PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 1 Liceum Ogólnokształcące r. szk.2012/2013 FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJĄCE OCENIE Ocenianie będzie dokonywane w oparciu o skalę obowiązującą w polskim systemie oświaty. Dopuszcza się stosowanie dodatkowych znaków plus(+) i minus (-) przy ocenach cząstkowych. 1. Sprawdziany pisemne obejmujące dział materiału, zapowiedziane na tydzień przed jego przeprowadzeniem. Uczniowie są zobowiązani do uczestniczenia w sprawdzianie w określonym terminie. W przypadku nieobecności ucznia nauczyciel wpisuje do dziennika umowny stopień niedostateczny mający wpływ na średnią. Podjęcie przez ucznia tego obowiązku w drugim terminie powoduje usunięcie stopnia umownego i ustalenie rzeczywistego, adekwatnego do poziomu wiedzy i umiejętności. Niepodjęcie przez ucznia tego obowiązku w drugim terminie sprawia, że stopień umowny pozostaje informacją stałą określającą poziom wiedzy i umiejętności w określonym zakresie. Uczeń ma prawo do jednorazowej poprawy cząstkowego stopnia niedostatecznego z wyjątkiem kartkówek. Uczeń ma obowiązek napisania zaległego sprawdzianu w ciągu 14 dni kalendarzowych od pierwszego terminu. Powtarzające się (notoryczne, celowe) nieobecności ucznia na sprawdzianie w pierwszym terminie powoduje zmianę przeliczników procentowych na stopnie w drugim terminie wg schematu: 55-65% = dopuszczający 66-80% = dostateczny 81-94% = dobry powyżej 95% = bardzo dobry - uczniowie klas trzecich zdający maturę z wiedzy o społeczeństwie, niezależnie od wybranego poziomu egzaminu, zobowiązani są do pisania matur próbnych z działów programowych: społeczeństwo, polityka, prawo, Polska i świat współczesny. Sprawdziany w formie matur próbnych zapowiadane są z miesięcznym wyprzedzeniem, a uzyskana ocena jest wpisywana do dziennika i liczona do średniej z przedmiotu. W przygotowaniach do sprawdzianów uczniowie mogą korzystać z pomocy nauczyciela lub powtarzać zrealizowane treści programowe we własnym zakresie. W przypadku nieobecności ucznia nauczyciel wpisuje do dziennika umowny stopień niedostateczny mający wpływ na średnią. Podjęcie przez ucznia tego obowiązku w drugim terminie (14 dni kalendarzowych od pierwszego terminu) powoduje usunięcie stopnia umownego i ustalenie rzeczywistego, adekwatnego do poziomu wiedzy i umiejętności. Niepodjęcie przez ucznia tego obowiązku w drugim terminie sprawia, że stopień umowny pozostaje informacją stałą określającą poziom wiedzy i umiejętności w określonym zakresie. Uczeń ma prawo do jednorazowej poprawy stopnia niedostatecznego. Powtarzające się (notoryczne, celowe) nieobecności ucznia na sprawdzianie w pierwszym terminie powoduje zmianę przeliczników procentowych na stopnie w drugim terminie wg schematu przedstawionego powyżej. 2. Kartkówki obejmujące treści trzech ostatnich lekcji. 3. Umiejętność analizy i interpretacji tekstów źródłowych (źródła kartograficzne, ikonograficzne, statystyczne, akty prawne, teksty publicystyczne). 4. Odpowiedzi ustne, które obejmują również znajomość aktualnych wydarzeń w kraju i za granicą na ocenę odpowiedzi ustnej składa się zawartość merytoryczna, argumentacja, wyrażanie sądów,
stawianie hipotez, uzasadnianie, stosowanie terminologii przedmiotu, sposobów prezentacji, czyli umiejętność formułowania myśli, określenie i uzasadnienie własnych poglądów; dodatkowe pytania naprowadzające wpływają na obniżenie oceny. 5. Aktywność ucznia na lekcji: uczeń szczególnie zaangażowany podczas lekcji otrzymuje plus (+), uzyskanie pięciu plusów skutkuje wpisaniem do dziennika oceny bardzo dobrej, za bierną postawę w czasie lekcji, uczeń otrzymuje minus (-), pięć minusów skutkuje wpisaniem do dziennika oceny niedostatecznej. 6. Praca w grupach: ocenie podlega efektywne współdziałanie w zespole, planowanie, ocenianie własnego uczenia się, skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, efektywne posługiwanie się technologią informacyjną oraz prezentacja. 7. Prace długoterminowe, kryteria oceny: dobór źródeł informacji, stopień opracowania informacji, wykonywanie zadań zgodnie z ustalonym harmonogramem, merytoryczna wartość prezentacji, organizacja pracy, oryginalność prezentacji. 8. Zadania domowe. Wagi dla poszczególnych form aktywności uczniów: Sprawdziany zapowiedziane - 4,00 Sprawdziany (matury próbne) dla zdających maturę z wiedzy o społeczeństwie - 4,00 Kartkówki 2,00 Odpowiedź ustna, w tym wydarzenia 1,00 Praca na lekcji 1,00 Zadania domowe 1,00 Zajęcia dodatkowe - wyjścia poza czasem lekcji - 1,5 Przewidywana ocena semestralna/roczna 0,00 Wyniki procentowe dla pierwszych terminów sprawdzianów przeliczane są na oceny szkolne wg następujących progów: 40-54% = stopień dopuszczający 55-69% = stopień dostateczny 70-75% = stopień dostateczny plus 76-84% = stopień dobry 85-90% = stopień dobry plus 91-99% = stopień bardzo dobry 100% = stopień celujący Stopnie semestralne/roczne ustalane są w oparciu o średnie wyliczone przez e-dziennik średnia poniżej 2,00 średnia 2,1-2,60 średnia 2,61-3,60 średnia 3,61-4,65 średnia 4,66 i więcej stopień niedostateczny stopień dopuszczający stopień dostateczny stopień dobry stopień bardzo dobry Ponadto ocenie podlegają osiągnięcia w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, za tytuł laureata lub finalisty uczeń otrzymuje ocenę celującą na zakończenie roku szkolnego.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW (poziom podstawowy) CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE: - zna i rozumie podstawowe mechanizmy rządzące życiem społecznym, - wyjaśnia proces interakcji społecznej, - potrafi wskazać przykłady relacji społecznych w znanych sobie środowiskach, - wymienia rodzaje ról społecznych i potrafi je wskazać w znanych sobie zbiorowościach, - wskazuje formy i funkcje rodziny, - wyjaśnia pojęcie grupy społecznej, podaje różne klasyfikacje grup, - przedstawia funkcje kontroli społecznej, - wie, jaką rolę w życiu społecznym odgrywa konflikt, potrafi ocenić sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych we współczesnym świecie, - wyjaśnia pojęcie normy społecznej i podaje jej rodzaje, - wskazuje, jakie znaczenie ma stosownie różnych norm społecznych dla zachowania ładu społecznego, - zna i akceptuje postawy o istotnym znaczeniu dla życia społecznego, - charakteryzuje typy społeczeństw, - wyjaśnia różne sposoby rozumienia kultury, rozumie związki kulturowe Polski z innymi kręgami kultury europejskiej - wskazuje podstawowe typy kultur, wyjaśnia pojęcie kultury masowej, - omawia zjawisko subkultur, zwłaszcza młodzieżowych, - wyjaśnia różne sposoby opisu struktury społecznej, - charakteryzuje klasy i warstwy występujące w dzisiejszym społeczeństwie, - zna różne rodzaje ruchliwości społecznej, - wyjaśnia, czym są patologie społeczne i podaje ich przykłady, - wskazuje podstawowe problemy współczesnej młodzieży, - wskazuje sposoby rozwiązywania problemów społecznych. OBYWATEL I POLITYKA - zna procedury nabycia i utraty obywatelstwa, - definiuje pojęcie społeczeństwa obywatelskiego, - wskazuje formy obywatelskiego nieposłuszeństwa, - charakteryzuje kulturę polityczną w Polsce, - zna uznawane wzory zachowań w polityce, - wyjaśnia, na czym polega swoboda zrzeszeń, - zna formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym, - podaje [przykłady organizacji pozarządowych i zasady ich funkcjonowania, - zna najważniejsze związki wyznaniowe w Polsce, - wyjaśnia pojęcia: ojczyzna, patriotyzm, szowinizm, kosmopolityzm, - definiuje pojęcie narodu, mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej, - wyjaśnia, czym jest polityka, - rozumie zachodzące miedzy ideologią, doktryną a programem politycznym, - zna najważniejsze współczesne doktryny i ruchy polityczne, - definiuje pojęcie partii politycznej, wymienia ich typy, - potrafi określić, do jakich doktryn nawiązują współczesne partie polityczne w Polsce, - wymienia rodzaje systemów partyjnych, - wyjaśnia, co to jest system wyborczy i wymienia zasady demokratycznych wyborów, - definiuje pojęci opinii publicznej, rozumie jej znaczenie w życiu społecznym, - umie krytycznie ocenić współczesną rzeczywistość społeczno polityczną, - potrafi korzystać z przysługujących mu praw i demokratycznych procedur w rozwiązywaniu konfliktów, - zna funkcje środków masowego przekazu, wskazuje podstawowe problemy w ich funkcjonowaniu
PAŃSTWO - zna różne podstawy sprawowania władzy (jej legitymizowania), - wyjaśnia ideę trójpodziału władzy, - definiuje pojęcie państwa, omawia jego genezę oraz funkcje, - wymienia typy państw ze względu na ich strukturę administracyjno terytorialną, - klasyfikuje państwa według kryterium suwerennego władcy, - podaje definicję systemu politycznego, wyróżnia różne jego typy, - zna pojęcie i podstawowe zasady demokracji, - definiuje państwo prawa, - charakteryzuje państwo autorytarne i totalitarne, - wyjaśnia, czym jest konstytucja i jakie pełni funkcje, - wymienia podstawowe zasady ustroju RP według konstytucji z 1997 r., - podaje zasady funkcjonowania i uprawnienia władz w RP zgodnie z zapisami konstytucji z 1997 r., - przedstawia przebieg procesu ustawodawczego, - zna pojęcie samorządu terytorialnego i jego kompetencje, - wymienia i opisuje działalność kontroli państwowej i ochrony prawa, - zna podstawowe zagrożenia dla demokracji występujące współcześnie, PRAWO - rozróżnia ujęcia prawa w sensie podmiotowym i przedmiotowym, - zna funkcje prawa, - rozróżnia: akt prawny, normę prawną i przepis prawny, - potrafi określić, na czym polega dobre prawo, rozumie potrzebę poszanowania prawa w państwie, - wymienia rodzaje prawa, - zna źródła prawa stanowionego w RP, - wymienia podstawowe zasady prawa cywilnego, rodzinnego, pracy, karnego i administracyjnego, - zna procedury funkcjonujące w polskim prawie cywilnym i karnym, - odróżnia prawa człowieka od praw obywatela, - zna katalog praw człowieka i obywatela zawartych w Konstytucji RP, - zna generacje praw człowieka na świecie, - zna podstawowe organy ochrony praw człowieka w systemach ONZ i Rady Europy, - wymienia i charakteryzuje podstawowe organy ochrony prawnej w RP, POLSKA I ŚWIAT WSPÓŁCZESNY - wymienia uczestników stosunków międzynarodowych, - zna środki prowadzenia polityki zagranicznej, - definiuje pojecie globalizacji, wskazuje jej pozytywne i negatywne skutki, - wyjaśnia, czym jest ład międzynarodowy, - wymienia najważniejsze problemy globalne współczesnego świata, wskazuje możliwe sposoby ich rozwiązywania, - wymienia główne przyczyny konfliktów międzynarodowych, - zna najważniejsze systemy ochrony bezpieczeństwa międzynarodowego, wskazuje, do których z nich należy Polska, - podaje przyczyny integracji regionalnej na świecie, - zna etapy integracji europejskiej i polską drogę do UE, - zna najważniejsze instytucje UE i ich kompetencje,- - wymienia aktualne problemy i kwestie sporne dotyczące integracji państw UE, - zna podstawowe cele polskiej polityki zagranicznej ostatnich lat.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW (poziom rozszerzony: jak w zakresie podstawowym oraz dodatkowo wymienione poniżej) CZŁOWIEK I SPOŁECZEŃSTWO - zna historyczne i współczesne formy organizacji społeczeństwa, - charakteryzuje socjologię jako naukę społeczną i jej wpływ na badania społeczne, - wymienia różne sposoby opisu osobowości i tożsamości człowieka, - charakteryzuje organizacje grup społecznych, - charakteryzuje teorie rozwoju społecznego oraz typologię form organizacji społeczeństw, - charakteryzuje teorię klas i koncepcje podziału społecznego, - wyjaśnia pojęcie wielokulturowości, wskazuje jej skutki we współczesnych społeczeństwach, - opisuje strukturę społeczeństwa polskiego w latach 1944 1989 oraz zmiany, które zaszły po 1989 r - rozumie przyczyny i mechanizmu zmian zachodzących we współczesnym społeczeństwie polskim, OBYWATEL I POLITYKA - charakteryzuje różne formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym, - zna zasady zakładania i prowadzenia organizacji pozarządowych w Polsce, - wyjaśnia pojęcia naród etniczny i naród polityczny, - rozumie kryteria rozróżniania partii lewicowych i prawicowych, - zna współczesne ideologie, doktryny i programy polityczne, oraz omawia zachodzące procesy - zna reguły zakładania i funkcjonowania partii politycznych w Polsce, - rozumie znaczenie aktywności politycznej obywateli dla jakości życia publicznego, - dostrzega wpływ współczesnych ruchów społecznych na oblicze świata - zna i rozumie mechanizmy kształtowania i wyrażania opinii publicznej, - potrafi porównać sposoby prezentacji danego wydarzenia w różnych mediach, - zna podstawy prawne funkcjonowania mediów w Polsce. PAŃSTWO - zna najważniejsze historyczne koncepcje genezy państwa, - zna różne modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych, - opisuje wybrane współczesne państwa demokratyczne, porównuje ich systemy polityczne, - zna historię polskich konstytucji od czasów PRL-u - zna procedurę uchwalania ustaw, - potrafi wskazać związki i zależności pomiędzy kompetencjami poszczególnych organów władzy i instytucji samorządowych, - rozumie znaczenie konstytucyjnej kontroli i nadzoru, - wymienia współczesne zagrożenia dla demokracji w świecie PRAWO - potrafi analizować treść przepisów prawnych, - zna pojęcie precedensu prawnego, - potrafi wyjaśnić przebieg postępowania administracyjnego, - wie, na czym polegają szczególne możliwości orzekania kar przez sądy, - przedstawia przykłady pozarządowych form ochrony praw człowieka, - wyjaśnia, jak funkcjonują prawa człowieka w różnych kulturach, - zna organizacje pozarządowe, zajmujące się ochroną praw człowieka w Polsce i na świecie
POLSKA I ŚWIAT WSPÓŁCZESNY - wymienia wyspecjalizowane organizacje ONZ, - wymienia przyczyny najważniejszych konfliktów ostatnich dekad na świecie, - zna problemy współczesnego świata i wymienia sposoby ich rozwiązywania, - rozumie szanse i zagrożenia związane z postępem naukowo technicznym, - zna czynniki rozwoju społecznego, - zna systemy bezpieczeństwa międzynarodowego, - zna historyczne formy integracji europejskiej, - podejmuje dyskusję o podstawowych założeniach współczesnej polskiej polityki zagranicznej Indywidualne ocenianie uczniów zostanie zapisane w sześciostopniowej skali ocen: - ocena celująca: uczeń posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe, systematycznie rozwija swoje zainteresowania przedmiotem, czynnie uczestniczy w lekcji, kołach zainteresowań. Potrafi samodzielnie selekcjonować, hierarchizować i interpretować wydarzenia,, oceniać je, wysuwa oryginalne wnioski, prezentuje dociekliwość podczas rozwiązywania problemów Samodzielnie planuje i organizuje pracę. Jego zasób wiedzy i umiejętności wyraźnie wskazuje na zainteresowania humanistyczne, wykorzystuje wiedzę z innych pokrewnych przedmiotów, dokonuje integracji wiedzy o przeszłości czerpanej z różnych źródeł oraz własnych doświadczeń, ocen i refleksji. Bierze udział i osiąga sukcesy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach i olimpiadach przedmiotowych. ( laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych). - ocena bardzo dobra: uczeń w stopniu wyczerpującym opanował materiał nauczania, wykazuje się umiejętnością analizowania i interpretacji wydarzeń,dokonuje ich twórczego oceniania i wnioskowania. Wykazuje zainteresowanie problematyką przedmiotu, jest aktywny na zajęciach, wykorzystuje różne źródła wiedzy, potrafi zaplanować i zorganizować pracę. Podejmuje się realizacji dodatkowych zadań, starannie je wykonuje, bierze udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. ( co najmniej na poziomie zawodów okręgowych). - ocena dobra: uczeń zna i rozumie podstawowe i dopełniające treści programowe, inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności- odtwórczo, ale logicznie formułuje oceny i wnioski oraz interpretuje fakty i zjawiska, jest aktywny na zajęciach, wykonuje zadania o charakterze dobrowolnym. -ocena dostateczna: uczeń wykazuje się znajomością podstawowego materiału rzeczowego oraz pojęć, ograniczoną umiejętnością analizy przyczynowo-skutkowej, tylko w niewielkim stopniu podejmuje próbę oceny wydarzeń i zjawisk społeczno-politycznych, w zakresie podstawowym operuje czasem i przestrzenią; potrafi wykonać zadania o średnim stopniu trudności, jego aktywność na zajęciach jest sporadyczna, - ocena dopuszczająca: uczeń ma wyraźne luki w wiadomościach w stosunku do materiału przewidzianego w programie nauczania, jednak przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać polecenia wymagające umiejętności przewidzianych w programie, stosuje podstawowe umiejętności, które umożliwiają mu uzupełnienie braków w czasie dalszego kształcenia: częściowo interpretuje źródła, formułuje powierzchowne, często emocjonalne wnioski, płytkie oceny wydarzeń oraz postaci, stosuje niektóre pojęcia; na poziomie wymagań koniecznych wykazuje znajomość chronologii i lokalizuje fakty w przestrzeni; potrafi posługiwać się podręcznikiem, słownikiem i encyklopedią. - ocena niedostateczna: uczeń nie opanował wiedzy i umiejętności na poziomie wymagań konicznych, niezbędnych do kontynuowania nauki na dalszym etapie kształcenia, nie potrafi umiejscowić faktów w czasie i przestrzeni, popełnia poważne błędy merytoryczne, nie przygotowuje się do lekcji, nie podejmuje prób rozwiązywania zadań, nawet przy pomocy nauczyciela; odznacza się brakiem systematyczności, biernością na lekcji.
Realizacja treści nauczania odbywa się w oparciu o obowiązującą podstawę programową, a nie treści jednego wybranego podręcznika. mgr Grażyna Kozak mgr Andrzej Łata