INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Do użytku służbowego PROGRAM DZIAŁALNOŚCI NAUKOWEJ I ROZWOJOWEJ PUŁAWY
2
3 SPIS TREŚCI A. Prace naukowo-badawcze w ramach działalności statutowej 5 B. Zadania w ramach programu wieloletniego pn. Wspieranie działań w zakresie kształtowania środowiska rolniczego i zrównoważonego rozwoju produkcji rolniczej w Polsce C. Zadania w ramach programu wieloletniego pn. Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach 23 35 D. Projekty badawcze 36
4
5 A. PRACE NAUKOWO-BADAWCZE W RAMACH DZIAŁALNOŚCI STATUTOWEJ W p r o w a d z e n i e Działalność statutowa IUNG-PIB jest realizowana w ramach programu naukowo -badawczego pt. Zrównoważony rozwój produkcji roślinnej i kształtowanie przestrzeni rolniczej Polski. Realizacja koncepcji rozwoju zrównoważonego jest celem nadrzędnym wszystkich działań o charakterze gospodarczo-społecznym podejmowanych w Polsce. Konieczność jej realizacji wynika z zapisów zawartych w dokumentach o charakterze międzynarodowym, takich jak konwencje, agendy czy też oficjalnie i powszechnie akceptowane teorie rozwoju. Koncepcja rozwoju zrównoważonego, zwanego także ekorozwojem, jest również jedną z podstawowych zasad wymienionych w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. Produkcja rolnicza, jako jedna ze sfer działalności gospodarczej powiązanych ze środowiskiem przyrodniczym, obejmuje produkcję roślinną i zwierzęcą. Oba te działy są powiązane szeregiem zależności i sprzężeń zwrotnych. Jednak pierwotny, surowcowy charakter produkcji roślinnej w przeważającej części wykorzystywanej na paszę hierarchizuje problematykę, wskazując na rolę i znaczenie produkcji roślinnej. Problemem podstawowym będzie zatem zrównoważony rozwój produkcji roślinnej bezpośrednio zdeterminowany różnorodnymi zależnościami w układzie rolnicza przestrzeń produkcyjna roślina. Zależności te uwidaczniają się na różnych poziomach; w odniesieniu do pojedynczej rośliny, pola (łanu, technologii produkcji), gospodarstwa i regionu. Realizacja programu, mającego charakter interdyscyplinarny, wymaga działań zespołowych prowadzących do kompleksowego rozwiązywania problemów. Program nawiązuje do oficjalnie obowiązujących dokumentów oraz zobowiązań Polski wynikających z członkostwa w UE. Ma on układ horyzontalny, nakierowany na realizację celów badawczych na 4 poziomach: rośliny i gleby, łanu roślin i zmianowania, gospodarstwa i wsi, regionu i kraju. W związku z tym program składa się z 4 podprogramów (obszarów) badawczych merytorycznie powiązanych ze sobą i stanowiących integralną całość. Jego zakres obejmuje problematykę rozwoju produkcji roślinnej na gruntach ornych oraz jej oddziaływanie na kształtowanie przestrzeni rolniczej. Działalność IUNG-PIB koncentruje się głównie na problemach agronomii i kształtowania środowiska, co znajduje odzwierciedlenie w programie działalności statutowej. Celem głównym programu jest wspieranie decyzji resortu i władz regionalnych w zakresie zrównoważonego rozwoju produkcji roślinnej oraz kształtowania środowiska rolniczego, a także dostarczanie informacji, wytycznych i zaleceń dla doradztwa i praktyki rolniczej.
6 WYKAZ PODPROGRAMÓW Nr Nazwa podprogramu badawczego Koordynator podprogramu Liczba tematów Strony w planie 1 Biologiczne i siedliskowe uwarunkowania produkcji roślinnej oraz pozyskiwania surowców roślinnych o pożądanej jakości prof. dr hab. Teresa Doroszewska 13 11-14 2 Opracowanie efektywnych i bezpiecznych dla środowiska technologii produkcji podstawowych ziemiopłodów 14 15-18 3 Przyrodnicze i ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania produkcji rolniczej w gospodarstwach rolnych prof. dr hab. Stanisław Krasowicz 5 19-20 4 Kształtowanie i ochrona przestrzeni rolniczej w Polsce z uwzględnieniem regionalnych uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich 8 20-22 R a z e m 40
7 INFORMACJA O PODPROGRAMACH BADAWCZYCH W RAMACH DZIAŁALNOŚCI STATUTOWEJ IUNG-PIB PODPROGRAM 1 Biologiczne i siedliskowe uwarunkowania produkcji roślinnej oraz pozyskiwania surowców roślinnych o pożądanej jakości Badania pozwolą na rozpoznanie potrzeb i wymagań nowych odmian poszczególnych gatunków roślin uprawnych oraz doskonalenie (bądź opracowanie) podstaw naukowych nowych technologii produkcji, uwzględniających wymagania roślin i pozwalających na osiąganie opłacalności produkcji roślinnej o pożądanej jakości. Produkcja roślinna uzależniona jest od szeregu czynników, z których do najważniejszych należą cechy biologiczne samej rośliny, jak i uwarunkowania siedliskowe jej wzrostu. Generalnie plony roślin uprawnych związane są ściśle z intensywnością wzrostu i przebiegiem rozwoju generatywnego. Rozwój ten natomiast regulowany jest czynnikami środowiskowymi takimi jak światło, temperatura, woda i substancje pokarmowe. Ważne w tym względzie są również czynniki agrotechniczne, gdyż wpływają one bezpośrednio na potencjalną produktywność roślin. Od strony środowiska wzrostu rośliny, elementami warunkującymi otrzymywanie optymalnych, dobrych jakościowo plonów jest gleba, jej żyzność i produkcyjność rozumiana w ujęciu dynamicznym, tzn. z uwzględnieniem wszystkich procesów biologicznych, chemicznych i fizycznych. Celem podprogramu badawczego jest rozpoznanie wpływu uwarunkowań biologicznych i siedliskowych na przebieg procesów warunkujących wysoki poziom i pożądaną jakość produktów roślinnych. Wyniki badań pozwolą na opracowanie takich zasad działania, które zapewnią utrzymanie w dobrym stanie właściwości gruntów ornych oraz na osiąganie optymalnych plonów roślin uprawnych o wysokich parametrach jakościowych z jednoczesnym zachowaniem walorów środowiska przyrodniczego. PODPROGRAM 2 Opracowanie efektywnych i bezpiecznych dla środowiska technologii produkcji podstawowych ziemiopłodów Specyfika produkcji roślinnej polega na realizacji procesów technologicznych w przestrzeni i czasie. W skali gospodarstwa przestrzeń stanowią wszystkie wydzielone pola uprawne, a czas obejmuje jedną lub kilka rotacji zmianowania, to znaczy kilka uprawianych po sobie roślin. Skutki wielu zabiegów agrotechnicznych można ocenić dopiero w skali całej tak zdefiniowanej czasoprzestrzeni, a więc na całym areale gospodarstwa w okresie kilku lat. Dotyczy to w szczególności zabiegów uprawy roli i regulacji zachwaszczenia oraz gospodarki składnikami mineralnymi, to znaczy nawożenia. Zagadnienia uprawowe i nawozowe muszą być dlatego rozpatrywane zarówno w aspekcie technologii produkcji poszczególnych roślin, jak i w obrębie całego zmianowania. Technologie muszą być efektywne, to znaczy zapewniające minimalny nakład środków produkcji na wytworzenie jednostki produktu oraz bezpieczne dla szeroko rozumianego środowiska przyrodniczego. Bezpieczeństwo technologii produkcji polega
8 na eliminowaniu ujemnego wpływu zabiegów agrotechnicznych na glebę, wodę gruntową i uprawianą roślinę, a także na uzyskiwaniu produktów roślinnych o założonych parametrach jakościowych i użytkowych. Produkty takie powinny sprzyjać zachowaniu zdrowia człowieka i zwierząt gospodarskich. Celem podprogramu badawczego jest opracowanie technologii produkcji roślinnej jako podstawowego elementu dobrej praktyki rolniczej, ujętej w wielu krajach i w Polsce w formę Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej. Opracowanie i wdrożenie Kodeksu DPR stanowi podstawową formę realizacji międzynarodowych zobowiązań Polski wynikających z Agendy Bałtyckiej (HELCOM) i Dyrektywy Azotanowej UE. W części dotyczącej zasad zrównoważonego nawożenia uwzględnia się wymagania ustawy o nawozach i nawożeniu. PODPROGRAM 3 Przyrodnicze i ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania produkcji rolniczej w gospodarstwach rolnych Współczesne rozwiązania wprowadzane do praktyki gospodarczej powinny być zgodne z zasadami rozwoju zrównoważonego. W przypadku rolnictwa oznacza to konieczność właściwego dostosowania kierunków i intensywności produkcji do występujących warunków przyrodniczych. Rolnictwo zrównoważone powinno spełniać następujące warunki: produkować surowce żywnościowe o wysokiej jakości w ilościach pokrywających potrzeby żywnościowe kraju lub wynikające z przyznanych kwot produkcyjnych; produkcja nie może stwarzać, większych niż to nieuniknione, zagrożeń dla środowiska przyrodniczego; gospodarstwa muszą osiągać dochody pokrywające bieżące potrzeby życiowe rodziny rolnika oraz pewną nadwyżkę niezbędną na rozwój lub przynajmniej odtworzenie majątku produkcyjnego; obszary wiejskie muszą stwarzać możliwości rozwoju alternatywnych rodzajów działalności dla ludności wiejskiej. Wymienione uwarunkowania i cele stanowią podstawowe przesłanki badań w ramach tego podprogramu. Prace badawcze będą przede wszystkim ukierunkowane na poszukiwanie takiej struktury produkcji, która umożliwi efektywne wykorzystanie zasobów własnych gospodarstwa oraz właściwe powiązanie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Zalecane technologie powinny być kapitałooszczędne i zgodne z podstawowymi zasadami dobrej praktyki rolniczej. Inne rozwiązania będą proponowane dla obszarów cennych przyrodniczo, gdzie priorytetowe znaczenie ma ochrona walorów środowiskowych, krajobrazowych i różnorodności biologicznej. Po akcesji do UE obszary te mogą korzystać ze wsparcia finansowego w ramach programów rolno-środowiskowych, z tytułu gospodarowania w mniej korzystnych warunkach lub rozwoju rolnictwa ekologicznego. Celem podprogramu badawczego jest opracowanie zasad organizacji i funkcjonowania gospodarstw rolniczych, umożliwiających realizację celów zrównoważonego rozwoju w różnych warunkach przyrodniczych i ekonomiczno-organizacyjnych.
9 PODPROGRAM 4 Kształtowanie i ochrona przestrzeni rolniczej w Polsce z uwzględnieniem regionalnych uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich Rolnictwo polskie, zgodnie z nakreśloną strategią jego rozwoju oraz wymaganiami akcesyjnymi, podlegać będzie dość głębokim przemianom. Warunkiem ich przeprowadzenia jest racjonalizacja użytkowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz uwzględnienie w jej kształtowaniu nowych potrzeb i programów rozwoju rolnictwa. Konieczność sprostania tym wyzwaniom zwiększy zapotrzebowanie na wspomaganie informacyjne, które jest nieodzowną podstawą właściwych decyzji. Budowa systemów informatycznych, zgodnych z potrzebami i standardami przyjętymi w Unii Europejskiej, wymaga pilnego przetworzenia danych agroklimatycznych, glebowych oraz urządzeniowych do postaci numerycznej. Podprogram będzie realizowany poprzez tworzenie i adaptację modeli i aplikacji umożliwiających szybki dostęp do informacji charakteryzujących: warunki produkcji rolniczej, waloryzację przestrzeni, sposoby jej użytkowania, spodziewane efekty produkcyjne, skutki wykorzystywania przyrodniczych zasobów rolnictwa i inne funkcje przestrzeni. Opracowywane modele i aplikacje opisywać będą w sposób dynamiczny zmienność zjawisk i procesów przyrodniczych oraz antropogenicznych z uwzględnieniem uwarunkowań ekonomicznych i zasad ekorozwoju. Bazy danych, modele i aplikacje generujące niezbędne informacje odnosić się będą do trzech szczebli zarządzania i podejmowania decyzji krajowego, regionalnego i lokalnego. Ponadto będzie prowadzona ocena potencjalnych możliwości produkcyjnych różnych regionów Polski, gdyż po wprowadzeniu gospodarki rynkowej zróżnicowanie to wyraźnie wzrosło i uległy dezaktualizacji dotychczasowe kryteria rejonizacji produkcji roślinnej. Uzyskane wyniki mogą być przydatne do regionalizacji przyszłej polityki rolnej. Celem podprogramu badawczego jest tworzenie podstaw nowoczesnych systemów informacji dla rolnictwa i instytucji z jego otoczenia - niezbędnych do planowania, prowadzenia i oceny skutków produkcji roślinnej.
10 W planie zastosowano następujące symbole jednostek organizacyjnych IUNG-PIB: NBP - Zakład Biochemii i Jakości Plonów NCH - Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli NGEO - Zakład Gleboznawstwa Erozji i Ochrony Gruntów NHB - Zakład Hodowli i Biotechnologii Roślin NMR - Zakład Mikrobiologii Rolniczej NSE - Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej NUP - Zakład Uprawy Roślin Pastewnych NUZ - Zakład Uprawy Roślin Zbożowych NMI - Zakład Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki NŻN - Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia DUW - Dział Upowszechniania i Wydawnictw GLACH - Główne Laboratorium Analiz Chemicznych SDW - Stacja Doświadczeń Wegetacyjnych SD - Stacja Doświadczalna RZD - Rolniczy Zakład Doświadczalny
11 Symbol tematu PODPROGRAM 1 Biologiczne i siedliskowe uwarunkowania produkcji roślinnej oraz pozyskiwania surowców roślinnych o pożądanej jakości Koordynator podprogramu: prof. dr hab. Teresa Doroszewska Nazwa tematu i zadania rocznego (forma opracowania wyników) Rok rozpoczęcia zakończenia Zakład naukowy Kierownik tematu Członkowie zespołu badawczego Forma realizacji badań 1.01 Ocena odporności na stres suszy 2012 mieszańca Festulolium braunii i jego mieszanek z wybranymi gatunkami roślin motylkowatych NUP, NŻN, NHB, NBP dr hab. M. Staniak prof. J. Księżak dr J. Bojarszczuk dr A. Kocoń dr A. Czubacka mgr J. Kaźmierczak mgr A. Fariaszewska mgr B. Ciarkowska mgr Ł. Pecio 2 doświadczenia wazonowe (łącznie 376 wazonów), SDW Puławy; laboratoryjne 1.02 Charakterystyka wirusa mozaiki tytoniu, określenie wpływu infekcji wirusowych (TMV, PVY, TSWV) na skład chemiczny surowca oraz identyfikacja i ocena skuteczności źródeł odporności 2013 NHB dr M. Przybyś prof. T. Doroszewska dr A. Czubacka dr G. Korbecka dr D. Laskowska dr A. Trojak-Goluch mgr A. Depta mgr H. Olszak-Przybyś mgr K. Kursa mgr M. Kawka mgr D. Czarnecka laboratoryjne; eksperyment szklarniowy 1.06 Związki aktywne wybranych gatunków roślin z rodziny bobowatych 2012 NBP, NUP dr I. Kowalska mgr Ł. Pecio prof. A. Stochmal dr hab. M. Staniak mgr B. Szajwaj mgr S. Pawelec mgr D. Jędrejek doświadczenia mikropoletkowe o łącznej pow. 156 m 2, SDW Puławy; laboratoryjne 1.07 Poszukiwanie możliwości zwiększenia plonowania grochu siewnego (Pisum sativum L.) poprzez usprawnienie procesu symbiotycznego wiązania azotu 2013 2016 NUP, NBP, NŻN prof. J. Podleśny prof. A. Stochmal dr hab. A. Podleśna dr E. Gaweł laboratoryjne, eksperyment szklarniowy i wazonowy
12 1) Określenie wpływu czynników Nod, prof. J. Podleśny flawonoidów i molibdenu na prof. A. Stochmal kształtowanie się / wielkość dr hab. A. Podleśna fizjologicznych wskaźników wzrostu i rozwoju grochu siewnego 1.10 Hodowla odmian i linii hodowlanych tytoniu o obniżonej zawartości niepożądanych alkaloidów 2014 2017 NHB mgr K. Kursa prof. A. Berbeć prof. T. Doroszewska dr A. Trojak-Goluch mgr H. Olszak- Przybyś 1 doświadczenie polowe o pow. 0,15 ha, RZD Kępa 1) Ocena efektywności selekcji na obniżoną zawartość nornikotyny w liniach hodowlanych tytoniu oraz wpływ selekcji na ich wartość użytkową prof. A. Berbeć mgr K. Kursa prof. T. Doroszewska dr A. Trojak-Goluch mgr H. Olszak- Przybyś 1.11 Wykorzystanie związków bioaktywnych roślin w hamowaniu rozwoju niektórych agrofagów 2014 NCH dr hab. H. Gołębiowska prof. J. Sadowski dr R. Kieloch mgr J. Topolski laboratoryjne; testy szklarniowe 1.12 Wpływ żerowania chrząszczy Cryptorhynchus lapathi L. na plonowanie wierzby uprawianej na cele energetyczne 1) Przeprowadzenie doświadczenia, pomiary biometryczne, analizy morfologiczne i anatomiczne, obserwacje terenowe 2) Zebranie informacji od plantatorów i producentów materiału szkółkarskiego wierzby i topoli 2014 2016 DUW, NSE dr A. Bochniarz dr hab. M. Matyka dr M. Zarychta dr A. Bochniarz dr hab. M. Matyka dr M. Zarychta dr A. Bochniarz eksperyment polowy; obserwacje terenowe; prace kameralne 1.13 Ocena różnorodności biologicznej wybranych bezkręgowców w uprawach rolniczych 2014 2016 NSE dr J. Stalenga dr hab. B. Feledyn- Szewczyk mgr P. Radzikowski mgr A. Berbeć eksperyment polowy, RZD Kępa
13 1) Ocena różnorodności biologicznej wybranych grup bezkręgowców na doświadczeniu z uprawami roślin polowych oraz roślin energetycznych w II roku badań dr J. Stalenga dr hab. B. Feledyn- Szewczyk mgr P. Radzikowski mgr A. Berbeć 1.14 Uzyskiwanie triploidalnych genotypów chmielu odpornych na mączniaka prawdziwego 2018 NHB dr A. Trojak-Goluch mgr M. Agacka mgr M. Kawka mgr K. Kursa 1 doświadczenie polowe o pow. 0,1 ha RZD Kępa; eksperyment szklarniowy; laboratoryjne 1) Otrzymywanie triploidalnych mieszańców chmielu w wyniku krzyżowania autotetraploidów z diploidami 1.15 Zawartość aktywnych metabolitów wtórnych w nowych odmianach lucerny, szczepionych bakteriami korzeniowymi Sinorizhobium meliloti 1) Ocena wpływu symbiozy nowych odmian lucerny z bakteriami z rodzaju Sinorhizobium meliloti na zawartość aktywnych metabolitów wtórnych 2) Określenie aktywności antyoksydacyjnej frakcji fenolowych lucerny dr U. Skomra dr A. Trojak-Goluch 2017 NBP, NMR mgr S. Pawelec dr I. Kowalska mgr Ł. Pecio dr A. Gałązka mgr K. Gawryjołek prof. A. Stochmal mgr S. Pawelec dr I. Kowalska mgr Ł. Pecio dr A. Gałązka mgr K. Gawryjołek prof. A. Stochmal eksperyment mikropoletkowy, RZD Kępa; doświadczenie wazonowe SDW Puławy; laboratoryjne 1.16 Ocena jakości środowiska glebowego poprzez określenie zawartości glomalin 2017 NMR, NGEO dr A. Gałązka dr G. Siebielec prof. S. Martyniuk mgr K. Gawryjołek mgr S. Staniak dr A. Księżniak laboratoryjne; pobieranie próbek z pola o pow. 5,0 ha, RZD Kępa; pobieranie próbek z pola o pow. 2,0 ha, RZD Grabów
14 1) Określenie zawartości glomalin dr A. Gałązka w różnych glebach Polski prof. S. Martyniuk dr G. Siebielec mgr K. Gawryjołek mgr S. Staniak 1.17 Ocena występowania oraz identyfikacja molekularna bakterii z rodzaju Azotobacter 2017 NMR, NHB mgr M. Kozieł prof. S. Martyniuk dr A. Gałązka dr G. Korbecka mgr B. Gębala mgr R. Gałązka laboratoryjne; analizy próbek wybranych gleb Polski 1) Analiza liczebności komórek azotobaktera w wybranych próbkach gleb i interakcji pomiędzy występowaniem tych bakterii a właściwościami chemicznymi gleb prof. S. Martyniuk mgr M. Kozieł mgr R. Gałązka 1.18 Związek skażenia ziarna pszenicy ozimej deoksyniwalenolem z budową morfologiczną roślin i zawartością kwasów fenolowych 2017 NUZ, NBP, NMR prof. G. Podolska prof. A. Stochmal dr J. Czaban dr hab. A. Sułek eksperyment polowy; laboratoryjne 1) Określenie stopnia porażenia odmian pszenicy ozimej przez fuzariozę kłosów oraz skażenie ziarna miko toksynami dr J. Czaban prof. G. Podolska dr hab. A. Sułek
15 Symbol tematu PODPROGRAM 2 Opracowanie efektywnych i bezpiecznych dla środowiska technologii produkcji podstawowych ziemiopłodów Koordynator podprogramu: prof. dr hab. Teresa Doroszewska Nazwa tematu i zadania rocznego (forma opracowania wyników) Rok rozpoczęcia zakończenia Zakład naukowy Kierownik tematu Członkowie zespołu badawczego Forma realizacji badań 2.03 Określenie produkcyjności i jakości ziarna zbóż oraz właściwości gleby 2012 2016 w warunkach rożnych technologii produkcji NUZ, NGEO, NBP, NMR, NŻN prof. G. Podolska prof. E. Czyż prof. K. Noworolnik dr hab. J. Grabiński prof. A. Stochmal dr A. Księżniak dr hab. B. Jaśkiewicz dr hab. D. Leszczyńska dr D. Pikuła dr hab. A. Sułek 6 doświadczeń polowych o łącznej pow. 1,5 ha, RZD Kępa (Osiny); laboratoryjne; prace kameralne 1) Określenie wpływu udziału zbóż w strukturze zasiewów, sposobu uprawy roli i technologii produkcji na poziom plonowania, oraz skażenie ziarna pszenicy i jęczmienia mikotoksynami fuzaryjnymi. 2) Ocena zawartości kwasów fenolowych i huminowych w jęczmieniu i pszenicy jarej prof. G. Podolska dr hab. D. Leszczyńska prof. K. Noworolnik prof. A. Stochmal 2.04 Porównanie efektu gospodarczego różnych sposobów renowacji trwałego użytku zielonego 2013 2016 NUP, NSE dr E. Gaweł prof. J. Podleśny dr A. Madej 2 doświadczenia polowe o łącznej pow. 1 ha, RZD Grabów; analizy chemiczne, GLACH 1) Wpływ różnych sposobów renowacji użytku zielonego na plonowanie i jakość runi w ekologicznej i konwencjonalnej uprawie dr E. Gaweł prof. J. Podleśny
16 2.06 Wpływ międzyplonów ozimych oraz 2011 zróżnicowanej uprawy roli na właściwości gleby i plonowanie kukurydzy NCH dr A. Biskupski dr hab. R. Weber dr S. Włodek dr T. Sekutowski dr U. Sienkiewicz -Cholewa 1 doświadczenie polowe o pow. 1 ha, Jelcz-Laskowice 2.07 Rozpoznanie przestrzennej zmienności właściwości fizycznych i agrochemicznych gleb na polu uprawianym metodą uproszczoną 2012 NŻN, NGEO, NMI, NSE, SD Baborówko dr hab. A. Pecio dr J. Niedźwiecki dr G. Debaene dr hab. R. Pudełko dr J. Smagacz dr K. Kubsik dr A. Madej dr P. Ochal 1 doświadczenie polowe o pow. 70 ha, SD Baborówko; laboratoryjne, GLACH 2.08 Ocena produkcyjnych i środowiskowych skutków uprawy kukurydzy w monokulturze i zmianowaniu w zależności od sposobu przygotowania roli 2013 NUP, NGEO, NMI, NMR prof. J. Księżak prof. E. Czyż prof. A. Faber prof. M. Król dr A. Gałązka 1 doświadczenie polowe o pow. 0,71 ha, RZD Grabów; 1 doświadczenie polowe o pow. 0,71 ha, SD Baborówko; laboratoryjne 2.14 Adaptacja metody Mehlich 3 do oceny zawartości mikroelementów w glebie 2011 NCH, NŻN dr hab. J. Korzeniowska prof. S. Wróbel dr hab. E. Stanisławska -Glubiak dr T. Jadczyszyn dr U. Sienkiewicz -Cholewa dr A. Kocoń 2 doświadczenia mikropoletkowe (120 mikropoletek), Jelcz-Laskowice i SD Baborówko 2.17 Ocena ilości i jakości glebowej materii organicznej zależnie od nawożenia oraz doboru gatunków w zmianowaniu 2012 NŻN, NGEO, NSE, NMR dr D. Pikuła dr A. Rutkowska dr J. Niedźwiecki dr G. Debaene dr J. Smagacz dr A. Gajda 1 doświadczenie polowe o pow. 1,28 ha, RZD Grabów; pobieranie próbek z pola RZD Kępa (Osiny); laboratoryjne
17 2.22 Opracowanie metody łączenia zabiegów 2012 NCH 1 doświadczenie doglebowej ochrony herbicydowej prof. S. Wróbel polowe o pow. i nawożenia mikroelementami prof. K. Domaradzki ok. 0,6 ha, z uwzględnieniem różnych systemów uprawy roli dr A. Biskupski dr S. Włodek mgr A. Mickiewicz Przedsiębiorstwo Rolne PolTor w Jegłowej; laboratoryjne; prace kameralne 2.23 Ocena środowiskowych skutków stosowania osadów ściekowych 2012 NGEO, NŻN dr G. Siebielec dr T. Jadczyszyn dr A. Klimkowicz -Pawlas dr W. Mroczkowski dr J. Niedźwiecki dr B. Suszek-Łopatka eksperyment mikroparcelowy (24 poletka o pow. 1 m 2 ); doświadczenie wazonowe (50 wazonów); biotesty laboratoryjne; prace kameralne 2.24 Ocena produkcyjnych skutków stosowania superabsorbenta w uprawie wybranych gatunków roślin 1) Ocena wpływu hydrożeli na plonowanie oraz cechy jakościowe pszenicy jarej i ozimej oraz bobiku 2.25 Plonowanie, zdrowotność i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej w zależności od warunków siedliska i wybranych czynników agrotechnicznych 1) Określenie wpływu nawożenia azotem na plonowanie odmian pszenicy ozimej i porażenie kłosów przez grzyby z rodzaju Fusarium 2014 2017 NUZ, NUP dr hab. J. Grabiński prof. E. Czyż prof. G. Podolska prof. J. Księżak prof. J. Księżak prof. G. Podolska dr hab. J. Grabiński 2014 2017 NUZ, NMI, NMR dr hab. A. Sułek prof. G. Podolska dr A. Nieróbca dr J. Czaban dr hab. A. Sułek dr J. Czaban 2 doświadczenia polowe o łącznej pow. 0,36 ha, RZD Kępa (Osiny); 3 doświadczenia polowe o łącznej pow. 0,52 ha, RZD Błonie- Topola; 1 doświadczenie polowe o pow. 0,16 ha; RZD Grabów 6 doświadczeń polowych o pow. po 2,0 ha, RZD Kępa, Wielichowo, Borusowa, Werbkowice, Żelisławki
18 2.26 Ocena jakości gleb i zróżnicowania mikroorganizmów przy wykorzystaniu oznaczeń ruchomych frakcji MO i metod molekularnych 2014 2017 NMR, NGEO, NSE dr A. Gajda prof. S. Martyniuk prof. E. Czyż dr A. Gałązka dr K. Jończyk pobieranie próbek z pola o pow. 5,0 ha, RZD Kępa; pobieranie próbek z pola o pow. 2,0 ha, RZD Grabów 1) Ocena zmian wybranych parametrów aktywności biologicznej gleb w różnych systemach uprawy roli i gospodarowania dr A. Gajda prof. S. Martyniuk dr A. Gałązka prof. E. Czyż dr K. Jończyk 2.27 Określenie występowania, szkodliwości oraz możliwości zwalczania Abutilon theophrasti Medik. w uprawach rolniczych 2017 NCH prof. K. Domaradzki dr U. Sienkiewicz- Cholewa mgr T. Snopczyński dr K. Marczewska- Kolasa mgr M. Bortniak eksperyment polowy, mikropoletkowy, i szklarniowy; ankietowe 1) Badania biologii i zróżnicowania morfologicznego krajowych biotypów A. theophrasti 2) Porównanie wrażliwości na herbicydy biotypów A. theophrasti pochodzących z populacji polskich i zagranicznych prof. K. Domaradzki dr U. Sienkiewicz- Cholewa mgr T. Snopczyński dr K. Marczewska- Kolasa mgr M. Bortniak 2.28 Szacowanie ryzyka strat fosforu z wykorzystaniem Indeksu Fosforowego 2017 NŻN, NGEO mgr B. Jurga dr T. Jadczyszyn dr A. Kocoń dr E. Nowocień dr R. Wawer terenowe, laboratoryjne i ankietowe; prace kameralne 1) Ocena ilości fosforu odpływającego ze zlewni w skali roku 2) Inwentaryzacja rozproszonej zabudowy oraz punktowych źródeł emisji fosforu i ocena zawartości fosforu w glebach zlewni Bystrej dr R. Wawer dr E. Nowocień dr T. Jadczyszyn dr A. Kocoń mgr B. Jurga dr R. Wawer
19 Symbol tematu PODPROGRAM 3 Przyrodnicze i ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania produkcji rolniczej w gospodarstwach rolnych Koordynator podprogramu: prof. dr hab. Stanisław Krasowicz Nazwa tematu i zadania rocznego (forma opracowania wyników) Rok rozpoczęcia zakończenia Zakład naukowy Kierownik tematu Członkowie zespołu badawczego Forma realizacji badań 3.03 Wpływ długotrwałego stosowania 2011 różnych systemów gospodarowania na żyzność gleby i efektywność produkcji NSE, NMR, NUP prof. J. Kuś prof. S. Martyniuk dr K. Jończyk dr J. Stalenga dr hab. B. Feledyn -Szewczyk dr hab. M. Staniak 1 doświadczenie polowe o pow. 16 ha, RZD Kępa (Osiny); laboratoryjne 3.05 Ocena efektywności technologii produkcji roślinnej w zróżnicowanych warunkach gospodarowania 2012 NSE, NMI prof. A. Harasim dr hab. A. Doroszewski dr J. Kopiński dr hab. M. Matyka dr A. Madej produkcyjno -ekonomiczne we wszystkich RZD IUNG-PIB; prace kameralne 3.08 Ocena produkcyjności wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w różnych warunkach siedliskowych oraz doskonalenie ich agrotechniki 2012 NSE, NMI, NUZ, NGEO, NCH, RZD Grabów, dr hab. M. Matyka prof. A. Faber prof. J. Kuś dr hab. J. Grabiński prof. F. Woch dr M. Sowiński dr T. Sekutowski dr U. Sienkiewicz -Cholewa dr A. Biskupski mgr M. Badowski 1 doświadczenie polowe o pow. 2,78 ha, RZD Kępa (Osiny); 1 doświadczenie polowe o pow. 0,2 ha, RZD Grabów; 1 doświadczenie polowe o pow. 21,2 ha, RZD Kępa; 3.09 Wpływ uprawy wieloletnich roślin na cele energetyczne na różnorodność flory segetalnej 2013 NSE, NUP, NCH dr hab. B. Feledyn -Szewczyk dr hab. M. Staniak dr T. Sekutowski dr hab. M. Matyka eksperyment polowy, RZD Kępa (Osiny); Jelcz-Laskowice; Sadłowice, Pisarzowice i Wołczyn
20 3.10 Ocena poziomu rozwoju 2014 NSE zrównoważonego wybranych 2016 dr A. Madej ankietowe; gospodarstw rodzinnych o różnej specjalizacji produkcji na terenie woj. Podlaskiego prof. A. Harasim dr J. Kopiński prace kameralne 1) Gromadzenie i weryfikacja danych do opracowania ekonomicznych, ekologicznych i społecznych wskaźników zrównoważenia gospodarstw rolnych dr A. Madej prof. A. Harasim dr J. Kopiński Symbol tematu PODPROGRAM 4 Kształtowanie i ochrona przestrzeni rolniczej w Polsce z uwzględnieniem regionalnych uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich Koordynator podprogramu: prof. dr hab. Stanisław Krasowicz Nazwa tematu i zadania rocznego (forma opracowania wyników) Rok rozpoczęcia zakończenia Zakład naukowy Kierownik tematu Członkowie zespołu badawczego Forma realizacji badań 4.01 Doskonalenie zdalnych metod oceny 2012 warunków glebowych i struktury krajobrazu, opartych na wykorzystaniu zdjęć satelitarnych i lotniczych NGEO, NSE, NMI mgr P. Koza dr J. Jadczyszyn dr G. Siebielec dr J. Niedźwiecki dr G. Debaene dr J. Kopiński dr hab. M. Matyka dr hab. R. Pudełko mgr A. Łopatka prace kameralne; ankietowe i terenowe 4.03 Warunki agroklimatyczne w Polsce według scenariuszy klimatycznych na lata 2030, 2050, 2080 2013 NMI dr K. Żyłowska dr M. Borzęcka -Walker dr hab. A. Doroszewski dr hab. J. Kozyra dr A. Nieróbca dr hab. R. Pudełko dr A. Zaliwski mgr J. Hołaj mgr E. Wróblewska prace kameralne
21 4.05 Ocena zmian środowiska rolniczego 2012 obszarów wiejskich pod wpływem wybranych działań Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej NGEO, NMI, NSE, DUW prof. F. Woch dr A. Syp dr B. Podolski dr E. Nowocień dr R. Wawer dr J. Kopiński dr M. Zarychta dr A. Bochniarz mgr Cz. Pietruch terenowe i ankietowe; analizy kameralne; 4.10 Biodostępność i ekotoksykologiczne skutki oddziaływania trwałych zanieczyszczeń organicznych w glebach użytkowanych rolniczo 2012 NGEO dr B. Smreczak prof. B. Maliszewska -Kordybach dr A. Klimkowicz -Pawlas dr B. Suszek-Łopatka mgr A. Ukalska- Jaruga laboratoryjne 4.11 Wieloskalowa parametryzacja modeli symulacyjnych jako narzędzi oceny oddziaływania rolnictwa na środowisko 2012 NGEO, NMI dr R. Wawer dr G. Debaene dr J. Jadczyszyn dr hab. J. Kozyra dr J. Niedźwiecki dr E. Nowocień dr B. Podolski dr hab. R. Pudełko dr R. Wawer mgr A. Łopatka doświadczenie poletkowe o pow. 0,12 ha, SDW Puławy; laboratoryjne i terenowe; prace kameralne 4.12 Zróżnicowanie tolerancji traw na nadmiar wybranych metali ciężkich w glebie w aspekcie wytwarzania fitochelatyn 2014 2016 NCH dr hab. E. Stanisławska- Glubiak prof. J. Sadowski prof. K. Domaradzki dr hab. J. Korzeniowska eksperyment wazonowy; laboratoryjne 1) Wyznaczenie wskaźników tolerancji, bioakumulacji i translokacji Cd dla badanych gatunków traw na podstawie koncentracji tych metali w roślinach oraz poziomu uzyskiwanych plonów dr hab. E. Stanisławska-Glubiak dr hab. J. Korzeniowska prof. K. Domaradzki
22 4.13 Ocena wpływu zmian klimatu na rozwój 2014 NMI, NUZ prace kameralne i plonowanie wybranych roślin 2016 dr Z. Jarosz uprawnych prof. A. Faber prof. G. Podolska dr hab. A. Doroszewski dr hab. J. Kozyra dr K. Żyłowska dr A. Nieróbca dr hab. R. Pudełko 1) Ocena zmian klimatu i ich wpływu na rozwój i plonowanie pszenicy ozimej i kukurydzy prof. A. Faber prof. G. Podolska dr hab. A. Doroszewski dr hab. J. Kozyra dr Z. Jarosz dr K. Żyłowska dr A. Nieróbca 4.14 Ocena wpływu rolniczych i pozarolniczych oddziaływań antropogenicznych na liczebność i różnorodność pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego 2018 NGEO, NSE dr B. Suszek-Łopatka dr J. Stalenga dr hab. B. Feledyn- Szewczyk mgr A. Łopatka mgr P. Koza dr A. Klimkowicz- Pawlas dr B. Smreczak prace kameralne; laboratoryjne i terenowe 1) Opracowanie bazy danych intensywności rolnictwa, antropogenicznych oddziaływań pozarolniczych oraz proekologicznych działań PROW mgr A. Łopatka mgr P. Koza dr B. Suszek-Łopatka
23 B. ZADANIA W RAMACH PROGRAMU WIELOLETNIEGO pn. Wspieranie działań w zakresie kształtowania środowiska rolniczego i zrównoważonego rozwoju produkcji rolniczej w Polsce Uchwałą nr 175/2011 z dnia 6 września 2011 r. Rada Ministrów ustanowiła program wieloletni pn. Wspieranie działań w zakresie kształtowania środowiska rolniczego i zrównoważonego rozwoju produkcji rolniczej w Polsce, przewidziany do realizacji w latach 2011-. Program ten jest kontynuacją programu realizowanego w latach 2005-2010 pn. Kształtowanie środowiska rolniczego Polski oraz zrównoważony rozwój produkcji rolniczej, podczas którego dokonano identyfikacji i rozpoznania (diagnozy) problemów związanych z procesami kształtowania środowiska rolniczego i zrównoważonym rozwojem produkcji rolniczej w Polsce. Przewidziane w ramach aktualnego programu zadania będą stanowiły wsparcie dla realizacji działań o istotnym znaczeniu dla polskiego rolnictwa dotyczących: 1) wspierania zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, 2) dywersyfikacji działalności rolniczej w celu zapewnienia alternatywnych źródeł dochodu, 3) zachowania walorów przyrodniczo-krajobrazowych obszarów wiejskich, 4) aktywizacji społeczności wiejskiej i poprawy infrastruktury społecznej, 5) poprawy konkurencyjności rolnictwa, 6) poprawy efektywności i dochodowości gospodarstw rolnych przez ich modernizację i zmianę struktur rolnych, 7) wzmocnienia rozwoju społeczeństwa informacyjnego, 8) wzmocnienia znaczenia i udziału rolników na rynku produktów rolnych. Zadania badawcze programu wpisują się w tematykę prac, w których będzie uczestniczyć Polska na forum UE, w zakresie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, a także w zakresie takich zagadnień jak: reforma WPR, bezpieczeństwo energetyczne wspólnoty, przegląd strategii Morza Bałtyckiego, rolnictwo w kontekście zmian klimatycznych. Realizowane zadania będą miały duże znaczenie praktyczne, stanowiąc istotne wsparcie dla podejmowanych decyzji. Głównym celem Programu jest wspieranie działań w zakresie kształtowania środowiska rolniczego i zrównoważonego rozwoju produkcji rolniczej w Polsce, z uwzględnieniem zasad WPR. Realizacja Programu będzie służyła wspieraniu działań i decyzji ministra właściwego do spraw rolnictwa, jak również innych organów administracji państwowej, w zakresie kształtowania środowiska rolniczego oraz zrównoważonego rozwoju produkcji rolniczej. Ważnym celem, służącym wzmacnianiu realizacji Programu, jest uporządkowanie tematyki w grupy nawiązujące do fundamentalnych potrzeb rolnictwa w zakresie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, doradztwa technologicznego i jego adaptacji do zmian klimatu w Polsce. Uporządkowanie zadań według priorytetów o kluczowym znaczeniu dla rolnictwa ułatwi koordynację Programu oraz podporządkuje jego realizację określonym celom. Uwzględniając specyfikę Programu przyjęto następujące cele szczegółowe: 1) budowę systemu informacji o zmianach warunków produkcji w rolnictwie w Polsce, 2) budowę i rozwój narzędzi analitycznych oraz baz danych umożliwiających ilościową ocenę wpływu rolnictwa na stan środowiska, 3) przygotowanie zaleceń pozwalających na podwyższenie produkcji rolnej, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju i jakości produktów, 4) podniesienie poziomu wiedzy doradców rolnych oraz wprowadzenie wyników badań do praktyki.
24 Zadania realizowane w ramach Programu pozwolą na: aktualizację i wzbogacenie systemu informacji o przestrzeni rolniczej oraz wskazanie możliwości wielokierunkowego wykorzystania nagromadzonych informacji w strategicznym planowaniu regionalnym, stworzenie naukowego wsparcia dla działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), obiektywną ocenę zmian w gospodarowaniu ziemią i głównych kierunków przekształceń strukturalnych na obszarach wiejskich, racjonalizację wykorzystania środowiska rolniczego, z uwzględnieniem koncepcji wielofunkcyjnego rozwoju oraz specyfiki obszarów problemowych, opracowanie wskaźników umożliwiających ocenę stopnia zrównoważenia gospodarowania środowiskiem rolniczym na różnych poziomach zarządzania, ocenę stanu agrochemicznego gleb Polski oraz ich żyzności, wskazanie zagrożeń dla środowiska rolniczego oraz sposobów usuwania i ograniczania skutków jego degradacji, ocenę wpływu rolnictwa na zanieczyszczenie wód Morza Bałtyckiego, w nawiązaniu do postanowień Konwencji Helsińskiej, opracowanie metod oceny skutków środowiskowych polityki wobec rolnictwa i obszarów wiejskich, wskazanie optymalnych kierunków rozwoju produkcji roślinnej, z uwzględnieniem specyfiki regionalnej, ocenę możliwości różnych systemów produkcji rolniczej oraz ich oddziaływania na środowisko przyrodnicze, wspieranie procesów dostosowania polskiego rolnictwa do zmian klimatycznych, opracowanie, ocenę i upowszechnienie systemów i technologii produkcji roślinnej prowadzących do uzyskiwania surowców roślinnych o określonej jakości, bezpiecznych dla zdrowia ludzi i zwierząt, ograniczenie niekorzystnych oddziaływań produkcji rolniczej na środowisko przyrodnicze, dostosowanie polskiej produkcji roślinnej do standardów europejskich, w celu zwiększenia jej konkurencyjności na rynkach międzynarodowych, obiektywną ocenę możliwości pozyskiwania biomasy jako źródła energii oraz opracowanie technologii uprawy roślin na cele energetyczne, doskonalenie i upowszechnienie systemów doradztwa w zakresie produkcji roślinnej ukierunkowanych na wdrażanie postępu technologicznego, dostosowanie gospodarstw rolnych w zakresie zasady wzajemnej zgodności i racjonalizacji zużycia, stwarzających zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, środków produkcji pochodzenia przemysłowego (nawozy, środki ochrony roślin), doskonalenie doradztwa w zakresie zwiększania konkurencyjności i dochodowości gospodarstw, wspieranie restrukturyzacji, rozwoju i innowacyjności gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych, zapewnienie samowystarczalności żywnościowej i bezpieczeństwa żywnościowego Polski.
25 Symbol zadania Nazwa zadania wieloletniego i celu/celów do osiągnięcia w roku realizacji programu, (forma opracowania wyników) Rok rozpoczęcia zakończenia Zakład naukowy Kierownik zadania i wykonawcy 1 2 3 4 Priorytet Dostosowywanie rolnictwa do zmian klimatycznych w zakresie ochrony gleb, I gospodarki wodnej i pokrycia zapotrzebowania na bioenergię 1.1 System informacji o wpływie zmian klimatycznych na rolnictwo oraz o metodach adaptacji 2011 NMI dr hab. J. Kozyra dr A. Nieróbca dr hab. R. Pudełko dr hab. A. Doroszewski dr K. Żyłowska dr M. Borzęcka-Walker 1) Wykorzystanie systemu informacji wspomagającego adaptację rolnictwa do zmian klimatu do wykonywania analiz w ujęciu przestrzennym i dynamicznym dr hab. A. Doroszewski dr hab. J. Kozyra dr A. Nieróbca dr K. Żyłowska dr M. Borzęcka-Walker dr hab. R. Pudełko 1.2 Ocena rolniczych i pozarolniczych zagrożeń dla środowiska glebowego oraz opracowanie sposobów usuwania lub ograniczania skutków degradacji gleb na obszarach wiejskich 2011 NGEO dr B. Smreczak prof. B. Maliszewska -Kordybach prof. E. Czyż dr A. Klimkowicz- Pawlas dr E. Nowocień dr J. Niedźwiecki dr J. Jadczyszyn dr G. Debaene 1) Prognozowanie zmian jakości środowiska glebowego na obszarach potencjalnego ryzyka z uwzględnieniem różnych scenariuszy oraz opracowanie założeń ukierunkowanych na działania zmierzające do usuwania lub ograniczania degradacji gleb na tych obszarach prof. B. Maliszewska -Kordybach prof. E. Czyż dr B. Smreczak dr A. Klimkowicz-Pawlas dr E. Nowocień dr J. Niedźwiecki dr J. Jadczyszyn dr G. Debaene
26 1 2 3 4 1.3 Monitorowanie wpływu rolnictwa na 2011 NŻN, NSE, NMI zanieczyszczanie wód powierzchniowych i podziemnych oraz Morza Bałtyckiego dr T. Jadczyszyn dr A. Rutkowska dr hab. A. Pecio dr D. Pikuła dr A. Tujaka dr J. Stalenga dr J. Kopiński mgr Cz. Pietruch mgr E. Wróblewska 1) Ocena wielkości odpływu składników biogenicznych z różnych źródeł (naturalnych, obszarowych i punktowych) z terytorium Polski do Morza Bałtyckiego dr T. Jadczyszyn dr A. Rutkowska dr D. Pikuła dr A. Tujaka dr J. Stalenga dr J. Kopiński mgr Cz. Pietruch mgr E. Wróblewska 1.4 Ocena możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii pochodzenia rolniczego oraz ich wpływu na środowisko i bezpieczeństwo żywnościowe Polski 2011 NMI, DUW dr Z. Jarosz prof. A. Faber dr A. Syp dr hab. R. Pudełko dr A. Zaliwski dr M. Borzęcka-Walker dr R. Borek dr G. Hołubowicz-Kliza dr M. Zarychta dr A. Bochniarz mgr Cz. Pietruch mgr E. Wróblewska 1) Uruchomienie internetowej witryny informacyjnej prezentującej potencjał produkcji biomasy w postaci map numerycznych i zestawień liczbowych ułatwiających decyzje administracyjne i gospodarcze nakierowane na efektywne wykorzystywanie biomasy jako OŹE prof. A. Faber dr hab. R. Pudełko dr Z. Jarosz dr M. Borzęcka-Walker dr A. Syp dr A. Zaliwski dr M. Zarychra mgr Cz. Pietruch
27 1 2 3 4 1.5 Ocena możliwości ograniczania emisji 2011 ZNGEO, NSE, NMI dwutlenku węgla z rolnictwa przez jego sekwestrację w glebach dr G. Siebielec prof. J. Kuś prof. A. Faber prof. A. Dexter dr B. Smreczak dr J. Niedźwiecki dr W. Mroczkowski dr J. Kopiński dr hab. J. Kozyra dr R. Wawer dr M. Borzęcka-Walker mgr A. Łopatka mgr P. Koza 1) Opracowanie wytycznych dla rolnictwa zawierających propozycje instrumentów polityki rolnej i zasad gospodarowania wspomagającego sekwestrację węgla w glebach wraz z oceną ich potencjalnych skutków prof. J. Kuś prof. A. Faber dr G. Siebielec dr B. Smreczak dr J. Niedźwiecki dr W. Mroczkowski dr J. Kopiński dr hab. J. Kozyra dr R. Wawer dr M. Borzęcka-Walker mgr A. Łopatka mgr P. Koza Priorytet II Analiza wpływu WPR i innych czynników kształtujących wykorzystanie przestrzeni rolniczej na środowisko 2.1 Analiza skutków środowiskowych WPR na podstawie zintegrowanego systemu informacji o środowisku rolniczym 2011 NGEO, NUZ, NSE mgr A. Łopatka prof. E. Czyż dr hab. J. Grabiński prof. F. Woch dr J. Jadczyszyn dr J. Kopiński dr E. Nowocień dr B. Podolski dr G. Siebielec dr B. Smreczak mgr P. Koza
28 1 2 3 4 1) Analiza różnych scenariuszy prof. E. Czyż instrumentów WPR i ich oddziaływania prof. F. Woch na środowisko oraz identyfikacja dr B. Podolski obszarów wrażliwych i potrzeb dr J. Jadczyszyn modyfikacji bądź wdrażania nowych instrumentów WPR w celu zapewnienia zrównoważenia systemów produkcji dr G. Siebielec mgr P. Koza mgr A. Łopatka 2) Opracowanie wzorców kompleksowego urządzania obszarów wiejskich, z uwzględnieniem równowagi pomiędzy celami produkcyjnymi i ochroną zasobów środowiska 2.2 Analiza możliwości wielofunkcyjnego rozwoju obszarów problemowych rolnictwa z uwzględnieniem warunków środowiskowych 2011 NGEO, NSE dr J. Jadczyszyn prof. F. Woch dr K. Jończyk dr E. Nowocień dr G. Siebielec dr W. Mroczkowski 1) Upowszechnianie wyników badań na konferencjach naukowych, warsztatach oraz poprzez publikacje na stronie internetowej administrowanej przez Instytut, ODR-y, jednostki samorządowe i organizacje rolnicze 2.3 Monitorowanie wskaźników żyzności gleb z uwzględnieniem przemian strukturalnych i organizacyjnych w rolnictwie 1) Analiza zawartości azotu mineralnego w glebach i ocena zasobności gleb w przyswajalny fosfor i potas w ujęciu przestrzennym oraz analiza zmian w cyklu 4-letnim 2) Ocena wpływu systemów uprawy roli i gospodarowania na stan fizyczny oraz aktywność mikrobiologiczną i biochemiczną gleb prof. F. Woch dr J. Jadczyszyn dr K. Jończyk dr G. Siebielec dr E. Nowocień dr W. Mroczkowski 2011 NŻN, NGEO, NMR, NMI dr T. Jadczyszyn prof. E. Czyż dr hab. A. Podleśna dr A. Gajda dr A. Kocoń mgr Cz. Pietruch mgr E. Wróblewska prof. E. Czyż dr T. Jadczyszyn dr A. Kocoń dr hab. A. Podleśna dr A. Gajda mgr E. Wróblewska mgr Cz. Pietruch
29 1 2 3 4 2.4 Ocena możliwości zrównoważonego 2011 NSE, NŻN, NMI rozwoju rolnictwa na różnych poziomach zarządzania prof. A. Harasim prof. S. Krasowicz prof. J. Kuś dr hab. B. Feledyn - Szewczyk dr hab. M. Matyka dr J. Kopiński dr hab. J. Smagacz dr A. Madej mgr Cz. Pietruch 1) Ocena rolnictwa i obszarów wiejskich jako źródła dóbr publicznych w ujęciu regionalnym prof. A. Harasim prof. S. Krasowicz prof. J. Kuś dr hab. B. Feledyn - Szewczyk dr hab. M. Matyka dr J. Kopiński dr hab. J. Smagacz dr A. Madej mgr Cz. Pietruch 2.5 Analiza i ocena skutków zmian w produkcji rolniczej w Polsce w ujęciu dynamicznym i regionalnym 2011 NSE, NMI, NŻN, NUP, NUZ, DUW dr J. Kopiński prof. S. Krasowicz prof. J. Kuś prof. A. Harasim prof. J. Księżak dr hab. A. Doroszewski dr K. Jończyk dr hab. M. Matyka dr J. Stalenga dr J. Bojarszczuk dr hab. B. Jaśkiewicz dr hab. D. Leszczyńska dr hab. A. Sułek dr M. Zarychta dr A. Madej dr A. Nieróbca mgr Cz. Pietruch 1) Wskazanie czynników decydujących o możliwościach realizacji założeń prognostycznych w regionach Polski prof. S. Krasowicz prof. J. Kuś prof. A. Harasim prof. J. Księżak dr hab. A. Doroszewski dr J. Kopiński
30 1 2 3 4 dr K. Jończyk dr hab. M. Matyka dr J. Stalenga dr J. Bojarszczuk dr hab. B. Jaśkiewicz dr hab. D. Leszczyńska dr hab. A. Sułek dr M. Zarychta dr A. Madej dr A. Nieróbca dr J. Smagacz mgr Cz. Pietruch 2.6 Ocena wpływu technik i technologii stosowanych w produkcji roślinnej na środowisko przyrodnicze oraz jakość ziemiopłodów 2011 NCH prof. M. Kucharski prof. S. Wróbel prof. J. Sadowski prof. K. Domaradzki dr hab. E. Stanisławska -Glubiak dr hab. J. Korzeniowska dr hab. R. Weber dr U. Sienkiewicz -Cholewa dr A. Biskupski dr R. Kieloch dr T. Sekutowski dr hab. H. Gołębiowska dr K. Marczewska -Kolasa dr S. Włodek mgr M. Badowski 1) Ocena efektywności produkcyjnoekonomicznej i oddziaływania na środowisko zalecanych technik i technologii prof. M. Kucharski prof. J. Sadowski prof. K. Domaradzki dr hab. R. Weber dr hab. J. Korzeniowska dr hab. E. Stanisławska -Glubiak dr U. Sienkiewicz -Cholewa dr A. Biskupski dr R. Kieloch dr T. Sekutowski dr hab. H. Gołębiowska dr K. Marczewska -Kolasa dr S. Włodek mgr M. Badowski
31 1 2 3 4 Priorytet Systemy wspierania działań w zakresie zrównoważonego rozwoju, III bezpieczeństwa i jakości żywności 3.1 System wspierania działań w zakresie gospodarki nawozowej w Polsce 2011 NŻN, GLACH, DUW dr K. Kęsik dr D. Pikuła dr A. Tujaka dr B. Boreczek dr A. Kocoń dr A. Bochniarz 1) Ocena środowiskowych skutków wprowadzania nawozów na bazie produktów odpadowych oraz doskonalenie przepisów prawnych i praktycznych podstaw w zakresie dopuszczania do obrotu i stosowania w rolnictwie nawozów, substancji poprawiających właściwości gleby i stymulatorów wzrostu roślin dr K. Kęsik dr A. Tujaka dr A. Kocoń dr D. Pikuła dr B. Boreczek dr A. Bochniarz 3.2 Ocena kierunków i systemów produkcji rolniczej oraz możliwości ich wdrażania w regionach i gospodarstwach 2011 NSE, NUP prof. J. Kuś prof. S. Krasowicz prof. A. Harasim dr hab. J. Smagacz dr hab. M. Matyka dr J. Kopiński dr J. Bojarszczuk 1) Opracowanie syntezy z badań prowadzonych w latach 2011-2014 dotyczącej sytuacji ekonomicznej i oddziaływania na środowisko naturalne gospodarstw specjalizujących się w różnych kierunkach produkcji na tle gospodarstw ekologicznych i wielokierunkowych prof. J. Kuś prof. S. Krasowicz prof. A. Harasim dr hab. J. Smagacz dr hab. M. Matyka dr J. Kopiński dr J. Bojarszczuk 3.3 Ocena efektywności stosowania różnych elementów technologii w integrowanej produkcji podstawowych ziemiopłodów 2011 NUP, NUZ, NŻN, NCH, NSE, NMI prof. J. Podleśny prof. J. Księżak prof. K. Noworolnik prof. G. Podolska dr hab. J. Grabiński prof. K. Domaradzki dr hab. M. Kucharski dr hab. M. Staniak dr E. Gaweł
32 1 2 3 4 dr hab. A. Sułek dr hab. A. Podleśna dr hab. B. Jaśkiewicz dr K. Jończyk dr hab. D. Leszczyńska dr hab. J. Smagacz dr A. Zaliwski 1) Przeprowadzenie oceny integrowanych technologii produkcji podstawowych ziemiopłodów w oparciu o dotychczas przeprowadzone oraz określenie perspektyw i analiza przeszkód ich wdrażania prof. J. Podleśny dr hab. J. Grabiński prof. G. Podolska prof. J. Księżak prof. K. Noworolnik dr E. Gaweł dr hab. B. Jaśkiewicz dr hab. D. Leszczyńska dr hab. A. Podleśna dr hab. M. Staniak dr hab. A. Sułek 3.4 Analiza i ocena możliwości kształtowania jakości surowców roślinnych z uwzględnieniem różnych kierunków użytkowania i uwarunkowań regionalnych 2011 NUZ, NUP, NBP dr hab. J. Grabiński prof. G. Podolska prof. K. Noworolnik prof. S. Krasowicz prof. J. Podleśny prof. J. Księżak dr hab. J. Grabiński prof. A. Stochmal dr hab. B. Jaśkiewicz dr hab. A. Sułek dr hab. D. Leszczyńska dr E. Gaweł 1) Ocena jakości ziarna (nasion) wybranych gatunków zbóż z uwzględnieniem elementów jakości decydujących o przydatności do wykorzystania jako żywności funkcjonalnej i o specjalnym przeznaczeniu 2) Ocena wartości paszowej zbóż i roślin pastewnych uprawianych w ekologicznym i konwencjonalnym systemie produkcji prof. G. Podolska prof. K. Noworolnik prof. S. Krasowicz prof. J. Podleśny prof. J. Księżak dr hab. J. Grabiński prof. A. Stochmal dr hab. B. Jaśkiewicz dr hab. A. Sułek dr hab. D. Leszczyńska dr E. Gaweł dr hab. M. Staniak dr J. Bojarszczuk dr J. Żuchowski
33 1 2 3 4 3.5 Ocena wpływu postępu biologicznego 2011 NHB i agrotechnicznego na uprawę chmielu i tytoniu w Polsce dr U. Skomra prof. T. Doroszewska prof. A. Berbeć dr D. Laskowska dr A. Trojak-Goluch dr A. Czubacka dr M. Przybyś 1) Kompleksowa ocena odmian oraz linii hodowlanych chmielu i tytoniu pod względem cech użytkowych i możliwości wdrożenia do uprawy na plantacjach produkcyjnych w różnych regionach Polski 2) Wspieranie decyzji plantatorów chmielu i tytoniu w zakresie doboru odmian i wymagań agrotechnicznych z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rolnictwa i uwarunkowań ekonomicznorynkowych prof. T. Doroszewska prof. A. Berbeć dr U. Skomra dr D. Laskowska dr A. Trojak-Goluch dr A. Czubacka dr M. Przybyś Priorytet Doskonalenie metod upowszechniania wiedzy przez doradztwo rolnicze IV 4.1 Doskonalenie informatycznych systemów 2011 NMI, NŻN doradztwa rolniczego wspierających dr A. Zaliwski zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich dr hab. A. Doroszewski dr hab. J. Kozyra dr A. Nieróbca dr hab. R. Pudełko dr T. Jadczyszyn dr hab. A. Podleśna dr K. Żyłowska dr Z. Jarosz mgr J. Hołaj mgr Cz. Pietruch mgr E. Wróblewska 1) Rozwijanie kursów e-learningowych i upowszechnianie systemu doradztwa rolniczego z wykorzystaniem platformy e-learningowej oraz cena informatycznego systemu doradztwa rolniczego i skuteczności platformy e-learningowej dr hab. A. Doroszewski dr A. Zaliwski dr hab. J. Kozyra dr A. Nieróbca dr hab. R. Pudełko dr K. Żyłowska dr Z. Jarosz dr hab. A. Podleśna dr T. Jadczyszyn mgr J. Hołaj mgr Cz. Pietruch mgr E. Wróblewska
34 1 2 3 4 4.2 Merytoryczne wspieranie doradztwa 2011 DUW, NBP, NHB, NSE, rolniczego oraz poprawa efektywności NMI przekazywania wyników badań do dr M. Zarychta zastosowania w praktyce prof. W. Oleszek prof. T. Doroszewska prof. A. Harasim dr A. Bochniarz dr G. Hołubowicz-Kliza mgr Cz. Pietruch 1) Analiza i ocena zrealizowanych przedsięwzięć w zakresie wsparcia transferu wiedzy do praktyki oraz wyznaczenie perspektywicznych kierunków działań prof. W. Oleszek prof. T. Doroszewska prof. A. Harasim dr M. Zarychta dr A. Bochniarz dr G. Hołubowicz-Kliza mgr Cz. Pietruch
35 C. ZADANIA W RAMACH PROGRAMU WIELOLETNIEGO pn. Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach (IUNG-PIB koordynator) Nazwa obszaru: Koordynacja zadań realizowanych w ramach obszarów badawczych objętych Programem Symbol zadania Nazwa zadania wieloletniego Zakład naukowy Lata realizacji Kierownik zadania i wykonawcy 1. Koordynacja zadań realizowanych w ramach obszarów badawczych objętych Programem 2011- Z-d Uprawy Roślin Pastewnych prof. J. Księżak Program działalności naukowej i rozwojowej na rok Z a t w i e r d z a m:
36 D. WYKAZ PROJEKTÓW BADAWCZYCH REALIZOWANYCH W ROKU Lp. Tytuł projektu badawczego Lata realizacji Numer projektu Kierownik projektu I. PROJEKTY BADAWCZE Narodowe Centrum Nauki 1. Ograniczanie występowania roślin inwazyjnych z rodzajów Solidago i Reynoutria z wykorzystaniem biomasy do pozyskiwania biologicznie czynnych metabolitów 2. Rola właściwości glebowych w procesach akumulacji trwałych zanieczyszczeń organicznych 3. Genetyczne podstawy odporności tytoniu na wirusa Y ziemniaka (PVY) 4. Substancje swoiste korzeni Kalanchoe daigremontiana i ich aktywność biologiczna 5. Wpływ mineralogii gleb, substancji organicznej i niektórych środowiska glebowego na stabilność gleb 6. Profil wolnych aminokwasów w gwiazdnicy pospolitej (Stellaria media) i fiołku trójbarwnym (Viola tricolor), jako jeden ze wskaźników reakcji chwastów na czynniki środowiskowe 7. Metabolity wtórne części nadziemnych Pulmonaria officinalis L. i ich aktywność biologiczna 8. Analiza metabolomiczna wybranych roślin leczniczych w oparciu o analityczne techniki spektroskopowe NMR oraz spektralne MS. Wielowymiarowa analiza zmienności, wtórnych metabolitów roślinnych pod wpływem czynników biotycznych i abiotycznych 2012-2011/03/B/NZ9/04763 prof. K. Domaradzki 2012-2011/03/B/ST10/05015 dr A. Klimkowicz- Pawlas 2012-2011/03/B/NZ9/04746 dr G. Korbecka 2013-2016 2012/05/B/NZ9/00812 prof. A. Stochmal 2013-2016 2012/07/B/ST10/04387 dr G. Debaene 2014-2017 2013/09/N/NZ9/01960 mgr M. Dziągwa 2014-2017 2013/11/D/NZ9/02771 dr J. Krzyżanowska 2014-2017 2014/12/S/NZ9/00715 dr S. Ślusarczyk