Informacja o korelacji przepisów prawnych dotyczących obszaru reintegracji społecznej i zawodowej. Podmiot zatrudnienia socjalnego w gminie

Transkrypt

1 S t r o n a 1 Informacja o korelacji przepisów prawnych dotyczących obszaru reintegracji społecznej i zawodowej Podmiot zatrudnienia socjalnego w gminie

2 S t r o n a 2 Spis treści: I. Wprowadzenie II. Ogólny kontekst prawny III. Zakres styczności merytorycznej aktów prawnych a) ustawa o zatrudnieniu socjalnym b) ustawa o pomocy społecznej c) ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy d) ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie IV. Tryb utworzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie V. Rekomendacje związane z funkcjonowaniem podmiotu zatrudnienia socjalnego..14

3 S t r o n a 3 I. Wprowadzenie. Informacja w zakresie korelacji pomiędzy ustawą o zatrudnieniu socjalnym a innymi ustawami merytorycznymi dotyczącymi obszaru reintegracji społecznej i zawodowej została przygotowana zgodnie z Wytyczną 8 Realizacja zadań przez Zespół Synergii Lokalnej MLW w gminie (zadanie 2). Reintegracja społeczna i zawodowa jako usługa społeczna stanowi istotny element systemu lokalnej polityki społecznej skierowanej do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (osób i rodzin), które wymagają kompleksowego i długofalowego wsparcia w sferze życia osobistego, rodzinnego, społecznego i zawodowego. Zadania w tym zakresie realizowane są przez podmioty z obszaru pomocy i integracji społecznej oraz rynku pracy. Ze względu na odmienne potrzeby i problemy społeczne, specyfikę lokalnego rynku pracy, istniejącą infrastrukturę socjalną oraz zróżnicowaną sytuację finansową samorządów gminnych przy realizacji usług w obszarze reintegracji społecznej i zawodowej uwzględniane powinny być lokalne uwarunkowania organizacyjne, umożliwiające przygotowanie optymalnych rozwiązania w tym obszarze, których wdrożenie przyczyni się do efektywnego i skutecznego działania na rzecz osób wykluczonych społecznie. II. Ogólny kontekst prawny. Zagadnienia związane z reintegracją społeczną i zawodową sensu largo (w ujęciu szerokim) są poruszane w wielu przepisach prawa ustawach regulujących kwestie i problemy społeczne oraz rolę, funkcje i zadania państwa oraz samorządu terytorialnego. Zasady, zadania i zakres przedmiotowy funkcjonowania podmiotów zatrudnienia socjalnego określa ustawa o zatrudnieniu socjalnym. Ustawami powiązanymi merytorycznie z obszarem reintegracji społecznej i zawodowej są następujące przepisy prawa: a) ustawa o pomocy społecznej; b) ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; c) ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie; d) ustawa o spółdzielniach socjalnych.

4 Diagram 1. Reintegracja społeczna i zawodowa w kontekście uregulowań prawnych. S t r o n a 4 Ustawa o spółdzielniach socjalnych Ustawa o pomocy społecznej Reintegracja społeczna i zawodowa Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie połecznej Źródło: opracowanie własne. III. Zakres styczności merytorycznej aktów prawnych. a) ustawa o zatrudnieniu socjalnym Zadania określone w ustawie realizowane są poprzez zatrudnienie socjalne rozumiane jako zapewnienie osobom które podlegają wykluczeniu społecznemu możliwości uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej i zatrudnienia wspieranego. Krąg podmiotowy ustawy dotyczy: a) bezdomnych; b) uzależnionych od alkoholu; c) uzależnionych od narkotyków lub innych substancji odurzających; d) chorych psychicznie; e) zwalnianych z zakładów karnych; f) uchodźców; g) osób niepełnosprawnych;

5 S t r o n a 5 którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowy, społecznym i rodzinnym. Reintegracja społeczna oznacza działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu poprzez uczestnictwo w zajęciach w centrum integracji społecznej lub klubie integracji społecznej (art. 2 pkt 4 ustawy). Natomiast działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie u uczestnika centrum integracji społecznej lub klubu integracji społecznej zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy oznaczają reintegrację zawodową (art. 2 pkt 5). Zgodnie z ustawą zatrudnienie wspierane (art. 2 pkt 8) należy rozumieć jako udzielanie wsparcia o charakterze doradczym i finansowym z kręgu wykluczenia społecznego w utrzymaniu aktywności zawodowej, która umożliwi : podjęcie zatrudnienia, podjęcie prac społecznie użytecznych, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, podjęcie działalności gospodarczej. b) ustawa o pomocy społecznej Ustawa określa pomoc społeczną jako instytucję polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienia osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracja ze środowiskiem. Ustawa w ujęciu podmiotowym określa uprawnionych w ramach systemu pomocy społecznej kwalifikując do udzielenia wsparcia osoby i rodziny w trudnej sytuacji materialnej (dochodowej) przy jednoczesnym występowaniu powodów uzasadniających udzielenie pomocy społecznej, wskazując bezrobocie jako jedną z przyczyn. (art. 7 i 8 ustawy).

6 S t r o n a 6 Art. 15 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że pomoc społeczna polega w szczególności na: prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej; analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej; realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych; rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Art. 17 ustawy określa zadania gminy w zakresie pomocy społecznej, w tym zadania obowiązkowe i nieobowiązkowe: do zadań obowiązkowych gminy kluczowych dla tworzenia lokalnego systemu usług reintegracji społecznej i zawodowej należy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy). ponadto do zadań gminy o charakterze nieobowiązkowym należy: a) podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych (art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy).; b) współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach (art. 17 ust. 2 pkt 5 ustawy). Zgodnie z art. 110 ustawy zadania pomocy społecznej w gminie wykonuje jednostka organizacyjna ośrodek pomocy społecznej. Ponadto ośrodek koordynuje realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Ustawa zobowiązuje kierownika ośrodka pomocy społecznej do składania radzie gminy corocznie sprawozdania z działalności ośrodka oraz przedstawiania potrzeby w zakresie pomocy społecznej. Natomiast rada gminy, biorąc pod uwagę wskazane potrzeby, opracowuje i kieruje do wdrożenia lokalne programy pomocy społecznej. Zgodnie z art. 25 ustawy organy administracji samorządowej mogą zlecać realizację zadań z zakresu pomocy społecznej organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej. Zlecenie realizacji zadania odbywa się w trybie konkursu ofert zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

7 S t r o n a 7 c) ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Ustawa reguluje zadania w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. Zadania te realizowane są przez instytucje rynku pracy działające w celu: pełnego i produktywnego zatrudnienia, rozwoju zasobów ludzkich, osiągnięcia wysokiej jakości pracy, wzmacniania integracji oraz solidarności społecznej, zwiększania mobilności na rynku pracy. Kwestie dotyczące obszaru reintegracji społecznej i zawodowej w ustawie w zakresie podmiotowym koncentrują się wokół działań skierowanych do osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, tj. osób: a) długotrwale bezrobotne, rozumiane jako osoby bezrobotne przez okres ponad 12 miesięcy w okresie i ostatnich 2 lat; b) bezrobotnych do 25 roku życia, c) bezrobotnych powyżej 50 roku życia, d) bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia średniego, e) bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, f) bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia, g) bezrobotnych niepełnosprawnych. W/w grupy osób mogą zostać przez powiatowy urząd pracy na wniosek ośrodka pomocy społecznej skierowane do uczestnictwa w kontrakcie socjalnym, lokalnym programie pomocy społecznej lub indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego. Ta grupa bezrobotnych może zostać objęta wsparciem w postaci wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie gminy zamieszkania lub pobytu. Z tej formy wsparcia mogą także skorzystać osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku korzystające jednocześnie ze świadczeń z pomocy społecznej. Zadania samorządu powiatowego w zakresie polityki rynku pracy obejmują, m. in.: a) udzielanie pomocy bezrobotnym w znalezieniu pracy przez pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe i informację zawodową oraz pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy; b) współpracę z gminami w zakresie upowszechniania ofert pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym dorosłych, stażach, organizacji robót publicznych oraz zatrudnienia socjalnego na podstawie odrębnych przepisów. Zadania polityki rynku pracy wykonywane są przez publiczne służby zatrudnienia, które realizują szereg usług rynku pracy. Zgodnie z art. 35 ustawy do podstawowych usług rynku pracy zalicza się: a) pośrednictwo pracy; b) pośrednictwo zawodowe i informację zawodową; c) pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy; d) organizację szkoleń.

8 S t r o n a 8 Zgodnie z art. 24 ustawy samorząd może zlecić realizację usług rynku pracy m. in. organizacjom pozarządowym statutowo zajmującym się problematyką rynku pracy i centrom integracji społecznej. Zlecenie wykonywania usług rynku pracy odbywa się w ramach otwartego konkursu ofert na zasadach określonych w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub w trybie zamówień publicznych. d) ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Ustawa dotyczy funkcjonowania sektora pozarządowego i reguluje działalność pożytku publicznego prowadzonego przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych oraz współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi. Działalność pożytku publicznego rozumiana jest jako działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. W zakresie działań związanych z wspieraniem osób zagrożonych wykluczeniem społecznym należy wskazać na następujące zadania publiczne dotyczące: a) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób; b) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; c) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych; d) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy; e) przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym. Zgodnie z ustawą zlecanie realizacji zadań publicznych odbywa się w formie: a) powierzenia wykonywania zadań publicznych wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji; b) wspierania wykonywania zadań publicznych wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji. Zlecanie zadań dotyczy organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów (mi. in. osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościoła Katolickiego, innych kościołów i związków wyznaniowych, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne, kluby sportowe) nie działające w celu osiągnięcia zysku i przeznaczające całość dochodu na cele statutowe i nie przeznaczające zysku między swoich członków, udziałowców. Ponadto możliwość zlecania zadań w trybie ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie przewidują regulacje prawne ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

9 S t r o n a 9 e) ustawa o spółdzielniach socjalnych Ustawa reguluje kwestie związane z zakładaniem, prowadzeniem działalności i funkcjonowaniem spółdzielni socjalnych. Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków. Spółdzielnia socjalna działa na rzecz: a) społecznej reintegracji jej członków przez co należy rozumieć działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu; b) zawodowej reintegracji jej członków przez co należy rozumieć działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy. Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą, ale zysk nie jest celem samym w sobie i służy do realizacji celów statutowych. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych, o którym mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Spółdzielnia socjalna ma osobowość prawną, rejestruje się w krajowym rejestrze sądowym. Spółdzielnie mogą założyć grupy osób wykluczony lub zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ponadto spółdzielnie socjalne mogą być zakładane przez osoby prawne, tj. organizację pozarządowe, kościelne osoby prawne i jednostki samorządu terytorialnego. Tego typu spółdzielnie wówczas często przejmują od samorządów terytorialnych realizację zadań publicznych, w szczególności w sektorze usług społecznych (np. usług opiekuńczych). Należy podkreślić, że zauważalny jest trend rozwoju tych podmiotów, co przyszłościowo powinno stanowić coraz istotniejszy czynnik w budowaniu lokalnego sektora ekonomii społecznej i rozwiązywania problemów społecznych poprzez kreowanie zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. Istotne w tym zakresie będzie przyjęcie uregulowań prawnych związanych z przyjęciem ustawy o przedsiębiorczości społecznej nad którą od kilku lat trwają prace legislacyjne różnych środowisk zajmujących się polityką społeczną, zarówno administracji rządowej jak i sektora pozarządowego.

10 S t r o n a 10 IV. Tryb utworzenia podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie. Zgodnie z ustawą o zatrudnieniu socjalnym gmina może prowadzić dwa rodzaje podmiotów zatrudnienia socjalnego, tj. centrum integracji społecznej lub klub integracji społecznej. Natomiast zgodnie z ustawą o spółdzielniach socjalnych gmina może tworzyć spółdzielnie socjalne, wówczas założycielami są dwie osoby prawne (gmina ma możliwość założenia spółdzielni socjalnej wspólnie z inną jednostką samorządu terytorialnego, organizacją pozarządową posiadająca osobowość prawną lub kościelną osobą prawną). W tym przypadku założyciele spółdzielni socjalnej zobowiązani są do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej 5 osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Diagram 2. Rodzaje podmiotów zatrudnienia socjalnego prowadzone przez gminę. Klub Integracji Społecznej Gmina Centrum Integracji Społecznej Spółdzielnia socjalna Źródło: opracowanie własne. CIS może być tworzony w formie jednostki budżetowej lub samorządowego zakładu budżetowego. Instytucja tworząca składa do wojewody wniosek o przyznanie statusu centrum, który jest nadawany w drodze decyzji administracyjnej na okres 5 lat. Finansowanie CIS odbywa się zgodnie z ustawą o finansach publicznych, działalność podmiotu jest finansowana z dotacji pochodzącej z dochodów własnych jednostki samorządu terytorialnego, w tym przeznaczonych na realizację programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych (wyłączeniem prowadzenia centrum w formie jednostki budżetowej).

11 S t r o n a 11 Diagram 3. Forma organizacyjna centrum integracji społecznej prowadzonego przez gminę. Centrum Integracji Społecznej Jednostka budżetowa Samorządowy zakład budżetowy Źródło: opracowanie własne. Centrum Integracji Społecznej realizuje reintegrację zawodową i społeczną poprzez następujące usługi: a) kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu; b) nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowych; c) naukę planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem, przez możliwość osiągnięcia własnych dochodów przez zatrudnienie lub działalność gospodarczą; d) uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieniężnymi. Klub integracji społecznej może być prowadzony po dokonaniu wpisu w rejestrze prowadzonym przez wojewodę. Utworzenie i działalność KIS może być finansowana z dochodów własnych gminy ora z środków z Unii Europejskiej. W klubach integracji społecznej można organizować w szczególności: a) działania mające na celu pomoc w znalezieniu pracy; b) prace społecznie użyteczne; c) roboty publiczne; d) poradnictwo prawne; e) działalność samopomocową w zakresie zatrudnienia, spraw mieszkaniowych i socjalnych; f) staże.

12 S t r o n a 12 Tworząc placówkę zatrudnienia socjalnego należy dokonać optymalnego wyboru podmiotu adekwatnego do potrzeb społecznych (skali i struktury wykluczenia społecznego) oraz posiadanych zasobów organizacyjnych i finansowych). Formuła tworzenia i prowadzenia KIS w porównaniu do uruchomienia CIS jest uproszczona biorąc pod uwagę m. in. uwarunkowania formalne, sposób organizacji, zakres realizowanych zadań i jego finansowanie. Z tego względu rekomendowany do realizacji zadań w obszarze reintegracji społecznej i zawodowej w gminie wiejskiej jest klub integracji społecznej. KIS i realizowane jego ramach zadania (usługi) mogą być realizowane w różnych formach. Wśród nich należy wymienić w szczególności: a) własną jednostkę organizacyjną; b) zlecenie zadania w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; c) partnerstwo publiczno-publiczne (porozumienie komunalne). Diagram 4. Forma prowadzenia przez gminę klubu integracji społecznej. Jednostka organizacyjna własna Klub Integracji Społecznej Zlecenie zadania organizacji pozarządowej ¹ Partnerstwo publicznopubliczne ² ¹ Zlecenie utworzenia i prowadzenia klubu integracji społecznej następuje w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w ramach otwartego konkursu ofert. ² KIS prowadzony w ramach porozumienia komunalnego zawartego zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym. Źródło: opracowanie własne. Każdą z zaproponowanych form cechują wady i zalety, analiza poszczególnych rozwiązań organizacyjnych w tym względzie przedstawiona została w tabeli 1.

13 S t r o n a 13 Tabela 1. Wady i zalety różnych form prowadzenia klubu integracji społecznej. Forma prowadzenia KIS Zagrożenia i wady Szanse i zalety Jednostka organizacyjna własna Zlecenie zadania organizacji pozarządowej Partnerstwo publicznopubliczne ryzyko wystąpienia rutyny w wykonywaniu zadania mała elastyczność wobec zmieniających się uwarunkowań ryzyko izolacji od środowiska lokalnego większa koncentracja na sposobie wydatkowania dotacji (kontrola budżetu) a w mniejszym stopniu na jakości usługi możliwość wystąpienia trudności w sprawowaniu bezpośredniej kontroli i nadzoru nad realizacja usługi brak organizacji pozarządowych mogących zrealizować usługę na wymaganym poziomie w perspektywie wieloletniej ryzyko braku zachowania ciągłości realizacji zadania nieufność do organizacji pozarządowych w związku z małą stabilnością organizacyjną i finansową utrudnione zarządzanie wydłużenie procesów decyzyjnych ponoszenie przez każdego z partnerów odpowiedzialności za błędy i zobowiązania pozostałych ryzyko utraty autonomii ryzyku utraty reputacji/dobrej marki w razie niepowodzenia możliwość pełnego, bezpośredniego nadzoru, stałego monitorowania zadania możliwość bezpośredniego zapewnienia optymalnej jakości zadania(stabilność kadrowa) stabilność finansowa większe możliwości pozyskiwania środków z innych źródeł możliwość wykorzystania zasobów środowiska lokalnego możliwość aktywizowania środowiska lokalnego, wzmacniania sektora pozarządowego zwiększona możliwość monitoringu i ewaluacji działań poprzez społeczność lokalną możliwość rozwoju sektora ekonomii społecznej poprzez wykorzystanie podmiotów ekonomii społecznej jako wykonawców usługi możliwość specjalizacji organizacji pozarządowych w zakresie realizacji usług reintegracji społecznej i zawodowej możliwość realizacji zadania w szerszym zakresie możliwość rozłożenia kosztów (istotne w małych gminach) stabilne źródła finansowania Źródło: opracowanie własne za K. Jasiak, R. Kamionka, S. Myjak, A. Roznerski, A. Włoch, B. Kowalczyk (red.) Model realizacji usług o określonym standardzie w gminie, dostępny online:

14 S t r o n a 14 V. Rekomendacje związane z funkcjonowaniem podmiotu zatrudnienia socjalnego. Analizując korelację przepisów prawa dotyczących sfery reintegracji społecznej i zawodowej w głównej mierze skupiono się na rozpatrzeniu funkcjonowania podmiotu zatrudnienia socjalnego w formie klubu integracji społecznej i/lub centrum integracji społecznej jako optymalnego wariantu świadczenia usług w tym obszarze. Tabela 2. Rekomendacje związane z funkcjonowaniem podmiotu zatrudnienia socjalnego w gminie wiejskiej w obecnych uregulowaniach prawnych. Wyszczególnienie Centrum Integracji Społecznej Klub Integracji Społecznej Utworzenie podmiotu - + Forma organizacyjna - + Finansowanie (budżet podmiotu) - + Zasoby ludzkie (kadra podmiotu) - + Zakres działania (zadania i świadczone usługi) + + Skala zjawiska wykluczenia społecznego w gminie - + Utworzenie i prowadzenie podmiotu - + Legenda: + oznacza rekomendację zespołu dla wyszczególnionej kategorii związanej z funkcjonowaniem podmiotu zatrudnienia socjalnego gminie. - oznacza brak rekomendacji zespołu dla wyszczególnionej kategorii związanej z funkcjonowaniem podmiotu zatrudnienia socjalnego Źródło: opracowanie własne. Każda z zaproponowanych form organizacyjnych klubu integracji społecznej ma zalety i wady, dotyczy to zarówno uregulowań formalnych, aspektu finansowania, personelu podmiotu czy zakresu realizowanych zadań/świadczonych usług. Rozważając formę/tryb/sposób prowadzenia klubu integracji społecznej lub centrum integracji społecznej niewątpliwie należy uwzględnić także lokalną diagnozę społeczną obejmującą problematykę wykluczenia społecznego oraz uwarunkowania finansowe (ekonomiczne) gminy. W opracowaniu ujęto także sygnalnie analizę funkcjonowania spółdzielni socjalnej, jednakże ze względu na fakt, że jest to bardziej zaawansowana forma podmiotu zatrudnienia socjalnego, jego prowadzenie należałoby rozpatrywać w kontekście odrębnej analizy lokalnego rynku pracy/biznesu (sektora produkcji i usług) oraz sektora publicznego (możliwości zlecania usług/zadań publicznych).

15 S t r o n a 15 Jest to istotne z punktu widzenia specyfiki podmiotu, który oprócz prowadzenia działań reintegracji społecznej i zawodowej dla swoich członków funkcjonuje w przestrzeni działalności gospodarczej i jest narzędziem do osiągania zysku (z uwzględnieniem założenia traktowania go nie jako samego w sobie, ale służącego do realizacji celów statutowych). Dokonując rekomendacji w zakresie wskazania klubu integracji społecznej jako preferowanego podmiotu zatrudnienia socjalnego optymalnego do utworzenia w gminie wiejskiej uwzględniono ewaluację działalności KIS w oparciu o raport klubów integracji społecznej w województwie warmińsko-mazurskim oraz doświadczenia własne ośrodka pomocy społecznej w prowadzeniu tego podmiotu w latach Moce i słabe strony KIS przedstawione zostały w tabeli 3. Tabela 3. Mocne i słabe strony klubów integracji społecznej. Mocne strony KIS Dostosowanie oferty do problemów występujących w społecznościach lokalnych Pogłębiona diagnoza potrzeb klientów Dostosowanie realizowanych projektów do problemów, potrzeb i oczekiwań konkretnych grup klientów/ elastyczność prowadzonych działań Duże zindywidualizowanie dostępnej oferty Kompleksowość oferowanego wsparcia Duże doświadczenie pracowników Aktywność i zaangażowanie pracowników Bardzo dobra współpraca z instytucjami partnerskimi zajmującymi się pomocą społeczną i działaniami na rzecz integracji społecznej Dobra współpraca KIS z pracownikami socjalnymi w terenie Dobre wykorzystanie środków dostępnych w ramach PO KL Słabe strony KIS Brak wystarczającej liczby pracowników/specjalistów Niski poziom płac/brak doświadczonych kandydatów do pracy Niewielkie wykorzystanie pracy wolontariuszy Słaba współpraca z lokalnymi pracodawcami Stosunkowo słaba współpraca z lokalnymi organizacjami pozarządowymi Słaba współpraca z innymi KIS-ami z województwa/ Niewykorzystywanie wiedzy i doświadczenia innych KIS-ów Brak wystarczających środków na prowadzenie działań/ zbyt małe korzystanie z dostępnych środków w ramach projektów konkursowych, wynikające z braku wystarczającej liczby pracowników mogących przygotowywać i realizować większą liczbę projektów. Stereotypowe postrzeganie Klubów przez szerszą opinię publiczną (w tym pracodawców) Stosunkowo złe warunki lokalowe w niektórych KIS-ach Niewystarczająca promocja KIS-ów w społecznościach lokalnych Źródło: Ewaluacja Klubów Integracji Społecznej Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Raport końcowy. Dostępny on-line:

16 S t r o n a 16 Opracowanie: Zespół Synergii Lokalnej, w składzie: 1) Adam Roznerski - Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, lider (koordynator) zespołu (red.); 2) Karolina Czyżewska - Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, asystent lidera (koordynatora) zespołu (red.); 3) Katarzyna Górska - Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członek zespołu (red.); 4) Iwona Warmińska - Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członek zespołu (red.); 5) Brygida Jęczewska-Koziorzemska - Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członek zespołu; 6) Marzena Neumann - Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa, członek zespołu; 7) Łukasz Zieliński - Urząd Gminy Lubawa, członek zespołu; 8) Anna Rucińska - Powiatowy Urząd Pracy w Iławie, członek zespołu; 9) Ewa Renkel-Bucha - Zespół Szkół w Grabowie-Wałdykach, członek zespołu; 10) Benedykt Czarnecki - Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Lubawie, członek zespołu; 11) Jan Licznerski - Ochotnicza Straż Pożarna w Złotowie, członek zespołu; 12) Dariusz Ismer - Stowarzyszenie na Rzecz Ośrodka Aktywności w Lubawie, członek zespołu; 13) Agata Rolka - Stowarzyszenie Ośrodek Rozwoju Inicjatyw Lokalnych, członek zespołu; 14) Agnieszka Niedźwiecka - Stowarzyszenie Ośrodek Rozwoju Inicjatyw Lokalnych, członek zespołu.