Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego - 2013 r. Test matematyczno-przyrodniczy (przedmioty przyrodnicze) Test GM-P1-132 Zestaw zadań z zakresu przedmiotów przyrodniczych posłużył w dniu 24 kwietnia 2013 roku do sprawdzenia w jakim stopniu uczniowie kończący trzecią klasę gimnazjum opanowali umiejętności opisane w wymaganiach ogólnych i szczegółowych dla III etapu edukacyjnego podstawy programowej kształcenia ogólnego z dnia 23 grudnia 2008 roku. Arkusz egzaminacyjny GM-P1-132 przeznaczony dla uczniów bez dysfunkcji oraz uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się składał się z 24 zadań zamkniętych (wyboru wielokrotnego, prawda - fałsz i na dobieranie) z zakresu przedmiotów: biologia (6 zadań), chemia (6 zadań), geografia (6 zadań) oraz fizyka (6 zadań). Na rozwiązanie zadań przeznaczono 60 minut, w przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się czas ten mógł być przedłużony o 20 minut. Nr zad. Sprawdzana umiejętność wynikająca z podstawy programowej: wymaganie ogólne 1. II. Znajomość metodyki badań biologicznych. wymaganie szczegółowe Rozwiązanie zadania nie wymaga odwoływania się do wiadomości, a jedynie rozumienia istoty doświadczenia i wnioskowania na podstawie wyników doświadczenia. Przedmiot którego zadanie dotyczyło Forma zadania Procent uczniów dla których zadanie okazało się: łatwe trudne Wartość wskaźnika łatwości zadania (*) Wnioski biologia WW WW 59,62% 86,54% 40,37% 13,46% 0,60 0,87 Dla uczniów pytanie to było umiarkowanie trudne. Nie potrafili wyjaśnić różnicy między problemem badawczym a hipotezą. Natomiast większość uczniów potrafi odczytywać dane z wykresu i dobrze je interpretować Zalecenie i wskazówka do pracy Zwiększyć nacisk na przeprowadzanie doświadczeń i określać co jest próbą kontrolną a co badawczą, oraz stawianie hipotez 2. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych IV.2. Uczeń wskazuje, na przykładzie dowolnie wybranego gatunku, biologia P-F 59,62% 40,38% 0,60 Zadanie dotyczyło odniesienia się do schematu łańcucha pokarmowego, Uczniowie powinni rozwiązywać zadania, w których należy omówić
procesów biologicznych. III. Pozyskiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji. zasoby o które konkurują jego przedstawiciele między sobą i z innymi gatunkami, przedstawia skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej. IV.9. Uczeń opisuje zależności pokarmowe (łańcuchy i sieci pokarmowe) w ekosystemie, rozróżnia producentów, konsumentów ( ). dla większości uczniów było to umiarkowanie trudne. Mogło to wynikać z niezrozumienia schematu łańcucha pokarmowego. Dodatkowo brak opanowania przez uczniów umiejętności wnioskowania schemat, wykres(np. schemat łańcucha pokarmowego) oraz umiejętnie interpretować ilustracje. 3. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. VI.1.2. Uczeń podaje funkcje ( ) krwi ( ) oraz przedstawia cechy budowy warunkujące pełnienie tych funkcji. biologia D 46,15% 53,85% 0,46 Uczniowie powinni rozwiązywać zadania, w których należy omówić schemat, wykres(np. schemat łańcucha pokarmowego) oraz umiejętnie interpretować ilustracje bowiem dla większości uczniów zadanie to okazało się być trudne. Zwiększyć ilość zadań w których opisywane są cechy budowy i pełnione przez nie funkcje 4. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. III.9. Uczeń wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do ( ) ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków oraz identyfikuje nieznany biologia WW 50,00% 50,00% 0,50 Dla połowy uczniów było to zadanie umiarkowanie trudne. Trudność ta mogła wynikać z niezrozumienia tekstu jak i z braku usystematyzowanej wiedzy. Należy zwracać większą uwagę na cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmów do odpowiedniej grupy systematycznej, w
organizm jako przedstawiciela jednej z wymienionych grup na podstawie obecności tych cech. szczególności grupę kręgowców pod kątem pokrycia ciała, narządów wymiany gazowej, rozmnażania i rozwoju 5. IV. Rozumowanie i argumentacja. V. Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka. VII.7. Uczeń analizuje informacje dołączone do leków oraz wyjaśnia dlaczego bez wyraźnej potrzeby nie należy przyjmować leków ogólnodostępnych ( ) biologia P-F 53,85% 46,15% 0,54 Dla połowy gimnazjalistów zadanie to było umiarkowanie trudne, mieli problem z analizą informacji dołączoną do leków oraz wyjaśniania dlaczego nie należy bez wyraźnej potrzeby przyjmować leki ogólnodostępne. Zwiększyć na lekcjach różnorodne źródła informacji oraz przeprowadzać właściwa ich analizę 6. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. IV. Rozumowanie i argumentacja 7. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. 8. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. IX.2. Uczeń wyjaśnia na odpowiednich przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny ( ) 2.1. Uczeń odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach ( ). 2.2 Uczeń definiuje elektrony walencyjne. 3.2. Uczeń ( ) obserwuje doświadczenie ilustrujące typ reakcji ( ) biologia WW 82,69% 17,31% 0,83 Dla większości uczniów zadanie to okazało się łatwe. Potrafili prawidłowo wyszukać informacje z tekstu i wyjaśnić na czym polega dobór naturalny. chemia WW 42,31% 57,69% 0,42 Dla ponad połowy uczniów zadanie było trudne. Nie potrafili prawidłowo określić liczbę elektronów walencyjnych w atomie. chemia WW 55,77% 44,23% 0,56 Dla mniej niż połowy uczniów zadanie okazało się umiarkowanie trudne. Nie potrafili odróżnić obserwacje od wniosków w Rozwiązywać zadania, w których wymaga się od uczniów zrozumienia tekstu czytanego oraz wyciągania prawidłowych informacji czy wniosków. Ćwiczyć odczytywanie z układu okresowego podstawowych informacji o atomie pierwiastka. Należy większą uwagę zwracać na poprawność wykonanego przez uczniów opisu przebiegu
III. Opanowanie czynności praktycznych. 9. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. III. Opanowanie czynności praktycznych. 10. III. Opanowanie czynności praktycznych. 1.8. Uczeń opisuje proste metody rozdziału mieszanin ( ) 5.1 Uczeń bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie. 9.9 Uczeń projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego. opisie doświadczenia. chemia D 53,85% 46,15% 0,31 Dla mniej niż połowy uczniów zadanie było trudne. Uczniowie nie potrafili wskazać spośród wymienionych metod tę, którą można zastosować do danej mieszaniny. chemia WW 30,77% 69,23% 0,31 Dla ponad połowy uczniów zadanie było trudne. Uczniowie nie potrafili odróżnić kwasu oleinowego od kwasu palmitynowego. doświadczenia. Przypomnieć rodzaje mieszanin i proste metody ich rozdziału. Zwiększyć liczbę doświadczeń (w miarę możliwości) wykonanych samodzielnie przez uczniów grupach lub wykonanych jako pokaz przez wybranego ucznia pod kontrolą nauczyciela. Utrwalać metodę pozwalającą odróżnić związki nasycone od związków nienasyconych 11. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 5.1. Uczeń bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie. 5.4. Uczeń opisuje różnice pomiędzy roztworem ( ) nasyconym i nienasyconym. 5.5. Uczeń oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody chemia P-F 71,15% 28,85% 0,71 Dla większości uczniów zadanie było łatwe. Uczniowie rozumieją pojęcie rozpuszczalności, odróżniają pojęcia roztwór nasycony i nienasycony oraz potrafią analizować dane przedstawione w tabeli. Doskonalić umiejętność odczytywania rozpuszczalności substancji z wykresu rozpuszczalności i tabel oraz przeprowadzania obliczeń związanych z rozpuszczalnością
12. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. w podanej temperaturze. 8.2. Uczeń definiuje pojęcia: węglowodory nasycone i nienasycone. 8.3. Uczeń tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów ( ) 8.7. Uczeń opisuje właściwości (spalanie, przyłączanie bromu ( )). chemia P-F P-F 69,23% 28,85% 30,77% 71,15% 0,69 0,29 Ponad połowa uczniów odróżnia wzory podstrukturalne alkanów, alkenów i alkinów oraz potrafi tworzyć wzory ogólne szeregu homologicznego alkanów, alkenów i alkinów. Zadaniem trudnym dla uczniów było opisanie właściwości alkanów, alkenów i alkinów (reakcje spalania, przyłączania bromu). Utrwalić właściwości węglowodorów (spalanie, przyłączanie bromu). 13. I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. 14. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. 1.2. Uczeń odczytuje prędkość ( ) z wykresów zależności ( ) prędkości od czasu ( ). 1.6. Uczeń posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostolinijnego jednostajnie przyspieszonego. 9.9. Uczeń wyznacza moc żarówki zasilanej z baterii za pomocą woltomierza i amperomierza. 9.8. Uczeń wyznacza opor elektryczny ( ) żarówki za pomocą woltomierza i fizyka P-F 59,62% 40,38% 0,60 Zadanie było dla uczniów umiarkowanie trudne. Mniej niż połowa uczniów nie potrafi obliczyć przyspieszenia na podstawie danych z wykresu zależności prędkości od czasu oraz rozpoznać rodzaj ruchu na podstawie wykresu. fizyka P-F 42,31% 57,69% 0,42 Zadanie dla uczniów było trudne. Ponad połowa uczniów nie potrafi obliczyć mocy prądu elektrycznego i oporu elektrycznego mając dane napięcie elektryczne i natężenie prądu Ćwiczyć umiejętność odczytywania danych liczbowych z wykresu i posługiwaniu się nimi w rozwiązywaniu zadań. Ćwiczyć umiejętność obliczania mocy prądu elektrycznego i oporu elektrycznego, gdy dane jest napięcie elektryczne i natężenie prądu elektrycznego.
amperomierza. elektrycznego. 15. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. 6.5. Uczeń opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych. 6.6. Uczeń wymienia od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku. fizyka WW 40,38% 59,62% 0,40 Zadanie było dla uczniów trudne. Uczniowie nie potrafili połączyć czynności związanych z wytwarzaniem dźwięku w instrumencie muzycznym z zmianą wysokości i głośności dźwięku oraz powiązać podaną wielkość fizyczną z wysokością i głośnością dźwięku. Przypomnieć opis mechanizmu wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych z wykorzystaniem wielkości fizycznych. 16. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. 17. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. 7.12. Uczeń nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych i podaje przykłady ich zastosowania. 6.1. Uczeń opisuje ruch wahadła matematycznego i analizuje przemiany energii w tym ruchu. 6.2. Uczeń posługuje się pojęciem ( ) okresu ( ) do opisu drgań ( ). fizyka WW 71,15% 28,85% 0,71 Dla większości uczniów zadanie było łatwe. Uczniowie potrafią podać przykłady zastosowań promieniowania X (rentgenowskiego). fizyka P-F WW 42,31% 65,38% 57,69% 34,62% 0,42 0,65 Pierwsza część zadania dla uczniów była umiarkowanie trudna. Ponad połowa uczniów nie potrafiła opisać ruchu wahadła matematycznego i analizować przemiany energii w tym ruchu. W drugiej części zadania ponad połowa uczniów potrafiła wyznaczyć okres drgań wahadła. Utrwalić nazwy rodzajów fal elektromagnetycznych i przykładów ich zastosowania. Ćwiczyć umiejętność wyciągania wniosków z otrzymanych wyników na podstawie przeprowadzonych doświadczeń. Zwrócić większą uwagę na poprawny opis ruchu wahadła matematycznego i analizy przemian energii w tym ruchu.
18. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. 9.1. Uczeń wyznacza gęstość substancji z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu ( ) za pomocą wagi i linijki. fizyka WW 80,77% 19,23% 0,81 Zadanie dla uczniów było łatwe. Większość uczniów wie, w jaki sposób można wyznaczyć gęstość substancji z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu za pomocą wagi i linijki Doskonalić umiejętność wyznaczania gęstości substancji z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu za pomocą wagi i linijki 19. III. Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. 2.2. Uczeń posługuje się ze zrozumieniem pojęciami ruch obrotowy Ziemi, czas słoneczny, czas strefowy ( ). 2.4. Uczeń podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchów Ziemi. geografia WW WW 50,00% 42,31% 50,00% 57,69% 0,50 0,42 Połowa uczniów nie miała problemu z rozwiązaniem zadania.potrafiła obliczyć czas słoneczny i powiązać go z następstwem ruchu obrotowego Ziemi. Jednak dalsza część była trudniejsza, gdyż należało wykazać się znajomością dat astronomicznych pór roku w różnych częściach świata. W trakcie omawiania różnych regionów na świecie, zwracać większą uwagę na daty trwania astronomicznych pór roku. Zarazem częściej powtarzać w celu utrwalenia czasy. 20. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 10.14. Uczeń przedstawia, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska przyrodniczego. geografia D 48,08% 51,92% 0,48 Ponad połowa uczniów miała problem zadaniem na dobieranie. Nie potrafili z legendy mapy odczytać zawartych informacji. Problemem było określenie poprawnych kierunków świata. Zwiększyć prace na lekcji z mapami tematycznymi, w celu odczytywania różnych informacji z legendy mapy. Ważnym elementem w celu utrwalenia jest samodzielna praca w domu z atlasem. 21. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 4.1. Uczeń charakteryzuje na podstawie map różnej treści ( ) położenie Polski ( ) w Europie, opisuje podział geografia WW 48,08% 51,92% 0,48 Uczniowie słabo poradzili sobie z mapą administracyjną Polski oraz z mapą polityczną Europy. Na podstawie Mimo pracy z mapą administracyjną Polski na lekcji geografii i innych przedmiotów, zwiększyć samodzielną pracę w
administracyjny Polski ( ), wskazuje na mapie województwa ( ). zadania nie potrafili wskazać, które województwo graniczy z danym sąsiadem Polski. domu.(częściej korzystać z atlasu). 22. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 6.3. Uczeń przedstawia na podstawie rożnych źródeł informacji, strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce i ocenia jej wpływ na stan środowiska przyrodniczego. geografia P-F 67,31% 32,69% 0,67 Dobrze uczniowie poradzili sobie z zadaniem typu prawda fałsz. Wykazali się również znajomością różnych źródeł pozyskiwania informacji geograficznej. Potrafili odczytać informacje z wykresu. Wykonywanie nadal na lekcjach różnych wykresów na podstawie danych statystycznych w celu utrwalenia i odczytywania informacji. 23. III. Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. 8.1. Uczeń charakteryzuje i porównuje ( ) środowisko przyrodnicze krajów sąsiadujących z Polską. geografia WW 34,62% 65,38% 0,35 Uczniowie wykazali się słabą znajomością sąsiadów Polski oraz ich środowiska przyrodniczego. Mieli problem z usytuowaniem odpowiednich obiektów geograficznych z krajem europejskim. Słaby wynik wynika z braku samodzielnej pracy w domu z atlasem w celu utrwalenia wiedzy. Zwiększyć przepytywanie na lekcji z mapy oraz pracę z mapą w domu. 24. II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. 9.4. Uczeń wykazuje ( ) związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej ( ) geografia WW 42,31% 57,69% 0,42 Uczniowie nadal mają problem z rozróżnieniem procesu i formy. Dodatkową trudnością była nieznajomość mapy ogólnogeograficznej Europy. Zwrócić uwagę na lekcji na procesy i w wyniku ich działalności powstałe formy terenu. Samodzielna praca w domu i odrabianie zadań domowych.
Wyjaśnienia Forma zadania: P-F WW D - zadanie prawda fałsz - zadanie wielokrotnego wyboru - zadanie na dobieranie (*) Sposób określenia łatwości zadania Wartość wskaźnika łatwości Interpretacja 0,00 0,19 Bardzo trudny 0,20 0,49 Trudny 0,50 0,69 Umiarkowanie trudny 0,70 0,89 Łatwy 0,90 1,00 Bardzo łatwy
Wnioski ogólne: 1. Uczniowie nie mieli trudności z: : - rozwiązaniem zadań, które nie wymagały odwoływania się do wiadomości, a jedynie odczytania danych z tekstu, wykresu, tabeli i formułowania wniosków (biologia, chemia, geografia) - wskazaniem przykładu zastosowania promieniowania X (fizyka) - określeniem czynności, które należy wykonać aby wyznaczyć gęstość substancji z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu, za pomocą wagi i linijki (fizyka) 2. Uczniowie najwięcej trudności mieli z: - rozwiązywaniem zadań, które wymagały opanowania konkretnych wiadomości, m. in. podanie funkcji składników krwi (biologia), metoda obliczania mocy prądu elektrycznego i oporu elektrycznego przy danym napięciu elektrycznym i natężeniu prądu (fizyka), znajomość pasm górskich i głównych rzek w krajach sąsiadujących z Polską (geografia) - zadaniami, które wymagały opanowania czynności praktycznych z chemii, m. in. określenie rodzaju mieszaniny i metody rozdziału jej na składniki, określenie odczynnika, który jest potrzebny do odróżnienia kwasu oleinowego od kwasu palmitynowego (chemia) - opisem zjawisk występujących w otaczającej rzeczywistości za pomocą poznanych wielkości fizycznych, m. in. opis mechanizmu wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych, opis ruchu wahadła matematycznego i analiza przemian energii w tym ruchu (fizyka) - odczytaniem z układu okresowego podstawowych informacji o budowie atomu pierwiastka; określenie liczby elektronów walencyjnych (chemia) - korzystaniem z map, m. in. odczytywanie informacji z mapy administracyjnej Polski i politycznej Europy, odczytywanie informacji z legendy mapy tematycznej, znajomość mapy ogólnogeograficznej Europy (geografia) Analizę wyników sporządzili: Aleksandra Krauze Alicja Tusińska Agnieszka Widzińska