RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 285736 (22) Data zgłoszenia: 20.06.1990 (19) PL (11) 162368 (13) B2 (51) IntCl5: A01D 46/00 (54) Kombajn do zbioru ow oców jagodow ych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 25.03.1991 BUP 06/91 (73)Uprawniony z patentu: Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Skierniewice, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.10.1993 WUP 10/93 (72) Twórcy wynalazku: Zdzisław Salamon, Skierniewice, PL Bronisław Matyszewski, Wólka Krasnowska, PL Zdzisław Cianciara, Skierniewice, PL Paweł Wawrzyńczak, Skierniewice, PL PL 162368 B2 Kombajn do zbioru owoców jagodowych, zwłaszcza porzeczek i agrestu, zbierający owoce z połowy rzędu (57) krzewów podczas Jednego roboczego przejazdu, złożony z ram y głównej wspartej n a osi kói jezdnych i belce zaczepowej, członu o kształcie otwartego trapezoidu. podwieszonego n a cięgnach sztywnych, sprężynie i elastycznym cięgnie, zawiasowo połączonego z członem o kształcie otwartego trapezoidu podbieraka pędów krzewów i zaopatrzonego w podpierającą płozę, przenośnika poprzecznego, przenośnika wzdłużnego, wentylatora z koszem zsypowym, zespołu otrząsaczy skojarzonych funkcjonalnie z rusztem dolnym i górnym rozdzielacza krzewów, a także zespołu przekładni kątowych, pasowych, łańcuchowych, wałków przegubowych i przegub o w o -telesk o p o w y ch, tw orzących łącznie układ napędu, znamienny tym, że człon (5) o kształcie otwartego trapezoidu podparty je st drążkiem (10) o regulowanej d łu g o ści i osi rów noległej do osi podłużnej kombajnu, w ahliwie zamocowanym jednym końcem do ramy głównej (1), a podbierak (11) podparty je st od dołu sprężynowym, odciążającym mechanizmem (13), zaś rynna (15), stanow iąca dolną część obudowy przenośnika poprzecznego (14), zakończona jest elementem o kształcie połowy powierzchni stożka, natom iast rozdzielacz (23) Krzewów mocowany j est przesuwnie, w pionie, do członu (5) poprzez uchwyty (22) i posiada dziób (24) o regulowanym wychyleniu w płaszczyźnie poziomej, a dolne grzebienie otrząsaczy (16) i (17) zaopatrzone są w wymienne tarcze (21), zaś dolne widełki rusztu (19) połączone są zastaw ką (20) o długości równej szerokości przenośnika poprzecznego (14), przy tym pomiędzy ele Fig. 1
Kombajn do zbioru owoców jagodowych Zastrzeżenie patentowe Kombajn do zbioru owoców jagodowych, zwłaszcza porzeczek i agrestu, zbierający owoce z połowy rzędu krzewów podczas jednego roboczego przejazdu, złożony z ramy głównej wspartej na osi kół jezdnych i belce zaczepowej, członu o kształcie otwartego trapezoidu, podwieszonego na cięgnach sztywnych, sprężynie i elastycznym cięgnie, zawiasowo połączonego z członem o kształcie otwartego trapezoidu podbieraka pędów krzewów i zaopatrzonego w podpierającą płozę, przenośnika poprzecznego, przenośnika wzdłużnego, wentylatora z koszem zsypowym, zespołu otrząsaczy skojarzonych funkcjonalnie z rusztem dolnym i górnym rozdzielacza krzewów, a także zespołu przekładni kątowych, pasowych, łańcuchowych, wałków przegubowych i przegubowo-teleskopowych, tworzących łącznie układ napędu, znamienny tym, że człon (5) o kształcie otwartego trapezoidu podparty jest drążkiem (10) o regulowanej długości i osi równoległej do osi podłużnej kombajnu, wahliwie zamocowanym jednym końcem do ramy głównej (1), a podbierak (11) podparty jest od dołu sprężynowym, odciążającym mechanizmem (13), zaś rynna (15), stanowiąca dolną część obudowy przenośnika poprzecznego (14), zakończona jest elementem o kształcie połowy powierzchni stożka, natomiast rozdzielacz (23) krzewów mocowany jest przesuwnie, w pionie, do członu (5) poprzez uchwyty (22) i posiada dziób (24) o regulowanym wychyleniu w płaszczyźnie poziomej, a dolne grzebienie otrząsaczy (16) i (17) zaopatrzone są w wymienne tarcze (21), zaś dolne widełki rusztu (19) połączone są zastawką (20) o długości równej szerokości przenośnika poprzecznego (14), przy tym pomiędzy elementem spinającym (55), do którego przymocowane są końcówki rur rusztu dolnego (18), a krawędzią górną dolnego ramienia członu (5), od strony kół jezdnych (3), rozpięta jest trójkątna, elastyczna osłona (54), a człon (5) posiada zamocowane do swych pionowych odcinków górnych ramion rurowe elementy odpychające (57) pędy nie otrząsanej części krzewów podczas roboczego przejazdu, przy czym zewnętrzny obrys elementów (57) leży w pochylonej do podłoża płaszczyźnie, a one same tworzą ograniczoną przestrzeń, która obejmuje od góry górne, prętowe palce otrząsające (53) dolnych grzebieni otrząsaczy (16) i (17), uniemożliwiając ich kontakt z pędami nie otrząsanej części krzewów, przy czym dolne grzebienie otrząsaczy (16) i (17) zamontowane są w najniższym położeniu uwarunkowanym zataczaniem przez prętowe palce (53) łuków w najbliższym sąsiedztwie wałka przewijającego (58) przenośnika poprzecznego (14), a mechanizmy robocze kombajnu napędzane są od wałka odbioru mocy ciągnika poprzez wał przegubowo-teleskopowy (35) i (36) i kątową przekładnię zębatą (37), przy czym otrząsacze (16) i (17) napędzane są od przekładni (37) poprzez przekładnie pasowe (38) i (40) oraz sprzęgła tłumiące drgania (39) i (41), zaś wirnik wentylatora (28) napędzany jest od przekładni (37) poprzez wał przegubowy (42), kątową przekładnię zębatą (43) i przekładnię pasową (44), a ponadto wałek napędowy (45) taśmy przenośnika (25) napędzany jest od przekładni (43) poprzez przekładnie pasowe (46) i (47), zaś wałek napędowy (48) taśmy przenośnika (14) napędzany jest od przekładni (37) poprzez przekładnię pasową (49), wał przegubowy (50) z przegubami elastycznymi oraz przekładnię (52) łańcuchową, zmieniającą kierunek obrotów. * * * Przedmiotem wynalazku jest kombajn do zbioru owoców jagodowych, zwłaszcza porzeczek i agrestu, zaczepiany do ciągników rolniczych, zbierający owoce z połowy rzędu krzewów podczas jednego roboczego przejazdu. Znana jest maszyna do zbioru owoców jagodowych zaczepiana do ciągnika rolniczego, chroniona prawem ochronnym nr 40 401, złożona z ramy głównej, wspartej na dwóch kołach jezdnych, do której podwieszony jest człon o kształcie otwartego trapezoidu za pomocą dwóch sztywnych wieszaków, dwóch sprężyn śrubowych i elastycznego cięgna doczepionego do
162 368 3 tłoczyska hydraulicznego siłownika, który zamocowany jest do ramy głównej i służy jednocześnie do wynoszenia członu o kształcie otwartego trapezoidu w położenie transportowe. W członie tym ułożyskowane są pochyło dwa otrząsacze, których prętowe palce są funkcjonalnie skojarzone z rusztami dolnym i górnym, w jakie maszyna jest wyposażona. Maszyna posiada także przenośnik poprzeczny, usytuowany pochyło i równolegle do osi otrząsaczy, a także przenośnik wzdłużny na końcu którego umieszczony jest kosz zsypowy, nad którym zamocowany jest wentylator, zakończony kanałem do odprowadzania zanieczyszczeń. W skrajnej części członu o kształcie otwartego trapezoidu zamocowane są dwie tuleje z mechanizmem śrubowym, a do tulei przytwierdzony jest rozdzielacz zakończony dziobem. Napęd otrząsaczy realizowany jest od głównego wałka kolejno za pomocą pasowej przekładni, wału przegubowego, kątowych przekładni sprzęgieł. Napęd na przenośnik wzdłużny przekazywany jest z wałka głównego poprzez przekładnię pasową i przekładnię zębatą kątową, a przenośnik poprzeczny napędzany jest od głównego wałka przekładnią pasową, wałkiem sztywnym i kątową przekładnią zębatą. Znana maszyna do zbioru owoców jagodowych z połowy rzędu podczas jednego przejazdu roboczego nie jest przystosowana do zbioru owoców z krzewów agrestu, które są znacznie niższe od krzewów porzeczek, a także krzewów porzeczek o zróżnicowanej wysokości, jak ma to miejsce na planatcjach dwurocznych i starszych, gdzie występują krzewy rozrośnięte i wysokie, czy też o średniej wysokości, ale większej od wysokości krzewów agrestu. To nieprzystosowanie maszyny do różnych warunków na plantacjach prowadzi przy jej użytkowaniu do strat w zbiorach względnie zbiór podraża, gdy mechaniczny zbiór poprawia się zbiorem ręcznym. Celem wynalazku jest wyeliminowanie skutków nieprzystosowania znanej maszyny do zbioru owoców jagodowych z połowy rzędu krzewów o różnej wysokości, a także poprawienie jakości napędu zespołów maszyny. Kombajn według wynalazku charakteryzuje się tym, że człon o kształcie otwartego trapezoidu podparty jest drążkiem o regulowanej długości i osi równoległej do osi podłużnej kombajnu, wahliwie zamocowanym jednym końcem do ramy głównej, a podbierak pędów krzewów podparty jest od dołu sprężynowym mechanizmem odciążającym, zaś rynna stanowiąca dolne zakończenie obudowy przenośnika poprzecznego posiada od przodu element o kształcie połowy powierzchni stożka, natomiast rozdzielacz krzewów mocowany jest przesuwnie w pionie do członu o kształcie otwartego trapezoidu poprzez uchwyty i posiada dziób o regulowanym wychyleniu w płaszczyźnie poziomej, a dolne grzebienie otrząsaczy zaopatrzone są w wymienne tarcze, zaś dolne widełki górnego rusztu połączone są zastawką o długości równej szerokości przenośnika poprzecznego, a przy tym pomiędzy elementem spinającym, do którego przymocowane są końcówki rur rusztu dolnego, a krawędzią górną dolnego ramienia członu o kształcie otwartego trapezoidu, od strony kół jezdnych, zamocowana jest trójkątna, elastyczna osłona, zaś człon o kształcie otwartego trapezoidu posiada zamocowane do swych pionowych odcinków górnych ramion rurowe elementy odpychające pędy nie otrząsanej części krzewów podczas roboczego przejazdu, przy czym zewnętrzny obrys rurowych elementów odpychających leży w pochylonej do podłoża płaszczyźnie, a one same tworzą ograniczoną przestrzeń, która od góry obejmuje górne, prętowe palce otrząsające dolnych grzebieni otrząsających uniemożliwiając ich kontakt z pędami nie otrząsanej części krzewów podczas roboczego przejazdu, przy czym dolne grzebienie otrząsaczy zamontowane są w najniższym położeniu, uwarunkowanym zataczaniem przez prętowe palce łuków w najbliższym sąsiedztwie wałka przewijającego przenośnika poprzecznego, a mechanizmy robocze komabjnu są napędzane od wałka odbioru mocy ciągnika poprzez wał przegubowo-teleskopowy i kątową przekładnię zębatą, przy czym otrząsacze napędzane są od niej poprzez przekładnie pasowe i sprzęgła tłumiące drgania, zaś wirnik wentylatora napędzany jest od przekładni kątowej zębatej poprzez wał przegubowy, drugą przekładnię kątową i przekładnię pasową, a przy tym wałek napędowy taśmy przenośnika wzdłużnego napędzany jest od drugiej przekładni kątowej zębatej poprzez dwie kolejne przekładnie pasowe, a wałek napędowy taśmy przenośnika poprzecznego napędzany jest od przekładni zębatej poprzez przekładnię pasową, wał przegubowy z elastycznymi przegubami i przekładnię łańcuchową. Kombajn według wynalazku umożliwia zbiór z krzewów o różnej wysokości dzięki przesuwnie, w pionie, mocowanemu rozdzielaczowi krzewów, zaś dzięki możliwie najniżej
4 162 368 zamontowanym ostatnim grzebieniom otrząsaczy można zbierać owoce w dolnych partiach krzewów, co zwiększa uzysk owoców, a z kolei dzięki rurowym elementom odpychającym nie otrząsaną część krzewów podczas roboczego przejazdu nie ponosi się dodatkowych strat zbioru, bowiem bez tych odpychających elementów otrząsane częściowo z drugiej części krzewów owoce nie trafiałyby na przenośnik poprzeczny. Dzięki właśnie rurowym elementom odpychającym prętowe palce otrząsające najniżej usytuowanych grzebieni otrząsających nie mają kontaktu z pędami tej strony krzewów, która podczas przejazdu roboczego nie powinna być otrząsana. Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia kombajn w widoku z boku, fig. 2 przedstawia kombajn w przekroju poprzecznym A-A z fig. 1, fig. 3 przedstawia kombajn w przekroju wzdłużnym B-B z fig. 2, fig. 4 przedstawia szczegół "A" z fig. 2, przedstawiający dwa najniżej osadzone grzebienie otrząsające i rozdzielacz, fig. 5 przedstawia widok od dołu przenośnika poprzecznego z podbierakiem oraz z drążkiem wsporczym i sprężynowym mechanizmem odciążającym, a fig. 6 przedstawia schemat przeniesienia napędów mechanizmów roboczych. Główna rama 1 kombajnu wsparta jest na tylnej osi 2 kół jezdnych 3 oraz na belce zaczepowej 4. Do ramy 1 podwieszony jest człon 5 o kształcie otwartego trapezoidu za pomocą dwóch wieszaków 6, sprężyny śrubowej 7 i elastycznego cięgna 8. Cięgno 8 służy także do wynoszenia w położenie transportowe całego układu podbierająco-zbierającego przy pomocy dźwigni 9. Od dołu człon 5 podparty jest drążkiem 10 o regulowanej długości. W przedniej, skrajnej części do członu 5 zamocowany jest zawiasowo podbierak 11 pędów krzewów, którego dziób podparty jest na płozie 12. Podbierak 11 od dołu podparty jest sprężynowym mechanizmem odciążającym 13. Dolny koniec poprzecznego przenośnika 14 zakończony jest rynną 15, stanowiącą dolną część jego obudowy i zakończoną elementem o kształcie połowy powierzchni stożka. W członie 5 ułożyskowane są pochyło i równolegle do przenośnika 14, otrząsacze 16 i 17, których prętowe palce 53 są skojarzone funkcjonalnie z rusztem dolnym 18 i górnym 19. Dolny element rusztu górnego 19 jest wypełniony zastawką 20 o długości równej szerokości przenośnika poprzecznego 14. Człon 5, od strony kół jezdnych 3, posiada element spinający 55 - do osadzenia końcówek rur rusztu dolnego 18 - mocowany do zwornika 56 i do dolnego ramienia członu 5. Przestrzeń pomiędzy elementem 55 a dolnym ramieniem członu 5 wypełniona jest elastyczną, trójkątną osłoną 54. Człon 5 posiada także zamocowane do swych pionowych odcinków górnych ramion rurowe elementy odpychające 57, które odpychają w trakcie przejazdu roboczego pędy nie otrząsanej części krzewów, a poza tym tworzą ograniczoną przestrzeń, która od góry obejmując górne, prętowe palce otrząsające 53 dolnych grzebieni otrząsających otrząsaczy 16 i 17, uniemożliwia ich kontakt z pędami nie otrząsanej części krzewów podczas roboczego przejazdu. Takie rozwiązanie umożliwiło umieszczenie dolnych grzebieni otrząsających otrząsaczy 16 i 17 tak nisko, że prętowe palce otrząsające 53 zataczają łuk w najbliższym sąsiedztwie wałka przewijającego 58 przenośnika 14. Do dolnych grzebieni otrząsających otrząsaczy 16 i 17 przymocowane są tarcze 21. W skrajnej części członu 5, poprzez uchwyty 22, zamocowany jest rozdzielacz 23 zakończony dziobem 24 o regulowanym wychyleniu w płaszczyźnie poziomej. Z lewej strony, tuż przed przenośnikiem 14, znajduje się wzdłużny przenośnik 25, na końcu którego umieszczony jest kosz zsypowy 26, z którym połączony jest kanałem 27 wentylator 28 o poziomej osi wirnika, zakończony kanałem 29 do odprowadzania zanieczyszczeń. Pod koszem 26 znajduje się pomost 30, na którym ustawia się skrzynki 31 do gromadzenia owoców. W tylnej części kombajnu do ramy 1 zamocowany jest uchylnie pomost 32 do przewożenia skrzynek pustych i z owocami. W przedniej części kombajnu do ramy 1 zamocowana jest na sworzniu podstawka 33, blokowana na grzebieniu 34. Mechanizmy robocze kombajnu napędzane są od wałka odbioru mocy ciągnika poprzez wał przegubowo-teleskopowy 35 i 36 i kątową przekładnię zębatą 37, przy czym otrząsacze 16 i 17 napędzane są od przekładni 37 poprzez przekładnie pasowe 38 i 40 oraz sprzęgła tłumiące drgania 39 i 41, zaś wirnik wentylatora 28 napędzany jest od przekładni 37 poprzez wał przegubowy 42, kątową przekładnię zębatą 43 i przekładnię pasową 44, a wałek napędowy 45 taśmy przenośnika 25 napędzany jest od przekładni 43 poprzez przekładnie pasowe 46 i 47, natomiast wałek napędowy 48 taśmy przenośnika 14 napędzany jest od przekładni 37 poprzez
162 368 5 przekładnię pasową 49, wał przegubowy 50 z przegubami elastycznymi, przekładnię pasową 51 i przekładnię łańcuchową 52, zmieniającą kierunek obrotów. Działanie kombajnu jest następujące. Obsługę stanowią kierowca ciągnika i dodatkowy pracownik do podstawiania i zdejmowania skrzynek 31 na owoce. Po połączeniu kombajnu z ciągnikiem i połączeniu układu przekazywania napędu na mechanizmy kombajnu z wałkiem odbioru mocy ciągnika i przejechaniu na plantację ciągnik porusza się środkiem międzyrzędzia, natomiast kombajn ustawia się tak na zaczepowej belce 4, aby krawędź rynny 15 dotykała podstawy krzewów. Ustawienia dokonuje się po opuszczeniu dźwigni 9 członu 5 do położenia roboczego. Dziób 24 rozdzielacza 23 ustawia się w takim położeniu, aby był odchylony o kilka centymetrów poza oś rzędu krzewów. Jeżeli zbiór odbywa się na plantacjach wyrośniętych trzyletnich i starszych to rozdzielacz 23 powienien być ustawiony w położeniu górnym, to znaczy, że odległość od krawędzi rynny 15 do krawędzi dolnej rozdzielacza 23 powinna być największa. Na planatacjach porzeczek o krzewach niższych niż 1,2 m i na plantacjach agrestu rozdzielacz 23 należy obniżyć i dodatkowo zamocować na dolnych grzebieniach otrząsających otrząsaczy 16 i 17 tarcze 21. Po uruchomieniu ciągnika i włączeniu napędów na mechanizmy robocze kombajnem przejeżdża się wzdłuż rzędu krzewów, starając się utrzymać wieszaki 6 lekko wychylone w lewo, patrząc od tyłu kombajnu. Daje to gwarancję, że rynna 15 przemieszcza się przy podstawie krzewów. Podbierak 11 i rozdzielacz 23 kierują połowę pędów z krzewów w rzędzie w przestrzeń roboczą, którą tworzy dolny ruszt 18 i górny ruszt 19. Palce otrząsające 53 otrząsaczy 16 i 17 wprowadzają pędy z owocami w ruch drgający, co powoduje odpadanie owoców, które wraz z zanieczyszczeniami spadają na taśmę przenośnika 14, a stąd kierowane są na przenośnik 25 i przekazywane dalej do kosza 26, w którym następuje oddzielenie liści i innych zanieczyszczeń od owoców na zasadzie pneumatycznej. Czyste owoce gromadzone są w skrzynce 31, a zanieczyszczenia wyrzucane są na zewnątrz wylotowym kanałem 29 wentylatora 28.
162 368 Fig. 6
162 368 Fig. 5 Fig.4
162 368 Fig. 3
162 368 Fig. 2
162 368 F ig. 1 Departam ent W ydawnictw UP RP. Nakład 90 egz Cena 10 000 zł