10 lat istnienia Katedry UNESCO im. Janusza Korczaka Interdyscyplinarnych Studiów nad Rozwojem i Dobrostanem Dziecka na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie Międzynarodowy Program Sieci Katedr UNESCO (University Twinning and Networking - UNITWIN/UNESCO CHAIRS), w ramach którego działa Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka powstał w 1992 roku. Celem programu jest wspomaganie rozwoju badań naukowych, kształcenia oraz rozwój współpracy między uczelniami wyższymi poprzez tworzenie sieci instytucji naukowych działających w priorytetowych dla UNESCO dziedzinach, a także promowanie solidarności akademickiej w skali całego świata. W 2014 r. istniało ogółem 645 Katedr UNESCO w 120 krajach świata. Kilkanaście z nich działa w Polsce. Pierwsza Katedra Praw Człowieka i Pokoju powstała w 1993 roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Najmłodsza polska Katedra UNESCO Badań Instytucjonalnych i Polityki Szkolnictwa Wyższego zainaugurowana została 1 października 2012 r. w Centrum Studiów nad Polityką Publiczną na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 1 Pozostałe Katedry działające w Polsce to: Katedra UNESCO Jakości Nauczania i Nauki ustanowiona w 1996 r. na Uniwersytecie Warmii i Mazur w Olsztynie. Katedra UNESCO ds. Kobiet, Społeczeństwa i Rozwoju, ustanowiona w 1996 r. przy Wydziale Filozofii i Socjologii UW. Katedra UNESCO Medycyny Molekularnej ustanowiona w 1998 r. przy Polskiej Akademii Nauk. Katedra UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową, ustanowiona w lipcu 2002 r. przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka Interdyscyplinarnych Studiów nad Rozwojem i Dobrostanem Dziecka, ustanowiona w listopadzie 2004 r. na Wydziale Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Katedra UNESCO Studiów Interdyscyplinarnych, ustanowiona w 2006 roku przy Katedrze Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Wrocławskiego 1 Program Sieci Katedr UNESCO, PK UNESCO w Warszawie: http://www.unesco.pl/edukacja/program-sieci-katedr/ 1
Zakład Dziedzictwa Kulturowego i Studiów Miejskich UNESCO, ustanowiony w 2008 r. na Wydziale Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Centrum Międzynarodowej Promocji Technologii i Edukacji AGH UNESCO, ustanowione w 2010 r. na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Katedra UNESCO Badań Instytucjonalnych i Polityki Szkolnictwa Wyższego została uruchomiona 1 października 2012 r. przy Centrum Studiów nad Polityką Publiczną na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Katedra UNESCO Całożyciowego Poradnictwa Zawodowego rozpoczęła działalność 8 marca 2013 r. przy Instytucie Pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim. Katedra UNESCO ds. Edukacji o Holokauście, ustanowiona w 2014 roku w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Utworzenie Katedry UNESCO Katedra UNESCO im. J. Korczaka powołana została na mocy porozumienia zawartego w dniu 13 października 2004 r., pomiędzy UNESCO - Organizacją Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury oraz Akademią Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Pierwszą nazwą Katedry UNESCO była nazwa: Katedra UNESCO Pedagogiki Społecznej im. Janusza Korczaka. Szeroki zakres badań i działalność Katedry w zakresie rozwoju dzieci dał impuls do zmiany jej nazwy na obecną: Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka Interdyscyplinarnych Studiów nad Rozwojem i Dobrostanem Dziecka. Działalność Katedry UNESCO jest zgodna z priorytetami UNESCO w obszarze nauk humanistycznych i społecznych i koncentruje się wokół wyzwań współczesnego świata, zdefiniowanych w Milenijnych Celach Rozwoju (MDG). Tematyka organizowanych wydarzeń dotyczy życia codziennego, rozwoju i dobrostanu dziecka w obliczu różnorodności kulturowej; praw człowieka - praw dziecka, międzykulturowości i edukacji międzykulturowej, jak również współczesnych wyzwań dotyczących dziecka w obszarze psychologii, pedagogiki i socjologii. Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka prowadzi badania krajowe i międzynarodowe. Jej reprezentanci i współpracownicy uczestniczą w konferencjach, seminariach, debatach i wizytach studyjnych w kraju i za granicą. Od 2006 r. Katedra organizuje Międzynarodowe Szkoły Letnie UNESCO dla doktorantów, pracowników naukowych i praktyków zajmujących się problematyką rozwoju i dobrostanu dziecka w ujęciu interdyscyplinarnym. Wśród kluczowych działań Katedry wymienić należy organizację Międzynarodowych Szkół Letnich, do udziału w których zapraszani są studenci ostatnich lat studiów i doktoranci, młodzi pracownicy naukowi oraz naukowcy pedagodzy, psycholodzy, socjolodzy z całego świata. Współorganizatorem wydarzeń jest Polski Komitet ds. UNESCO oraz program CEEPUS (Central European Exchange Program for University Studies). 1. Międzynarodowa Szkoła Letnia pt.: Teoria I praktyka wychowania i kształcenia osób z niepełnosprawnością intelektualną zorganizowana była w 2006 roku przy współpracy PFRON i Zakładu Terapii Pedagogicznej APS. Uczestniczyli w niej stypendyści PK ds. UNESCO - specjaliści z Białorusi, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy oraz specjaliści polscy. 2
2. Międzynarodowa Szkoła Letnia, w której wzięli udział specjaliści z Ukrainy, Rosji, USA i Polski, poświęcona była pedagogice Janusza Korczaka i połączona z międzynarodową konferencją pt.: EDUCATIONAL DILEMMAS IN CULTURALLYDIVERSIFIED SOCIETIES organizowaną przez Katedrę Podstaw Pedagogiki. Szkoła odbyła się we wrześniu 2008 roku. W 2009 roku miała miejsce 3. Międzynarodowa Szkoła Letnia pt.: Uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Różne perspektywy teoretyczne i rozwiązania praktyczne, w której udział wzięli przedstawiciele Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Polski. Szkoła była organizowana we współpracy z Zakładem Terapii Pedagogicznej APS. 4. Międzynarodowa Szkoła Letnia w roku 2010 organizowana była z Zakładem Resocjalizacji APS. Uczestniczyli w niej Polacy i Bułgarzy. Tematem 5. Międzynarodowej Szkoły Letniej która miała miejsce w roku 2011 były indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne w kształceniu uczniów ze specjalnymi potrzebami. W wykładach i zajęciach praktycznych uczestniczyli przedstawiciele Polski, Białorusi, Ukrainy, Federacji Rosyjskiej, Kazachstanu, Turcji, Tajwanu. Uczestnicy zagraniczni otrzymali stypendia PK ds. UNESCO. 6. Międzynarodowa Szkoła Letnia pt. Prawa dziecka współczesne rozwiązania w świetle koncepcji pedagogicznych Janusz Korczaka odbyła się w dniach 16 21 września 2012 w Roku Janusza Korczaka oraz w rocznicę 90 lecia istnienia Uczelni. Uczestnikami byli, poza studentami i doktorantami APS, młodzi pedagodzy i psychologowie, pracownicy uczelni z Izraela, Tadżykistanu, Ukrainy, Iranu. Współorganizatorami było Międzynarodowe i Polskie Stowarzyszenia Janusza Korczaka. 6. Międzynarodowa Szkoła Letnia - uroczyste otwarcie (prof. Adam Frączek-Kurator Katedry UNESCO, Pan Marek Michalak Rzecznik Praw Dziecka, JM Rektor APS prof. Jan Łaszczyk) 3
Uczestnicy 6. Międzynarodowej Szkoły Letniej W 2013 odbyła się 7. Międzynarodowa Szkoła Letnia "Psychologiczno-pedagogiczne wsparcie ucznia o zróżnicowanych potrzebach". Szkoła była organizowana wraz z Zakładem Psychologii Rozwoju i Wychowania oraz Zakładem Terapii Pedagogicznej APS. Udział w niej wzięli pracownicy naukowi, doktoranci i studenci - specjaliści w dziedzinie psychologii i pedagogiki z Białorusi, Iranu, Kazachstanu, Niemiec, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Polski. Reprezentowali oni następujące uczelnie: Freie Universität Berlin, Kazakh National Pedagogical University- Abay, Maksim Tank Belarusian State Pedagogical University, Kamenets-Podilsky State University, Herzen University - St. Petersburg, Kazan Federal University, Yanka Kupala State University of Grodno. Uczestnicy z Polski to doktoranci Akademii Pedagogiki Specjalnej oraz przedstawicielka Fundacji Bliżej dziecka. Uczestnicy 7. Międzynarodowej Szkoły Letniej 4
8. Międzynarodowa Szkoła Letnia "Zachowania problemowe okresu dorastania - formy, uwarunkowania, zapobieganie" odbyła się w dniach: 15-25 września 2014. realizowana była przy wsparciu i we współpracy z Polskim Komitetem ds. UNESCO oraz Programem CEEPUS Biurem Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej. Partnerami wydarzenia byli: Krajowy Ośrodek Psychiatrii Sądowej dla Nieletnich w Garwolinie, Komenda Główna Policji Biuro Prewencji; Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii; Schronisko dla Nieletnich i Zakład Poprawczy dla Dziewcząt w Falenicy; Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Don Orione w Warszawie; NASK (Research and Academic Computer Network) i Polska Internetowa Linia Kontaktowa Dyzurnet.pl. Uczestnikami szkoły byli doktoranci i studenci oraz młodzi pracownicy naukowi specjaliści w dziedzinie psychologii i pedagogiki z Białorusi, Gruzji, Kazachstanu, Rumunii, Republiki Czeskiej, Ukrainy i Polski. Otwarcie 8. Międzynarodowej Szkoły Letniej (od lewej: mgr Marta Rutkowska, prof. Sławomir Ratajski Sekretarz Generalny PK ds. UNESCO, prof. Adam Frączek - Kurator Katedry, JM Rektor APS - prof. Jan Łaszczyk, dr Urszula Markowska-Manista, sekretarz naukowy Katedry). Kolejna, 9. Międzynarodowa Szkoła Letnia odbędzie się w II połowie września 2015 roku na Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Robocza, planowana tematyka dotyczyć będzie problemów dzieci i młodzieży uchodźców w sytuacji zagrożenia łamania praw dziecka, szoku kulturowego, traumy konfliktu i wojny. Wśród najważniejszych działań Katedry należy: - organizację we współpracy z Instytutem Psychologii Stosowanej w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie wykładu profesora Philipa Zimbardo, wybitnego psychologa amerykańskiego: 5
Przed wykładem profesora Philipa Zimbardo, 11.04.2014 r. - udział w spotkaniach Międzynarodowego Stowarzyszenia im. J. Korczaka, m.in. wykład pt.: "Some thoughts on the difficulties in the implementation of inclusive education in Poland" podczas: International Seminar The Polish Jewish Pioneer on Children's Human Rights, Janusz Korczak (1878-1942) and the right of the child to respect without discrimination of any kind and protection against all forms of discrimination according to the UN Convention on the Rights of the Child, Stałe Przedstawicielstwo RP przy ONZ, 31 maja 2014, Genewa, - prowadzenie międzynarodowego seminarium pt.: Stosunki międzynarodowe i komunikacja międzykulturowa. Place - People - Space in everyday intercultural communication podczas międzynarodowego projektu Unii Europejskiej: Active Youth against Unemployment dla studentów z 6 krajów: Łotwy, Francji, Polski, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu Europejskiej w Gruzji, - współrealizację projektu Uczelnia wyższa wobec problematyki edukacji globalnej i rozwojowej. Teoretyczne i praktyczne perspektywy wdrażania edukacji rozwojowej w Akademii Pedagogiki Specjalnej szansą dla rozwoju Afryki w XXI wieku finansowanego z programu grantodawczego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Polska Pomoc 2009 dla instytucji badawczych i jednostek naukowych, - czynny udział w wydarzeniach realizowanych w Roku Janusza Korczaka 2012, - publikacje naukowe i popularnonaukowe, - współrealizację warsztatów "Afryka Bliżej" w ramach projektu Katedry Języków i Kultur Afryki, Wydział Orientalistyczny UW, Fundacja Afryka Inaczej, 2011, - organizację pobytów naukowych stypendystów PK ds. UNESCO w Akademii Pedagogiki Specjalnej, 6
- wykłady na krajowych i międzynarodowych konferencjach, wykłady gościnne (Białystok, Wrocław, Warszawa, Berlin, Bruksela, Brema, Tbilisi, Kowno, Coux, Freiburg, Braga), Wykład dla studentów skierowanych do Katedry przez Danish Institute Stuty Abroad, 2014 r. Dr Urszula Markowska-Manista, sekretarz naukowy Katedry UNESCO, wykład "Children-soldiers and children of indigenous peoples - (in)direct victims, witnesses and agents of conflict. The problem of children's participation from local perspective" na międzynarodowej konferencji: Children as actors for transforming society, Caux, lipiec 2013. - prowadzenie i współudział w badaniach krajowych i międzynarodowych. Katedra współpracuje z: Polskim Komitetem ds. UNESCO, Biurem Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej Program CEEPUS, wyższymi uczelniami, min, z tymi z którymi APS ma podpisane umowy międzynarodowe, Polskim Towarzystwem im. Janusza Korczaka, Międzynarodowym Stowarzyszeniem im. Janusza Korczaka, Fundacją Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, Fundacją Instytut Globalnej Odpowiedzialności (IGO) w ramach międzynarodowego projektu Teachers: Agents of change. A strategic approach to anchoring 7
development education in Czech and in Polish formal education systems, finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach programu EuropeAid 2013-2015. Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka Interdyscyplinarnych Studiów nad Rozwojem i Dobrostanem Dziecka Kurator Katedry: Profesor Adam Frączek Sekretarz naukowa: Dr Urszula Markowska-Manista Sekretarz: Krystyna Urbańska Adres: Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej ul. Szczęśliwicka 40 02-353 Warszawa unescochair@aps.edu.pl; kurbanska@aps.edu.pl 8