RAPORT KOŃCOWY. z realizacji Pilotażu Modelu Lokalnej Współpracy w Gminie Lubawa

RAPORT KOŃCOWY z realizacji Pilotażu Modelu Lokalnej Współpracy w Gminie Lubawa realizowanego w ramach projektu Kompleksowe formy reintegracji społeczno-zawodowej w środowisku lokalnym Działanie 1.2. Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Opracował: Maciej Bielawski Fijewo, 27 sierpnia 2014

S t r o n a 2 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 4 CEL I ZAKRES RAPORTU.... 4 CEL I ZAKRES RAPORTU.... 4 I. EFEKTY PILOTAŻU MLW 1. Ramy formalno-organizacyjne pilotażu MLW.. 6 2. Efekty pilotażu wg Wytycznych 7 3. Interesariusze MLW 26 4. Wybór wariantu tworzenia (odtworzenia) KIS... 29 5. Pakt na rzecz MLW... 33 6. Ryzyko nie przystąpienia określonych instytucji do paktu 35 7. Wnioski końcowe sugestie do zakresu Wytycznych.... 37 II. PROCEDURY KOMPETENCJI I ZASADY WSPÓŁPRACY W MLW 1. Podział instytucji z uwagi na kompetencje w Modelu MLW.. 38 2. Procedury kompetencji instytucji: a) Procedury inicjowania MLW. 39 b) Procedury tworzenia KIS.. 40 c) Procedury wsparcia KIS procedury partnerskiej współpracy.. 42 3. Zasady współpracy partnerskiej MLW 44 III. REKOMENDACJE 1. Rekomendacje dotyczące postulowanych/proponowanych zmian legislacyjnych.. 44 2. Rekomendacje dotyczące procedur, kompetencji i zasad i standardu współpracy MLW w zakresie realizacji usług reintegracji społeczno-zawodowej w społeczności lokalnej. 45 IV. PODSUMOWANIE. 48

S t r o n a 3 WPROWADZENIE Pilotaż Modelu Lokalnej Współpracy jest realizowany na terenie całego kraju w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, projekt systemowy 1.48 Kompleksowe formy reintegracji społecznozawodowej w środowisku lokalnym, koordynowany przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich. Pilotaż jest wdrażany przede wszystkim w oparciu o dwa dokumenty: Wytyczne do Pilotażu MLW ; Model Lokalnej Współpracy oraz Regionalne Platformy Współpracy w obszarze lokalnych usług reintegracji społecznej i zawodowej. Według Wytycznych do Pilotażu MLW celem Modelu Lokalnej Współpracy jest optymalne wykorzystanie rozwiązań ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz stworzenie trwałego narzędzia, które umożliwi zaangażowanie potencjału instytucjonalnego Gminy z jednoczesnym skorzystaniem z zewnętrznego wsparcia w środki finansowe pochodzące z województwa, budżetu ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego oraz z nowej perspektywy EFS 2014-2020. Gmina Lubawa przystąpiła do projektu systemowego Kompleksowe formy reintegracji społecznozawodowej w środowisku lokalnym na podstawie wniosku na realizację Pilotażu MLW z dnia 14 listopada 2013r. Pilotaż był wdrażany w terminie od 1 grudnia 2013r. do 31 sierpnia 2014 r. Funkcję przejściowego instytucjonalnego koordynatora MLW pełnił Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa. CEL I ZAKRES RAPORTU Zgodnie z wnioskiem na realizację Pilotażu MLW, raport końcowy pełni kilka funkcji: 1. jest podsumowaniem działań, podejmowanych inicjatyw związanych z wdrażaniem Pilotażu w gminie Lubawa; 2. jest oceną sposobu wdrażania Pilotażu w gminie Lubawa pod kątem kryteriów ewaluacyjnych: efektywności, skuteczności i jakości 3. jest oceną samego Modelu MLW, a zwłaszcza jego użyteczności w kontekście tworzenia trwałego narzędzia współpracy instytucjonalnej w zakresie usług reintegracji społecznej i zawodowej. Główne pytanie badawcze: W jakim stopniu realizacja projektu przyczyniła się do uzyskania synergii działań instytucji odpowiedzialnych za realizację zadań reintegracji społeczno-zawodowej grup osób wykluczonych

S t r o n a 4 społecznie, wzmacniającej jakość i efektywność świadczonych usług poprzez wdrożenie Modelu Lokalnej Współpracy w gminie Lubawa. Szczegółowe pytania badawcze: 1. Czy wzmocniła się współpraca lokalnych podmiotów w zakresie działań w obszarze reintegracji społeczno-zawodowej 2. Czy zwiększyła się świadomość społeczna nt. korzyści płynących ze współpracy lokalnych podmiotów w obszarze reintegracji społeczno-zawodowej 3. Czy wszystkie wytyczne MLW zostały wdrożone w pełnym zakresie 4. Czy zwiększyła się wiedza uczestników projektu w obszarze ekonomii społecznej 5. Czy zwiększyły się umiejętności i kompetencje interpersonalne uczestników projektu 6. Czy zwiększyły się kompetencje uczestników projektu w zakresie współpracy na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym 7. Czy zwiększyła się motywacja przedstawicieli lokalnych instytucji do podejmowania działań innowacyjnych w obszarze lokalnej polityki społecznej Kryteria ewaluacyjne Adekwatności Czy przyjęte formy, zakres, ilość oraz kolejność działań projektu były odpowiednie w stosunku do potrzeb lokalnych w zakresie reintegracji społeczno-zawodowej? Użyteczności: a) Wewnętrznej: Na ile realizowany projekt okazał się użyteczny dla beneficjentów? b) Zewnętrznej: Na ile zrealizowane działania mogą być zastosowane przez inne instytucje lub/ i dla innej grupy odbiorców? Trwałości: Na ile efekty działań będą trwałe w średnioterminowej perspektywie, czy pozytywne skutki będą odczuwalne po zakończeniu projektu? Próba oceny/prognozy: Skuteczności: Czy i w jakim stopniu zakładane celu projektu zostały osiągnięte? Techniki i metody badawcze: Proces badawczy był przeprowadzony w oparciu o metody ilościowe, jakościowe oraz desk research. a) Metoda desk research - realizowana przez cały okres wdrażania pilotażu. Polegała na analizie dokumentów towarzyszących wdrażaniu Pilotażu tj. uchwały, zarządzenia, opracowania, raporty cząstkowe, dokumenty, analizy b) Metody ilościowe przeprowadzono badania ilościowe za pomocą kwestionariusza ankiet audytoryjnych oraz ankiety on-line. Badaniem ilościowym objęte zostaną wszystkie osoby uczestniczące w projekcie oraz członkowie Zespołu Synergii Lokalnej. c) Metody jakościowe podczas ewaluacji zostaną przeprowadzone indywidualne wywiady pogłębione oraz zogniskowany wywiad grupowy z udziałem członków Zespołu Synergii Lokalnej.

S t r o n a 5 Grupy/ Próby badawcze Badanie oparte zostało na triangulacji źródeł informacji: - grupy beneficjentów (uczestników projektu, zwłaszcza szkoleń i działań informacyjnych) - grupy ekspertów (członków Zespołu Synergii Lokalnej) - analizy dokumentów źródłowych. Wykorzystanie danych monitoringowych Badanie wykorzystywało dane z monitoringu projektu. Poddano analizie także określone we wniosku wskaźniki produktów i rezultatów: Liczba przeszkolonych pracowników socjalnych z zakresu wdrażania MLW Liczba przeszkolonych urzędników administracji publicznej z zakresu wdrażania MLW Liczba przeszkolonych przedstawicieli organizacji pozarządowych z zakresu wdrażania MLW Liczba wydanych certyfikatów dla uczestników szkoleń z zakresu wdrażania MLW Liczba osób, która zwiększyła umiejętności pracy zespołowej Liczba osób, która zwiększyła wiedzę z zakresu ekonomii społecznej Liczba osób, która zwiększyła kompetencje w zakresie współpracy na rzecz osób z grupy zagrożonej wykluczeniem społecznym Liczba osób, która zwiększyła swoją motywację do podejmowania działań innowacyjnych w obszarze lokalnej polityki społecznej Liczba opracowanych raportów cząstkowych Liczba powstałych Zespołów Synergii Lokalnej Liczba opracowanych i przyjętych Paktów MLW Liczba opracowanych raportów końcowych

S t r o n a 6 I. EFEKTY PILOTAŻU MLW 1. Ramy formalno-organizacyjne pilotażu MLW Koncepcja Modelu Lokalnej Współpracy odnosi się do obszaru usług reintegracji społecznej i zawodowej z wykorzystaniem takich narzędzi jak Kluby Integracji Społecznej, Centra Integracji Społecznej, spółdzielnie socjalne, w oparciu o współpracę różnych instytucji i podmiotów publicznych, prywatnych i społecznych. Zatem istotą MLW jest partnerskie tworzenie warunków do tworzenia podmiotów zatrudnienia socjalnego, będących jednym z elementów szeroko pojmowanego sektora ekonomii społecznej, gwarantującego rozwój przedsiębiorczości społecznej w środowisku lokalnym. MLW opiera się na kilku cechach/wartościach: Terytorialność stosowany na poziomie lokalnym, w tym przypadku na obszarze gminy; Procesowość gotowość do współpracy i reagowania na bieżąco na pojawiające się propozycje i uwagi wszystkich zainteresowanych podmiotów; Uniwersalizm możliwość zastosowania w każdej gminie w kraju; Otwartość możliwość przystępowania do niego różnych instytucji w dowolnym czasie; Standaryzacja stosowanie wypracowanych rozwiązań i standardów usług reintegracji społecznej i zawodowej; Partycypacja angażowanie i włączanie w jego funkcjonowanie różnych instytucji i osób, w tym grup szczególnego ryzyka zagrożenia wykluczeniem społecznym. Przed przystąpieniem do tworzenia Modelu Lokalnej Współpracy należy przeprowadzić pogłębioną diagnozę społeczną, której elementami są m.in. analiza społeczno-demograficzna gminy oraz stworzenie katalogu interesariuszy, a następnie przeprowadzenie kodowania poszczególnych interesariuszy na zwolenników, przeciwników i neutralnych. Znając problemy społeczne oraz wiedząc z kim możemy je wspólnie rozwiązywać możemy przystąpić do budowania pierwszego z filarów MLW, jakim jest Zespół Synergii Lokalnej, składający się z reprezentantów gminnych instytucji administracyjnych, jednostek organizacyjnych z obszaru pomocy społecznej, edukacji, służby zdrowia, reprezentantów środowiska lokalnych przedsiębiorców, organizacji społecznych i osób uznanych za autorytety społeczne. Rolą Zespołu jest analiza problemów społecznych gminy i inicjowanie wspólnych działań na rzecz ich minimalizowania, angażując do tego wielu partnerów lokalnych. Wizja lokalnej polityki społecznej, cele

S t r o n a 7 horyzontalne i operacyjne oraz zasady współpracy zaangażowanych interesariuszy są określone w Gminnym Pakcie MLW, który stanowi drugi filar Modelu. Pakt wdraża ideę partnerstwa lokalnego, wzmacnia więzi i relacje pomiędzy poszczególnymi podmiotami, prowadzą do wzrostu ich zaangażowania i wzajemnej współpracy. Podejmowane działania oraz współpraca partnerska powinny zmierzać m.in. do utworzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie, którym może być Klub Integracji Społecznej, Centrum Integracji Społecznej lub spółdzielnia socjalna osób prawnych, który stanowi ostatni filar Modelu. Warunkiem skuteczności i efektywności MLW jest zastosowanie wszystkich trzech komponentów, łącznie z powołaniem podmiotu zatrudnienia socjalnego. 2. Efekty pilotażu wg. Wytycznych Wytyczna 1 Prezentacja idei Modelu Lokalnej Współpracy oraz działań pilotażowych w gminie W okresie realizacji pilotażu przeprowadzono szereg działań, mających na celu zaprezentowanie MLW różnym środowiskom, zgodnie z treścią Wytycznej. Przeprowadzono cykl spotkań informacyjnoszkoleniowych dotyczących prezentacji idei MLW (obejmujących przedstawienie założeń, celów i zadań MLW), w tym: a) 23 stycznia 2014r. spotkanie podsumowujące realizację zadania Nowe szanse wdrażanego w okresie lipiec 2012 grudzień 2013r. w ramach programu Ministra Pracy i Polityki Społecznej Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu edycja 2011-2015 konkurs pn. Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem ośrodka pomocy społecznej i powiatowego urzędu pracy w realizacji kontraktów socjalnych odbiorcy uczestnicy (beneficjenci) zadania, mieszkańcy gminy Lubawa osoby bezrobotne korzystające z wsparcia ośrodka pomocy społecznej, objęte programem reintegracji społecznozawodowej w ramach kontraktów socjalnych oraz pracownicy socjalni; b) 23 stycznia 2014r. spotkanie podsumowujące realizację I etapu zadania Czas na aktywność wdrażanego w okresie lipiec 2013 grudzień 2014r. w ramach programu Ministra Pracy i Polityki Społecznej Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu edycja 2011-2015

S t r o n a 8 konkurs pn. Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem ośrodka pomocy społecznej i powiatowego urzędu pracy w realizacji kontraktów socjalnych odbiorcy uczestnicy (beneficjenci) zadania, mieszkańcy gminy Lubawa osoby bezrobotne korzystające z wsparcia ośrodka pomocy społecznej, objęte programem reintegracji społecznozawodowej w ramach kontraktów socjalnych oraz pracownicy socjalni; c) 27 stycznia 2014r. konferencja inaugurująca VII edycję projektu systemowego Aktywna rodzina realizowanego w latach 2013-2014 odbiorcy uczestnicy (beneficjenci) projektu osoby bezrobotne, nieaktywne zawodowo, niepełnosprawne zagrożone wykluczeniem społecznym korzystające z wsparcia ośrodka pomocy społecznej, objęte programem reintegracji społeczno-zawodowej w ramach kontraktów socjalnych, pracownicy instytucji pomocy społecznej (pracownicy socjalni, asystenci rodziny, koordynator projektu), oraz zaproszeni goście (zastępca wójta, sołtysi, przedstawiciel powiatowego urzędu pracy); d) 28 stycznia 2014r. I posiedzenie Zespołu Synergii Lokalnej odbiorcy członkowie zespołu synergii lokalnej (przedstawiciele instytucji pomocy społecznej, rynku pracy, administracji samorządowej, sektora pozarządowego); e) 2 czerwca 2014r. posiedzenie Powiatowego Zespołu ds. Ekonomii Społecznej Powiatu Iławskiego (miejsce: sala konferencyjna Starostwo Powiatowe w Iławie). Temat prezentacji Pilotaż Modelu Lokalnej Współpracy w Gminie Lubawa odbiorcy członkowie powiatowego zespołu ds. ekonomii społecznej powiatu iławskiego; f) 12 czerwca 2014r. prezentacja pt. Koncepcja Modelu Lokalnej Współpracy w trakcie warsztatów szkoleniowych dla przedstawicieli instytucji tworzących CIS/KIS pt. Likwidacja barier organizacyjnych utrudniających rewitalizacje CIS/KIS odbiorcy 15 osób (pracownicy socjalni); g) 16 czerwca 2014r. prezentacja pt. Koncepcja Modelu Lokalnej Współpracy w trakcie warsztatów szkoleniowych dla przedstawicieli instytucji tworzących CIS/KIS pt. Likwidacja barier organizacyjnych utrudniających rewitalizacje CIS/KIS.

S t r o n a 9 odbiorcy 15 osób (urzędnicy administracji publicznej); h) 23-24 czerwca 2014r. realizacja pilotażowych warsztatów edukacyjnych dla przedstawicieli instytucji lokalnych wprowadzenie do wdrożenia modelu lokalnej współpracy. Szkolenie miało charakter wyjazdowy, warsztatowy; zostało zrealizowane w wymiarze 14 godzin dydaktycznych. odbiorcy 12 osób w tym 5 urzędników administracji publicznej oraz 7 przedstawicieli organizacji pozarządowych i) 25 sierpnia 2014r. - realizacja pilotażowej sesji podsumowującej wdrażanie pilotażu MLW w gminie odbiorcy - przedstawiciele wszystkich instytucji uczestniczących w pilotażu (program: przedstawienie koncepcji MLW, realizacji pilotażu MLW, przedstawienie KIS Gminy Lubawa jako podmiotu zatrudnienia socjalnego wraz z rekomendacjami, dobre praktyki realizowanych projektów aktywizacyjnych w obszarze reintegracji społecznej i zawodowej (prezentacja multimedialna dotycząca projektu Czas na aktywność realizowanego w ramach programu MPiPS Aktywne formy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu edycja 2011-2015 - Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, zadanie Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktów socjalnych oraz materiał filmowy dotyczący projektu systemowego Aktywna rodzina współfinansowanego ze środków EFS w ramach POKL). Ponadto w ramach wdrażania pilotażu prowadzona była na bieżąco jego promocja poprzez realizację kampanii promocyjno-informacyjnej: a) na stronie internetowej www.gopslubawa.pl została utworzona zakładka dotycząca pilotażu Modelu Lokalnej Współpracy, w której zamieszczono podstawowe informacje o pilotażu MLW b) w Biuletynie Informacji Publicznej Ośrodka Pomocy Społecznej www.gopslubawa.4bip.pl utworzono zakładkę dotyczącą pilotażu MLW, w której zamieszczone są dokumenty formalnoprawne związane z jego realizacją. Wytyczna 1 została zrealizowana.

S t r o n a 10 Wytyczna 2 Biblioteczka Gminnego Modelu MLW Wytyczna wymagała, by utworzony został zbiór niezbędnych informacji, dokumentów oraz aktów prawnych związanych z zatrudnieniem socjalnym. Wytyczna sugerowała, by biblioteczka zawierała pewne obowiązkowe pozycje. Biblioteczka znajduje się na stronie internetowej Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Lubawa (Dział Programów i Projektów, ul. 19 stycznia 25, 14-260 Lubawa): http://gopslubawa.pl/category/dzialania/pilotaz-mlw/. Biblioteczka zawiera różne poradniki, opracowania, raporty z badań dotyczące reintegracji społeczno-zawodowej. Rekomenduje się, by poszerzyć wersję elektroniczną Biblioteczki o linki do aktów prawa m.in.: 1. Ustawa o spółdzielniach socjalnych 2. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym 3. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 4. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wytyczna 2 została zrealizowana Wytyczna 3 Wyznaczenie przejściowego koordynatora MLW Zgodnie z wytyczną do czasu utworzenia Zespołu Synergii Lokalnej, a także zawarcia Paktu na rzecz MLW Wójt wyznacza instytucjonalnego koordynatora MLW, który będzie wykonywał czynności o charakterze administracyjnym (np. przygotowanie listów intencyjnych, zorganizowanie spotkań, katalog lokalnych interesariuszy). Przejściowego Koordynatora MLW wyznaczył Wójt Gminy Lubawa zarządzeniem nr 308/2013 z 16 grudnia 2013 roku (załącznik nr 1 do Raportu Końcowego). Przejściowym instytucjonalnym koordynatorem został Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa. Jednocześnie powołano zespół zarządzający wdrażaniem Pilotażu MLW w Gminie w składzie: a) Adam Roznerski kierownik OPS, koordynator pilotażu; b) Karolina Czyżewska konsultant, asystentka koordynatora pilotażu;

S t r o n a 11 c) Katarzyna Górska asystent rodziny, członek zespołu; d) Iwona Warmińska pracownik socjalny, członek zespołu. Wytyczna 3 została zrealizowana Wytyczna 4 Wyznaczenie Wykonawcy Katalogu Lokalnych Interesariuszy MLW Wytyczna wymagała, by realizator projektu wyznaczył wykonawcę Katalogu Lokalnych Interesariuszy MLW. Wykonawca został wyznaczony przez Wójta Gminy Lubawa zarządzeniem nr 309/2013 z 16 grudnia 2013 roku (załącznik nr 2 do Raportu Końcowego). Został nim Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa. Wytyczna 4 została zrealizowana Wytyczna 5 Tworzenie wstępnego Katalogu Lokalnych Interesariuszy MLW Katalog Lokalnych Interesariuszy MLW powstał w oparciu o Wytyczną 5 opracowania pn. Wytyczne do Pilotażu MLW. Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa jako wykonawca Katalogu Lokalnych Interesariuszy, opracował wstępny Katalog Lokalnych Interesariuszy, który po konsultacjach został ostatecznie zatwierdzony przez Zespół Synergii Lokalnej. Podczas tworzenia Katalogu Lokalnych Interesariuszy w polu zainteresowania znalazły się instytucje związane z rozwojem usług reintegracji społecznej i zawodowej, w tym administracja rządowa, samorządowa, organizacje pozarządowe, sektor gospodarzy, liderzy społeczni/partnerzy społeczni oraz media. Przedstawione zestawienie zawiera wyselekcjonowane instytucje ze względu na rodzaj działalności. Dokonano także podziału na Interesariuszy Wewnętrznych i Interesariuszy Zewnętrznych.

S t r o n a 12 W efekcie dokonano następującego podziału interesariuszy: a) Interesariusze Wewnętrzni 43 podmioty Rodzaj działalności Ilość interesariuszy Władze i instytucje publiczne 4 Sektor pozarządowy, instytucje kościelne 17 Przedsiębiorcy 13 Edukacja (szkolna, pozaszkolna) kultura, ochrona zdrowia 9 b) Interesariusze Zewnętrzni 56 podmiotów Rodzaj działalności Ilość interesariuszy Władze i instytucje publiczne 14 Sektor pozarządowy, instytucje kościelne 7 Przedsiębiorcy 31 Edukacja (szkolna, pozaszkolna) kultura, ochrona zdrowia 4 Wytyczna 5 została zrealizowana Wytyczna 6 Wyznaczenie Wykonawcy Katalogu Lokalnych Interesariuszy MLW Opisany w Wytycznych podział Interesariuszy na wewnętrznych i zewnętrznych ma charakter pomocniczy, porządkujący, jednakże nie posiada waloru użyteczności. W związku z tym realizatorzy pilotażu postanowili zastosować kryterium, które pozwoliło przefiltrować podmioty według ich znaczenia dla obszaru reintegracji społeczno-zawodowej w Gminie. Chodziło o zidentyfikowanie tych instytucji, organizacji, grup nieformalnych i osób, które ze względu na posiadane funkcje, kompetencje, zasoby i dostępność, odgrywają lub mogą odegrać istotną rolę w fazie wdrażania Pilotażu MLW. W ten sposób podzielono interesariuszy na bezpośrednich i pośrednich, z czego dalszej kodyfikacji poddano tylko

S t r o n a 13 interesariuszy bezpośrednich. Wykorzystano do tego trzy kody oraz dwa wyznaczniki zaproponowane w Wytycznych. Dla poszczególnych grup wyznaczników przyjęto system tożsamych miar ich oceny - skala punktowa od 1 do 3. Kodyfikacja Interesariuszy znajduje się w opracowaniu Katalog oraz kodowanie lokalnych Interesariuszy MLW w Gminie Lubawa (załącznik nr 3 do Raportu Końcowego). Wytyczna 6 została zrealizowana Wytyczna 7 Organizacja pierwszego składu reprezentacji Zespołu Synergii Lokalnej MLW w Gminie alokacja w strukturach organizacyjnych Gminy Utworzenie Zespołu Synergii Lokalnej MLW w Gminie Lubawa nastąpiła w chwili przystąpienia Gminy do realizacji Pilotażu. W dniu 30 grudnia 2013 roku została podjęta Uchwała Rady Gminy Lubawa nr XXX/196/2013 (załącznik nr 4 do Raportu Końcowego) w sprawie utworzenia Zespołu Synergii Lokalnej w związku realizacją pilotażu wdrażania Modelu Lokalnej Współpracy. Określono, że Zespół pełni funkcję zespołu konsultacyjno-doradczego ds. rozwoju usług reintegracji społeczno-zawodowej dla mieszkańców gminy. Wykonanie uchwały powierzono Wójtowi, który w dniu 2 stycznia 2014 roku podjął zarządzenie nr 314/2014 (załącznik nr 5 do Raportu Końcowego) w sprawie powołania Zespołu Synergii Lokalnej, którego skład został uzupełniony zarządzeniem nr 317/2014 (załącznik nr 6 do Raportu Końcowego). W skład Zespołu weszli: 1) Adam Roznerski - Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, Lider Zespołu (koordynator), 2) Karolina Czyżewska konsultant, Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, asystentka koordynatora Zespołu, 3) Katarzyna Górska psycholog, Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członkini Zespołu, 4) Iwona Warmińska - pracownik socjalny, Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członkini Zespołu,

S t r o n a 14 5) Brygida Jęczewska-Koziorzemska pracownik socjalny, Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członkini Zespołu 6) Marzena Neumann inspektor, Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członkini Zespołu, 7) Łukasz Zieliński inspektor, Urząd Gminy Lubawa, członek Zespołu, 8) Ewa Renkel-Bucha pedagog, Zespół Szkół w Grabowie-Wałdykach, członkini Zespołu, 9) Benedykt Czarnecki Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Lubawie, członek Zespołu, 10) Jan Licznerski Ochotnicza Straż Pożarna w Złotowie, członek Zespołu, 11) Dariusz Ismer Stowarzyszenie na Rzecz Ośrodka Aktywności w Lubawie, członek Zespołu, 12) Agata Rolka Stowarzyszenie Ośrodek Rozwoju Inicjatyw Lokalnych, członkini Zespołu, 13) Agnieszka Niedźwiecka Stowarzyszenie Ośrodek Rozwoju Inicjatyw Lokalnych, członkini Zespołu 14) Anna Rucińska doradca zawodowy, Powiatowy Urząd Pracy w Iławie, członkini Zespołu. Powołanie zespołu nastąpiło w ramach połączenia wariantu administracyjnego w ramach którego przez wójta gminy spośród pracowników jednostki samorządu terytorialnego (gminy Lubawa) zostali wytypowani reprezentanci poszczególnych jednostek organizacyjnych oraz wariantu obywatelskiego w ramach, którego skierowano listy intencyjne adresowane do instytucji i organizacji prezentujące ideę modelu MLW z prośbą o wytypowanie przedstawicieli. Wytyczna 7 została zrealizowana Wytyczna 8 Realizacja zadań przez Zespół Synergii Lokalnej MLW w Gminie Wytyczna formułowała 6 podstawowych zadań Zespołu: Zadanie nr 1: Ustalenie ostatecznego podziału Listy Interesariuszy MLW, przygotowanej przez Ośrodek Pomocy Społecznej wg. przyjętego schematu kodowania. Zadanie zostało zrealizowane.

S t r o n a 15 Podział Interesariuszy MLW został szczegółowo przedstawiony w Katalogu oraz kodowaniu lokalnych interesariuszy MLW w gminie Lubawa (załącznik nr 7 do Raportu Końcowego). Zadanie nr 2: Przygotowanie dla Wójta informacji o korelacji pomiędzy ustawą o zatrudnieniu socjalnym a takimi jak: ustawa o pomocy społecznej, ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku oraz ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, celem wskazania preferowanego trybu utworzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w Gminie. Zadanie zostało zrealizowane. Informacja o korelacji przepisów prawnych dotyczących obszaru reintegracji społecznej i zawodowej Podmiot zatrudnienia socjalnego w gminie (załącznik nr 8 do Raportu Końcowego). Zadanie nr 3: Dokonanie niezbędnych analiz i diagnoz. Analiza ekonomiczno-organizacyjna pokazująca zasoby Gminy, które można wykorzystać przy tworzeniu jednostki zatrudnienia socjalnego. Diagnoza społeczno-demograficzna mieszkańców (osób i rodzin) uznanych za zagrożonych wykluczeniem społecznym pozwalająca scharakteryzować grupę docelową działań MLW. Do tego celu można wykorzystać, przygotowywaną każdego roku, ocenę zasobów pomocy społecznej (formularz OZPS w SAC). Zadanie zrealizowane. W ramach zadania przeprowadzono następuję analizy i diagnozy: a) Analiza ekonomiczno-organizacyjna pokazująca zasoby Gminy, które można wykorzystać przy tworzeniu jednostki zatrudnienia socjalnego (załącznik nr 9 do Raportu Końcowego); b) Diagnoza społeczno-demograficzna mieszkańców (osób i rodzin) uznanych za zagrożonych wykluczeniem społecznym pozwalająca scharakteryzować grupę docelową działań MLW (załącznik nr 10 do Raportu Końcowego); c) Ocena zasobów pomocy społecznej;

S t r o n a 16 d) Badanie ankietowe członków Zespołu Synergii Lokalnej Badanie ankietowe członków Zespołu Synergii Lokalnej dotyczyło przede wszystkim zapotrzebowania na usługi reintegracji społeczno-zawodowej przez określone grupy oraz dostępność usług reintegracji adekwatnych do potrzeb danej grupy w Gminie Lubawa. Jako skalę ocen przyjęto przedział od 0 (wcale) do 5 (najwyżej). W formularzu ankiety w pierwszej kolejności zostały wskazane kategorie beneficjentów wymienione w art. 1 ust. 2 ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Ponadto respondenci mogli określić inne cechy warunkujące potrzebę korzystania z usług reintegracji społeczno-zawodowej przez mieszkańców gminy. W wyniku tego powstał katalog składający się z 16 grup będących w polu zainteresowania podmiotów zatrudnienia socjalnego. W tabeli poniżej zestawiono odpowiedzi ankietowanych. Wiersze od 1 do 8 zawierają ustawowe grupy klientów, natomiast pozostałe to wskazania własne respondentów. Liczba odpowiedzi Zapotrzebowanie na usługi reintegracji społ.-zawod. Dostępność usług adekwatnych do potrzeb danej grupy 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) Bezdomni 10 0,8 2,2 Uzależnieni od alkoholu 10 2,8 3 Uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających 10 1,3 1,6 Chorujący psychicznie 10 1,9 2,4 Długotrwale bezrobotni 10 4,4 4,3 Zwalniani z zakładów karnych 10 1,6 2,1 Uchodźcy 10 0 1 Osoby niepełnosprawne 10 2,8 3,1 Kobiety 50+ 2 3 3,5 Kobiety podejmujące pracę po przerwie związanej z urodzeniem i/lub wychowaniem dziecka 1 4 3 11) Kobiety bezrobotne/wracające na rynek pracy 1 3 2 12) Rodziny bez perspektyw, bez możliwości 1 4 3

S t r o n a 17 rozwoju 13) 14) 15) 16) Rodziny niewydolne wychowawczo 1 4 4 Rodziny wielodzietne 1 4 3 Samotne matki 1 3 2 Młodzież w wieku (15-25) niskie wykształcenie brak doświadczenia zawodowego 1 3 4 Badanie to było cennym uzupełnieniem do analizy danych zastanych. Przedstawione wyniki wskazują, że grupa osób długotrwale bezrobotnych wymaga szczególnego wsparcia w systemie reintegracji społecznej, a w związku z tym należałoby objąć ją pilotażowym testem funkcjonowania procedur Modelu Lokalnej Synergii (Standardu) w realizacji usług reintegracji społecznej i zawodowej. Należy podkreślić, iż osoby doświadczające trudności w prawidłowym pełnieniu ról społecznych i zawodowych przynależą zwykle do kilku różnych grup jednocześnie. Oznacza to, że przesłanki wykluczenia kumulują się, zaś doświadczenie wielu problemów naraz tworzy barierę silniejszą, niż gdyby osoba doświadczała każdego problemu osobno. Zatem działania w ramach MLW powinny uwzględniać perspektywę więcej niż jednej przesłanki wykluczenia społecznego. Zadanie nr 4: Przygotowanie scenariusza oddziaływania na Interesariuszy Wewnętrznych i Zewnętrznych MLW, uznanymi jako grupy: Neutralna oraz Przeciwnicy, dla aktywnego włączenia się ich w proces rozwoju usług reintegracji społecznej i zawodowej mieszkańców Gminy. Zadanie zrealizowane. Zespół przygotował Scenariusz oddziaływania na Interesariuszy MLW (załącznik nr 11 do Raportu Końcowego). Zadanie nr 5: Rozpoczęcie prac (negocjacji) związanych z nakłonieniem Interesariuszy z grupy Neutralni oraz Przeciwnicy do nawiązania współpracy z Zespołem Synergii Lokalnej. Zadanie zrealizowane.

S t r o n a 18 Kodowanie Katalogu Lokalnych Interesariuszy w Gminie Lubawa nie wskazało podmiotów wartościowanych jako przeciwnicy. Wyodrębniono jedynie grupę podmiotów neutralnych do których zaliczono: gminne placówki oświatowe, niektóre organizacje pozarządowe (LZS, OSP) oraz przedsiębiorców. Do tych podmiotów zostało skierowane pismo przedstawiające ideę MLW i zachęcające ich do udziału w tym przedsięwzięciu. Następnie z częścią z nich odbyto spotkania indywidualne oraz podjęto kontakt telefoniczny. Dodatkowo w dniu 27 lipca 2014 roku zorganizowane zostało spotkanie informacyjno-promocyjne dla lokalnych przedsiębiorców i pracodawców, które poprowadził przedstawiciel CISTOR w Toruniu Michał Siromski. Podczas spotkania poruszono zagadnienia związane z reintegracją społeczno-zawodową oraz takie tematy jak: zatrudnienie socjalne, korzyści dla pracodawców z korzystania z instrumentów zatrudnienia subsydiowanego, oczekiwania i potrzeby pracodawców względem nowych pracowników. Zadanie nr 6: Określenie dla Wójta ryzyk wynikających z niewłączenia się określonych Interesariuszy lub nie uwzględnienia konkretnych instytucji, organizacji oraz osób, niezbędnych dla procesu budowania klimatu współpracy lokalnej. Zadanie zrealizowane. Przygotowano Analizę ryzyk wynikających z niewłączenia się określonych interesariuszy lub uwzględnienia konkretnych instytucji, organizacji oraz osób, niezbędnych dla procesu budowania klimatu współpracy lokalnej (załącznik nr 12 do Raportu Końcowego). Opracowanie to udostępniono i przedstawiono Wójtowi. Zostało ono opracowane na podstawie Katalogu Lokalnych Interesariuszy MLW. Podkreśla, że efektywność podejmowanych działań i komunikacja z otoczeniem to obszary, które wymagają pilnej poprawy i wprowadzenia konkretnych rozwiązań. Wytyczna 8 została zrealizowana

S t r o n a 19 Wytyczna 9 Przygotowanie przez Zespół Synergii Lokalnej w Gminie wstępnej wersji dokumentu pt. PAKT NA RZECZ MLW Zgodnie z wnioskiem na realizację Pilotażu MLW w Gminie Lubawa, celem głównym przedsięwzięcia jest uzyskanie w gminie synergii działań instytucji odpowiedzialnych za realizację zadań reintegracji społeczno-zawodowej grup osób wykluczonych społecznie, wzmacniającej jakość i efektywność świadczonych usług, poprzez stworzenie Modelu Lokalnej Współpracy (MLW). Można zatem przyjąć, iż długoterminowy rezultat Pilotażu to poprawa jakości i efektywności usług reintegracji społecznej dla grup osób wykluczonych społecznie, która zostanie osiągnięta dzięki efektowi synergicznemu wynikającemu ze współpracy i synchronizacji działań różnych podmiotów zaangażowanych w przedmiotową sferę w ramach MLW. Zanim przystąpiono do tworzenia Paktu postanowiono przeprowadzić ocenę współpracy pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej oraz rynku pracy, w zakresie koordynacji usług reintegracji społeczno-zawodowej w gminie (badanie ankietowe wśród członków Zespołu Synergii Lokalnej). Ocena tego obszaru dokonana przez Zespół Synergii Lokalnej wskazuje na raczej umiarkowany poziom współpracy. Średnia ocen przyznanych przez respondentów badania ankietowego to 2,7 w skali od 0 (bardzo źle) do 5 (bardzo dobrze). Członkowie ZSL uczestniczący w badaniu wskazali szereg mocnych i słabych stron gminy w obszarze współpracy pomiędzy instytucjami pomocy i integracji społecznej oraz rynku pracy. Z uwagi na raczej jakościowy charakter badania ankietowego w części dot. mocnych i słabych stron, nie jest możliwe określenie wagi poszczególnych problemów. Należy również podkreślić subiektywny charakter ocen dokonywanych przez respondentów, a także w wielu przypadkach dość lakoniczny styl wypowiedzi, który nie pozwala na formułowanie jednoznacznych wniosków i zaleceń. Niemniej dzięki badaniu ankietowemu zarysowują się obszary, w ramach których dostrzega się różnorodne bariery utrudniające współpracę pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej oraz rynku pracy, w zakresie koordynacji usług reintegracji społeczno-zawodowej w gminie. Część z nich można określić jako czynniki wewnętrzne, ponieważ związane są z barierami wewnątrz instytucji: niedostateczne zasoby (wiedza i doświadczenie, finansowe, kadrowe, organizacyjne),

S t r o n a 20 bariery funkcjonalne (głównie wynikające z rozbieżności interesów oraz trudności w komunikacji pomiędzy instytucjami). Druga grupa czynników ma wymiar zewnętrzny, obejmuje bowiem bariery: psychologiczne i społeczne (m.in. klienci nie są dość zaangażowani w poprawę swojej sytuacji, niska świadomość korzyści wynikających ze współpracy, niedostateczna aktywność sektora obywatelskiego); trudności w urzeczywistnianiu współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami. Wydaje się, iż głębszej analizie należałoby poddać w szczególności kwestię komunikacji pomiędzy instytucjami oraz współpracę z przedsiębiorcami, ponieważ w tych obszarach pojawiają się często sformułowania brak, np. brak przepływu informacji lub brak programów angażujących otwarty rynek pracy. Tym bardziej, że jako mocną stronę wymieniono współpracę w zakresie wymiany informacji oraz szybką wymianę inf. (tu powstaje sprzeczność), a także podkreślano, że rynek pracy w Gminie Lubawa jest szeroko rozwinięty, a związku z tym istnieje realna potrzeba zatrudnienia nowych pracowników (co z kolei uwypukla istotność problemu niedostatecznej współpracy z pracodawcami). Mocne i słabe strony współpracy pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej oraz rynku pracy w zakresie koordynacji usług reintegracji społeczno-zawodowej MOCNE STRONY WSPÓŁPRACY Rynek pracy w gminie Podejście do współpracy 1) Rynek pracy jest szeroko rozwinięty daje to możliwość pozyskania wielu potencjalnych pracodawców. 2) Na lokalnym rynku pracy istnieje realna potrzeba zatrudnienia nowych pracowników, często z wymaganym doświadczeniem lub odbytymi kursami. 3) Niska stopa bezrobocia w gminie Lubawa 4) stosunkowa dobra sytuacja na rynku pracy w Gminie -niska stopa bezrobocia 5) otwartość podmiotów na współpracę 6) współpraca w zakresie wymiany informacji oraz szybka wymiana inf. 7) praca nad wspólną strategią 8) aktywne rady sołeckie, chętne do różnych działań na rzecz społeczności lokalnej 9) chętni ludzie do współpracy 10) angażowanie się w pozytywne pomysły 11) zaangażowanie konkretnych osób odpowiedzialnych za realizację zadań 12) pozytywny stosunek władz lokalnych do działań w rozwiązywaniu problemów

S t r o n a 21 Doświadczenie we współpracy Kompetencje instytucji działających na rzecz osób wykluczonych społ. Standardy wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym 13) doświadczenie OPS i PUP w realizacji projektów partnerskich 14) Efektywna współpraca pomiędzy Powiatowym Urzędem Pracy, a Ośrodkiem Pomocy Społecznej ukierunkowana na reintegrację społeczno-zawodową osób korzystających z ze świadczeń OPS. 15) dobra współpraca podmiotów działających w obszarze pomocy i integracji społecznej z PUP w zakresie reintegracji społeczno-zawodowej 16) współpraca przy realizacji projektów 17) nawiązujące się partnerstwa (zwłaszcza w realizacji określonych projektów) 18) doświadczenie podmiotów w aktywizacji beneficjentów (bezrobotnych) 19) doświadczenie OPS w realizacji projektów reintegracji społeczno-zawodowej 20) doświadczenie jednostek Gminy Lubawa (m.in.: OPS Gminy Lubawa) w realizacji projektów współfinansowanych ze środków UE na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym 21) Wieloletnie doświadczenie OPS-u w realizacji projektów i zadań mających na celu reintegrację społeczno-zawodową. 22) podejmowanie licznych działań przez podmioty działające w obszarze pomocy i integracji społecznej związanych w zakresie coraz większej reintegracji społeczno-zawodowej 23) funkcjonowanie Klubu Integracji Społecznej na terenie Gminy Lubawa 24) Podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej są osoby, które w dużej mierze znają gminną społeczność tzn. pracownicy OPSu Gminy Lubawa oraz Powiatowego Urzędu Pracy w Iławie filia w Lubawie. 25) wielozadaniowość wynikająca z kompetencji podmiotów 26) kompleksowość oferowanego wsparcia, zindywidualizowane oferty 27) organizacja różnych form wsparcia 28) pomoc wspólnemu klientowi 29) większa różnorodność oferowanych usług 30) większa możliwość docierania do beneficjentów 31) wyższa skuteczność działania na rzecz beneficjentów 32) stosowne uregulowania prawne (dla instytucji) SŁABE STRONY WSPÓŁPRACY Bariery instytucjonalne 1) "projektowa" działalność KIS 2) niewystarczająca kadra specjalistyczna 3) niedostateczne środki na realizację niektórych form wsparcia (staże absolwenckie, zawodowe) 4) brak osób, jednostek/podmiotów z doświadczeniem mogących skoordynować prawidłowe działania na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym 5) małe doświadczenia i wiedza w zakresie skoordynowaniu działań wielu osób, instytucji w działaniach na rzecz wykluczonych społecznie lub zagrożonych wykluczeniem społecznym

S t r o n a 22 6) rozbieżność interesów wynikająca z przepisów Bariery w komunikacji Bariery społeczne Trudny klient Współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami 7) nie do końca ścisła komunikacja 8) brak komunikacji, 9) brak przepływu informacji między podmiotami 10) mała świadomość społeczna na temat integracji społecznej, usług reintegracji społeczno-zawodowej 11) postrzeganie partnerów lokalnych jako konkurencji 12) niewystarczająca świadomość znaczenia współpracy 13) niski poziom analizy potrzeb 14) niska aktywność lokalnego sektora pozarządowego w obszarze pomocy społecznej i rynku pracy 15) niechęć ze strony bezrobotnych do korzystania ze wsparcia 16) niepełne zaangażowanie odbiorców usług 17) problemy z kontynuacją podjętych działań przez odbiorców 18) Nowy program powoduje iż zaufanie lokalnych przedsiębiorców (potencjalnych pracodawców) musi być zbudowane od podstaw. 19) brak woli współpracy ze strony przedsiębiorców 20) niechęć ze strony przedsiębiorców wobec procedur biurokratycznych, jakim trzeba sprostać podejmując współpracę 21) Nikła współpraca pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej, a lokalnymi przedsiębiorcami. 22) brak programów angażujących otwarty rynek pracy w działania reintegracyjne 23) brak większego zainteresowania przedsiębiorców współpracą z podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej 24) brak dobrych praktyk związanych z współpracą na rzecz reintegracji społeczno -zawodowej pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej a rynkiem pracy 25) Niewystarczająca współpraca pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze pomocy i integracji społecznej, a lokalnymi przedsiębiorcami. Wyniki tego badanie były pomocne w tworzeniu dokumentu PAKT NA RZECZ MLW. Projekt Paktu został wypracowany przez Zespół Synergii Lokalnej, a następnie przedyskutowany z szeroką grupą interesariuszy. PAKT NA RZECZ MLW (załącznik nr 13 do Raportu Końcowego) został ostatecznie zaprezentowany podczas Konferencji kończącej pilotaż, która odbyła się 25 sierpnia 2014 roku. Podczas konferencji dokonano również podpisania Paktu przez jego sygnatariuszy. Wytyczna 9 została zrealizowana

S t r o n a 23 Wytyczna 10 Przygotowanie przez Zespół Synergii Lokalnej MLW wariantów utworzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w Gminie Zespół Synergii Lokalnej MLW przygotował dokument Rekomendacje dotyczące utworzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie Lubawa (załącznik nr 14 do Raportu Końcowego). Przygotowując niniejsze opracowanie uwzględniono dotychczas przygotowane dokumenty i opracowania w ramach realizacji pilotażu MLW w Gminie Lubawa, w tym: Informacja o korelacji przepisów prawnych dotyczących obszaru reintegracji społecznej i zawodowej ; Diagnoza społeczno-demograficzna Gminy Lubawa ; Analiza ekonomiczno-organizacyjna zasobów Gminy Lubawa ; Katalog oraz kodowanie lokalnych interesariuszy MLW w Gminie Lubawa ; Ryzyka z niewłączenia się określonych interesariuszy do budowania klimatu współpracy lokalnej ; I, II i III raport cząstkowy dotyczący działań związanych z realizacją pilotażu MLW w Gminie Lubawa. W przygotowaniu opracowania uwzględniono także doświadczenia własne członków zespołu synergii lokalnej w zakresie zatrudnienia socjalnego oraz doświadczenie ośrodka pomocy społecznej związane z prowadzeniem klubu integracji społecznej oraz realizacją projektów skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ze względu na specyfikę potrzeb i problemów społecznych, uwarunkowania lokalnego rynku pracy, dostępną infrastrukturę komunalną (socjalną) oraz sytuację finansowo-ekonomiczną gminy opracowanie uwzględnia lokalne uwarunkowania organizacyjne, umożliwiające wybranie optymalnego rozwiązania (wariantu) związanego z prowadzeniem (dalszym funkcjonowaniem) podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie. Główne podmioty zatrudnienia socjalnego, które Zespół Synergii Lokalnej brał pod uwagę to: Klub Integracji Społecznej, Centrum Integracji Społecznej, Spółdzielnia Socjalna.

S t r o n a 24 Po uwzględnieniu wymienionych w rekomendacjach uwarunkowań i danych dotyczących skali zjawiska wykluczenia społecznego w gminie, Zespół Synergii Lokalnej wskazał funkcjonujący Klub Integracji Społecznej jako rekomendowany podmiot zatrudnienia socjalnego. Wytyczna 10 została zrealizowana Wytyczna 11 Prezentacja wyników analizy Zespołu Synergii Lokalnej MLW wybór podmiotu zatrudnienia socjalnego Zespół Synergii Lokalnej MLW opracował dokument Podmiot zatrudnienia socjalnego w Gminie Lubawa. Opracowanie uwzględnia specyfikę potrzeb, analizę problemów społecznych, uwarunkowania lokalnego rynku pracy, dostępną infrastrukturę społeczną oraz sytuację finansowo-ekonomiczną gminy oraz lokalne uwarunkowania organizacyjne jako czynniki kluczowe w wyborze optymalnego rozwiązania związanego ze stworzeniem/prowadzeniem podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie. We wnioskach wskazuje że najkorzystniejszym rozwiązaniem jest Klub Integracji Społecznej, podając jednocześnie szczegółowe rekomendacje i zalecenia, które przyczynią się do zwiększenia roli KIS w środowisku lokalnym. Rekomendacje te zostały przedstawione podczas konferencji podsumowującej wdrażanie Pilotażu. Wskazano, że KIS wymaga nowej formuły zatrudnienia podstawowej kadry, zabezpieczenia środków finansowych na realizację zadań, zmiany lokalizacji klubu i wzmocnieniu współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami i pracodawcami oraz sektorem pozarządowym). Prowadzenie KIS w takiej formule stanowić będzie atut w postaci bardziej zindywidualizowanego podejścia do problemów osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i udzielania wsparcia także poza podstawową ofertą klubu jaką stanowi realizacja programu reintegracji społecznej i zawodowej. Będzie również stanowić punkt wyjścia do rozwoju usług reintegracji społecznej i zawodowej na poziomie lokalnym, w szczególności w kontekście nowego okresu programowania środków z UE na lata 2007-2014, w ramach którego duży nacisk będzie położony na rozwój sektora ekonomii społecznej. Wytyczna 11 została zrealizowana

S t r o n a 25 Wytyczna 12 Utworzenie (odtworzenie) podmiotu zatrudnienia socjalnego Klub Integracji Społecznej w Gminie Lubawa istnieje od 2005 roku. Został powołany uchwałą nr XXV/142/2005 przez Radę Gminy. Organizację i zadania KIS określa Regulamin Organizacyjny wprowadzony Zarządzeniem nr 21/2005 Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej z dnia 25 października 2005 roku. Funkcjonuje w strukturze Ośrodka Pomocy Społecznej jako komórka organizacyjna (Dział Programów i Projektów). Siedziba Klubu mieści się w Świetlicy Wiejskiej w Mortęgach. Funkcjonowanie Klubu dotychczas było oparte o projekty systemowe i konkursowe realizowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej. W ramach KIS organizowano prace społecznie użyteczne oraz wspierano jego uczestników w działania prowadzących do znalezienia pracy, podjęcia zatrudnienia, przygotowania do tworzenia i prowadzenia spółdzielni socjalnej. W ramach wdrażania pilotażu MLW Zespół Synergii Lokalnej zarekomendował stworzenie stabilnych warunków do rozwoju KIS poprzez zapewnienie m.in. stałej kadry, stabilności finansowania oraz wykorzystanie zasobów wszystkich sygnatariuszy Paktu na rzecz MLW. Wytyczna 12 została zrealizowana Wytyczna 13 Monitoring pilotażowy MLW system informacji dla Interesariuszy MLW Monitoring poszczególnych etapów wdrażania pilotażu MLW realizowany był na bieżąco. W jego ramach sporządzono cztery raporty cząstkowe oraz raport końcowy. Członkowie Zespołu Synergii Lokalnej byli stale informowani o przebiegu wdrażania Pilotażu. Ponadto informacje o postępie we wdrażaniu MLW były przekazywane do Wójta oraz Przewodniczącego Rady Gminy Lubawa. Wytyczna 13 została zrealizowana

S t r o n a 26 3. Interesariusze MLW Proces analizy interesariuszy składał się z kilku etapów. Opierał się na procedurze wskazanej w Wytycznych do MLW, ale uzupełniono go o podział interesariuszy na bezpośrednich i pośrednich, aby skoncentrować się na podmiotach mających realny wpływ i oddziaływania na reintegrację społecznozawodową w Gminie Lubawa. Schemat opracowania Katalogu Interesariuszy MLW Etap 1 In In In In In In In In In --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Etap 2 In Interesariusze bezpośredni In In In In In In In In Interesariusze pośredni --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Etap 3 Siła oddziaływania na rozwój zatrudnienia socjalnego Duża siła 3 pkt Średnia siła 2 pkt Mała lub brak siły 1 pkt In In In In In In In

S t r o n a 27 Małe lub brak zainteresowania 1 pkt Średnie zainteresowanie 2 pkt Duże zainteresowanie 3 pkt Zainteresowanie problematyką przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu poprzez zatrudnienie socjalne Cecha Znaczenie Interesariusza dla obszaru reintegracji społeczno-zawodowej w Gminie Lubawa była oceniana na dwupunktowej skali: bezpośrednie pośrednie. W ten sposób Interesariusze zostali skatalogowani w dwóch grupach. Ocena miała charakter np. zero-jedynkowy z zastosowaniem następujących pytań pomocniczych: Czy dany Interesariusz realizuje zadania na rzecz mieszkańców Gminy? Czy dany Interesariusz posiada siedzibę, oddział, filię na terenie Gminy lub w bliskim sąsiedztwie, albo zapewnia możliwość dotarcia do klientów na terenie Gminy, dzięki czemu jest łatwo dostępny? Czy z uwagi na swoje cele i zadania, dany Interesariusz może włączyć się w przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu mieszkańców poprzez reintegrację społeczno-zawodową? Czy dany Interesariusz posiada zasoby ludzkie, rzeczowe, finansowe i/lub organizacyjne, które mogą być wykorzystane w celu rozwoju usług reintegracji społeczno-zawodowej w Gminie? Jeżeli odpowiedzi na wskazane pytania były pozytywne, to podmiot był zaliczany do pierwszej grupy, czyli Interesariuszy mających znaczenie bezpośrednie. Są to bowiem podmioty, które w realny sposób kształtują lub wpływają na sferę usług reintegracji, w szczególności z uwagi na prowadzenie działań lokalnych na terenie Gminy, a także na posiadanie ważnych dla MLW zasobów i kompetencji (w tym decyzyjnych). Podmioty te stanowiły przedmiot dalszych analiz. Natomiast do drugiej grupy, czyli Interesariuszy mających znaczenie pośrednie, klasyfikowane były podmioty, które w sposób pośredni wpływają na rozwój usług reintegracji społeczno-zawodowej w Gminie Lubawa. Zasadniczo zatem, ze względu na obszar swojego działania oraz wykonywane funkcje, instytucje te oddziałują w sposób proporcjonalny na szerszy niż gmina obszar, nie oferując przy tym usług dostępnych bezpośrednio dla zagrożonych wykluczeniem społecznym mieszkańców Gminy Lubawa. Następnie przystąpiono do kodyfikacji Interesariuszy. Wykorzystano trzy kody oraz dwa wyznaczniki zaproponowane w Wytycznych, jednakże kodyfikacji poddawani byli wyłącznie Interesariusze

S t r o n a 28 bezpośredni (czyli określeni w etapie 2 jako mający bezpośrednie znaczenie dla obszaru reintegracji społeczno-zawodowej w Gminie Lubawa). Dla poszczególnych grup wyznaczników przyjęto system tożsamych miar ich oceny - skala punktowa od 1 do 3. W zaproponowanym systemie miar Interesariusze mogli otrzymać sumarycznie (z uwzględnieniem miary i jej skali dla każdego z dwóch wyznaczników) łączną wartość punktów w skali od 1 do 9. W zależności od wyniku oceny wg ustalonego systemu miar wyróżniano następujących Interesariuszy: - zwolennika MLW wartość otrzymanych pkt wynosi 6 lub 9; - neutralnego MLW wartość otrzymanych pkt wynosi 3 lub 4; - przeciwnika MLW wartość pkt wynosi 1 lub 2. Siła oddziaływania na rozwój zatrudnienia socjalnego Duża siła 3 pkt Średnia siła 2 pkt Mała lub brak siły 1 pkt IV Podmioty neutralne (3 pkt) II Podmioty przeciwne (2 pkt) I Podmioty przeciwne (1 pkt) VII Podmioty przychylne (6 pkt) V Podmioty neutralne (4 pkt) III Podmioty przeciwne (2 pkt) IX Podmioty przychylne (9 pkt) VIII Podmioty przychylne (6 pkt) VI Podmioty neutralne (3 pkt) Małe lub brak Średnie zainteresowanie Duże zainteresowanie zainteresowania 1pkt 2 pkt 3 pkt Zainteresowanie problematyką przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu poprzez zatrudnienie socjalne Legenda kodów: Zwolennik MLW Podmioty 6, 9 pkt przychylne Neutralny MLW Podmioty neutralne 3, 4 pkt Przeciwnik MLW Podmioty przeciwne 1, 2 pkt W polach I-III umiejscawia się Przeciwników MLW, czyli Interesariuszy nie zainteresowanych współpracą oraz włączeniem się w Model MLW. Interesariusze w tych polach otrzymali 1 lub 2 pkt w zaproponowanym systemie miar.

S t r o n a 29 Pola IV-VI zawierają instytucje, organizacje i osoby neutralne, które z uwagi na nadzorowanie i wypełnianie zadań w innych obszarach mogą nie być początkowo zainteresowane współpracą w ramach MLW. Interesariusze w tych polach otrzymali 3 lub 4 pkt w zaproponowanym systemie miar. Natomiast pola VII-IX obejmują podmioty zainteresowane rozwojem usług reintegracji społecznozawodowej w Gminie, czyli zwolenników. Interesariusze w tych polach otrzymali 6 lub 9 pkt w zaproponowanym systemie miar. 4. Wybór wariantu tworzenia (odtworzenia) KIS Uwzględniając ramy prawne dotyczące obszaru reintegracji społecznej i zawodowej Zespół Synergii Lokalnej w opracowaniu Korelacja przepisów prawnych ( ) spośród możliwych rodzajów podmiotów zatrudnienia socjalnego zarekomendował Klub Integracji Społecznej jako optymalny wariant utworzenia i/lub prowadzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie wiejskiej. W Gminie Lubawa KIS został utworzony w 2005 roku. Zespół Synergii Lokalnej przed wyborem optymalnego wariantu funkcjonowania KIS dokonał analizy mocnych i słabych stron dotychczasowego funkcjonowania Klubu. Mocne strony Dostosowywanie oferty do występujących problemów społecznych Diagnoza grup zagrożonych wykluczeniem społecznym (uczestników projektu) Dostosowanie projektu do potrzeb, oczekiwań klientów Możliwość zindywidualizowania oferty Kompleksowość oferowanego wsparcia Dobra współpraca z instytucjami rynku pracy (PUP) Dobre wykorzystanie środków zewnętrznych Słabe strony Funkcjonowanie KIS w formule projektowej Brak stałej kadry Brak stałych środków finansowych na prowadzenie bieżącej działalności Stosunkowo słaba współpraca z organizacjami pozarządowymi Słaba współpraca z lokalnymi pracodawcami Niedogodna lokalizacja Łączenie różnych profili działalności w lokalizacji KIS (w jednym budynku świetlica i grupa zabawowa) Niska identyfikacja pracowników z klubem