11 6.25.3.35.41.47.54.61.68.76.84 8.19.23.26.31.35.4.45.51.57.63 1.15.18.21.25.28.32.36.41.45.5 12.5.12.14.17.2.23.26.29.32.36.4 P21
ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (WIERCENIE) ELIMINOWANIE PROBLEMÓW (WIERCENIE) Zmniejszenie dokłdności otworu Zmniejszenie żywotności nrzędzi Tworzenie się zdziorów Złe odprowdznie wiór Zdnie Złmnie wiertł Duże zużycie pomocniczej krwędzi skrwjącej orz wzdłuż łysinki Wykruszeni n pomocniczej krwędzi skrwjącej Wykruszeni n ścinie Otwór ndwymirowy (rozbity) Z mł średnic otworu Otwór nieprostoliniowy Niezchownie tolerncji pozycjonowni otworu, błąd okrągłości i głdkości powierzchni otworu Zdziory przy wylocie otworu Długi wiór Zkleszcznie się wiór Zlecenie Przyczyny Z nisk sztywność wiertł prmetry skrwni Duże ugięcie oprwki wiertł Pochył powierzchni czołow przedmiotu obrbinego prmetry skrwni Wzrost tempertury n ostrzu wiertł Nisk dokłdność pod względem bici prmetry skrwni Duże ugięcie oprwki wiertł drgnie, wibrcje Z duż szerokość ścin Złe wprowdzenie Krbowni, drgni Z nisk sztywność wiertł Nieodpowiedni geometri wiertł Wzrost tempertury n ostrzu wiertł prmetry skrwni Nieodpowiedni geometri wiertł Z nisk sztywność wiertł Duże ugięcie oprwki wiertł Niedostteczn jkość otworu wstępnego Z nisk sztywność wiertł Złe wprowdzenie prmetry skrwni Duże ugięcie oprwki wiertł Nieodpowiedni geometri wiertł prmetry skrwni prmetry skrwni Złe odprowdznie wiór prmetry skrwni Złe odprowdznie wiór Prędkość skrwni Zwiększyć Zmniejszyć Posuw Prmetry skrwni Obniżyć posuw n początku obróbki Obniżyć posuw w momencie wyjści z mteriłu Posuw stopniowy Zwiększyć dokłdność i głębokość otworu wstępnego Zwiększyć zwrtość oleju w chłodziwie Chłodziwo Zwiększyć wydtek chłodziw Zwiększyć ciśnienie chłodziw Szerokość ścin Ksztłt i konstrukcj nrzędzi Szerokość zszlifowni Zwiększyć Zmniejszyć Grubość rdzeni wiertł Skrócić rowek wiórowy Zmniejszyć wysokość głównej krwędzi skrwjącej wiertł Użyć wiertł z chłodzeniem wewnętrznym Użyć wiertł z korekcją ścin Obrbirk, zmocownie nrzędzi typu X Zwiększyć dokłdność montżu nrzędzi Skrócić wysięg nrzędzi Płsk powierzchni przedmiotu obrbinego Zwiększyć sztywność zmocowni przedmiotu obrbinego Zmniejszyć luzy w obrbirce i zwiększyć sztywność P22
ZUŻYCIE WIERTŁA I USZKODZENIE KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ y STAN ZUŻYCIA WIERTŁA Poniższy rysunek przedstwi sposób zużywni się krwędzi skrwjącej wiertł. Sposób powstwni i wielkość zużyci zleży od mteriłu przedmiotu obrbinego i wrunków skrwni. Generlnie jednk zużycie pomocniczej krwędzi skrwjącej jest njwiększe i decyduje o żywotności wiertł. Podczs ostrzeni zużycie n powierzchni przyłożeni przy wierzchołku powinno być cłkowicie zeszlifowne. Im większe zużycie, tym więcej mteriłu nleży zeszlifowć w celu nostrzeni krwędzi skrwjącej. We : Szerokość zużyci ścin We Wf : Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni (W środku krwędzi skrwjącej) Wf Wo : Szerokość zużyci nroż zewnętrznego b c Wo Wm Wm' Wm : Szerokość zużyci łysinki prowdzącej Wm' : Szerokość zużyci łysinki prowdzącej (Krwędź ntrci) yuszkodzenie KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ Podczs wierceni n krwędzi skrwjącej mogą powstć wykruszeni, pęknięci i inne nietypowe uszkodzeni. W tkich przypdkch istotne jest dokłdniejsze zbdnie uszkodzeni, znlezienie przyczyny i podjęcie środków zrdczych. b c ZUŻYCIE WIERTŁA I USZKODZENIE KRAWĘDZI SKRAWAJĄCEJ Uszkodzeni krwędzi skrwjącej P23
BUDOWA I DANE WIERTEŁ ynomenklatura Wysokość wierzchołk Chwyt wlcowy z płetwą Kąt przyłożeni Korpus Powierzchni przyłożeni Średnic wiertł Nroże zewnętrzne Skok linii śrubowej rowk wiórowego Kąt pochyleni rowk wiórowego Kąt wierzchołkowy Szyjk Chwyt stożkowy Płetw Oś Długość rowk wiórowego Długość chwytu Długość cłkowit Długość szyjki Szerokość łysinki prowdzącej Łysink prowdząc Głębokość grzbietu wiertł Grzbiet wiertł Kąt ścinu Rowek wiórowy Szerokość rowk wiórowego Krwędź skrwjąc Szerokość łysinki BUDOWA I DANE WIERTEŁ yparametry KSZTAŁTU A SKRAWNOŚĆ Kąt pochyleni rowk wiórowego Długość rowk wiórowego Kąt wierzchołkowy Grubość rdzeni Łysink prowdząc Zbieżność średnicy w kierunku chwytu To kąt pochyleni linii śrubowej rowk wiórowego względem osi wiertł, od którego zleży kąt ntrci wiertł. Kąt ntrci wiertł zmieni się w zleżności od położeni krwędzi skrwjącej i zmniejsz się zncznie w mirę przechodzeni od brzegu w kierunku osi wiertł. Mteriły o dużej twrdości Mł Kąt ntrci Duż Mteriły miękkie (Aluminium, itd.) Zleży od głębokości otworu, długości tulejki i nddtku n ostrzenie. Poniewż m on duży wpływ n żywotność nrzędzi, powinien być jk njkrótszy. Zwykle kąt wierzchołkowy wynosi 118. Inny kąt w zleżności od zstosowni. Mterił miękki o dobrej obrbilności Mł Kąt wierzchołkowy Duż Dl mteriłów twrdych i dużej wydjności obróbki Jest to wżny prmetr, który determinuje sztywność i skuteczność łmni wiór przez wiertło. Grubość rdzeni zleży od zstosowni wiertł. Wysokie opory skrwni Niskie opory skrwni Wysok sztywność Mł sztywność Cienk Grubość rdzeni Duż Nisk skuteczność łmni wiór Dobr skuteczność łmni wiór Mterił o dużej twrdości, wiercenie Mterił o dobrej skrwlności otworów krzyżujących się, itd. Określ średnicę wiertł i służy do prowdzeni wiertł podczs wierceni. Szerokość łysinki prowdzącej zleży od trci występującego w wierconym otworze. Złe prowdzenie wiertł Mł Szerokość łysinki prowdzącej Duż Dobre prowdzenie wiertł Celem zmniejszeni trci o wewnętrzną powierzchnię wierconego otworu, część rowk wiórowego od wierzchołk do chwytu m niewielką zbieżność w kierunku chwytu. Zbieżność t poleg n zmniejszeniu średnicy wzdłuż rowk wiórowego i wynosi około.4.1mm. Jest on większ dl wierteł szybkoobrotowych i w przypdku mteriłów obrbinych, w których wiercony otwór może się ztykć wiórmi. P24
y GEOMETRIA KRAWĘDZI SKRAWAJACEJ I JEJ WPŁYW NA OBRÓBKĘ Jk pokzno w poniższej tbeli, istnieje możliwość wyboru njbrdziej odpowiedniej geometrii krwędzi skrwjącej do różnych zstosowń. Prwidłowy wybór geometrii krwędzi skrwjącej skutkuje większą wydjnością obróbki i wyższą dokłdnością otworu. Ksztłty Krwędzi Skrwjących Typ zszlifowni Ksztłt Opis i efekt Zstosownie Powierzchni przyłożeni m ksztłt stożkowy kąt przyłożeni wzrst w kierunku osi wiertł. Zstosownie uniwerslne Stożkowe Płskie Powierzchni przyłożeni jest płsk. Łtwe ostrzenie. Głównie do wierteł o młej średnicy. Trójstopniowe Poniewż wiertło nie posid ścin, wysok jest sił dośrodkow i otwór jest niezncznie ndwymirowy. Do ostrzeni wymgn jest specjln szlifierk. Szlifownie powierzchni z trzech stron. Do opercji wierceni wymgjących wysokiej dokłdności otworu i pozycjonowni. Spirlne Kąt przyłożeni wzrst w kierunku osi wiertł, połączenie zszlifowni stożkowego ze zmiennym kątem pochyleni rowk wiórowego. Ścin wiertł typu S, duż sił dośrodkow i wysok dokłdność obróbki. Do wierceni z wysoką dokłdnością. Promieniowe Z ostrzem centrującym Krwędź skrwjąc jest szlifown promieniowo, celem uzyskni lepszego rozkłdu obciążeń. Wysok dokłdność obróbki i głdkość powierzchni po obróbce. Do otworów przelotowych, młe zdziory przy wylocie otworu. Do ostrzeni wymgn jest specjln szlifierk. Ten ksztłt chrkteryzuje się podwójnym kątem wierzchołkowym, co zpewni lepszą współosiowość orz zmniejszenie obciążeń udrowych przy wychodzeniu z przedmiotu obrbinego. Żeliwo, Stopy luminium Płyty żeliwne. Stl Wiercenie cienkich blch. ykorekcja ŚCINA Kąt ntrci krwędzi skrwjącej zmniejsz się w kierunku osi i zmieni się n ujemny przy ścinie wiertł. Podczs wierceni środek wiertł wcin się w mterił i tu wytwrz się 57% oporów skrwni. Korekcj ścin to brdzo skuteczn metod zmniejszeni oporów skrwni wiertł, szybkiego usuwni wiór spod ścin i lepszego wcinni się wiertł n początku wierceni. BUDOWA I DANE WIERTEŁ Ksztłt Opis Główne obszry zstosowni Typ X Typ XR Typ S Typ N Znczne obniżenie się posuwowej siły skrwni i skuteczności wcinni. Ten typ ksztłtu jest skuteczny wtedy, gdy rdzeń wiertł jest gruby. Wiercenie ogólne i wiercenie głębokich otworów. Skuteczność wcinni się wiertł jest niezncznie niższ niż dl korekty typu X, le krwędź skrwjąc jest twrd i zkres stosowni jest szeroki. Dług żywotność. Wiercenie ogólne i wiercenie w stli nierdzewnej. Łtwe skrwnie. Ten ksztłt jest zwykle stosowny. Wiercenie ogólne w stli, żeliwie i metlch nieżelznych. Skuteczne wtedy, gdy rdzeń wiertł jest stosunkowo gruby. Wiercenie głębokich otworów. P25
BUDOWA I DANE WIERTEŁ y WIÓR POWSTAJĄCY PODCZAS WIERCENIA Typy wiór Ksztłt oprwki Cechy i łmliwość wiór Stożkowy, spirlny Wiór spirlny, skręcny w rowku wiórowym. Wiór tego typu powstje podczs wierceni w mterile ciągliwym z młym posuwem. Jeśli wiór łmie się po kilku skrętch, skuteczność łmni jest dostteczn. Długi, wstęgowy Długi, wstęgowy wiór powstje podczs obróbki bez chłodzeni i łtwo owij się wokół wiertł. Pojedynczy skręt Jest to wiór łmiący się w rowku wiórowym i n ścinkch wierconego otworu. Powstje wtedy, gdy posuw jest duży. Segmentowy Wiór stożkowy, spirlny, łmny bezpośrednio przed powstniem wiór wstęgowego n ścince wierconego otworu, wskutek zbyt młej ciągliwości mteriłu. Doskonły spływ i odprowdznie wiór. Zygzkowy Wiór, który wygin się tworząc hrmonijkę z powodu ksztłtu rowk wiórowego i włsności mteriłu. Łtwo nstępuje gromdzenie się wiór w rowku wiórowym. BUDOWA I DANE WIERTEŁ Igiełkowy Wiór łmiący się wskutek drgń lub zwijni mteriłu kruchego z młym promieniem. Łmliwość jest zdowljąc, le wiór może się ubijć. P26
OBLICZANIE PARAMETRÓW WIERCENIA y PRĘDKOŚĆ SKRAWANIA (vc) vc = ) D1 n 1 Przeliczenie jednostek miry (z mm n m) n (m/min) vc (m/min) : Prędkość skrwni ) (3.14) : Pi (Zdnie) (Odpowiedź) D1 (mm) : Średnic wiertł n (min -1 ) : Prędkość obrotow wrzecion głównego Ile wynosi prędkość skrwni, gdy prędkość obrotow wrzecion n = 135min -1 średnic zewnętrzn wynosi 12mm? Podstwimy do wzoru )=3.14, D1=12, n=135 vc = ) D1 n = 3.14 12 135 = 5.9m/min 1 1 Prędkość skrwni wynosi 5.9m/min. ød1 y POSUW WRZECIONA (vf) vf = f n (mm/min) vf (mm/min): Posuw wrzecion głównego (oś Z) f (mm/obr.): Posuw n obrót n (min -1 ) : Prędkość obrotow wrzecion głównego vf n (Zdnie) (Odpowiedź) Jki jest posuw wrzecion (vf), gdy posuw n obrót wynosi.2mm/obr. prędkość obrotow wrzecion wynosi 135min -1? Podstwimy do wzoru f=.2, n=135 vf = f n =.2 135 = 27mm/min Posuw wrzecion wynosi 27mm/min. y CZAS WIERCENIA (Tc) Tc = Id i n f n f Tc (min) : Czs wierceni n (min -1 ) : Prędkość obrotow wrzecion ld (mm) : Głębokość otworu f (mm/obr.) : Posuw n obrót i : Liczb otworów ld (Zdnie) (Odpowiedź) Jki jest czs potrzebny n wywiercenie otworu o głębokości 3 mm w stli stopowej z prędkością 5 m/min, gdy posuw wynosi.15 mm/obr.? Prędkość obrotow wrzecion 5 1 n = = 161.57min -1 15 3.14 3 1 Tc = =.188 161.57.15 =.188 6i11.3 s OBLICZANIE PARAMETRÓW WIERCENIA P27
TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE) TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE) y STAL WĘGLOWA Niemcy Wielk Brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB 1.38 1.41 1.42 1.715 1.718 1.722 1.736 1.737 1.1141 1.1158 1.89 1.51 1.53 1.726 1.1157 1.1167 1.117 1.1183 1.1191 1.1213 1.535 1.61 1.123 1.1221 1.1274 1.1545 1.1545 RSt.37-2 C15 C22 9SMn28 9SMnPb28 1SPb2 9SMn36 9SMnPb36 Ck15 Ck25 StE38 C35 C45 35S2 4Mn4 36Mn5 28Mn6 Cf35 Ck45 Cf53 C55 C6 Ck55 Ck6 Ck11 C15W1 C15W1 436 4 C 8M15 5A2 23M7 ystal STOPOWA 1.144 1.57 1.841 1.94 1.961 1.355 1.5415 1.5423 1.5622 1.5662 1.571 1.5732 1.5752 1.6523 1.6546 1.6587 1.715 St.44.2 St52-3 St52-3 55Si7 6SiCr7 1Cr6 15Mo3 16Mo5 14Ni6 X8Ni9 36NiCr6 14NiCr1 14NiCr14 21NiCrMo2 4NiCrMo22 17CrNiMo6 15Cr3 24M7 8M15 436 55 E 6A35 8M46 212M36 15M36 15M28 6A35 8M46 6A52 7M55 8A62 7M55 8A62 6A96 BW1A BW2 436 43 C 436 5 B 15M19 25A53 534A99 151-24 153-245-42 151-59-51 64A35 655M13 85M2 311-Type 7 82A16 523M15 2C 1A 1B 32C 8M 15 14A 9 43D 43D 45 31 111A 36A 362 E 24-2 Ne CC12 CC2 S25 S25Pb 1PbF2 S3 S3Pb XC12 CC35 CC45 35MF4 35M5 4M5 2M5 XC38TS XC42 XC48TS CC55 XC55 XC6 XC1 Y15 Y12 E28-3 E36-3 2MC5 55S7 6SC7 1C6 15D3 16N6 35NC6 14NC11 12NC15 2NCD2 18NCD6 12C3 C15, C16 C2, C21 CF9SMn28 CF9SMnPb28 CF1Pb2 CF9SMn36 CF9SMnPb36 C16 FeE39KG C35 C45 C28Mn C36 C45 C53 C55 C6 C5 C6 C36KU C12KU Fe52BFN Fe52CFN Fe52 55Si8 6SiCr8 1Cr6 16Mo3KW 16Mo5 14Ni6 X1Ni9 16NiCr11 2NiCrMo2 4NiCrMo2(KB) F.111 F.112 F.2111 11SMn28 11SMnPb28 1SPb2 12SMn35 12SMnP35 C15K F.113 F.114 F21G 36Mn5 C45K C55K F.5117 F.5118 F.515 F.431 56Si7 6SiCr8 F.131 16Mo3 16Mo5 15Ni6 XBNi9 15NiCr11 2NiCrMo2 4NiCrMo2 14NiCrMo13 1311 135 145 1912 1914 1926 137 2145 155 165 1957 212 1572 1672 1674 1655 1678 187 188 29 1412 2132 2172 285 2258 2912 256 STKM 12A A57.36 STKM 12C 115 12 SUM22 SUM22L S15C S25C SMn438(H) SCMn1 S35C S45C S5C S55C S58C SK3 SUP4 SM4A, SM4B SM4C SM49A, SM49B SM49C SUJ2 SNC236 1213 12L13 1215 12L14 115 125 A572-6 135 145 114 139 1335 133 135 145 15 155 16 155 16 195 W1 W21 A573-81 512 9255 9262 ASTM 521 ASTM A24Gr.A 452 ASTM A35LF5 ASTM A353 3135 SNC415(H) 3415 SNC815(H) SNCM22(H) SNCM24 SCr415(H) 515 3415, 331 862 874 15 15 2 Y15 Y13 15 25 35 45 4Mn 35Mn2 3Mn 35Mn Ck45 5 55 6 55 6Mn Niemcy Wielk Brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB 55Si2Mn Gr15, 45G 15Cr P28
P29 SCr44 SUP9(A) SCM415(H) SCr43(H) SCr44(H) SCM42 SCM43 SCM432 SCCRM3 SCM 44 SCM44(H) SUP1 SKS31 SKS2, SKS3 SKT4 SKD1 SKD61 SKD12 SKD2 SKD5 SKS43 SKH3 SKH2 SCMnH/1 SUH1 SUH3 SKH9, SKH51 SKH55 42Cr4 55Cr3 15CrMo5 13CrMo4 4 1CrMo91 14MoV63 39CrMoV13 9 36CrNiMo4 34CrNiMo6 34Cr4 41Cr4 16MnCr5 25CrMo4 34CrMo4 41CrMo4 42CrMo4 32CrMo12 5CrV4 41CrAlMo7 1Cr6 15WCr6 55NiCrMoV6 X8Ni9 12Ni19 14NiCrMo134 X21Cr12 X4CrMoV51 X4CrMoV51 X1CrMoV51 X21CrW12 45WCrV7 X3WCrV93 X165CrMoV12 1V1 S 18-1-2-5 S 18--1 G-X12Mn12 X45CrSi93 S6-5-2 S6/5/2 S 2-9-2 S6/5/2/5 527A6 151-62Gr27 151-622 Gr31, 45 153-66-44 897M39 816M4 817M4 53A32 53M4 (527M2) 1717CDS11 78M2 78A37 78M4 78M4 722M24 735A5 95M39 BL3 BH224/5 151-59 832M13 BD3 BH13 BA2 BS1 BH21 BW2 BT4 BT1 Z12M12 41S45 4959BA2 BM2 BM35 48 4C 11 24 18B 18 19B 19A 19A 4B 47 41B 36C 52 55C3 12CD4 15CD3.5 15CD4.5 12CD9 12CD1 4NCD3 35NCD6 32C4 42C4 16MC5 25CD4 35CD4 42CD4TS 42CD4 3CD12 5CV4 4CAD6 4CAD2 Y1C6 15WC13 55NCDV7 Z18N5 Z2C12 Z4CDV5 Z1CDV5 Z3WCV9 Y115V Z8WKCV Z8WCV Z12M12 Z45CS9 Z4CSD1 Z85WDCV 6-5-2-5 14CrMo45 12CrMo9 12CrMo1 36CrMoV12 38NiCrMo4(KB) 35NiCrMo6(KB) 34Cr4(KB) 41Cr4 16MnCr5 25CrMo4(KB) 35CrMo4 41CrMo4 42CrMo4 32CrMo12 5CrV4 41CrAlMo7 1WCr6 17WCr5KU X1Ni9 15NiCrMo13 X21Cr13KU X25Cr12KU X35CrMoV5KU X4CrMoV51KU X1CrMoV51KU X215CrW121KU 45WCrV8KU X28W9KU X165CrMoW12KU X78WCo185KU X75W18KU XG12Mn12 X45CrSi8 15NiCrMo13 HS6-5-2-2 HS2-9-2 HS6-5-2-5 42Cr4 12CrMo4 14CrMo45 TU.H 13MoCrV6 35NiCrMo4 35Cr4 42Cr4 16MnCr5 55Cr3 34CrMo4 42CrMo4 42CrMo4 F.124.A 51CrV4 41CrAlMo7 1Cr6 15WCr5 F.52.S XBNi9 14NiCrMo131 X21Cr12 X4CrMoV5 X1CrMoV5 X21CrW12 45WCrSi8 X3WCrV9 X16CrMoV12 HS18-1-1-5 HS18--1 X12MN12 F.322 F.563 HS2-9-2 F.5613 2245 2216 2218 2541 2511 2225 2234 2244 2244 224 223 294 214 2242 226 2312 271 231 2715 2722 2782 2723 514 5155 ASTM A182 F11, F12 ASTM A182 F.22 984 434 5132 514 5115 413 4137 4135 414 4142 414 615 L3 L6 ASTM A353 2515 D3 ASTM D3 H13 ASTM H13 A2 S1 H21 W21 T4 T1 HW3 D3 M2 M7 M35 4Cr 2CrMn 4CrNiMoA 35Cr 4Cr 18CrMn 3CrMn 35CrMo 4CrMoA 42CrMo 42CrMnMo 5CrVA CrV, 9SiCr CrWMo 5CrNiMo Cr12 4CrMoV5 1CrMoV5 3WCrV9 V W18Cr4VCo5 X45CrSi93 1.745 1.7176 1.7262 1.7335 1.738 1.7715 1.8523 1.6511 1.6582 1.733 1.735 1.7131 1.7218 1.722 1.7223 1.7225 1.7361 1.8159 1.859 1.267 1.2419 1.2713 1.5662 1.568 1.6657 1.28 1.2344 1.2363 1.2436 1.2542 1.2581 1.261 1.2833 1.3255 1.3355 1.341 1.4718 1.3343 1.3343 1.3348 1.3243 JIS W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS AISI/SAE GB TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE) Niemcy Wielk Brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny
P3 SUS43 SUS416 SUS41 SUS43 SCS2 SUS42J2 SUS431 SUS43F SUS434 SCS5 SUS45 SUS43 SUH4 SUH446 SUH35 X7Cr13 X7Cr14 X12CrS13 X1Cr13 X8Cr17 G-X2Cr14 X46Cr13 X22CrNi17 X12CrMoS17 X6CrMo17 X5CrNi134 X1CrA113 X1CrA118 X8CrNiSi2 X1CrA124 X53CrMnNiN219 X1CrMoTi182 X2CrMoV12-1 43S17 416S21 41S21 43S15 42C29 42S45 45S17 42S37 431S29 434S17 425C11 43S17 43S15 443S65 349S54 56A 6 56B 56D 57 6 59 Z6C13 Z11CF13 Z1C14 Z8C17 Z2C13M Z4CM Z38C13M Z8CA12 Z8CA12 Z15CNi6.2 Z1CF17 Z8CD17.1 Z4CND13.4M Z1C13 Z1CAS18 Z8CSN2.2 Z1CAS24 Z52CMN21.9 Z7CNU17-4 X6Cr13 X12CrS13 X12Cr13 X8Cr17 X4Cr14 X6CrAl13 X2Cr13 X16CrNi16 X1CrS17 X8CrMo17 (G)X6CrNi34 X1CrA112 X8Cr17 X8CrSiNi2 X16Cr26 X53CrMnNiN219 X2CrMoNi121 F.311 F.841 F.3411 F.341 F.3113 F.345 F.3427 F.3117 F.311 F.3113 F.32B 231 238 232 232 234 233 2321 2383 2325 2385 2322 2326 2317 43 416 41 43 45 42 431 43F 434 CA6-NM 45 43 HNV6 446 EV8 S444 63 OCr13 1Cr12 1Cr13 1Cr17 4Cr13 1Cr17Ni2 Y1Cr17 1Cr17Mo OCr13Al Cr17 2Cr25N 5Cr2Mn9Ni4N 1.4 1.41 1.45 1.46 1.416 1.427 1.434 1.43 1.421 1.457 1.414 1.4113 1.4313 1.4724 1.4742 1.4747 1.4762 1.4871 1.4521 1.4922 1.4542 y SUS34L SUS34 SUS33 SUS34L SCS19 SUS31 SUS34LN SUS316 SCS13 SCS14 SCS22 SUS316LN SCS16 SUS316L SUS317L SUS321 SUS347 X2CrNi1911 X5CrNi189 X12CrNiS188 X2CrNi189 X12CrNi177 X2CrNiN181 X5CrNiMo181 G-X6CrNi189 G-X6CrNiMo181 G-X5CrNiMoNb181 X2CrNiMoN1813 X2CrNiMo1812 X2CrNiMo1816 X1NiCrMo X1CrNiTi189 X1CrNiNb189 X1CrNiMoTi181 X1CrNiMoNb1812 34S11 34S11 33S21 34C12 34S12 34S62 316S16 34C15 316C16 318C17 316S13 316S13 316S13 317S12 321S12 347S17 32S17 58E 58M 58J 58B 58F 58J Z2CN18.1 Z6CN18.9 Z1CNF18.9 Z3CN19.1 Z2CrNi181 Z12CN17.7 Z2CN18.1 Z6CND17.11 Z6CN18.1M Z4CNDNb1812M Z2CND17.13 Z2CND17.12 Z2CND17.12 Z6CND18-12-3 Z2CND19.15 Z6CNT18.1 Z6CNT18.1 Z6CNNb18.1 Z6CNDT17.12 Z6CNDNb1713B X2CrNi18.11 X5CrNi181 X1CrNiS18.9 X2CrNi18.11 X12CrNi177 X5CrNiMo1712 XG8CrNiMo1811 X2CrNiMo1712 X2CrNiMo1712 X8CrNiMo1713 X2CrNiMo1816 X6CrNiTi1811 X6CrNiNb1811 X6CrNiMoTi1712 X6CrNiMoNb1713 F.3551 F.3541 F.354 F.358 F.353 F.3517 F.3543 F.8414 F.3553 F.3523 F.3552 F.3524 F.3535 2352 2332 2346 2333 2352 2331 2371 2347 2375 2348 2353 2343, 2347 2367 2562 2337 2338 235 34L 34 33 34L 31 34LN 316 316LN 316L 316L 316 317L UNS V 89A 321 347 316Ti 318 OCr19Ni1 OCr18Ni9 1Cr18Ni9MoZr Cr17Ni7 Cr17Ni11Mo2 OCr17Ni13Mo OCr27Ni12Mo3 OOCr19Ni13Mo 1Cr18NI9Ti 1Cr18Ni11Nb Cr18Ni12Mo2T Cr17Ni12Mo3Mb 1.436 1.435 1.435 1.436 1.431 1.4311 1.441 1.438 1.448 1.4581 1.4429 1.444 1.4435 1.4436 1.4438 1.4539 1.4541 1.455 1.4571 1.4583 y JIS W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS AISI/SAE GB JIS W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS AISI/SAE GB Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny STAL NIERDZEWNA (AUSTENITYCZNA) STAL NIERDZEWNA (FERRYTYCZNO,MARTENZYTYCZNA) TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE) TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE)
Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB 1.4828 1.4845 1.446 1.4418 1.4568 1.454 1.4563 1.4878 ystale ŻAROODPORNE 1.4864 1.4865 X15CrNiSi212 39S24 X12CrNi2521 31S24 X1CrNi18.8 X4CrNiMo165 316S111 X12CrNiTi189 321S32 X12NiCrSi3616 G-X4NiCrSi3818 33C11 58C 58B, 58C Z15CNS2.12 Z12CN252 Z1NCDU25.2 Z6CND16-4-1 Z8CNA17-7 Z12NCS35.16 X6CrNi252 X6CrNi252 X2CrNiMo1712 Z1NCDU31-27-3 Z1CNDU2-18-6AZ Z6CNT18.12B X6CrNiTi18 11 F.3523 XG5NiCr3919 F.331 F.8414 2361 237 2584 2378 SUH39 SUH31 SCS17 SUS321 SUH33 SCH15 39 31S 38 17-7PH NO828 S31254 321 33 HT, HT 5 1Cr23Ni13 OCr25Ni2 1Cr18Ni9Ti Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB yżeliwo SZARE Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB.615.62.625.63.635.64.666 GG 1 GG 15 GG 2 GG 25 Grde 15 Grde 22 Grde 26 GG 3 Grde 3 GG 35 Grde 35 GG 4 Grde 4 GGL NiCr22 L-NiCuCr22 yżeliwo SFEROIDALNE (GGG).74.733.75.766.77 GGG 4 GGG 4.3 GGG 35.3 GGG 5 SNG 5/7 GGG NiCr22 Grde S6 GGG NiMn137 GGG 6 GGG 7 SNG 42/12 SNG 37/17 L-NiMn 137 SNG 6/3 SNG 7/2 yżeliwo CIĄGLIWE (GT).8145.8155.8165 8 29/6 GTS-35 B 34/12 GTS-45 P 44/7 GTS-55 P 51/4 GTS-65 P 57/3 GTS-65-2 P 57/3 GTS-7-2 P 69/2 Ft 1 D Ft 15 D Ft 2 D Ft 25 D Ft 3 D Ft 35 D Ft 4 D L-NC 22 G15 G2 G25 G3 G35 FCS 4-12 GS 37-17 FGS 37-17 FGS 5-7 S-NC22 L-MN 137 FGS 6-3 FGS 7-2 MN 32-8 MN 35-1 Mn 45 MP 5-5 MP 6-3 Mn 65-3 Mn 7-2 GS 5 GS 7-2 GMN45 GMN55 GMN 65 GMN 7 FG15 FG25 FG3 FG35 FGE 38-17 FGE 5-7 FGS 7-2 1 11 115 12 125 13 135 14 523 7 17-2 7 17-12 7 17-15 7 27-2 7 76 7 72 7 32-3 7 37-1 8 14 8 15 8 52 8 54 8 58 8 56 8 62 FC1 FC15 FC2 FC25 FC3 FC35 FCD4 FCD5 FCD6 FCD7 FCMB31 FCMW33 FCMW37 FCMP49 FCMP54 FCMP59 FCMP69 No 2 B No 25 B No 3 B No 35 B No 4 B No 45 B No 5 B No 55 B A436 Type 2 6-4-18 8-55-6 A43D2 1-7-3 3251 41 55 73 A22-73 A22-82 HT15 HT2 HT25 HT3 HT35 HT4 Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB QT4-18 QT5-7 QT6-3 QT7-18 Niemcy Wielk brytni Frncj Włochy Hiszpni Szwecj Jponi USA Chiny W.-nr. DIN BS EN AFNOR UNI UNE SS JIS AISI/SAE GB TABELA PORÓWNAWCZA MATERIAŁÓW (METALE) P31
CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI Typ Średnie rytmetyczne odchylenie profilu chropowtości Symbol literowy R Sposób oznczni R ozncz wrtość obliczoną z poniższego wzoru i wyrżoną w mikrometrch (!m), w oprciu o wyniki pomirów profilu chropowtości n długości odcink elementrnego w kierunku linii średniej. Oś X pokryw się z kierunkiem linii średniej oś Y biegnie w kierunku prostopdłym (powiększeni). Krzyw chropowtości jest wyrżon wzorem y=f(x): Przykłd oznczni (rysunek) (Wg normy JIS B 61-1994) Mks. wysokość nierówności Rz Rmx ozncz się jko odległość pomiędzy linią wzniesień linią wgłębień profilu chropowtości mierzoną w kierunku prostopdłym do linii średniej w przedzile odcink elementrnego. Otrzymn wrtość jest wyrżon w mikrometrch (!m). (Uwg) Podczs oznczni Rmx, jko odcinek elementrny przyjmuje się część profilu niezwierjącą wyjątkowo wysokich wzniesień lub wyjątkowo niskich wgłębień (który może być uwżny z wdę). Chropowtość według dziesięciu punktów profilu RZJIS Rz ozncz się jko średnią rytmetyczną wrtości bezwzględnych wysokości pięciu njwyższych wzniesień (Yp) i głębokości pięciu njniższych wgłębień (Yv) profilu chropowtości mierzoną w kierunku prostopdłym do linii średniej, w przedzile odcink elementrnego, wyrżoną w mikrometrch (!m). :Wysokości pięciu njwyższych wzniesień profilu chropowtości w przedzile odcink elementrnego o długości l. :Wysokości pięciu njniższych wgłębień profilu chropowtości w przedzile odcink elementrnego l. CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI y ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY ŚREDNIM ARYTMETYCZNYM ODCHYLENIEM PROFILU CHROPOWATOŚCI (R) A POMIARAMI KONWENCJONALNYMI (DANE PORÓWNAWCZE) Średnie rytmetyczne odchylenie profilu chropowtości Mksymln wysokość nierówności Chropowtość według dziesięciu punktów profilu R Rz RZJIS Szereg Wrtość grnicznej długości fli filtru chropowtości "Cut-off" znormlizowny "c (mm) Szereg znormlizowny.12.8.5s.5z.25.1 s.1 z.25.5.2 s.2 z.1.2.4.8 1.6.8.4 s.8 s 1.6 s 3.2 s 6.3 s.4 z.8 z 1.6 z 3.2 z 6.3 z 3.2 12.5 s 12.5 z 2.5 6.3 25 s 25 z 12.5 25 5 1 8 5 1 2 4 s s s s 5 1 2 4 z z z z Odcinek elementrny dl pomirów Rz RZJIS I (mm).8.25.8 2.5 8 Oznkownie chropowtości ]]]] Porównnie pomiędzy tymi trzem prmetrmi chropowtości przedstwiono dl wygody, nie jest ono dokłdne. R: Odcinek pomirowy dl pomirów Rmx i Rz to odpowiednio 5-krotność wrtości grnicznej długości fli filtru chropowtości "cut-off" i odcink elementrnego. ]]] ]] ] P32
TABELA PORÓWNAWCZA TWARDOŚCI TABELA PORÓWNAWCZA TWARDOŚCI STALI Twrdość Brinell (HB), kulk o średnicy 1mm, ncisk : 3KG Znormlizowny wgłębnik w ksztłcie kulki Kulk z węglik wolfrmu (767) (757) Twrdość Vickers (HV) 94 92 9 88 86 Skl A, ncisk: 6KG, Wgłębnik dimentowy (HRA) 85.6 85.3 85. 84.7 84.4 Twrdość Rockwell (3) Skl B, ncisk: 1KG, 1/16" Frezy kuliste (HRB) Skl C, ncisk: 15KG, Wgłębnik dimentowy (HRC) 68. 67.5 67. 66.4 65.9 Skl D, ncisk: 1KG, Wgłębnik dimentowy (HRD) 76.9 76.5 76.1 75.7 75.3 Twrdość Shore (HS) 97 96 95 93 92 Wytrzymłość n rozciągnie (w przybliżeniu) MP (2) Twrdość Brinell (HB), kulk o średnicy 1mm, ncisk : 3KG Znormlizowny wgłębnik w ksztłcie kulki 429 415 41 388 375 Kulk z węglik wolfrmu 429 415 41 388 375 Twrdość Vickers (HV) 455 44 425 41 396 Skl A, ncisk: 6KG, Wgłębnik dimentowy (HRA) 73.4 72.8 72. 71.4 7.6 Twrdość Rockwell (3) Skl B, ncisk: 1KG, 1/16" Frezy kuliste (HRB) Skl C, ncisk: 15KG, Wgłębnik dimentowy (HRC) 45.7 44.5 43.1 41.8 4.4 Skl D, ncisk: 1KG, Wgłębnik dimentowy (HRD) 59.7 58.8 57.8 56.8 55.7 Twrdość Shore (HS) 61 59 58 56 54 Wytrzymłość n rozciągnie (w przybliżeniu) MP (2) 151 146 139 133 127 (495) (477) (461) 444 (745) (733) (722) (712) (71) (698) (684) (682) (67) (656) (653) (647) (638) 63 627 61 578 555 534 514 495 477 461 444 84 82 8 78 76 74 737 72 7 697 69 68 67 667 677 64 64 615 67 591 579 569 533 547 539 53 528 516 58 58 495 491 491 474 472 472 84.1 83.8 83.4 83. 82.6 82.2 82.2 81.8 81.3 81.2 81.1 8.8 8.6 8.5 8.7 79.8 79.8 79.1 78.8 78.4 78. 77.8 77.1 76.9 76.7 76.4 76.3 75.9 75.6 75.6 75.1 74.9 74.9 74.3 74.2 74.2 65.3 64.7 64. 63.3 62.5 61.8 61.7 61. 6.1 6. 59.7 59.2 58.8 58.7 59.1 57.3 57.3 56. 55.6 54.7 54. 53.5 52.5 52.1 51.6 51.1 51. 5.3 49.6 49.6 48.8 48.5 48.5 47.2 47.1 47.1 74.8 74.3 73.8 73.3 72.6 72.1 72. 71.5 7.8 7.7 7.5 7.1 69.8 69.7 7. 68.7 68.7 67.7 67.4 66.7 66.1 65.8 65. 64.7 64.3 63.9 63.8 63.2 62.7 62.7 61.9 61.7 61.7 61. 6.8 6.8 91 9 88 87 86 84 83 81 8 79 77 75 73 71 7 68 66 65 63 255 215 1985 1915 189 1855 1825 182 178 174 174 168 167 167 1595 1585 1585 363 352 341 331 321 311 32 293 285 277 269 262 255 248 241 235 229 223 217 212 27 21 197 192 187 183 179 174 17 167 163 156 149 143 137 131 126 121 116 111 363 352 341 331 321 311 32 293 285 277 269 262 255 248 241 235 229 223 217 212 27 21 197 192 187 183 179 174 17 167 163 156 149 143 137 131 126 121 116 111 383 372 36 35 339 328 319 39 31 292 284 276 269 261 253 247 241 234 228 222 218 212 27 22 196 192 188 182 178 175 171 163 156 15 143 137 132 127 122 117 7. 69.3 68.7 68.1 67.5 66.9 66.3 65.7 65.3 64.6 64.1 63.6 63. 62.5 61.8 61.4 6.8 (11.) (19.) (18.5) (18.) (17.5) (17.) (16.) (15.5) (14.5) (14.) (13.) (12.) (11.) 1 99. 98.2 97.3 96.4 95.5 94.6 93.8 92.8 91.9 9.7 9. 89. 87.8 86.8 86. 85. 82.9 8.8 78.7 76.4 74. 72. 69.8 67.6 65.7 39.1 37.9 36.6 35.5 34.3 33.1 32.1 3.9 29.9 28.8 27.6 26.6 25.4 24.2 22.8 21.7 2.5 (18.8) (17.5) (16.) (15.2) (13.8) (12.7) (11.5) (1.) (Uwg 1) Powyższ list jest identyczn z listą AMS Metls Hndbook. Wytrzymłość n rozciągnie podno w jednostkch metrycznych twrdość Brinell podno tylko dl zlecnego zkresu. (Uwg 2) 1MP=1N/mm 2 (Uwg 3) Liczby w nwisch okrągłych ( ) są rzdko stosowne i podno je głównie dl celów porównwczych. Listę oprcowno w oprciu o podręcznik JIS Hndbook Steel I. (9.) (8.) (6.4) (5.4) (4.4) (3.3) (.9) 54.6 53.8 52.8 51.9 51. 5. 49.3 48.3 47.6 46.7 45.9 45. 44.2 43.2 42. 41.4 4.5 52 51 5 48 47 46 45 43 41 4 39 38 37 36 35 34 33 32 31 3 29 28 27 26 25 23 22 21 2 19 18 15 122 118 113 195 16 125 15 97 95 925 895 875 85 825 8 785 765 725 75 69 675 655 64 62 615 6 585 57 56 545 525 55 49 46 45 435 415 4 385 TABELA PORÓWNAWCZA TWARDOŚCI P33
P34 > < 3 6 1 14 18 24 3 4 5 65 8 1 12 14 16 18 2 225 25 28 315 355 4 45 5 3 6 1 14 18 24 3 4 5 65 8 1 12 14 16 18 2 225 25 28 315 355 4 45 +18 +14 +188 +14 +28 +15 +22 +15 +244 +16 +27 +17 +28 +18 +31 +19 +32 +2 +36 +22 +38 +24 +42 +26 +44 +28 +47 +31 +525 +34 +565 +38 +65 +42 +69 +48 +75 +54 +83 +6 +91 +68 +11 +76 +19 +84 +85 +6 +1 +7 +116 +8 +138 +95 +162 +11 +182 +12 +192 +13 +214 +14 +224 +15 +257 +17 +267 +18 +3 +2 +31 +21 +33 +23 +355 +24 +375 +26 +395 +28 +43 +3 +46 +33 +5 +36 +54 +4 +595 +44 +635 +48 +1 +6 +118 +7 +138 +8 +165 +95 +194 +11 +22 +12 +23 +13 +26 +14 +27 +15 +31 +17 +32 +18 +36 +2 +37 +21 +39 +23 +425 +24 +445 +26 +465 +28 +51 +3 +54 +33 +59 +36 +63 +4 +69 +44 +73 +48 +34 +2 +48 +3 +62 +4 +77 +5 +98 +65 +119 +8 +146 +1 +174 +12 +28 +145 +242 +17 +271 +19 +299 +21 +327 +23 +45 +2 +6 +3 +76 +4 +93 +5 +117 +65 +142 +8 +174 +1 +27 +12 +245 +145 +285 +17 +32 +19 +35 +21 +385 +23 +24 +14 +32 +2 +4 +25 +5 +32 +61 +4 +75 +5 +9 +6 +17 +72 +125 +85 +146 +1 +162 +11 +182 +125 +198 +135 +6 +2 +78 +3 +98 +4 +12 +5 +149 +65 +18 +8 +22 +1 +26 +12 +35 +145 +355 +17 +4 +19 +44 +21 +48 +23 +28 +14 +38 +2 +47 +25 +59 +32 +73 +4 +89 +5 +16 +6 +126 +72 +148 +85 +172 +1 +191 +11 +214 +125 +232 +135 +39 +14 +5 +2 +61 +25 +75 +32 +92 +4 +112 +5 +134 +6 +159 +72 +185 +85 +215 +1 +24 +11 +265 +125 +29 +135 +12 +6 +18 +1 +22 +13 +27 +16 +33 +2 +41 +25 +49 +3 +58 +36 +68 +43 +79 +5 +88 +56 +98 +62 +18 +68 +16 +6 +22 +1 +28 +13 +34 +16 +41 +2 +5 +25 +6 +3 +71 +36 +83 +43 +96 +5 +18 +56 +119 +62 +131 +68 +2 +6 +28 +1 +35 +13 +43 +16 +53 +2 +64 +25 +76 +3 +9 +36 +16 +43 +122 +5 +137 +56 +151 +62 +165 +68 +8 +2 +12 +4 +14 +5 +17 +6 +2 +7 +25 +9 +29 +1 +34 +12 +39 +14 +44 +15 +49 +17 +54 +18 +6 +2 +12 +2 +16 +4 +2 +5 +24 +6 +28 +7 +34 +9 +4 +1 +47 +12 +54 +14 +61 +15 +69 +17 +75 +18 +83 +2 +6 +8 +9 +11 +13 +16 +19 +22 +25 +29 +32 +36 +4 +1 +12 +15 +18 +21 +25 +3 +35 +4 +46 +52 +57 +63 B1 C9 C1 D8 D9 D1 E7 E8 E9 F6 F7 F8 G7 G6 H6 H7 POLA TOLERANCJI OTWORÓW Odchyłki wymirów nominlnych otworów dl poszczególnych kls tolerncji Wymir nominlny (mm) (Uwg) Wrtości podne u góry odpowiedniego pol oznczją odchyłkę górną wrtości podne u dołu oznczją odchyłkę dolną. POLA TOLERANCJI OTWORÓW
Jednostk :!m Odchyłki wymirów nominlnych otworów dl poszczególnych kls tolerncji H8 H9 H1 JS6 JS7 K6 K7 M6 M7 N6 N7 P6 P7 R7 S7 T7 U7 X7 +14 +18 +22 +27 +33 +39 +46 +54 +63 +72 +81 +89 +97 +25 +3 +36 +43 +52 +62 +74 +87 +1 +115 +13 +14 +155 +4 +48 +58 +7 +84 +1 +12 +14 +16 +185 +21 +23 +25 ±3 ±4 ±4.5 ±5.5 ±6.5 ±8 ±9.5 ±11 ±12.5 ±14.5 ±16 ±18 ±2 ±5 ±6 ±7 ±9 ±1 ±12 ±15 ±17 ±2 ±23 ±26 ±28 ±31 6 +2 6 +2 7 +2 9 +2 11 +3 13 +4 15 +4 18 +4 21 +5 24 +5 27 +7 29 +8 32 1 +3 9 +5 1 +6 12 +6 15 +7 18 +9 21 +1 25 +12 28 +13 33 +16 36 +17 4 +18 45 2 8 1 9 3 12 4 15 4 17 4 2 5 24 6 28 8 33 8 37 9 41 1 46 1 5 2 12 12 15 18 21 25 3 35 4 46 52 57 63 4 1 5 13 7 16 9 2 11 24 12 28 14 33 16 38 2 45 22 51 25 57 26 62 27 67 4 14 4 16 4 19 5 23 7 28 8 33 9 39 1 45 12 52 14 6 14 66 16 73 17 8 6 12 9 17 12 21 15 26 18 31 21 37 26 45 3 52 36 61 41 7 47 79 51 87 55 95 6 16 8 2 9 24 11 29 14 35 17 42 21 51 24 59 28 68 33 79 36 88 41 98 45 18 1 2 11 23 13 28 16 34 2 41 25 5 3 6 32 62 38 73 41 76 48 88 5 9 53 93 6 16 63 19 67 113 74 126 78 13 87 144 93 15 13 166 19 172 14 24 15 27 17 32 21 39 27 48 34 59 42 72 48 78 58 93 66 11 77 117 85 125 93 133 15 151 113 159 123 169 33 54 39 64 45 7 55 85 64 94 78 113 91 126 17 147 119 159 131 171 18 28 19 31 22 37 26 44 33 54 4 61 51 76 61 86 76 16 91 121 111 146 131 166 2 3 24 36 28 43 33 51 38 56 46 67 56 77 POLA TOLERANCJI OTWORÓW P35
POLA TOLERANCJI WAŁKÓW Wymir nominlny (mm) Odchyłki wymirów nominlnych włków dl poszczególnych kls tolerncji > < 3 3 6 6 1 b9 c9 d8 d9 e7 e8 e9 f6 f7 f8 g5 g6 h5 h6 h7 14 165 14 17 15 186 6 85 7 1 8 116 2 34 3 48 4 62 2 45 3 6 4 76 14 24 2 32 25 4 14 28 2 38 25 47 14 39 2 5 25 61 6 12 1 18 13 22 6 16 1 22 13 28 6 2 1 28 13 35 2 6 4 9 5 11 2 8 4 12 5 14 4 5 6 6 8 9 1 12 15 1 14 14 18 15 193 95 138 5 77 5 93 32 5 32 59 32 75 16 27 16 34 16 43 6 14 6 17 8 11 18 18 24 24 3 16 212 11 162 65 98 65 117 4 61 4 73 4 92 2 33 2 41 2 53 7 16 7 2 9 13 21 POLA TOLERANCJI WAŁKÓW 3 4 5 65 8 1 12 14 16 18 2 225 25 28 315 355 4 45 4 5 65 8 1 12 14 16 18 2 225 25 28 315 355 4 45 5 17 232 18 242 19 264 2 274 22 37 24 327 26 36 28 38 31 41 34 455 38 495 42 535 48 61 54 67 6 74 68 82 76 915 84 995 12 182 13 192 14 214 15 224 17 257 18 267 2 3 21 31 23 33 24 355 26 375 28 395 3 43 33 46 36 5 4 54 44 595 48 635 8 119 1 146 12 174 145 28 17 242 19 271 21 299 23 327 8 142 1 174 12 27 145 245 17 285 19 32 21 35 23 385 5 75 6 9 72 17 85 125 1 146 11 162 125 182 135 198 5 89 6 16 72 126 85 148 1 172 11 191 125 214 135 232 5 112 6 134 72 159 85 185 1 215 11 24 125 265 135 29 25 41 3 49 36 58 43 68 5 79 56 88 62 98 68 18 25 5 3 6 36 71 43 83 5 96 56 18 62 119 68 131 25 64 3 76 36 9 43 16 5 122 56 137 62 151 68 165 (Uwg) Wrtości podne u góry odpowiedniego pol oznczją odchyłkę górną wrtości podne u dołu oznczją odchyłkę dolną. 9 2 1 23 12 27 14 32 15 35 17 4 18 43 2 47 9 25 1 29 12 34 14 39 15 44 17 49 18 54 2 6 11 13 15 18 2 23 25 27 16 19 22 25 29 32 36 4 25 3 35 4 46 52 57 63 P36
Jednostk :!m Odchyłki wymirów nominlnych włków dl poszczególnych kls tolerncji h8 h9 js5 js6 js7 k5 k6 m5 m6 n6 p6 r6 s6 t6 u6 x6 14 18 22 27 33 39 46 54 63 72 81 89 97 25 3 36 43 52 62 74 87 1 115 13 14 155 ±2 ±2.5 ±3 ±4 ±4.5 ±5.5 ±6.5 ±7.5 ±9 ±1 ±11.5 ±12.5 ±13.5 ±3 ±4 ±4.5 ±5.5 ±6.5 ±8 ±9.5 ±11 ±12.5 ±14.5 ±16 ±18 ±2 ±5 ±6 ±7 ±9 ±1 ±12 ±15 ±17 ±2 ±23 ±26 ±28 ±31 +4 +6 +1 +7 +1 +9 +1 +11 +2 +13 +2 +15 +2 +18 +3 +21 +3 +24 +4 +27 +4 +29 +4 +32 +5 +6 +9 +1 +1 +1 +12 +1 +15 +2 +18 +2 +21 +2 +25 +3 +28 +3 +33 +4 +36 +4 +4 +4 +45 +5 +6 +2 +9 +4 +12 +6 +15 +7 +17 +8 +2 +9 +24 +11 +28 +13 +33 +15 +37 +17 +43 +2 +46 +21 +5 +23 +8 +2 +12 +4 +15 +6 +18 +7 +21 +8 +25 +9 +3 +11 +35 +13 +4 +15 +46 +17 +52 +2 +57 +21 +63 +23 +1 +4 +16 +8 +19 +1 +23 +12 +28 +15 +33 +17 +39 +2 +45 +23 +52 +27 +6 +31 +66 +34 +73 +37 +8 +4 +12 +6 +2 +12 +24 +15 +29 +18 +35 +22 +42 +26 +51 +32 +59 +37 +68 +43 +79 +5 +88 +56 +98 +62 +18 +68 +16 +1 +23 +15 +28 +19 +34 +23 +41 +28 +5 +34 +6 +41 +62 +43 +73 +51 +76 +54 +88 +63 +9 +65 +93 +68 +16 +77 +19 +8 +113 +84 +126 +94 +13 +98 +144 +18 +15 +114 +166 +126 +172 +132 +2 +14 +27 +19 +32 +23 +39 +28 +48 +35 +59 +43 +72 +53 +78 +59 +93 +71 +11 +79 +117 +92 +125 +1 +133 +18 +151 +122 +159 +13 +169 +14 +54 +41 +64 +48 +7 +54 +85 +66 +94 +75 +113 +91 +126 +14 +147 +122 +159 +134 +171 +146 +24 +18 +31 +23 +37 +28 +44 +33 +54 +41 +61 +48 +76 +6 +86 +7 +16 +87 +121 +12 +146 +124 +166 +144 +26 +2 +36 +28 +43 +34 +51 +4 +56 +45 +67 +54 +77 +64 POLA TOLERANCJI WAŁKÓW P37
ŚREDNICE WIERTEŁ POD GWINT ŚREDNICE WIERTEŁ POD GWINT Gwint metryczny Gwint metryczny zwykły (grubozwojny) drobnozwojny Wymir nominlny Średnic wiertł Średnic wiertł Średnic wiertł Średnic wiertł Wymir nominlny Wymir nominlny Wymir nominlny HSS Węglik spiekny HSS Węglik spiekny HSS Węglik spiekny HSS Węglik spiekny M1.25.75 M1.1.25.85 M1.2.25.95 M1.4.3 1.1 M1.6.35 1.25 M1.7.35 1.35 M1.8.35 1.45 M2.4 1.6 M2.2.45 1.75 M2.3.4 1.9 M2.5.45 2.1 M2.6.45 2.15 M3.5 2.5 M3.5.6 2.9 M4.7 3.3 M4.5.75 3.8 M5.8 4.2 M6 1. 5. M7 1. 6. M8 1.25 6.8 M9 1.25 7.8 M1 1.5 8.5 M11 1.5 9.5 M12 1.75 1.3 M14 2. 12. M16 2. 14. M18 2.5 15.5 M2 2.5 17.5 M22 2.5 19.5 M24 3. 21. M27 3. 24. M3 3.5 26.5 M33 3.5 29.5 M36 4. 32. M39 4. 35. M42 4.5 37.5 M45 4.5 4.5 M48 5. 43..75.85.95 1.1 1.3 1.4 1.5 1.65 1.8 1.95 2.15 2.2 2.55 2.95 3.4 3.9 4.3 5.1 6.1 6.9 7.9 8.7 9.7 1.5 12.2 14.2 15.7 17.7 19.7 M1.2.8 M1.1.2.9 M1.2.2 1. M1.4.2 1.2 M1.6.2 1.4 M1.8.2 1.6 M2.25 1.75 M2.2.25 1.95 M2.5.35 2.2 M3.35 2.7 M3.5.35 3.2 M4.5 3.5 M4.5.5 4. M5.5 4.5 M5.5.5 5. M6.75 5.3 M7.75 6.3 M8 1. 7. M8.75 7.3 M9 1. 8. M9.75 8.3 M1 1.25 8.8 M1 1. 9. M1.75 9.3 M11 1. 1. M11.75 1.3 M12 1.5 1.5 M12 1.25 1.8 M12 1. 11. M14 1.5 12.5 M14 1. 13. M15 1.5 13.5 M15 1. 14. M16 1.5 14.5 M16 1. 15. M17 1.5 15.5 M17 1. 16. M18 2. 16. M18 1.5 16.5 M18 1. 17..8.9 1. 1.2 1.4 1.6 1.75 2. 2.2 2.7 3.2 3.55 4.5 4.55 5.5 5.35 6.35 7.1 7.35 8.1 8.35 8.9 9.1 9.35 1.1 1.3 1.7 1.9 11.1 12.7 13.1 13.7 14.1 14.7 15.1 15.7 16.1 16.3 16.7 17.1 M2 2. M2 1.5 M2 1. M22 2. M22 1.5 18. 18.5 19. 2. 2.5 18.3 18.7 19.1 M42 3. M42 2. M42 1.5 M45 4. M45 3. 39. 4. 4.5 41. 42. M22 1. M24 2. M24 1.5 M24 1. M25 2. M25 1.5 M25 1. M26 1.5 M27 2. M27 1.5 21. 22. 22.5 23. 23. 23.5 24. 24.5 25. 25.5 M45 2. M45 1.5 M48 4. M48 3. M48 2. M48 1.5 M5 3. M5 2. M5 1.5 43. 43.5 44. 45. 46. 46.5 47. 48. 48.5 M27 1. M28 2. M28 1.5 M28 1. M3 3. 26. 26. 26.5 27. 27. M3 2. M3 1.5 M3 1. M32 2. M32 1.5 28. 28.5 29. 3. 3.5 M33 3. M33 2. M33 1.5 M35 1.5 M36 3. 3. 31. 31.5 33.5 33. M36 2. M36 1.5 M38 1.5 M39 3. M39 2. 34. 34.5 36.5 36. 37. M39 1.5 M4 3. M4 2. M4 1.5 M42 4. 37.5 37. 38. 38.5 38. (Uwg) Wymiry otworów nleży mierzyć, poniewż dokłdność wierconego otworu może ulec zminie zleżnie od prmetrów wierceni i jeśli okżą się niewłściwe pod gwint, nleży odpowiednio dobrć średnicę wiertł. P38
WYMIARY GNIAZD ŚRUB IMBUSOWYCH MIĘDZYNARODOWY UKŁAD JEDNOSTEK MIARY WYMIARY POGŁĘBIEŃ NA ŚRUBY IMBUSOWE I OTWORÓW NA ŚRUBĘ Jednostk : mm ød' ød Średnic nominln gwintu d d1 d' D D' H H' H" 1 1 1-5 9.8665 M3 3 3.4 5.5 6.5 3 2.7 3.3 M4 4 4.5 7 8 4 3.6 4.4 M5 5 5.5 8.5 9.5 5 4.6 5.4 1 1 1-3 1 1 3 1 1 1 6 1 1 3 1 1 5 1 1 2 9.8665 1 4 9.8665 1 1.1325 1 5 1.1325 1 2 9.8665 9.8665 1-3 1.33322 1 2 1.33322 1-1 (Uwg) 1P=1N/m 2 M6 M8 M1 M12 6 6.6 1 11 6 5.5 8 9 13 14 8 7.4 1 11 16 17.5 1 9.2 6.5 8.6 1.8 1 1 5 1 9.8665 1 5 1 1-6 1 1-3 1 1 1-1 9.8665 1-2 1.1325 1-1 9.8665 1-6 1.33322 1-4 12 14 18 2 12 11 13 M14 M16 M18 M2 M22 M24 M27 14 16 21 23 14 16 18 24 26 16 18 2 27 29 18 2 22 3 32 2 22 24 33 35 22 24 26 36 39 24 12.8 14.5 16.5 18.5 2.5 22.5 15.2 17.5 19.5 21.5 23.5 25.5 MIĘDZYNARODOWY UKŁAD JEDNOSTEK MIARY ytabela PRZELICZENIOWA JEDNOSTEK MIARY do łtwiejszego przeliczni n jednostki SI (czcionką pogrubioną zznczono jednostki SI) Ciśnienie Sił P kp MP br kgf/cm 2 tm mmh2o N dyn kgf Prc / Energi / Ciepło 1 1-5 1 1-2 1 1 1 9.8665 1-1 1.1325 9.8665 1-5 1.33322 1-3 1.1972 1-1 1.1972 1-6 1 27 3 4 43 27 25 29 M3 3 33 45 48 3 28 32 1.1972 1-5 9.86923 1-6 1.1972 1-2 9.86923 1-3 1.1972 1 9.86923 1.1972 9.86923 1-1 1 9.67841 1-1 1.3323 1 1 1-4 9.67841 1-5 1.35951 1-3 1.31579 1-3 Nprężenie ød' ød1 ød' ød ød' ød1 1.1972 1-1 1.1972 1 2 1.1972 1 5 1.1972 1 4 1 1 4 1.3323 1 4 1 1.35951 1 d d H H" H' H mmhg lub Torr 7.562 1-3 7.562 7.562 1 3 7.562 1 2 7.35559 1 2 7.6 1 2 7.35559 1-2 1 P MP lub N/mm 2 kgf/mm 2 kgf/cm 2 1 1 1-6 1.1972 1-7 1.1972 1-5 1 1 6 1 1.1972 1-1 1.1972 1 9.8665 1 6 9.8665 1 1 1 2 9.8665 1 4 9.8665 1-2 1 1-2 1 (Uwg) 1P=1N/m 2 Moc (Strumień energii / Siłą npędow) / Strumień ciepł J kw h kgf m kcl W kgf m/s PS kcl/h 1 2.77778 1-7 1.1972 1-1 2.38889 1-4 1 1.1972 1-1 1.35962 1-3 8.6 1-1 3.6 1 6 1 3.6798 1 5 8.6 1 2 9.8665 1 1.33333 1-2 8.43371 9.8665 2.7247 1-6 1 2.3427 1-3 7.355 1 2 7.5 1 1 6.32529 1 2 4.1865 1 3 1.16279 1-3 4.26858 1 2 1 1.16279 1.18572 1-1 1.5895 1-3 1 (Uwg) 1J=1W s, 1J=1N m (Uwg) 1W=1J/s, PS:Koń mechniczny (frncuski) 1cl=4.1865J 1PS=.7355kW (Według obowiązującej stwy i wgch i mirch) 1cl=4.1865J (Według obowiązującej stwy i wgch i mirch) WYMIARY GNIAZD ŚRUB IMBUSOWYCH MIĘDZYNARODOWY UKŁAD JEDNOSTEK MIARY P39
ZUŻYCIE I USZKODZENIA NARZĘDZI PRZYCZYNY I ZALECENIA Zużycie ścierne n powierzchni przyłożeni Ksztłt uszkodzeni nrzędzi Przyczyn Mterił nrzędzi jest z miękki. Zbyt wysok prędkość skrwni. Z mły kąt przyłożeni. Posuw jest z mły. Zleceni Wybrć gtunek o wyższej odporności n ściernie. Zmniejszyć prędkość skrwni. Zwiększyć kąt przyłożeni. Zwiększenie posuwu. Krtery Mterił nrzędzi jest z miękki. Zbyt wysok prędkość skrwni. Posuw jest z duży. Wybrć gtunek o wyższej odporności n ściernie. Zmniejszyć prędkość skrwni. Zmniejszyć posuw. Wykruszeni Pęknięci Nrzędzie jest z twrde. Posuw jest z duży. Zbyt mł wytrzymłość krwędzi skrwjącej. Brk sztywności chwytu, oprwki. Nrzędzie jest z twrde. Posuw jest z duży. Zbyt mł wytrzymłość krwędzi skrwjącej. Brk sztywności chwytu, oprwki. Wybrć gtunek o wyższej ciągliwości. Zmniejszyć posuw. Zwiększyć zszlifownie. (zokrąglenie zstąpić fzką.) Użyć nrzędzi o większej średnicy chwytu. Wybrć gtunek o wyższej ciągliwości. Zmniejszyć posuw. Zwiększyć zszlifownie. (zokrąglenie zstąpić fzką.) Użyć nrzędzi o większej średnicy chwytu. Odksztłceni plstyczne Mterił nrzędzi jest z miękki. Zbyt wysok prędkość skrwni. Zbyt duż głębokość skrwni i zbyt duży posuw. Zbyt wysok tempertur podczs obróbki. Wybrć gtunek o wyższej odporności n ściernie. Zmniejszyć prędkość skrwni. Zmniejszyć głębokość skrwni i posuw. Wybrć gtunek o większej przewodności cieplnej. ZUŻYCIE I USZKODZENIA NARZĘDZI Tworzenie się nrostu Pęknięci cieplne Tworzenie się krbów Odpryski pokryci i podłoż z węglik spieknego Z nisk prędkość skrwni. Nieostr krwędź skrwjąc. Nieodpowiedni gtunek mteriłu. Rozszerznie się lub skurcz cieplny krwędzi skrwjącej. Nrzędzie jest z twrde. Szczególnie podczs frezowni. Powierzchnie twrde, np. nieobrbine, hrtowne lub utwrdzne, obróbk wrstwy hrtownej. Trcie spowodowne przez gromdzący się nrost. (Przyczyn: niewielkie drgni) Stopienie i nrost n krwędzi skrwjącej. Złe odprowdznie wiór. Zwiększyć prędkość skrwni. (Dl stli Ck45 wg DIN prędkość skrwni wynosi 8m/min). Zwiększyć kąt ntrci. Wybrć gtunek o młym pokrewieństwie. (węglik pokrywny, Cermetl) Obróbk bez chłodzeni (n sucho). (w przypdku obróbki z chłodzeniem podwć chłodziwo w sposób ciągły) Wybrć gtunek o wyższej ciągliwości. Wybrć gtunek o wyższej odporności n ściernie. Zwiększyć kąt ntrci, by zwiększyć ostrość krwędzi. Zwiększyć kąt ntrci, by zwiększyć ostrość krwędzi. Powiększyć kieszeń wiórową. Pęknięci n powierzchni przyłożeni Uszkodzenie dotyczy nrzędzi z mteriłów polikrystlicznych Uszkodzenie wskutek zbyt młej wytrzymłości krzywoliniowej krwędzi skrwjącej. Zwiększyć zszlifownie. Wybrć gtunek o wyższej ciągliwości. Pęknięci n krwędzich Uszkodzenie dotyczy nrzędzi z mteriłów polikrystlicznych Mterił nrzędzi jest z miękki. Zbyt duże opory skrwni, powodujące wytwrznie się dużych ilości ciepł. Zmniejszyć zszlifownie. Wybrć gtunek o wyższej odporności n ściernie. P4