OPIS PATENTOWY. Zgłoszono: (P ) Ameryki. Zgłoszenie ogłoszono: Opis patentowy opublikowano:

Podobne dokumenty
(54)Sposób flotacji rud cynku i ołowiu

1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne

( 5 4 ) Sposób odzysku metali ze szpejzy pochodzącej

(54) Sposób wydzielania zanieczyszczeń organicznych z wody

Procesy biotransformacji

OPIS PATENTOWY C22B 7/00 ( ) C22B 15/02 ( ) Sposób przetwarzania złomów i surowców miedzionośnych

PL B1. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Izotopów POLATOM,Świerk,PL BUP 12/05

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1. (51) IntCl6: PL B1 C22B 7/00 C01G 5/00. (54) Sposób odzyskiwania srebra z surowców wtórnych

PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE

(54) Sposób otrzymywania cykloheksanonu o wysokiej czystości

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/JP02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FI03/00707 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

(19) PL (11) (13) B1 (12) OPIS PATENTOWY PL B1 FIG BUP 20/ WUP 11/01 RZECZPOSPOLITA POLSKA

IX Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2016/2017. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (11 pkt)

PL B1. EKOPROD SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Bytom, PL

(12) OPIS PATENTOWY. (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (61) Patent dodatkowy do patentu:

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL

... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto

BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE.

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania

(21) Numer zgłoszenia: (54) Sposób wytwarzania preparatu barwników czerwonych buraka ćwikłowego

PL B1. Sposób separacji platyny, złota i palladu z roztworów wodnych zawierających jony chlorkowe

Przykładowe zadania z rozdziałów 1 5 (Mol, Stechiometria wzorów i równań chemicznych, Wydajność reakcji i inne)

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FI04/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

(51) IntCl7: C01B 21/14

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

PL B1. DOMAGAŁA WOJCIECH WIELOBRANŻOWE PRZEDSIĘBIORSTWO DOMAG, Dąbrowa Górnicza, PL BUP 18/00

CHEMIA I GIMNAZJUM WYMAGANIA PODSTAWOWE

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA, Kraków, PL BUP 03/06

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA

RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Metalurgia Metali Nieżelaznych Wykład 5

2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?

Metalurgia Metali Nieżelaznych Wykład 9

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Załącznik nr 1 do SIWZ Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Warszawa, ul Dorodna 16 Tel. (22) ; Fax (22)

RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) POLSKA (13)B1

PL B1. GRABEK HALINA, Warszawa, PL BUP 23/06. KAZIMIERZ GRABEK, Warszawa, PL WUP 06/11. rzecz. pat.

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych

PL B1. Instytut Metali Nieżelaznych,Gliwice,PL

(54) Sposób wytwarzania tlenowych związków cynku, zwłaszcza tlenku cynkowego

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru

PL B1. ECOFUEL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Jelenia Góra, PL BUP 09/14

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 12/17

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

Zadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013

PL B1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin, PL BUP 06/14

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

PL B1. PRZEDSIĘBIORSTWO ARKOP SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Bukowno, PL BUP 19/07

(54) Sposób przerobu zasolonych wód odpadowych z procesu syntezy tlenku etylenu

5. STECHIOMETRIA. 5. Stechiometria

Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019

Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia I (semestr I)

PODSTAWY STECHIOMETRII

Sposób otrzymywania dwutlenku tytanu oraz tytanianów litu i baru z czterochlorku tytanu

009 Ile gramów jodu i ile mililitrów alkoholu etylowego (gęstość 0,78 g/ml) potrzeba do sporządzenia 15 g jodyny, czyli 10% roztworu jodu w alkoholu e

Część I. TEST WYBORU 18 punktów

Instalacji odmagnezowania blendy flotacyjnej w Dziale Przeróbki Mechanicznej Olkusz Pomorzany ZGH Bolesław S.A.

P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A

(P ) Zgłoszenie ogłoszono: Opis patentowy opublikowano:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II

PL B1. GULAK JAN, Kielce, PL BUP 13/07. JAN GULAK, Kielce, PL WUP 12/10. rzecz. pat. Fietko-Basa Sylwia

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak

PL B1. INSTYTUT METALI NIEŻELAZNYCH, Gliwice, PL BUP 26/07

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej

PL B1. Sposób zasilania silników wysokoprężnych mieszanką paliwa gazowego z olejem napędowym. KARŁYK ROMUALD, Tarnowo Podgórne, PL

PL B1. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica,Kraków,PL BUP 14/02. Irena Harańczyk,Kraków,PL Stanisława Gacek,Kraków,PL

Przeróbka kopalin fluorowych

PL B BUP 09/16

Zadanie 2. Przeprowadzono następujące doświadczenie: Wyjaśnij przebieg tego doświadczenia. Zadanie: 3. Zadanie: 4

PL B1 AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA, KRAKÓW, PL BUP 08/07

Konkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014

Powtórzenie wiadomości z kl. I

KONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/AT01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Wanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa. IBPRS Oddział Cukrownictwa Łódź, czerwiec 2013r.

PL B1. EKOPROD SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Bytom, PL

PL B1. Sposób epoksydacji (1Z,5E,9E)-1,5,9-cyklododekatrienu do 1,2-epoksy-(5Z,9E)-5,9-cyklododekadienu

(21) Numer zgłoszenia:

Nazwy pierwiastków: A +Fe 2(SO 4) 3. Wzory związków: A B D. Równania reakcji:

Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak

PL B1. Układ do prowadzenia termolizy odpadowych tworzyw sztucznych oraz sposób prowadzenia termolizy w sposób ciągły

PL B1. Reaktor do wytwarzania żeliwa wysokojakościowego, zwłaszcza sferoidalnego lub wermikularnego BUP 17/12

Nazwy pierwiastków: ...

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP93/01308

Bezodpadowe technologie przeróbki rud metali nieżelaznych

J CD CD. N "f"'" Sposób i filtr do usuwania amoniaku z powietrza. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 23/09

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

Sposób otrzymywania kompozytów tlenkowych CuO SiO 2 z odpadowych roztworów pogalwanicznych siarczanu (VI) miedzi (II) i krzemianu sodu

Transkrypt:

POLSKU RZECZPOSPOLITA LUDOWA OPIS PATENTOWY Patent dodatkowy do patentu nr Zgłoszono: 25.03.76 (P. 8827) 479 C..», t L NIA U,jdu Patentowego f v Rzertiąiwii.ij LudlilJ URZĄD PATENTOWY PRL Pierwszeństwo: 26.03.75 Zgłoszenie ogłoszono: 3.0.77 Stany Zjednoczone Ameryki Opis patentowy opublikowano: 30.0.98 Int. Cl.2 C22B 3/04 Twórca wynalazku Uprawniony z patentu: The Anaconda Company, Zjednoczone Ameryki) Nowy Jork (Stany Sposób wydzielania ołowiu z rozdrobnionych koncentratów siarczków ołowiu zawierających siarczek żelaza i ewentualnie siarczki cynku i Przedmiotem wynalazku jest sposób wydzielania oło wiu i ewentualnie cynku z silnie rozdrobnionego mineralnego koncentratu siarczków ołowiu zawierających siarczek żelaza i ewentualnie siarczki cynku. Siarczek ołowiu (galena) występuje w przyrodzie zwykle razem z siarczkiem żelaza (piryt), a często razem z siarcz kiem cynku (sfaleryt). Znana przeróbka rud o takim skła dzie polega na selektywnej flotacji pianowej, w celu otrzy mania ołowiu w postaci koncentratu o wysokim stężeniu i cynku w postaci koncentratu również wysoce stężonego. Oba te koncentraty przerabia się następnie oddzielnie otrzymując zawarte w nich metale. Jednakże z licznych drobnoziarnistych, litych rud siarczkowych ołowio-cynkowych nie można na drodze flotacji uzyskiwać w sposób zadowalający wysoce stężonych koncentratów ołowiu i jeżeli nie można uwolnić dostatecznie ołowiu przez mielenie, to na skutek rozcieńczenia pirytem uzyskuje się koncentrat nie dający się przerabiać znanymi sposobami, albo też nie udaje się otrzymać oddzielnie koncentratu ołowiu pozbawionego cynku i koncentratu cynku pozbawionego ołowiu. Dotychczas usiłowano wytwarzać z takich rud koncen traty głównie przez rafinowanie metodami flotacyjnymi, ale wyniki były mierne. Z drugiej zaś strony, proponowane przerabianie miesza nych koncentratów ołowio-cynkowych i niskiej jakości kon centratów ołowiowych o wysokiej zawartości siarczku żelaza na drodze wytapiania jest kosztowne i nie daje do* brych wyników. lt 5 20 SB Wiadomo również, że cynk zawartyw rudach siarczkowych cynku i ich koncentratach można rozpuszczać w roztworze amoniakalnym w środowisku utleniającym. Na przykład, z opisu patentowego St.Zjedn.Am. nr 2822263 znany jest proces otrzymywania miedzi i niklu z rud siarczkowych zawierających cynk, albo z koncentra tów, przez ługowanie pod zwiększonym ciśnieniem za pomocą amoniakalnego roztworu w środowisku utleniają cym, przy czym również i cynk ulega rozpuszczeniu w ta kich warunkach. Jednakże siarczek ołowiu nie rozpuszcza się w amoniakalnych roztworach i dotychczas nie propono wano stosowania takich roztworów do uzyskiwania ołowiu lub zwiększania zawartości ołowiu w koncentratach siarczku ołowiu. Wynalazek umożliwia wydzielanie ołowiu z silnie roz drobnionych mineralnych koncentratów ołowiu zawierają cych siarczek żelaza. Cechą sposobu według wynalazku jest to, że z takiego koncentratu wytwarza się zawiesinę w wodnym środowisku zawierającym siarczan amonowy i wolny amoniak i zawiesinę tę miesza intensywnie w zamkniętym reaktorze pod ciśnieniem nie większym niż 2, atn i w obecności tlenu o cząsteczkowym ciśnieniu co najmniej kilku dziesiątych części atmosfery. W tych warunkach siarczek ołowiu zawarty w minerale ulega utlenieniu, tworząc zasadniczo nierozpuszczalne w wodzie związki tlenowe ołowiu. Następnie odprowadza się zawie sinę z reaktora, oddziela stałą pozostałość od wodnego roztworu i poddaje ją procesowi pianowej flotacji, otrzy mując koncentrat zawierający praktycznie biorąc cały

3 siarczek żelaza i odpady zawierające w zasadzie wszystkie tlenowe związki ołowiu. Jeżli poddawany przeróbce koncentrat zawiera oprócz siarczków ołowiu również i siarczki cynku, wówczas siarczki cynku rozpuszcza się w wodnym roztworze amoniakalnym i otrzymany roztwór po oddzieleniu od stałej pozostałości można poddawać przeróbce w dowolny sposób, w celu odzyskania cjniku zawartego w tym roztworze. Siarczek żelaza (piryty) nie ulega zmianie podczas utleniającego traktowania amoniakalnym roztworem i ten właśnie fakt umożliwia łatwe oddzielanie pozostałego pirytu drogą pianowej flotacji od utlenionych związków ołowiu. Zawiesinę utrzymuje się w reaktorze w temperaturze od 5060 C do temperatury wrzenia pod ciśnieniem pa nującym w reaktorze. Zawiesinę miesza się mechanicznie w reaktorze z mocą wynoszącą co najmniej 7 lub nawet 234 kgm/m3. Nie ma potrzeby stosowania wysokiego ciśnienia w reaktorze i zwykle ciśnienie to wynosi nie więcej niż 0,20,56 atm. Wartość ph zawiesiny nie ma decydują cego znaczenia, ale korzystnie wynosi ona 9. Szczególnie korzystnie jest zawracać gaz zawierający tlen z przestrzeni ponad zawiesiną w reaktorze i wprowa dzić go do zawiesiny na dość znaczną głębokość pod po wierzchnią. Zabieg ten ma znaczenie, gdyż nasila i przys piesza proces utleniania siarczku ołowiu. Rysunek przedstawia schemat przykładu przebiegu procesu prowadzonego sposobem według wynalazku i po niżej opisano sposób według wynalazku w odniesieniu do rysunku. Przed rozpoczęciem procesu siarczkowe rudy, zawierające takie minerały jak siarczek ołowiu (galena), siarczek że laza (głównie piryt) i ewentualnie również siarczek cynku (zwykle sfaleryt), korzystnie wzbogaca się na drodze pia nowej flotacji. Zabieg ten ma znaczenie, gdyż umożliwia usuwanie niesiarczkowej skały płonnej, która, gdyby weszła do procesu, towarzyszyłaby przez jego większą część ołowiowi i rozcieńczała ostatecznie produkt. Wzbogacenie prowadzi się zwykłymi sposobami flotacji, ale nie jest konieczne uzyskiwanie koncentratu wysoce wzbogaconego, a jeżeli wytwarza się koncentrat o dużej' zawartości ołowiu, to nie jest konieczne całkowite usuwanie z niego cynku. Jeżeli koncentrat jest w znacznym stopniu uwolniony od płonnej skały, to sposobem według wynalazku można otrzymywać produkt ołowiowy nie zawierający wcale cynku i żelaza. Obecność innych minerałów siarczkowych, takich jak siarczki miedzi, np. chalkozyn lub chalkopiryt albo siarczek kadmu (grenokit) nie wpływa niekorzystnie na przebieg procesu. Miedź rozpuszcza się razem z cynkiem i może być oddzielana podczas obróbki roztworu w celu odzyskania cynku, a siarczek kadmu również rozpuszcza się z cynkiem i może być wydzielony z roztworu. Procesowi według wynalazku poddaje się siarczkowy koncentrat rozdrobniony w takim stopniu, w jakim zwykle rozdrabnia się koncentraty flotacyjne. Znaczne rozdrobnie nie cząstek ma znaczenie dla procesu, gdyż umożliwia szybką i skuteczną reakqę z amoniakalnym roztworem. Z rozdrobnionego produktu wyjściowego wytwarza się zawiesinę w roztworze siarczanu amonowego zawierającym wolny amoniak. Stężenie siarczanu amonowego nie ma decydującego znaczenia i faktycznie nie jest nawet konieczne, aby siarczan amonowy znajdował się w roztworze już w chwili sporzą dzenia, zawiesiny, ale związek ten wytwarza się podczas procesu w reaktorze i znajduje się następnie w amoniakal nym roztworze zawracanym do reaktora. W związku z tym, w praktyce amoniakalny roztwór zawsze zawiera siarczan amonowy w ciągu całego procesu. Zawiesinę koncentratu 5 w amoniakalnym roztworze, korzystnie zawierającą 520% wagowych substancji stałych, wprowadza się do zamkniętego naczynia reakcyjnego i przez zawiesinę przepuszcza się ga zowy tlen. Wartość ph wodnej fazy zawiesiny w reaktorze korzystnie utrzymuje się w granicach 9, w celu za- 0 pewnienia optymalnego stężenia amoniaku. Można to osiągnąć wprowadzając do reaktora w sposób regulowany gazowy amoniak. Stężenie wolnego amoniaku korzystnie dostosowuje się do temperatury zawiesiny tak, aby utrzy mać wartość ph 9 i aby suma cząsteczkowych ciśnień 5 amoniaku i pary wodnej ponad powierzchnią zawiesiny była co najmniej o kilka dziesiątych części atmosfery mniejsza od całkowitego ciśnienia w reaktorze. Całkowite ciśnienie w reaktorze powinno być oczywiście wyższe od sumy tych ciśnień cząstkowych, aby można w układzie 20 utrzymać cząstkowe ciśnienie tlenu wynoszące kilka dzie siątych części atmosfery, korzystnie 0,350,42 atm. Zgodnie z wynalazkiem tlen stosuje się korzystnie w po staci zwykłego technicznego tlenu. Stosowanie powietrza nie jest korzystne, gdyż zawarty w nim azot zwiększa su- 25 maryczne ciśnienie w układzie, a ponieważ z głównych cech sposobu według wynalazku jest to, że proces prowadzi się pod ciśnieniem atmosferycznym lub niewiele tylko wyższym, przeto najkorzystniej jest stosować zasadniczo czysty tlen, nie wprowadzając stale azotu. 30 Sposobem według wynalazku można prowadzić proces pod ciśnieniem atmosferycznym, ale stosowanie zamkniętego naczynia do ługowania jest konieczne w celu uniknięcia strat amoniaku i umożliwienia kontrolowania przebiegu procesu. Poza tym, w temperaturze zbliżonej do górnej 35 granicy temperatur podanych wyżej (50 C) reakcje utleniania zachodzą szybciej i w tych temperaturach oraz przy wartości ph 9 suma cząstkowych ciśnień amonia ku i pary wodnej zbliża się znacznie do ciśnienia atmosfery cznego, toteż korzystnie jest prowadzić proces ługowania 40 pod ciśnieniem nieco wyższym od atmosferycznego. Jednakże ta nadwyżka powinna być niewielka, aby można było stosować urządzenie wraz z osprzętem (naczynia do ługo wania, uszczelnienia gazowe, uszczelnienia wału mieszadła itp.) zaprojektowane dla ciśnienia atmosferycznego, dzięki 45 czemu unika się kosztownych autoklawów. W związku z po wyższym należy stosować ciśnienie poniżej 2, atm, a często stosuje się ciśnienie niższe niż,4 atm, a nawet niższe niż 0,7 atm. Zwykle wystarcza ciśnienie 0,20,56 atm. Jak wspomniano, temperatura zawiesiny w reaktorze 50 wynosi korzystnie od 50 C do temperatury wrzenia fazy wodnej zawiesiny pod ciśnieniem panującym w reaktorze. Jeżeli koncentraty zawierają dość znaczną ilość cynku, to korzystnie stosuje się temperaturę powyżej 4 6065 C, aż do temperatury wrzenia mieszaniny, gdyż temperatura 55 wyższa od 90 C jest najodpowiedniejsza dla szybkiego i całkowitego rozpuszczenia siarczku cynku. Energiczne mieszanie mechaniczne zawiesiny, korzystnie za pomocą mieszadła napędzanego silnikiem za pośrednic twem wału mieszadła przechodzącego przez pokrywę 60 reaktora, ma istotne znaczenie dla przyspieszenia reakcji. Jak wspomniano wyżej, moc przykładana do wału mieszadła wynosi co najmniej około 7 kgm lub nawet powyżej 234 kgm na m3 zawiesiny w reaktorze. Przy mniej ener gicznym mieszaniu sprawność i prędkość utleniania wy- 65 raźnie malaje.

5 Jest rzeczą szczególnie korzystną zawracać podczas łu gowania w ciągły sposób gaz zawierający tlen znad powierz chni zawiesiny do zawiesiny na znaczną głębokość. Takie zawracanie tlenu może być prowadzone niezależnie od mieszania, przy użyciu zewnętrznej pompy zawracającej gaz albo dmuchawy, która zasysa gaz znad zawiesiny i wtłacza go do zawiesiny w pobliżu dna reaktora. Można też zawracać tlen równocześnie z procesem mie szania, stosując do mieszania zawiesiny znane mieszadło które niezależnie od mieszania wciąga gaz zawierający tlen znad zawiesiny i wtłacza go w rejon najsilniejszego mieszania. Wprawdzie wymuszone zawracanie tlenu do masy zawie siny nie jest istotne we wszystkich przypadkach dla uzyska nia dobrych wyników procesu, ale zawsze ułatwia i przyspie sza proces utleniania. Siarczek cynku i siarczek kadmu ulegają w reaktorze rozpuszczeniu zgodnie z następującymi równaniami: ZnS+4NH3+202 Zn (NH3)4+ + + S04 () CdS + 4NH3 +202 > Cd (NH3)4+ + + S04 (2) Jeżeli obecny jest siarczek miedzi, to i on ulega rozpusz czeniu : Cu2S + 8NH3+ 202 > 2Cu (NH3)4+ + + S04 (3) Natomiast siarczek ołowiu ulega przekształceniu w zasado wy siarczan ołowiu albo w siarczan ołowiu, przy czym oba te związki są zasadniczo nierozpuszczalne: 2PbS+402+H20 >PbO.PbS04+S04 +2H+(4) PbS+02 *PbS04 (5) Z drugiej zaś strony siarczek żelaza nie ulega utlenieniu w amoniakalnym roztworze i przechodzi przez reaktor nie zmieniony pod względem chemicznym. W celu doprowadzenia tych reakcji utleniania do końca trzeba zwykle stosować czas trwania procesu 38 godzin, a przeważnie 57 godzin. W tym czasie do fazy wodnej przechodzi zazwyczaj około 95% lub więcej cynku i kadmu, ewentualnie obecnych zwykle w koncentracie siarczku ołowiu, zawierającym znaczne ilości sfalerytu i grenokitu. Czas ługowania można znacznie skrócić, jeżeli proces pro wadzi się pod ciśnieniem nieco wyższym od atmosferycz nego, np wynoszącym,0,75 atm. Wodna faza zawiesiny odprowadzanej z reaktora zawiera rozpuszczony cynk i kadm oraz ewentualnie miedź, w po staci związków kompleksowych z amoniakiem, jak również siarczan amonowy, wytworzony z siarki zawartej w tych minerałach. Faza ta zawiera także resztę wolnego amoniaku i pewne małe ilości amidosulfonianów i tionianów. Z fazy tej wyosobnia się znanymi sposobami cynk oraz ewentu alnie kadm i miedź. Stała faza zawiesiny, której masa uległa zmniejszeniu o te minerały, które zostały rozpuszczone, zawiera zasadniczo resztę produktów wyjściowych, a w szczególności nierozpu szczalne tlenowe związki ołowiu, utworzone w warunkach panujących w reaktorze, jak również piryt zawarty w kon centracie i materiały ziemiste, takie jak dwutlenek krzemu i dwutlenek glinu. Poza tym faza ta zawiera zwykle co najmniej część innych nierozpuszczalnych metali, takich jak srebro i złoto. Po zakończeniu ługowania fazę wodną za wiesiny oddziela się od fazy stałej w dowolny, znany spo sób, taki jak dekantacja lub filtracji i poddaje pianowej flotacji, w celu oddzielenia tlenowych związków ołowiu od siarczku żelaza. Flotację tę prowadzi się w znany sposób, korzystnie w dwóch stadiach, to jest w stadium wstępnym i stadium ostatecznym. W toku oddzielania fazy stałej od ciekłej przemywa się stały produkt i miesza go z wodą, wytwarzając szlam flotacyjny o zwykłej gęstości, np. za wierający 3035% wagowych substancji stałych. Szlam ten kondycjonuje się z odczynnikiem zbierającym, np. ksantogenianem, zdolnym do zbierania siarczku żelaza iz odczynnikiem pianotwórczym, takim jak np. -amylo-lizopropylokarbinol oraz z wapnem, w celu uzyskania 5 wartości ph 60. Tak przygotowany szlam flotacyjny wprowadza się do komór flotacji wstępnej, w których za sadniczo wszystek siarczek żelaza zostaje zebrany, a więk szość tlenowych związków ołowiu pozostaje w odpadzie. Odpady z wstępnej flotacji zawierają żądany ołów i można je przerabiać w dowolny, znany sposób, w celu uzyskania ołowiu metalicznego lub w innej postaci handlowej. Jeżeli początkowy produkt wyjściowy zawiera złoto lub srebro, to pewna część tych cennych produktów ubocznych znajduje się w odpadach z wstępnej flotacji i może być odzyskana przy dalszej przeróbce odpadów. Odpady z wstępnej flotacji poddaje się następnie ostatecznej flotacji, otrzymując jako częsty produkt wzbogacony siarczek żelaza, zasadniczo nie zawierający związków ołowiu. Siarczek ten można od rzucić lub przerabiać w dowolny sposób. Pewna część złota lub srebra może znajdować się w czystym koncentra cie i wyosobniana z niego. Odpady z ostatecznej flotacji zawierają tlenowe związki ołowiu zebrane w czasie flotacji wstępnej i korzystnie zawraca się je do wstępnej flotacji, w celu ponownej obróbki. 5 25 Przykład. Z rozdrobnionej lijej rudy siarczkowej ołowiu i cynku wytwarza się koncentrat ołowiowy niskiej jakości, zawierający 29,0% wagowych ołowiu, głównie w postaci galeny, : 2,32% wagowych cynku, głównie w po staci sfalerytu, 0,98% wagowych miedzi w postaci trudno 30 rozpuszczalnego chalkopirytu, około 40% wagowych że laza w postaci pirytu i srebro w ilości 296 g/tonę. Koncen trat miesza się z wodnym roztworem siarczanu amonowego i wodorotlenku amonowego i otrzymaną zawiesinę wprowa dza się do zamkniętego reaktora i ogrzewa do temperatury 35 około 85 C. Następnie do reaktora wprowadza się technicz ny tlen aż do otrzymania sumarycznego ciśnienia 0,42 atm oraz gazowy amoniak w ilości niezbędnej do uzyskania i utrzymania wartości ph zawiesiny około 0,0. Zawiesinę miesza się za pomocą mechanicznego mieszadła z mocą 40 wynoszącą około,7 kgm/m3. Gaz zawierający tlen zawraca się znad powierzchni zawiesiny za pomocą pompy umieszczonej na zewnątrz reaktora i wprowadza ponownie do zawiesiny w pobliżu mieszadła. 6 W celu zasadniczo całkowitego rozpuszczenia cynku i utlenienia siarczku ołowiu zawiesinę utrzymuje się w reak torze w ciągu około 2 godzin. Następnie zawiesinę odpro wadza się z reaktora i fazę wodną oddziela od fazy stałej. Wodny roztwór zawierający cynk poddaje się znanej prze* _0 róbce w celu wyosobnienia cynku i oddzielenia amoniakal nego roztworu, który zawraca się do procesu i/albo przera bia regenerując amoniak. Stałą fazę poddaje się najpierw flotacji wstępnej, otrzymu jąc odpad o wysokiej zawartości ołowiu, a następnie flotacji 55 wtórnej, w celu otrzymania koncentratu pirytu nie zawiera jącego praktycznie wcale ołowiu. W przykładzie tym odpadu otrzymanego przy wtórnej flotacji nie zawraca się do powtórnej rafinacji wstępnej. W rubrykach 27 tablicy podano zawartości poszczegól- 6o nych pierwiastków w produkcie wyjściowym, w roztworze po ługowaniu i w produktach flotacji przy czym wartości te podano w procentach wagowych, a jedynie zawartość srebra (rubryka 5) podano w g/tonę. W rubrykach 83 tablicy podano procentowy rozdział poszczególnych pier- 65 wiastków na różne frakq'e otrzymywane w procesie.

2 Pb 3 Cu 4 Zn 5 A* 6 Fe Tablica S 7 8 Pb 9 Cu 0 Zn Ag 2 Fe 3 S Produkt wyjściowy Roztwór po ługowaniu Koncentrat po wtórnej flotacji Odpady z wtórnej flotacji Odpady z wstępnej flotacji 29,0 0,23 3,94 2,8 29,0 0,98 0,88 0,37,24 0,68 2,32 3,72,58 0,07 0,06 296 482 743 443 23,4 38,0 28,5 0,5 33,7 47,4 45,7 30,7 5,7 0,60 5,8 4,84 89,38 45,8 4,32 8,08 32,42 74,72 23,98 0,9,9 43,03 0,62 46,35 68,09 8,6 23,30 5,47 54,94 6,23 23,26 Praktycznie biorąc całkowicie piryt zawarty w wyjścio wym koncentracie zbiera się jako koncentrat po wtórnej flotacji. Dzięki warunkom, w jakich prowadzi się ługowanie, tylko w przybliżeniu połowa miedzi do roztworu* Srebro również zostaje oddzielone i około połowa jego znajduje się w koncentracie po wtórnej flotacji, a reszta w odpadach z pierwotnej flotacji, toteż oba te produkty można następnie poddawać przeróbce, w celu otrzymania srebra. Jak wynika z tablicy, prawie 90% ołowiu znajduje się w koncentracie z wstępnej flotacji, a około 75% cynku i znaczna ilość miedzi znajduje się w roztworze po ługowaniu. Przedłu żając czas ługowania, korzystnie w temperaturze powyżej 90 C, można zwiększyc zawartość cynku i miedzi w roz tworze i zmniejszyć stratę ołowiu, który jest zawarty w kon centracie z wtórnej flotacji. Zastrzeżenia pat en to we. Sposób wydzielania ołowiu z rozdrobnionych koncen tratów siarczków ołowiu, zawierających siarczek żelaza, znamienny tym, że zawiesinę silnie rozdrobnionego koncentratu mineralnego w wodnym roztworze zawierają cym siarczan amonowy i wolny amoniak miesza się w zam kniętym reaktorze pod ciśnieniem wynoszącym najwyżej 2, atm i w obecności tlenu o cząstkowym ciśnieniu wy noszącym co najmniej kilka dziesiętnych części atm, powodując utlenianie siarczku ołowiu zawartego w koncen tracie w nierozpuszczalne w wodzie tlenowe związki ołowiu, po czym zawiesinę odprowadza się z reaktora, oddziela nierozpuszczalną pozostałość od wodnego roztworu i pod daje pianowej flotacji, otrzymując jako koncentrat siarczek żelaza oraz odpady flotacyjne zawierające ołów w postaci tlenowych związków ołowiu. - 2. Sposób według zastrz., znamienny tym, że za wiesinę w reaktorze utrzymuje się w temperaturze od 50 C do temperatury wrzenia zawiesiny pod ciśnieniem panu jącym w reaktorze. 3. Sposób według zastrz., znamienny tym, że zawie sinę w reaktorze miesza się mechanicznie z mocą wynoszącą co najmniej 7 kgm na m3 zawiesiny. 20 25 30 35 40 45 50 4. Sposób według zastrz., znamienny tym, że w re aktorze utrzymuje się całkowicie ciśnienie 0,20,56 atm. 5. Sposób według zastrz., znamienny tym, że wartość ph zawiesiny w reaktorze wynosi 9. 6. Sposób według zastrz., znamienny tym, że gaz zawierający tlen zawraca się znad zawiesiny w reaktorze i wprowadza w głąb tej zawiesiny na znaczną głębokość poniżej powierzchni. 7. Sposób wydzielania ołowiu i cynku z rozdrobnionych koncentratów siarczków ołowiu i cynku, zawierających siarczek żelaza, znamienny tym, że zawiesinę silnie roz drobnionego koncentratu w wodnym roztworze zawierają cym siarczan amonowy i wolny amoniak miesza się w zam kniętym reaktorze pod ciśnieniem wynoszącym najwyżej 2, atn, w temperaturze od 60 C do temperatury wrzenia zawiesiny i w obecności tlenu o cząstkowym ciśnieniu wynoszącym co najmniej kilka dziesiątych części atm, przy czym gaz zawierający tlen zawraca się znad powierzchni zawiesiny i wprowadza pod powierzchnię zawiesiny na znaczną głębokość, powodując rozpuszczanie siarczków cynku i utlenianie siarczków ołowiu zawartych w koncentra cie do nierozpuszczalnych w wodzie tlenowych związków ołowiu, po czym zawiesinę odprowadza się z reaktora, oddziela nierozpuszczalną pozostałość od roztworu zawie rającego cynk, wyosobnia się z tego roztworu znanymi sposobami cynk, a pozostałość poddaje pianowej flotacji, otrzymując koncentrat zawierający zasadniczo wszystek siarczek żelaza i odpady flotacyjne zawierające ołów w po staci związków tlenowych, z których następnie wyosobia się ołów. 8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że za wiesinę w reaktorze miesza się mechanicznie z mocą wy noszącą co najmniej 7 kgm na m3 zawiesiny. 9. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że w reak torze utrzymuje się całkowite ciśnienie 0,20,56 atm. 0. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że war tość ph zawiesiny w reaktorze wynosi 9.

' Pb-Zn-Fe Ruda siarczkowa ł 02 /NH3 ^^" Reaktor do~lsr tugowania Rozdzielanie cieczy i ciat I stałych Wstępna r Ciolra state flotacja * Roztwór amoniakalny ł Zn(NH3)4S04 Przeróbka Zn ' i ' metaliczny Koncentraty T Wtórna flotacja Odpady Pb0-PbS04,PbS0, ił Przeróbka Pb metaliczny Odpady f Koncentraty i FeS2 odpad lub do przerobu