Liczby Fibonacciego na rynkach finansowych 1
Dlaczego warto korzystać z Liczb Fibonacciego? Pozwalają wyznaczyć miejsca zwrotne na wykresie Uniwersalna metoda AT niezależnie od rynku (Forex, akcje, indeksy, surowce) Pomagają osiągnąć świetny stosunek R:R (ryzyko do zysku) Połączenie z innymi metodami AT zwiększa skuteczność Dane fundamentalne wypełniają układy harmoniczne (układy oparte na liczbach Fibonacciego) 2
Pochodzenie liczb Fibonacciego Leonardo Fibonacci (Leonardo z Pizy) włoski matematyk ur. około 1175 r. zm. 1250 r. Jego prace dotyczyły głównie teorii liczb natomiast jego nazwisko zasłynęło głównie za sprawą ciągu liczb nazwanych w późniejszym okresie ciągiem Fibonacciego. Inspiracją do zbadania zależności owego ciągu był pewien eksperyment z królikami gdzie nasz matematyk starał się odpowiedzieć na pytanie: Ile par królików będzie w klatce po roku, jeżeli każda para królików co miesiąc rodzi nową parę, a ta staje się reproduktywna po upływie miesiąca 3
Ciąg Fibonacciego Matematyczne zależności 1; 1; 2; 3; 5; 8; 13; 21; 34; 55; 89; 144; 233; 377; 610; 987; 1597; 2584; 4181; 6765; 10946 itd. 2=1+1; 3=2+1; 5=2+3; ; 377=233+144; 10946 = 6765+4181; itd. Przykład: 233/377 = 0,618 6765/10946 = 0,618 Przykład: 377/233 = 1,618 144/89 = 1,618 Przykład: 144/377 = 0,382 4,181/10,946 = 0,382 Najbardziej popularne pochodne liczb 0,618 ; 1618 ; 0,382 0,786 - pierwiastek kwadratowy liczby 0,618 1,000 1,272 - pierwiastek kwadratowy liczby 1,618 0,500 0,886 - pierwiastek kwadratowy liczby 0,786 2.000 2,618 4
Liczby ciągu Fibonacciego w naturze i życiu codziennym Do najciekawszych przykładów występowania proporcji Fibonacciego należy : Liczba rozgałęzień wyrastających z łodygi rośliny Złoty podział odcinka stworzony przez Euklidesa Proporcje ludzkiej kończyny górnej Molekuły DNA Liczba płatków występujących w kwiatach niektórych roślin Orbity planet i galaktyk (Elbow-Fingertip)/ (Elbow - Wrist) = (Elbow - Wrist)/ (Wrist-Fingertip) = ~1.618 5
Czy proporcje Fibonacciego działają na rynkach finansowych? Chciwość/Strach => naturalne emocje Chciwość/Strach => Determinant ruchu cen Cena powinna respektować proporcje Fibonacciego - wszechobecne w naturze! 6
Metody analizy przy użyciu liczb Fibonacciego Istnieją trzy sposoby wykorzystania ciągu liczb Fibonacciego do analizy instrumentów finansowych Metody cenowe - stanowią próbę zmierzenia potencjalnego zakresu ruchu ceny jak również określić charakter ruchu cenowego (wzrost lub spadek) Metody czasowe - metody oparte na wykorzystaniu ciągu liczb Fibonacciego na osi czasu. Wykorzystuje się je do określenia czasu, w jakim dokona się zmiana trendu. Nazywamy je metodami określania czasu trwania ruchu cenowego. Metody cenowo/czasowe - stanowią techniki starające się oszacować jednocześnie potencjalny zakres i czas trwania ruchu. 7
Analiza zniesień wewnętrznych Zniesienie wewnętrzne - są projekcją długości ruchów korekcyjnych. Stosuje się je do wyznaczania prawdopodobnej długości korekt zarówno w trendzie spadkowym jak i rosnącym. Wszystkie wartości poziomów zniesień wewnętrznych 0.146, 0.186, 0.236, 0.300, 0.382, 0.447, 0.486, 0.500, 0.564, 0.618, 0.685, 0.786, 0.886, 1.000 Wśród nich znajdują się również te, w których najczęściej dochodzi do korekty 0.382, 0.500, 0.618 8
Jak mierzyć zniesienia? Wstaw Obiekty Fibonacciego Poziomy 9
AUDUSD, H1 Przykłady zniesień wewnętrznych 10
Analiza zniesień zewnętrznych Zniesienia zewnętrzne są to poziomy ceny które pozwalają zmierzyć potencjalny zakres impulsów wzrostowych jak i spadkowych po poprzedzających je korektach. Odcinkiem bazowym dla zniesień zewnętrznych jest ruch korekcyjny. Wartości współczynników wykorzystywanych w projekcjach poziomów zniesień zewnętrznych znajdują się powyżej wartości 1.000: 113.0, 127.2, 141.4, 150.0, 161.8, 200.0, 223.6, 261.8, 2,828 Najczęściej dochodzi do zatrzymania impulsu na poziomach: 127.2, 141.4, 161.8. 11
JPYPLN, D1 Przykłady zniesień zewnętrznych 12
Linie zasięgu Fibonacciego Linie zasięgu Fibonacciego są poziomami wyznaczanymi na podstawie projekcji cenowych opartych na liczbach Fibonacciego. Dzięki liniom zasięgu możemy w łatwy sposób wyznaczyć potencjalny poziom wsparcia lub oporu na dowolnie wybranym instrumencie. Najczęściej stosowane poziomy w liniach zasięgu Fibonacciego: 0.236; 0.382; 0.500; 0.618; 0.685; 0.786; 1.000; 1.272; 1.500; 1.618; 2.000; 2.236; 2,618; 4.236 AUDUSD, H4 A B C B C A Linia zasięgu mierzona od podstawy ruchu BC wskazała potencjalny opór na poziomie 100% ruchu AB 13
Jak mierzyć zasięgi? Wstaw Obiekty Fibonacciego Zasięgi 14
Grupowanie zniesień Fibonacciego Grupowanie zniesień nakładanie się na siebie kolejnych zniesień wewnętrznych, zewnętrznych lub linii zasięgu w wyniku czego powstają skumulowane obszary o wysokim prawdopodobieństwie zwrotu na rynku NZDUSD, H1 Pamiętajmy, im większa liczba zniesień, linii zasięgu oraz pozostałych sygnałów analizy technicznej tym bardziej wiarygodny jest obszar potencjalnego zwrotu na rynku! 15
AUDUSD, H4 Zgrupowanie 2 zniesień wewnętrznych (0.30; 0.618) oraz 1 linii zasięgu (1.00)! 16
Formacje Harmoniczne Formacje harmoniczne są strukturami geometrycznymi, które pomagają przewidzieć przyszłe ruchy cen oraz punkty zwrotne na rynku. Struktura formacji oparta jest na współczynnikach Fibonacciego. W analizie technicznej spotykamy się różnymi odmianami formacji lecz najważniejsze z nich to: Formacje ABCD Formacje XABCD Gartley Nietoperz Motyl 17
Wzrostowa formacja ABCD Standardy wzorowej formacji wzrostowej: Punkt A jest wyraźnym szczytem, a punkt B wyraźnym dołkiem. Punkt C musi leżeć poniżej punktu A. Podczas ruchu od B do C nie może być innych punktów powyżej C ani poniżej B. Punkt C powinien znajdować się w okolicach 61,8% lub 78,6% zniesienia ruchu AB. Podczas silnych trendów, odcinek BC może liczyć tylko 38,2% lub 50% długości odcinka AB. Punkt D musi znajdować się poniżej punktu B. Podczas ruchu od C do D nie może być innych punktów powyżej C ani poniżej D. Odcinek CD może być równy odcinkowi AB => typ AB=CD. Odcinek CD powinien wynosić od 127,2% do 161,8% długości odcinka BC => typ klasycznej formacji ABCD. Odcinek CD może liczyć od 127,2% od 161,8% długości odcinka AB => typ wydłużonej formacji ABCD. 18
Spadkowa formacja ABCD Standardy wzorowej formacji spadkowej Punkt A jest wyraźnym dołkiem, a punkt B wyraźnym szczytem. Punkt C musi leżeć powyżej punktu A. Podczas ruchu od B do C nie może być innych punktów poniżej C ani powyżej B; Punkt C powinien znajdować się w okolicach 61,8% lub 78,6% zniesienia ruchu AB; Podczas trendów, odcinek BC może liczyć tylko 38,2% lub 50% długości odcinka AB. Punkt D musi znajdować się powyżej punktu B (rynek osiąga kolejne minimum na wykresie). Podczas ruchu od C do D nie może być innych punktów powyżej D ani poniżej C. Odcinek CD może być równy odcinkowi AB => typ AB=CD. Odcinek CD powinien wynosić od 127,2% do 161,8% długości odcinka BC => typ klasycznej formacji ABCD. Odcinek CD może liczyć od 127,2% do 161,8% długości odcinka AB => typ wydłużonej formacji ABCD. 19
Przykłady formacji ABCD AUDUSD H4 AUDUSD H4 61.8 % 150.0 % 127.2 % 61.8 % Wzrostowa Formacja ABCD Spadkowa Formacja ABCD 20
Formacja Gartley a Po raz pierwszy opisana w 1935 przez H.M. Gartley a w książce Profits in the Stock Market Składa się z formacji ABCD, ale poprzedzona jest przez istotne ekstremum w punkcie X Wyróżniamy wzrostową oraz spadkową wersję formacji Gartley a Jedna z najczęściej występujących formacji harmonicznych na rynkach finansowych Wyróżnia się szczególnie wysoką skutecznością w połączeniu ze zgrupowaniami zniesień. 21
Standardy wzorowych formacji Punkt B fali AB, powinien zatrzymać się na poziomie 0.618 fali XA Uwaga: musi zostać zaobserwowana formacja ABCD podczas ruchu z A do D (proporcje formacji ABCD) Możliwy jest szeroki przedział korekty ruchu AB przez ruch BC z zakresie 0.382 0.886. Istotne aby zniesienie ruchu AB przez ruch BC dało się wyrazić jakimś współczynnikiem Fibonacciego! Zniesienie ruchu BC przez ruch CD znajduje się w przedziale 1.272 1.618 jak również punkt D ruchu AD znosi fale XA dokładnie na poziomie 0.786 Zanegowanie formacji (na przykład, kiedy cena spada dalej niż do poziomu X) oznacza silny rynek niedźwiedzia. W sytuacji kiedy ceny spadają do przynajmniej 127,2% lub 161,8% odcinka XA możliwe, że utworzy się formacja motyla. 22
GBPUSD, D1 Przykład formacji Gartley a A C B D X 23
Formacja Motyla (the Butterfly Pattern) Formacja odkryta kilkanaście lat temu przez znanego tradera Bruce a Gilmore a Wyróżniamy wzrostową oraz spadkową wersję formacji Motyla Jedna z najczęściej występujących formacji harmonicznych na rynkach finansowych Określana jest jako zewnętrzna struktura XABCD (ruch AD jest zewnętrznym zniesieniem ruchu XA) 24
Standardy wzorowych formacji Ruch AB jest zniesieniem 0.786 ruchu XA (akceptowalny jest przedział w zakresie 0.50 0.786)/ (Gartley 0.618) Różnica formacji motyla od formacji Gartley a polega na wydłużeniu ruchu AD w stosunku do ruchu XA kreując zniesienie zewnętrzne. Również zniesienie zewnętrzne ruchu BC uległo wydłużeniu do zakresu 1.618-2.618/ (Gartley 1.272 1.618) Ruch AD powinien liczyć od 127,2% do 161,8% długości XA ( akceptowalny jest również poziom od 113%)/ (Gartley 0.786) Punkt D musi więc znajdować się powyżej punktu X w formacji spadkowej, lub poniżej w formacji wzrostowej. Jeśli ruch AD wykracza ponad 161,8% ruchu XA formacja motyla zostaje zanegowana. 25
FOIL, D1 Przykład formacji Motyla A C B X D 26
Formacja Nietoperza (The Bat Pattern) Formacja odkryta przez tradera Scott a Carney a. Wyróżniamy wzrostową oraz spadkową wersję formacji Nietoperza. Występuje dość często na różnych płynnych walorach (akcje, kontrakty, opcje, indeksy, itd.). Określana jest jako wewnętrzna struktura XABCD (ruch AD jest wewnętrznym zniesieniem ruchu XA). Podobnie jak poprzednie formacje cechuje się zwiększonym prawdopodobieństwem sukcesu przy potwierdzeniu zniesieniami Fibonacciego. Bullish Bearish 27
Standardy wzorowych formacji Ruch AB powinien być zniesieniem ruchu XA na poziomie od 0,382 do 0,500/ (Gartley - 0.618; Motyl - 0.786) Ruch BC znosi w zakresie 0,382 0,886 ruch AB. Proporcje punktów A;B;C;D względem siebie są identyczne jak dla formacji Motyla. Ruch AD powinien znieść ruch XA wewnętrznie w zakresie od 0,786-0,886 (Gartley 0.786), w przeciwnym wypadku formacja zostaje zanegowana. Formacje nietoperza możemy określić jako połączenie formacji Gartley a oraz Motyla (ruch CD znosi ruch BC w proporcjach formacji Motyla przy zachowaniu struktury wewnętrznej formacji Gartley a). 28
Przykład formacji Nietoperza FGOLD, H4 X D B A C 29
Schemat zarządzania pozycją Potencjalne obszary TP TP = [XA] A C TP = C TP = A 0,618 AD B 0,382 AD D POW X Potencjalne obszary SL 30
Dziękuję za obecność i uwagę Białystok Sebastian Zadora s.zadora@bossa.pl blogi.bossa.pl 31