OBYWATELSKI PROJEKT STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU MIASTA OPOLA

Opole 2010

SPIS TREŚCI Wstęp..3 I. Wprowadzenie.....4 1. Cele projektu.... 5 2. Narzędzia tworzenia strategii. 5 3. Instrumenty wdrażania rozwiązań..5 4. Struktura strategii........6 II. Opole u progu 2010 r....8 1. Analizy SWOT.. 9 2. Diagnoza..18 III. Priorytety na lata 2010-2050...24 1. Opole miastem przedsiębiorczości...26 2. Opole miastem akademickim... 29 3. Opole miastem festiwali... 31 4. Opole miastem wysokiego komfortu życia.....33 IV. Załączniki. 36 1. Opole-city of festivals..37 2. Opolski System Informacyjny....39 3. Trener Osiedlowy......41 V. Publicystyka 43 VI. Autorzy.57 2

Siła społeczeństwa obywatelskiego Oto po roku współpracy uczestnicy projektu Opole2050.pl oddają do Państwa dyspozycji kompletny dokument pn. Obywatelski Projekt Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Opola Opole 2050. Jest on owocem refleksji wielu opolan, których może i różnią poglądy polityczne i rodzaje zajęć, jakimi się parają, ale połączyła troska o przyszłość naszego miasta. Wśród autorów niniejszego dokumentu są więc zarówno byli i obecni radni, przedsiębiorcy, animatorzy kultury, działacze społeczni, ale i zwykli opolanie, z których część wolała pozostać anonimowa. Czym się wyróżnia ów dokument od wielu innych tworzonych przez liczne urzędy? Przede wszystkim w pełni obywatelskim, oddolnym charakterem. Zatroskani, ale i zakochani w Opolu mieszkańcy poświęcili wiele godzin ze swojego wolnego czasu na rozmowach, dyskusjach, analizie przykładów miast z całego świata, dokumentów i danych statystycznych, aby tym, może niedoskonałym dokumentem pokazać, że to miasto nie jest im obojętne. Że RAZEM możemy je zmieniać. Nazwaliśmy ten projekt Opole2050. Trochę na przekór tym wszystkim, którzy wolą perspektywę jednej, 4-letniej kadencji. Prawdziwie jednak stworzyliśmy listę pomysłów na najbliższe 10 lat. Rok 2050 wskazuje tylko, i aż, na potrzebę myślenia wizjonerskiego, długofalowego, którego celem jest wypracowanie programu, który pozwoli Opolu stać się miastem tętniącym kulturą o jednoznacznie akademickim charakterze. To wszystko wymaga planowania i działania RAZEM. Dziękuję wszystkim uczestnikom projektu, forumowiczom, publicystom, mieszkańcom naszego miasta za życzliwość i ciężką pracę nad tym projektem. Pokazaliście Państwo prawdziwą siłę społeczeństwa obywatelskiego, które nie musi czekać na inicjatywę polityków, czy urzędników, by nazywać problemy i szukać ich rozwiązań. Wierzę, że nasz projekt będzie tylko początkiem realizacji naszych marzeń o Opolu, jako mieście sukcesu na miarę XXI wieku. Koordynator projektu Opole, dnia 17 lutego 2010 r. 3

I Wprowadzenie 4

1. Cele projektu: wypracowanie szeroko akceptowanej społecznie obywatelskiej strategii zrównoważonego rozwoju miasta Opola na lata 2010-2020, z perspektywą wyznaczenia miastu miejsca do 2050 r. promocja rozwoju miasta opartego na zrównoważonym wykorzystaniu kapitału społecznego, biznesowego i środowiskowego, budowa społeczeństwa obywatelskiego, rozbudzenie świadomości politycznej i poczucia współodpowiedzialności za miasto wśród mieszkańców. 2. Narzędzia tworzenia strategii. Zasadniczą część dokumentu Opole 2050 wypracowywali uczestnicy projektu pracujący w 5 zespołach: ds. gospodarki, ds. kultury, ds. nauki, ds. poprawy jakości życia i ds. młodzieży. Autorzy projektu przykładali dużą wagę do różnorodności członków danego zespołu, tak, aby możliwe się stało wypracowanie jak najlepszych rozwiązań dla miasta Opola w poszczególnych dziedzinach. I tak w zespołach pracowali obecni, lub byli radni, teoretycy, naukowcy, ale i praktycy, przedsiębiorcy, animatorzy kultury, liderzy społeczni. Na całość dokumentu złożyły się również kontakty z mieszkańcami: poprzez stronę www.opole2050.pl, forum internetowe, na którym w momencie kończenia tego dokumentu znalazły się 182 posty, a także happeningi. Należy zauważyć, że mieszkańcy Opola mogli na równych prawach dołączać do projektu nie tylko w wirtualnej rzeczywistości. Mieli bowiem możliwość uczestniczenia w pracach poszczególnych zespołów. Ważną rolę w projekcie odgrywała również publicystyka. Teksty uczestników projektu ukazywały się w opolskiej Gazecie Wyborczej, Nowej Trybunie Opolskiej oraz w postaci wpisów na blogu www.opole2050.pl. Inne zostały dołączone do niniejszego dokumentu w rozdziale V. 5

3. Instrumenty wdrażania rozwiązań. W toku tworzenia dokumentu Obywatelski Projekt Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Opola Opole2050 wielokrotnie powracało pytanie o możliwość realizacji tych wszystkich pomysłów, które znalazły się w dokumencie. Biorąc pod uwagę fakt, że grono pracujące nad niniejszą strategią ma charakter wyłącznie ekspercki, nie zaś polityczny, w związku z powyższym autorzy dokumentu postanowili ograniczyć się jedynie do rekomendacji środków, które należy przedsięwziąć celem wdrożenia proponowanych rozwiązań w życie. Autorzy projektu rekomendują zatem: osobom publicznym i naukowcom: wywieranie nacisków na gremia i osoby decyzyjne poprzez działalność publicystyczną i ekspercką, politykom: wpisywanie i promowanie w swoich programach wyborczych, ze szczególnym uwzględnieniem wyborów samorządowych w 2010 r., rozwiązań zaczerpniętych z niniejszego dokumentu, liderom społecznym i mieszkańcom Opola: tworzenie sieci mikrospołeczności lokalnych, dbających o swoje najbliższe otoczenie i współpracujących ze sobą w sprawach dotyczących całego miasta, podejmowanie akcji społecznych, wywieranie nacisku na swoich reprezentantów w gremiach decyzyjnych, działalność lobbingową za wdrożeniem poszczególnych rozwiązań. 4. Struktura strategii. Cała strategia została podzielona na (1) część analityczną, na która składają się cztery analizy SWOT, a także diagnozy stanu poszczególnych dziedzin życia miasta oraz na (2) część o charakterze programowym, w której czytelnik będzie mógł odnaleźć konkretne pomysły. Zasadniczym przesłaniem strategii jest wskazaniem czterech priorytetów dla rozwoju miasta Opola, zogniskowanych wokół wizji Opola, jako miasta: przedsiębiorczości, nauki, kultury i wysokiego komfortu życia. Autorzy dokumentu w toku prac odrzucili bowiem możliwość budowy komplementarnej strategii rozwoju miasta w oparciu o tylko jeden priorytet. W ich ocenie zaburzyłoby to możliwość stworzenia realnej i spójnej wizji Opola, 6

jako miasta dobrobytu. Dobrobytu, pojmowanego jako możliwość życia w mieście, które wspomaga przedsiębiorczość obywateli, a jednocześnie daje możliwość uczenia się, a następnie studiowania dla ich dzieci, by na koniec zaproponować wreszcie atrakcyjną ofertę rekreacyjno-kulturalną. Nie powinno się jednak zapominać, że pojęcia przedsiębiorczości, czy wysokiego komfortu życia są pojęciami innej kategorii, niż miasto festiwali, czy miasto akademickie. Można zatem powiedzieć, że autorzy strategii położyli szczególny nacisk na poprawę otoczenia sprzyjającego rozwojowi przedsiębiorczości i komfortu życia, wyznaczając jednak Opolu zdecydowanie rolę ośrodka o charakterze kulturalno-akademickim. To na dziś i najbliższe 10 lat. Ostatecznym bowiem celem powinno być osiągnięcie statusu miasta akademickiego, którego silna kultura jest naturalną konsekwencją. Wynika to z potencjału istniejących w Opolu sześciu uczelni wyższych, które łącznie kształcą ok. 35 tys. studentów, co przekłada się na znaczny udział liczby studentów w ogólnej strukturze ludności miasta. Dziś już nie ma odwrotu i opolskie uczelnie wyższe, bez względu na miejsce w rankingach, na trwałe wpisały się w charakterystykę miasta i przyczyniają się do jego rozwoju. Również Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki impreza o bogatej tradycji i ogromnej rozpoznawalności w kraju, zdaje się być ogromną szansą dla podtrzymania kulturalnej marki Opola, o ile jego masowy charakter zostanie wsparty skuteczną promocją kultury regionalnej, jako dziedzictwa historycznego tej Ziemi. Korzystając zatem z jego renomy i rozpoznawalności, warto wspierać pozostałe duże przedsięwzięcia kulturalne, tak, aby hasło Opole-miastem festiwali napełnić treścią. 7

II Opole u progu 2010 r. 8

1. Analizy SWOT W analizie strategicznej instytucji, organizacji, a także miast szczególne znaczenie ma metoda SWOT. Jest to jedna z najpowszechniej stosowanych metod analitycznych służących do kompleksowego badania otoczenia instytucji oraz analizy jej wnętrza. Analiza wewnętrzna w mieście ma na celu określenie i ocenę materialnych i niematerialnych czynników sprzyjających rozwojowi, lub utrudniających jego funkcjonowanie. Obecnie, jak i w przyszłości. Zatem celem tego typu analizy jest wskazanie wszystkich tych elementów i zasobów miasta, które mogą być traktowane, jako niewątpliwe atuty, wobec innych miast. Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych): S (Strengths) mocne strony: wszystko to, co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu, W (Weaknesses) słabe strony: wszystko to, co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu, O (Opportunities) szanse: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany, T (Threats) zagrożenia: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej. Wreszcie - informacja, która nie może być poprawnie zakwalifikowana do żadnej z wymienionych grup, jest w dalszej analizie pomijana, jako nieistotna strategicznie. Informacja strategiczna, posegregowana według opisanych kryteriów na cztery grupy, jest następnie zapisywana w czterodzielnej macierzy strategicznej, w której lewa połowa zawiera dwie kategorie czynników pozytywnych a prawa - dwie kategorie czynników negatywnych. Na podstawie przeprowadzonej analizy można określić dalszą strategie działania miasta, tak, aby wzmacniać atuty i niwelować słabe strony. 9

Mocne strony Analiza SWOT miasta Opola z punktu widzenia Zespołu ds. planowania i rozwoju gospodarczego Położenie geograficzne: Sąsiedztwo dwóch metropolii Opole stolicą regionu Szlak komunikacyjny (A4, kolej) Region sąsiadujący z Republiką Czeską Wielokulturowość (kultura polska, niemiecka, czeska, śląska) Duże rezerwy energetyczne, ciepłownicze oraz gazowe Kilka wyższych uczelni Tereny inwestycyjne (część jest już uzbrojona) Dobre zasoby wodne dla rozwoju przemysłu spożywczego Słabe strony Położenie geograficzne: sąsiedztwo dwóch wysysających kadry metropolii (wrocławskiej i śląskiej, a dalej dobrze skomunikowanej krakowskiej) Brak miejsc pracy, szczególnie dla absolwentów wyższych uczelni Problemy komunikacyjne 10

Korkująca się obwodnica Korki w centrum Zły stan dróg Niewydolna i nieatrakcyjna komunikacja publiczna, monopolistyczna pozycja MZK Słaba oświata: Jedne z najsłabszych w kraju wyniki matur (słabość szkół średnich) Brak szkolnictwa zawodowego Słabe wyższe uczelnie Słabość intelektualna elit Opola Brak terenów inwestycyjnych Brak terenów pod budownictwo mieszkaniowe Brak współpracy z ościennymi gminami ( zarzucona rola stolicy aglomeracji opolskiej) Opole nie pełni roli stolicy (centrum, lokomotywy) regionu Brak współpracy miasta z uczelniami wyższymi oraz pomiędzy nimi Słabo zintegrowane środowisko naukowo badawcze Pozycja monopolistyczna ECO Studium zagospodarowania przestrzennego (brak części planów zagospodarowania przestrzennego) Mała liczba inwestycji zagranicznych Ujemne saldo migracji Źle zarządzani urzędnicy. Zły stan wiaduktów Niewystarczająca ilość przepraw przez Odrę Niewykorzystana Odra Brak miejsc parkingowych w mieście, przede wszystkim w centrum Brak systemu ścieżek rowerowych Brak wystarczającej bazy hotelowej Słabe i niewydajne funkcjonowanie urzędu miasta Szanse (wykorzystać) 11

Położenie geograficzne: Sąsiedztwo dwóch metropolii Status stolicy regionu Szlak komunikacyjny (A4, kolej) Położenie nad Odrą Potencjalne lotnisko w Kamieniu Śląskim Budowa obwodnicy południowej Współpraca z ościennymi gminami Współpraca międzynarodowa Możliwość wprowadzenia konkurencji w ciepłownictwie poprzez doprowadzenie do miasta ciepła z elektrowni Wprowadzenie odnawialnych źródeł energii: Ciepło z elektrowni (bardziej ekologiczne niż ECO) Geotermia Baterie słoneczne Przyciąganie kapitału inwestycyjnego, również z zagranicy Inwestycje w nowe technologie Możliwość lokalizacji w Opolu Regionalnego Centrum Logistycznego łączącego transport wodny, drogowy i kolejowy Fundusze europejskie Usprawnienie urzędu miasta, wdrożenie e-urządu Zagrożenia (przeciwdziałać) Zbliżający się kryzys demograficzny. Położenie geograficzne (konieczność balansowania). Zbliżający się paraliż systemu komunikacyjnego. Wysokie koszty działalności gospodarczej. Likwidacja części połączeń kolejowych. Wyczerpujące się fundusze unijne. 12

Analiza SWOT miasta Opola z punktu widzenia Zespołu ds. kultury Mocne strony Położenie geograficzne (w tym: trasa Wrocław-Opole-Śląsk-Kraków oraz Praga-Opole- Berlin). Amfiteatr, Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki. Status stolicy regionu. Klimat (stosunkowo wysokie temperatury powietrza). Wielokulturowość. Sąsiedztwo z Czechami. Słabe strony Położenie geograficzne (sąsiedztwo dwóch wysysających kadry metropolii: wrocławskiej i śląskiej, a dalej dobrze skomunikowanej krakowskiej). Klimat (kilka miesięcy zimnych ze stratą dla imprez plenerowych, w porównaniu z np. Włochami, Bałkanami). Bardzo słabo wykorzystywany amfiteatr i sam festiwal (większe koszty niż zyski + marnotrawienie okazji do organizacji imprez okołofestiwalowych). Słabo działający Miejski Ośrodek Kultury. Brak znaczących zespołów muzycznych, promujących miasto. Słabe wsparcie dla organizacji pozarządowych i inicjatyw obywatelskich. Mała ilość i wysokie ceny noclegów. Brak schronisk młodzieżowych i tańszych hotelików. Słabe zaplecze restauracyjne i hotelowe dla większych wydarzeń kulturalnych. Monopolistyczna pozycja Kinoplexu. Rozdmuchana biurokracja. Słaba dostępność Prezydenta Miasta. 13

Słabe zainteresowanie mediów publicznych współpracą przy organizacji wydarzeń kulturalnych. Słabe kadry menadżerskie. Brak forum wymiany doświadczeń menadżerów kultury. Źle zarządzani urzędnicy. Polityczny klucz wyboru szefów instytucji kulturalnych miasta. Powszechny brak świadomości zysków, które niesie za sobą kultura, wśród ludzi biznesu. Brak występów gwiazd zagranicznych. Szanse (wykorzystać) Wyremontowany amfiteatr (w 2011 r.) Festiwal (imprezy okołofestiwalowe). Infrastruktura (toropol, kino, teatry, filharmonia, amfiteatr). Tereny zielone. Zagrożenia (przeciwdziałać) Powszechny brak świadomości zysków, które niesie za sobą kultura. Indolencja urzędnicza. Wąskie horyzonty, małe ambicje - prowincjonalizm. 14

Analiza SWOT miasta Opola z punktu widzenia Zespołu ds. nauki Mocne strony 6 szkół wyższych. Znaczny odsetek studentów w ogólnej liczbie mieszkańców Opola. Bogata oferta kierunków na studiach. Tradycje akademickie w mieście. Dostępność trenów inwestycyjnych. Słabe strony Słabe wyniki w rankingach szkół wyższych. Brak środowiska opiniotwórczego skupionego na wyższych uczelniach. Brak czynnika miastotwórczego ośrodków akademickich. Słaba jakość kształcenia. Niewystarczające wsparcie miasta dla uczelni. Słaba oferta dla studentów z zagranicy. Brak centrum konferencyjnego. Niekorzystny stosunek kosztów edukacji do jakości kształcenia w mieście. Szanse (wykorzystać) Liczba studentów w mieście. Możliwość wsparcia uczelni w zakwaterowaniu kadry naukowej. Konkurencja oraz współpraca z innymi regionami. Zagrożenia (przeciwdziałać) Tzw. Proces Boloński może zdegradować opolskie uczelnie do kształcenia na poziomie zawodowym (licencjackim). Niż demograficzny, ujemne saldo migracji, w tym najlepszych absolwentów szkół średnich i wyższych. Konkurencja sąsiednich ośrodków akademickich. Brak dialogu między ośrodkami akademickimi a samorządem. 15

Analiza SWOT miasta Opola z punktu widzenia Zespołu ds. młodzieży Mocne strony Bezpieczeństwo. Opole miastem średniej wielkości. Tereny rekreacyjne: Wyspa Bolko, Zoo, skwery, tereny zielone, przystań kajakowa. Komunikacja z resztą Polski (położenie miasta na ważnej trasie PKP, autostrada A4). Opolska Wenecja. Słabe strony System komunikacji miejskiej (brak nazw przystanków, słaba flota autobusowa). Mało wydarzeń kulturalnych, lub ich słaba promocja. Monopol jednego kina bardzo drogie bilety. Tylko jeden basen drogie bilety. Parkingi przy akademikach mała ilość miejsc, płatne. Niewielka ilość terenów zielonych. Korki. Brak systemu ścieżek rowerowych. Zamknięte boiska szkolne. Brak lotniska. Słaby rynek pracy. Poziom dydaktyczny uczelni. Senny Rynek zbyt duża liczba banków. Niewielka liczba lokali gastronomicznych, kawiarni, pubów. Niski poziom klubów sportowych. Szanse (wykorzystać) Bliskość metropolii wrocławskiej. Wyspa Bolko. Liczba wyższych uczelni w mieście. Festiwale odbywające się w Opolu. Amfiteatr. Stawek Barlickiego potencjalne lodowisko. Stawki na Wyspie Bolko. Park Nadodrzański (tereny rekreacyjne, boisko do piłki plażowej, grill) 16

Jezioro Turawskie, Osowiec blisko do dużych kąpielisk oraz własne kąpieliska na terenie miasta Organizacje pozarządowe. Zagrożenia (przeciwdziałać) Bliskość metropolii wrocławskiej i śląskiej. Konflikty polityczne, brak współpracy miasta z wyższymi uczelniami. 17

2. DIAGNOZA Priorytet I Opole miastem Przedsiębiorczości Komunikacja W Opolu mamy 318km dróg publicznych, z czego 71,4km to drogi krajowe lub wojewódzkie. W pobliżu miasta przebiega autostrada A4, z której mamy 4 zjazdy w kierunku Opola. Opole posiada też obwodnicę północną, która dzisiaj na niektórych skrzyżowaniach jest już mocno zakorkowana. Dodatkowo po wprowadzeniu opłat za przejazd autostradą ruch na obwodnicy Opola może znacznie wzrosnąć. Centrum miasta w godzinach szczytu jest mocno zakorkowane, istnieje strefa płatnego parkowania podzielona dwie podstrefy A i B. Brak w mieście parkingów wielopoziomowych i podziemnych. W 2008 roku doszło do 2049 zdarzeń drogowych, z czego 1847 były to kolizje, a 202 wypadki drogowe. Zginęło 6 osób, a 260 zostało rannych. Najczęstszą przyczyną wypadków Opolu było niezachowanie odstępu między pojazdami (26,3%) oraz nie udzielenie pierwszeństwa przejazdu (19%). 74,4% wypadków spowodowane zostało przez kierowców samochodów osobowych. Brak odpowiedniej infrastruktury dla rowerzystów sprawia, że z roku na rok rośnie liczba zdarzeń z udziałem rowerzystów. Do najbardziej zagrożonych wypadkami ulic Opola należą ulice: Ozimska, Wrocławska, Oleska, Niemodlińska, Nysy Łużyckiej, Luboszycka i Obwodnica Północna. W 2008 r. wydarzyło się tam 810 wypadków. Najbardziej zagrożonymi wypadkami skrzyżowaniami w mieście były: ul. Luboszycka ul. Nysy Łużyckiej, ul. Ozimska ul. Plebiscytowa, ul. Ozimska ul. Katowicka, ul. Spychalskiego ul. Krapkowicka, ul. Nysy Łużyckiej ul. Luboszycka. Komunikacja miejska to 16 linii dziennych i 1 nocna. Łączna długość wszystkich linii to 205km. Autobusy zatrzymują się w sumie na 366 przystankach (179 jest zadaszonych), z czego 300 znajduje się na terenie miasta. Miejski Zakład Komunikacji dysponuje 89 autobusami, których średnia wieku wynosi 13 lat. W 2008 roku autobusy pokonały 5271000 przewożąc 20mln pasażerów (z czego 4mln bezpłatnie). Średnio jeden autobus przejeżdżał 4935km miesięcznie. W 2008 roku zmodernizowano tabor MZK zakupując 5 autobusów (2 nowe i 3 używane) za łączną kwotę 1,753 mln. zł. Komunikacja zbiorowa w mieście nie posiada żadnych udogodnień w postaci pasów ruchu wyłącznie dla autobusów, co w znacznym stopniu powoduje obniżenie atrakcyjności tego środka transportu. W 2008 do MZK dopłacono z budżetu miasta kwotę 9,6 mln. zł. 18

W Opolu w 2008 r. istniało 16,298 m ścieżek rowerowych, nietworzących jednak jednolitego systemu, umożliwiającego komunikację wzdłuż i wszerz miasta rowerem. W 2010 roku zaplanowano oddanie do użytku zaledwie 2,2 km nowych ścieżek rowerowych. Opole jest miastem w dużym stopniu zmotoryzowanym (450 samochodów/1tyś. Mieszkańców). W 2008 roku w Opolu było zarejestrowanych 56751 samochodów osobowych, co przy ok. 25000 miejsc parkingowych w mieście świadczy o olbrzymich problemach z miejscami parkingowymi. Energetyka cieplna Miasto Opole zaopatrywane jest w ciepło przez Energetykę Cieplną Opolszczyzny S.A.. W 2007 wielkość energii wyprodukowanej dla miasta Opola przez ECO wyniosła 1 733 689 GJ, a w 2008 1 682 242 GJ. W 2008 roku Opole miało 115,4km sieci ciepłowniczej, z czego 33,9km stanowiły przyłącza do budynków. W obecnej chwili wiele podmiotów dokonuje termomodernizacji budynków, aby zminimalizować koszty ogrzewania budynków. Skutkiem tego jest zmniejszanie się zapotrzebowania na ciepło w Opolu. W 2008 roku największą grupą odbiorców ciepła była grupa zasobów mieszkaniowych tj. spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe (prawie 40%). Drugą w kolejności grupą byli odbiorcy indywidualni (33%). Pozostałą część ciepła odbierana była przez przemysł i usługi (niecałe 14%) oraz budynki użyteczności publicznej. Przedsiębiorczość Na koniec 2008 roku w Opolu działało 19924 podmiotów gospodarczych, głównie w sektorze prywatnym (19176), co stanowi 96% ogółu podmiotów gospodarczych. Należy zwrócić także uwagę, że największą grupą wyodrębnioną w sektorze prywatnym stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (ponad 70% tej grupy). W 2008 roku w Opolu działalność prowadziły 1933 spółki, z czego co czwarta z udziałem kapitału zagranicznego. Opole to miasto handlu i usług, jedynie 7% podmiotów prowadzi działalność przemysłową, a 9,5% w branży budowlanej. Pozostałe podmioty gospodarcze to handel i usługi. Miasto posiada kilka terenów przeznaczonych pod inwestycję, w tym działki w Wałbrzyskiej Podstrefie Ekonomicznej. Promocja W 2008 roku przeznaczono ponad 2 mln. zł. na promocję miasta, z czego ponad milion na promocję poprzez sport. Opole promuje się hasłem: Opole miasto bez granic. W mieście znajduje się Miejska Informacja Turystyczna, której oferta nie jest zbyt bogata. Aktualnie uruchomiono nową stronę internetową Opola. Niestety słabą, ze względu na czas ładowania, przejrzystość i funkcjonalność. 19

Priorytet II Opole miastem akademickim W Opolu funkcjonuje 6 wyższych uczelni: Uniwersytet Opolski, Politechnika Opolska, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa, Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu Wydział Ekonomiczny w Opolu, Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego. W 2008 roku na wyższych uczelniach Opola studiowało 17 698 studentów studiów stacjonarnych i 18 166 studentów studiów niestacjonarnych. Razem: 35 864 studentów. To w porównaniu z rokiem 2007 wzrost o 772 studentów. Łącznie na studiach stacjonarnych, niestacjonarnych, wieczorowych, podyplomowych i doktoranckich studiowało w 2008 roku w Opolu 39 650 studentów. W 2007 r. było ich 39 106. To oznacza wzrost o 544 studentów. Na studia w roku akademickim 2009-2010 Uniwersytet Opolski przyjął o 500 studentów więcej niż przed rokiem, a Politechnika Opolska o 400 więcej. W 2008 roku mury opolskich uczelni opuściło 6 257 absolwentów. W 2007 roku 6 023. Na opolskich uczelniach w 2008 roku pracowało 1628 nauczycieli akademickich. Łącznie opolskie uczelnie wyższe oferują studia na 69 kierunkach i 144 specjalnościach. W rankingu uniwersytetów 2009 dziennika Rzeczpospolita Uniwersytet Opolski zajął 15. miejsce (na 24 uczelnie). W rankingu uczelni technicznych 2009 Rzeczpospolitej Politechnika Opolska zajęła 14. miejsce (na 23 uczelnie). W rankingu Perspektyw 90 najlepszych uczelni akademickich w Polsce 2009 Uniwersytet Opolski zajął 46. miejsce, a Politechnika Opola 54. miejsce. W rankingu 100 najlepszych szkół niepublicznych w Polsce Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu zajęła 40. miejsce. 20

Priorytet III Opole miastem festiwali Do najważniejszych instytucji kulturalnych miasta Opola należą: Filharmonia Opolska, Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego, Teatr Laki i Aktora im. Alojzego Smolki, Teatr EKO STUDIO, Galeria Sztuki Współczesnej, Miejski Ośrodek Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury, Muzeum Śląska Opolskiego, Muzeum Wsi Opolskiej, a także Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego i Państwowa Szkoła Muzyczna im. Fryderyka Chopina. Na infrastrukturę kulturalną składają się ponadto: remontowany Amfiteatr, zamknięta dla imprez masowych hala Okrąglak, jedno multikino, jedno kino amatorskie w Młodzieżowym Domu Kultury. Najważniejsze imprezy kulturalne i festiwalowe Opola to: Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki, Festiwal Filmowy Opolskie Lamy, Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek, Opole Gospel Festiwal, festiwal Zero Nudy, Opolskie Konfrontacje Teatralne, Mistrzostwa Mażoretek, Opolski Festiwal Nauki. Najważniejsze przedsięwzięcia kulturalne organizowane są najczęściej przez podmioty społeczne, które same musza zabiegać o wsparcie finansowe organizacji imprezy. Miasto dotuje je w ramach procedur konkursowych, które charakteryzują się nieprzewidywalnością i późnym terminem rozstrzygnięć. Za 27,3 mln. zł. w ramach remontu i przebudowy Amfiteatru Tysiąclecia powstaje Narodowe Centrum Polskiej Piosenki, w ramach którego funkcjonować będzie Muzeum Polskiej Piosenki. 21

Priorytet IV Opole miastem wysokiego komfortu życia W mieście Opolu mieszka 126 203 mieszkańców, w tym 16,2% stanowią dzieci i młodzież 0-18 roku życia, 69,7% dorośli w wieku 18-64 lat, a 14,1% to ludzie starsi, powyżej 65. roku życia. Roczne saldo migracji wyniosło w 2008 r. -498 mieszkańców, co w przeliczeniu na 1000 mieszkańców daje wartość -4,7. Na przestrzeni czterech lat (2005-2008) saldo migracji w Opolu wyniosło -2088 mieszkańców. Stopa bezrobocia w Opolu w grudniu 2009 r. wyniosła 5,8%, co stanowi wzrost w porównaniu z grudniem 2008 r. o 1,4%, i jest najwyższa od września 2007 r. Opiekę zdrowotną w Opolu zapewniają: 154 placówki, w tym 9 szpitali, dysponującymi 1791 łóżkami. Jedna apteka w Opolu przypada na ok. 2.500 mieszkańców. W mieście brakuje hospicjum stacjonarnego. Działa tylko hospicjum domowe. Do wykończenia budynku Hospicjum prowadzonego przez Stowarzyszenie Hospicjum Opolskie brakuje kwoty 2,6 mln. zł. Miasto należy do bezpiecznych, w 2009 r. popełniono 7156 przestępstw, co w porównaniu z rokiem 2008 oznacza spadek o 371. Komenda Miejska Policji w Opolu może pochwalić się 56% wykrywalnością sprawców włamań. W mieście funkcjonuje monitoring, który obejmuje jedynie ścisłe centrum. Bardzo odczuwalny jest jego brak na dużych osiedlach oraz na pl. Piłsudskiego. W Opolu funkcjonuje obecnie 37 przedszkoli, 24 szkoły podstawowe, 15 gimnazjów, 7 zasadniczych szkół zawodowych, 9 liceów ogólnokształcących i 9 liceów profilowanych, 11 techników, 36 szkół policealnych i 28 szkół dla dorosłych. W opolskich przedszkolach jest ok. 3500 miejsc dla najmłodszych, co teoretycznie wyczerpuje zapotrzebowanie na dzień dzisiejszy, lecz nie uwzględnia większej liczby chętnych. W opolskich żłobkach panuje znacznie bardziej dramatyczna sytuacja. Brakuje bowiem 150-300 miejsc dla najmłodszych opolan. 22

Miejska Biblioteka Publiczna posiada 18 oddziałów, obsługuje 15 tys. czytelników, co oznacza ok.200 tys. odwiedzin rocznie. Ok. 9 tys. uczestników rocznie gromadzą spotkania z pisarzami, wystawy itp. W 2008 r. z różnego rodzaju pomocy społecznej skorzystało w Opolu 11 tys. osób (to aż 9% ogółu mieszkańców). Do podstawowych ośrodków świadczących zróżnicowaną pomoc społeczną zaliczyć można: Dom Dziecka, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Ośrodek Readaptacji Społecznej Szansa, Domy Dziennego Pobytu Złota Jesień i Magda-Maria, dwa Domy Samopomocy, ośrodek wparcia dla ofiar przemocy, Pogotowie Opiekuńcze, Miejski Ośrodek Pomocy Bezdomnym i Uzależnionym, Ośrodek Interwencji Kryzysowej oraz Dom Pomocy Społecznej ss. Franciszkanek. W mieście jest 16 obiektów turystycznych - hoteli i schronisk, nie ma motelu ani pensjonatu. Żaden hotel nie posiada wyższego standardu niż ***. W hotelach *** na przyjezdnych czeka łącznie 445 miejsc, a w hotelu * 31. 23

III Priorytety na lata 2010-2050 24

Priorytet I Opole miastem przedsiębiorczości Priorytet II Opole miastem akademickim Priorytet III Opole miastem festiwali Priorytet IV Opole miastem wysokiego komfortu życia STRUKTURA Wyznaczono 4 Priorytety (P). Do każdego przypisane są Cele (C), a do poszczególnych celów Zadania (Z). Schemat j.n. OPOLE 2050 Program Rozwoju Miasta Opola PRIORYTET I. Opole-miastem przedsiębiorczości PRIORYTET II. Opole-miastem akademickim PRIORYTET III. Opole-miastem festiwali PRIORYTET IV. Opole-miastem wysokiego komfortu życia CEL 1. ZADANIE 1. ZADANIE 2. 25

Priorytet I Opole miastem przedsiębiorczości (P Priorytet, C Cel, Z Zadanie) P I. Opole-miastem przedsiębiorczości C 1. Poprawa systemu komunikacji. Z 1. Budowa obwodnicy południowej. Z 2. Budowa bezkolizyjnych skrzyżowań na obwodnicy Opola, w tym priorytetowo na skrzyżowaniu z ul. Budowlanych. Z 3. Budowa drugiej nitki obwodnicy północnej. Z 4. Budowa trasy średnicowej przez Odrę. Z 5. Stworzenie długofalowego planu rozwoju całego systemu ścieżek rowerowych. Z 6. Otwarcie Opola na konkurencyjne firmy oferujące transport miejski, jako konkurencję dla MZK. Z 7. Ograniczenie dotacji dla MZK jedynie do kwoty pokrywającej wartość ustanowionych ulg na bilety. Z 8. Skuteczna egzekucja wymogu tworzenia miejsc parkingowych przez inwestorów przeprowadzających nowe inwestycje. Z 9. Utworzenie parkingów podziemnych: Z 9.1 - na pl. Kopernika Z 9.2 - na pl. Teatralnym Z 10. Rewitalizacja i utworzenie parkingu na terenie od południowej strony dworca PKP. Z 11. Rewitalizacja terenu przy wejściu na dworzec PKP. Z 12. Budowa pasażu-przejścia podziemnego między placem przed hotelem Mercure a holem dworca PKP. Z 13. Stworzenie mapy czarnych punktów przeszkód dla osób niepełnosprawnych i starszych, celem ich stopniowej likwidacji. 26

Z 14. Montaż ruchomych schodów oraz windy dla wózków inwalidzkich w przejściu podziemnym do holu dworca PKP. Z 15. Uruchomienie szybkiego pociągu miejskiego z wykorzystaniem już istniejących trakcji kolejowych na terenie miasta oraz gmin ościennych. Rewitalizacji dworca Opole-Wschodnie. Z 16. Uruchomienie tramwaju wodnego kursującego wzdłuż Odry z południa na północ miasta. Z 17. Połączenie m. Opola ze stolicami wszystkich sąsiednich powiatów szybkimi szynobusami. Z 18. Pokrycie całego miasta siecią bezprzewodowego internetu. C 2. Poprawa współpracy z gminami ościennymi. Opole stolicą aglomeracji. Z 1. Skomunikowanie miejskimi środkami transportu (MZK) gmin ościennych z Opolem. Z 2. Utworzenie stałego zespołu Prezydenta Opola i Wójtów gmin ościennych, którego celem będzie m.in. wspólne planowanie przestrzenne, programowanie rozwoju oraz starania o środki unijne. Z 3. Lokalizacja na ul. Podmiejskiej regionalnego centrum gospodarki odpadami dla m. Opola i gmin ościennych, celem uniknięcia lokalizacji tego typu obiektów w pobliżu terenów mieszkalnych. C.3. Usprawnienie Urzędu Miasta. Z 1. Wprowadzenie cyklicznych szkoleń urzędników, szczególnie ze znajomości prawa. Z 2. Wprowadzenie E-urzędu możliwości załatwiania i monitorowania większości spraw obywateli i inwestorów przez Internet, w nawiązaniu do PIV.C2.Z1. Z 3. Wprowadzenie jednolitej obsługi administracyjnej i księgowej dla wszystkich spółek miejskich, celem uniknięcia duplikacji kosztów. Z 4. Zakupienie po jednym egzemplarzu Kodeksu Postępowania Administracyjnego dla każdego Wydziału Urzędu Miasta. C 4. Dywersyfikacja źródeł ciepła. Z 1. Wydzielenie sieci przesyłowej ciepła od dostawców: jedna sieć miejska-kilku dostawców. 27

Z 2. Stworzenie warunków i zachęcenie konkurencyjnych dostawców ciepła do obsługi miasta. Z 3. Opracowanie programu wdrażania alternatywnych źródeł energii, w tym montaż baterii słonecznych na budynkach Urzędu Miasta i mieszkalnych komunalnych. C 5. Opole-miastem przyjaznym dla nowych inwestycji. Z 1. Uchwalenie kompletnego Studium Zagospodarowania Przestrzennego. Z 2. Wydzielenie sprawnej jednostki obsługującej i poszukującej inwestorów w nawiązaniu do PI.C6.Z2. C 6. Poprawa promocji miasta. Z 1. Wykorzystanie polskiej prezydencji w UE w 2011 r. Opole jedną z lokalizacji wydarzenia politycznego, bądź kulturalnego. Z 2. Powołanie zespołu ludzi poszukujących dla miasta inwestorów na całym świecie drużyna tygrysa, opłacanych proporcjonalnie od wartości pozyskanej inwestycji. Z 3. Promocja miasta oparta o strategię Opole City of Festivals (zał. nr 1) 28

P II. Opole-miastem akademickim C 1. Inwestycje w ośrodek akademicki Priorytet II Opole miastem akademickim Z 1. Budowa nowoczesnego centrum konferencyjnego, umożliwiającego organizację dużych konferencji, w tym prowadzenie kilku paneli jednocześnie. Z 2. Wyznaczenie dla wyższych uczelni nowych terenów inwestycyjnych pod kampusy i nowe budynki dydaktyczne. Z 3. Stworzenie oferty wynajmu tanich apartamentów i domków dla wykładowców spoza Opola, do dyspozycji wyższych uczelni. Z 4. Wsparcie utworzenia przez wyższe uczelnie dokumentu programującego ich rozwój, w którym zostałyby zawarte konkretne i dalekosiężne oczekiwania wobec władz miasta, których spełnienie skutkowałoby w określonej przyszłości przesunięciem opolskich uczelni do polskiej uczelnianej I-szej ligi oraz włączeniem ich do realnej rywalizacji z uczelniami europejskimi. Z 5. Otwarcie klas niemiecko i angielskojęzycznych dla dzieci inwestorów i naukowców będących obcokrajowcami. Z 6. Opole miasto studentów z zagranicy. Wsparcie wyższych uczelni w nawiązywaniu kontaktów międzynarodowych partnerskich z uczelniami z całego świata, wypracowanie wspólnej oferty dla studentów z zagranicy. Z 7. Dofinansowanie zakwaterowania dla studentów spoza regionu. C 2. Utworzenie nowych instytucji i projektów Z 1. Rozbudowa parku technologicznego o m.in.: Z 1.1 - centrum informatyczne Z 1.2 - akademicki ośrodek analiz społecznych Z 1.3 - forum kontaktów ludzi nauki biznesu 29

Z 1.4 - forum konsultacji i wymiany doświadczeń pomiędzy kadra naukową wszystkich wyższych uczelni Z 2. Utworzenie Forum na Rzecz Akademickiego Opola stałego forum publicznych konsultacji Rektorów wyższych uczelni z Prezydentem Miasta i Marszałkiem Regionu, odbywających się przynajmniej raz na kwartał. Z 3. Konsolidacja Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego i Miejskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli. Z 4. Opole stolica polskiej piosenki. Utworzenie we współpracy z Uniwersytetem Opolskim kierunku muzycznego i profesjonalnego studia nagrań. Z 5. Wdrożenie programu partnerskiego opolskich uczelni wyższych i szkół średnich: współpraca przy opracowywaniu programów kształcenia, ścieżek edukacyjnych, wymiany kadry, praktyk studenckich, promocji. 30

P III. Opole-miastem festiwali Priorytet III Opole miastem festiwali (P Priorytet, C Cel, Z Zadanie) C 1. Reforma Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu Z 1. Podjęcie negocjacji z komercyjnymi stacjami telewizyjnymi, celem uzyskania lepszych warunków przy organizacji Festiwalu: obniżenie kosztów partycypacji, większa liczba miejsc dla publiczności, ograniczenie liczby reklam, przerwa na reklamy nie oznacza przerwy dla publiczności, zgoda partnera telewizyjnego na znaczną ilość imprez okołofestiwalowych. Z 2. Podjęcie negocjacji z komercyjnymi stacjami telewizyjnymi, celem organizacji więcej niż jednego ogólnopolskiego festiwalu piosenki. Z 3. Podjęcie negocjacji ze stacjami radiowymi, celem uruchomienia transmisji radiowej Festiwalu. Z 4. Rozbudowa imprez towarzyszących Festiwalowi, tak by trwał on min. dwa tygodnie i miał miejsce nie tylko w amfiteatrze, ale m.in. na pl. Wolności, Wyspie Bolko, Rynku. Z 5. Rozbudowa Alei Gwiazd na opolskim Rynku: poprawa oświetlenia, lepsze oznakowanie, większe nakłady na promocję w kraju, partycypacja finansowa przy wmurowywaniu nowych gwiazd. C 2. Reforma współpracy z partnerami społecznymi Z 1. Powołanie stałej Rady Animatorów Kultury przy Prezydencie Miasta, która m.in. opiniowałaby kandydatury na stanowiska: Naczelnika Wydziału Kultury UM, Dyrektorów Muzeów, Galerii, Miejskiego Ośrodka Kultury, Młodzieżowego Domu Kultury, itp. Z 2. Wdrożenie programu Opole-city of festivals (zał. nr 1) 31

Z 3. Podpisywanie z partnerami społecznymi umów z dwuletnim wyprzedzeniem przy współorganizacji najważniejszych wydarzeń kulturalnych na min. 5 lat. C.3. Wsparcie finansowe inicjatyw kulturalnych i zbliżenie środowisk biznesowych i kulturalnych Z 1. Uwzględnienie w działaniach promocyjnych miasta dużych wydarzeń kulturalnych festiwali, które organizują w mieście społeczni animatorzy. Z 2. Stworzenie platformy wymiany poglądów środowisk kulturalnych i biznesowych, celem określenia wspólnych celów i modelu współpracy. C 4. Poprawa jakości oferty turystycznej Opola Z 1. Reforma opolskiej Informacji Turystycznej zgodnie z zał. nr 2 (projekt Opolskiego Systemu Informacyjnego), w tym poszerzenie oferty o: Z 1.1 - wydłużenie czasu pracy do 7 dni w tygodniu, w sezonie letnim w godz. 9.00 20.00, w sezonie zimowym w godz. 10.00 17.00. Z 1.2 - wprowadzenie obsługi w językach: polskim, niemieckim i angielskim Z 1.3. - informację kulturalną Z 1.4 - informację o noclegach Z 1.5 - informację o połączenia PKP i PKS Z 2. Utworzenie korpusu wyszkolonych przewodników miejskich - np. studentów, znających kilka języków obcych, którzy za niewielkie pieniądze mogliby oprowadzać po mieście Opolu turystów indywidualnych, rodziny, wycieczki zorganizowane, itp. Informowaliby nie tylko o zabytkach, ale i o wydarzeniach kulturalnych, hotelach, restauracjach, pubach. C 5. Promocja opolskiej kultury za granicą Z 1. Podjęcie współpracy z władzami Pragi i Berlina, celem utworzenia trasy koncertowej pomiędzy miastami. Z 2. Wykorzystanie polskiej prezydencji w Unii Europejskiej w 2011 roku, poprzez organizację w jej ramach wydarzeń kulturalnych, np. KFPP. Z 3. Organizacja dużego wydarzenia kulturalnego w ramach finałów mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012. 32

Priorytet IV Opole miastem wysokiego komfortu życia (P Priorytet, C Cel, Z Zadanie) P IV. Opole-miastem wysokiego komfortu życia C 1. Opole miastem przyjaznym dla seniora Z 1. Wydanie corocznego informatora z najbardziej aktualnymi informacjami dot. służby zdrowia (w tym instrukcja postępowania w nagłych wypadkach), imprez kulturalnych, załatwiania spraw w urzędzie, bezpieczeństwa. Z 2. Uruchomienie stałej infolinii dla seniorów w nawiązaniu do P IV.C1.Z1. Z 3. Wsparcie i promocja uniwersytetu III-go wieku. Z 4. Objęcie patronatem i programem partnerskim Hospicjum Opolskiego. Z 5. Stworzenie mapy czarnych punktów miejsc nieprzyjaznych i przeszkód dla osób starszych, niepełnosprawnych, z wózkami dziecięcymi oraz ich konsekwentne eliminowanie. Z 6. Oznakowanie przejść dla pieszych i przeszkód specjalną kostką brukową z myślą o osobach niewidomych. Z 7. Wdrożenie programu konsekwentnego przejmowania przez organizacje pozarządowe zadań Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, w tym środków finansowych. C 2. E-urząd Z 1. Stworzenie profesjonalnej i przejrzystej strony internetowej Opola, z opcjami: Z 1.1 - śledzenia przez obywateli, przedsiębiorców toku załatwiania swoich spraw w urzędzie Z 1.2 - informatora miejskiego dla obywateli (kultura, rozrywka, służba zdrowia, bezpieczeństwo) i inwestorów. 33

Z 1.3 - zadawania pytań Prezydentowi i Naczelnikom Wydziałów. Z 1.4 - utworzenia konta poczty elektronicznej obywatela z końcówką @opole.pl. Z 2. Wprowadzenie możliwości płacenia w kasie miejskiej kartami płatniczymi. C.3. Opole miastem przyjaznym dla młodych ludzi Z 1. Wdrożenie programu Trenerzy osiedlowi (zał. nr 3) Z 2. Udostępnienie boisk i sal sportowych opolskich szkół dla dzieci i młodzieży po godzinach lekcyjnych. Z 3. Stworzenie i wdrożenie długofalowego programu otwierania nowych żłobków i przedszkoli WIĘCEJ dla najmłodszych!, uwzględniającego m.in.: ulgi dla inwestorów, zwolnienia z opłat, dofinansowania, partnerstwo publiczno-prywatne, ulgi dla rodzin wielodzietnych. Z 4. Utworzenie Domu Stowarzyszeń jednego budynku, w którym za symboliczne czynsze organizacje pozarządowe z całego miasta, które nie zalegają z wykonywaniem ustawowych obowiązków rozliczeniowo-sprawozdawczych będą mogły otworzyć swoje biura razem z Pełnomocnikiem Urzędu Miasta ds. organizacji pozarządowych. Z 5. Utworzenie w instytucjach miejskich punktów dla matki z dzieckiem (możliwość przewijania i karmienia niemowląt) oraz kącików do zabaw. Z 6. Budowa wielofunkcyjnego stadionu na obrzeżach miasta, w którym ulokowane byłyby boiska, siłownie, restauracje, kawiarnie, place zabawa, galeria handlowa, itp. W przeciągu następnych 20 lat, w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne Z 7. Wprowadzenie zakazu sprzedaży niezdrowej żywności w sklepikach szkolnych. Z 8. Wprowadzenie Karty Miejskiej, którą będzie można wygodnie opłacać na preferencyjnych warunkach: przejazdy komunikacją miejską, wstępy na basen, lodowisko, do Zoo, itp., uwzględniającej ulgi dla rodzin wielodzietnych. Z 9. Ogłoszenie konkursu na dofinansowanie utworzenia kina samochodowego w sezonie letnim. Z 10. Remont skateparku. C 4. Opole miastem rekreacji i turystyki 34

Z 1. Budowa basenów na Zaodrzu i os. Armii Krajowej (Aquaparku). Z 2. Dołączenie Opola do starań o oczyszczenie jezior turawskich. Z 3. Stworzenie miejsc parkingowych dla rowerów. Z 4. Wdrożenie automatycznego systemu wypożyczania rowerów. Z 5. Renowacja i montaż w centrum gablot z planami miasta. Z 6. Wykorzystanie chodników do oznakowania szlaków turystycznych. Z 7. Sukcesywne zamykanie centrum miasta dla ruchu samochodowego, począwszy od Małego Rynku, Rynku i ul. Osmańczyka. Z 8. Wdrożenie programu poprawy jakości usług Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego: wymiana floty, oznakowanie wszystkich przystanków nazwami lokalizacyjnymi, montaż elektronicznych wyświetlaczy pokazujących czas oczekiwania na autobus oraz map z trasami na przystankach, dofinansowanie szkoleń interpersonalnych dla kierowców. C 5. Opole miasto pływający ogród Z 1. Inwentaryzacja terenów zielonych miasta Opola i systematyczne powiększanie stref zielonych. Z 2. Rekreacyjne zagospodarowanie nabrzeża Odry promy, łódki, restauracje, kawiarnie, ścieżki rowerowe, sztuczna plaża, boiska. Z 3. Inwentaryzacja Wyspy Bolko i utworzenie Centrum Rekreacji Bolko zarządzanego przez osobno wydzieloną komórkę Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Poprawa bezpieczeństwa poprzez montaż systemu oświetlenia, patrole Straży Miejskiej, montaż stanowisk piknikowych, grillowych, wypożyczalni rowerów, rowerów wodnych. Z 4. Budowa na rzece multimedialnego Muzeum Rzeki Odry. Z 5. Budowa na ul. Podmiejskiej Centrum Recyklingu. 35

IV ZAŁĄCZNIKI 36

Załącznik nr 1 PROGRAM ROZWOJU I PROMOCJI KULTURY Opole city of festivals (Opole-miasto festiwali) 1. WPROWADZENIE Opole, jak każde większe miasto, stoi przed szeregiem wyzwań na drodze tworzenia przestrzeni do życia dla ludzi pragnących mieszkać w miejscu, które da im możliwość optymalnego rozwoju osobistego, zdobycia dobrego wykształcenia, założenia rodziny oraz odniesienia sukcesu zawodowego. Niezwykle ważny jest również aspekt kultury spędzania czasu wolnego. Każdy z nas chciałby bowiem żyć w mieście, które gwarantuje, że zaoszczędzony czas oraz pieniądze mogą zostać dobrze wykorzystane dla ubogacenia własnej osobowości. Nasze miasto należy akurat do tych, które posiadają swój własny potencjał kulturalny, którym warto się chwalić i dzielić. Dodatkowa estyma Stolicy Polskiej Piosenki pomaga nam w podtrzymywaniu wizerunku Opola, jako miasta tętniącego życiem kulturalnym. Tyle teorii. Co sprawić, aby nie rozmijała się ona z praktyką? Autorzy projektu Opole2050.pl w ślad za propozycją Stowarzyszenia Horyzonty z dnia 26 sierpnia 2008 r., proponują zwrócenie szczególnej uwagi decydentów, liderów opinii oraz mieszkańców na potrzebę wsparcia organizacji cyklicznych imprez, które posiadają charakter ogólnopolski, a jednocześnie doskonale wpisały się w gusta szerokiej rzeszy odbiorców. Prezentujemy również listę przedsięwzięć, które naszym zdaniem, spełniają powyższe warunki, a jednocześnie posiadają potencjał, który predysponuje je do dalszego rozwoju. Jeśli nie zaczniemy traktować tych inicjatyw poważnie i z rozmachem, to pasja ich twórców szybko zostanie wykorzystania w innym mieście. Rekomendujemy Radzie oraz Prezydentowi Miasta podjęcie niżej opisanych działań oraz przyjęcie strategii rozwoju i promocji kulturalnej Opola, jako miasta festiwali. 2. CELE 1. Uporządkowanie systemu wspierania najważniejszych imprez kulturalnych w mieście; 2. Wybór i wsparcie finansowe podmiotów społecznych, organizujących w mieście 12 najważniejszych wydarzeń kulturalnych o charakterze ogólnopolskim (jedno w miesiącu); 3. Promocja Opola, jako miasta festiwali; 4. Ożywienie kulturalne miasta, w tym szczególnie Rynku. 37

3. ETAPY I. Zapisywanie w uchwałach budżetowych na kolejne lata osobnego zadania pod nazwą: Wsparcie najważniejszych przedsięwzięć kulturalnych w. roku (z zał. ich listą) i przeznaczenie na jego realizację ok. 1,5 mln. zł. II. Spotkania Naczelnika Wydziału Kultury Urzędu Miasta z organizatorami 12 najważniejszych przedsięwzięć kulturalnych o charakterze ogólnopolskim, w wyniku którego zostanie podzielona na poszczególne projekty kwota ok. 1,5 mln. zł. według potrzeb oraz rangi imprezy. III. Uporządkowanie współpracy z w/w podmiotami, celem przeniesienia jak największej liczby imprez na Rynek, Mały Rynek, ul. Krakowską, pl. Wolności, pl. Kopernika. IV. Przyjęcie i realizacja przez wydziały: gospodarki i promocji oraz kultury, sportu i turystyki Urzędu Miasta, strategii promocyjnej miasta Opola pod nazwą: Opolecity of festivals, opartej na promocji w najważniejszych miastach regionu, kraju oraz w miastach partnerskich za granicą, wybranych 12 festiwali w Opolu. 4. PROPOZYCJE 12 IMPREZ KULTURALNYCH Z POTENCJAŁEM: 1) Opolskie Lamy 2) Ogólnopolski Festiwal Karaoke 3) Opole Gospel Festiwal 4) Ogólnopolski Festiwal Piosenki Harcerskiej 5) Opolskie Konfrontacje Teatralne 6) Opolski Festiwal Nauki 7) Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny 8) Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek 9) Międzynarodowy Festiwal Teatrów Młodych Czas Teatru /zawieszony/ 10) Festiwal Zero Nudy 11) Opolski Festiwal Tańca i Piosenki (MDK) 12) Mistrzostwa Polski Zespołów Mażoretek * * * 38

Załącznik nr 2 Opolski System Informacyjny 1. Cel: Stworzenie jednolitego, komplementarnego, przystępnego dla turystów i mieszkańców systemu informacji miejskiej. 2. Lokalizacje: I. Główna: plac przed dworcem PKP. Pomiędzy dworcami PKP i PKS na trawniku pomiędzy parkingiem dworcowym ul. Armii Krajowej, przy założeniu, że zostanie tam skierowany ruch pieszy. Jeżeli baza miałaby być usytuowana na zewnątrz, to należałoby wykorzystać istniejący tam schron przeciwlotniczy a część naziemną dobudować. II. Filia: Miejska Informacja Turystyczna, Rynek. III. Strona www. IV. Tablice informacyjne, mapy i web-kioski rozmieszczone na terenie miasta. 3. Informacja: Miejska: podstawowe informacje dotyczące topografii miasta, nazwy ulic, usytuowanie instytucji oraz zabytków. Komunikacyjna: informacja o trasach linii, rozkładzie jazdy. Kulturalna: repertuar kin, teatrów, muzeów, godziny seansów, godziny otwarcia, wykaz koncertów, recitali, spotkań, wykaz klubów. Noclegowa: wykaz hoteli, schronisk, informacja o dostępności miejsc. Biznesowa: wykaz i lokalizacja firm. 4. Opis usług. I. Sprzedaż: biletów MZK, biletów do kin, teatrów, muzeów, biletów na imprezy miejskie (system bileterii), planów: Opola, miejscowości woj. opolskiego, miast wojewódzkich, planów komunikacji miejskiej oraz darmowe ulotki z każdą linią, na których byłaby trasa i rozkład, gadżetów w postaci flag, herbów Opola i miast województwa, proporczyki, kubki z wizerunkami zabytków, szkice zabytków, obrazki, itp., płyt DVD z filmami o Opolu i województwie, widokówek z widokami Opola i miast województwa wydawnictw II. Obsługa: W Bazie byłyby umieszczone interaktywne plany: Opola oraz komunikacji miejskiej. Pracownik informacji pokazywałby trasę dojazdu lub dojścia na monitorze (wizualnie). 39

W Bazie zlokalizowane by było stanowisko informacji CB (przy trasach wjazdowych duże informacje z numerem opolskiego kanału CB). Możliwość wynajmu przewodnika, lub organizacji wycieczki po mieście i regionie. III. Korpus przewodników miejskich. Utworzenie korpusu wyszkolonych przewodników miejskich - np. studentów, znających kilka języków obcych, którzy za niewielkie pieniądze mogliby oprowadzać po mieście Opolu turystów indywidualnych, rodziny, wycieczki zorganizowane, itp. Informowaliby nie tylko o zabytkach, ale i o wydarzeniach kulturalnych, hotelach, restauracjach, pubach. Poliklinika Krakowska Hotel Kołłątaja Korfantego 1go Maja Dworzec PKS poczta O S I Plac dworcowy P K P chodniki przejścia dla pieszych Opracowanie: Bogusław Dmochowski 40

Załącznik nr 3 Program Trener Osiedlowy Projekt Trener osiedlowy jest działaniem miasta w zakresie profilaktyki zdrowotnej oraz przeciwdziałanie narkomanii i przestępczości z udziałem młodzieży. W innych miastach, gdzie wprowadzono ten projekt zanotowano zmniejszenie się zdarzeń w zakresie patologii młodzieży. Główne cele projektu: 1. zwiększenie zainteresowania młodzieży sportem i bezpieczeństwem przy jego uprawianiu, 2. poprawa bezpieczeństwa na miejskich boiskach, osiedlach i terenach zielonych, 3. zwrócenie uwagi na problem właściwego spędzania czasu wolnego wśród dzieci i młodzieży, 4. wsparcie rodziców w procesach wychowawczych. Uczestnicy: Uczestnikiem projektu może być każdy bez względu na wiek, predyspozycje fizyczne, czy trudności w nawiązaniu kontaktu. Wystarczy, że zainteresowana osoba pojawi się na zajęciach organizowanych przez trenera osiedlowego i zadeklaruje chęć uczestniczenia w nich. Nie jest wymagana systematyczna obecność. Trenerzy: trenerem osiedlowym może zostać osoba z wyższym wykształceniem, lub studenci. Zadaniem trenera jest organizacja zajęć rekreacyjno ruchowych na przydzielonym do tego celu boisku, pozyskiwanie dzieci i młodzieży do organizowanych przez siebie zajęć, poszukiwanie osób dorosłych mogących wspierać program. Ponadto do zadań trenera należy także dbanie o bezpieczeństwo i komfort uczestników zajęć, organizacja innego typu form wypoczynku (wycieczka do zoo, kina itp.) dla uczestników Zajęcia: Zajęcia odbywają się w godzinach popołudniowych oraz o różnych porach w soboty. Trenerzy osiedlowi mają obowiązek przepracowania 20 godzin tygodniowo organizując 41

różnego rodzaju zajęcia sportowe na przydzielonym terenie. Do trenera należy już rozpisanie odpowiedniego harmonogramu i decyzja, czy będzie prowadził tylko jedną dyscyplinę sportową, czy każdego dnia inną. Ważne jest, aby zachować systematyczność. Trener ustala grafik treningów z góry na cały miesiąc. Wyposażenie: Trener osiedlowy zostaje wyposażony w niezbędny sprzęt trenerski (strój, gwizdek itp.), a także sprzęt sportowy (piłki, paletki) do prowadzenia zajęć. Sprzęt jest magazynowany w pobliskich szkołach lub pomieszczeniach rad dzielnic. Rozwój programu: W ramach trwania projektu należy wprowadzać jego kolejne elementy takie jak liga podwórkowa, czy olimpiada osiedlowa. Przygotowanie do uruchomienia projektu: Należy przeprowadzić konkurs dla organizacji pozarządowych na prowadzenie tego typu zadania. Być może współpracą będzie zainteresowana Politechnika Opolska i trenerzy osiedlowi będą rekrutowani wśród studentów AWF-u w ramach swoich zajęć dydaktycznych. Trenerzy osiedlowi powinni przejść szkolenie z zakresu pracy z trudną młodzieżą, a także kurs pierwszej pomocy. Trener powinien być osobą kreatywną, ponieważ niejednokrotnie może okazać się, że będzie potrzeba przygotowania alternatywnych zajęć na wypadek niepogody. W innych miastach w takich przypadkach zdarzają się sytuację, gdzie szkoły udostępniają swoje pomieszczenia, włącznie z salą gimnastyczną. 42