Rachunek kosztów dla inżyniera Wykład 2: Istota kosztu wydatek i koszt; nakłady i koszty; obiekt kosztu Zofia Krokosz-Krynke, Dr inż., MBA zofia.krokosz-krynke@pwr.edu.pl http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/krokosz/
Koszt - wyrażone wartościowo niezbędne zużycie zasobów jednostki gospodarczej w celu uzyskania określonego efektu użytecznego. koszt 1. wyrażony wartościowo 2. zużyte zasoby 3. efekt użyteczny
Koszt - zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w inny sposób niż wycofanie tych środków przez udziałowców bądź właścicieli. koszt 4. czas okres sprawozdawczy 5. system rachunkowości "Handelek" sp.z o.o. AKTYWA = PASYWA Kapitał obcy + Kapitał właściciela Gotówka + Należności + Zapasy towaru + Przedpłata czynszu + Urządzenia = kredyt + Zobowiąza nia + Kapitał wpłacony + Zyski zatrzym Bilans otwarcia 10 000 + 1 000 + 27 000 + 2 000 + 50 000 = 50 000 + 12 000 + 25 000 + 3 000 90 000 = 62 000 + 28 000 1 sprzedaż towaru o wartości 12 000 za 22 000, płatne 22 000 = 22 000 gotówką -12 000 = -12 000 2 wynagrodzenie pracownika (do zapłacenia w przyszłym okresie) = 2 000-2 000 3 czynsz wykorzystany w tym okresie -1 000 = -1 000 4 korzystanie z urządzeń w tym okresie -1 500 = -1 500 5 zużyta energia elektryczna w okresie, zapłacona gotówką -300 = -300 6 odsetki od kredytu za ten okres (niezapłacone) = 400-400 7 zapłata za dostawę towaru z poprzedniego okresu -5 000-5 000 8 zakup towaru z odroczonym terminem płatności 10 000 = 10 000 Bilans zamknięcia 26 700 + 1 000 + 25 000 + 1 000 + 48 500 = 50 000 + 19 400 + 25 000 + 7 800 102 200 = 69 400 + 32 800
koszt versus czas koszt rzeczywisty koszt planowany przykład: koszt paliwa czas data ilość [l] lipiec przebyta odległość = 2 350 km zakupy paliwa cena [PLN/l] wartość zakupu [PLN] 03.07 45,0 4,20 189,00 07.07 36,0 4,15 149,40 15.07 46,5 4,18 194,37 23.07 47,4 4,22 200,03 31.07 19,6 4,09 80,16 razem 194,5 812,96 sierpień planowana odległość = 2 000 km średnie zużycie paliwa = 7,6 l/100 km prognozowana cena paliwa = 4,05 PLN/l 2000/100 * 7,6 * 4,05 = 615,60 PLN koszt rzeczywisty paliwa= 812.96 PLN koszt planowany paliwa= 615.60 PLN
Wydatek - wypływ środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego podmiotu gospodarczego, będący zapłatą za określone dobra lub usługi w związku z regulowaniem różnych zobowiązań podmiotu. wydatek koszt koszt wydatek czas rozbieżność czasowa między kosztem a wydatkiem: amortyzacja samochodu (koszt), kwota zapłacona za samochód (wydatek) zakup materiałów za gotówkę (wydatek), zużycie tych materiałów w przyszłości (koszt) sprzedaż towarów (koszt) zakupionych z odroczonym terminem płatności (wydatek) w momencie zapłaty mamy do czynienia z wydatkiem, zużycie stanowiące koszt odnosi się do przedziału czasu
wydatek Zofia Krokosz-Krynke: Istota kosztu wydatek koszt a wydatek a) wydatek wyprzedza koszt koszt koszt koszt miesiąc 1 miesiąc 2 miesiąc 3 b) koszt wyprzedza wydatek koszt koszt koszt miesiąc 1 miesiąc 2 miesiąc 3 Zofia Krokosz-Krynke 6
koszt wydatek - zapas okres i-1 okres i okres i+1 zakup surowców na kwartał za gotówkę zużycie magazyn magazyn zużycie magazyn zużycie wydatek przepływ środków pieniężnych koszt - rachunek wyników zapas stan - bilans 7
Nakłady - zużycie czynników produkcji wyrażone w jednostkach naturalnych lub wartościowych działalność operacyjna nakłady pracy żywej nakłady pieniężne nakłady środków trwałych nakłady materiałowe
nakłady finansowe i rzeczowe celem stworzenie nowych środków trwałych lub ulepszenie istniejących elementów majątku trwałego przedsiębiorstwa działalność inwestycyjna budynki i budowle narzędzia, przyrządy ruchomości i wyposażenie maszyny i urządzenia techniczne środki transportu
nakłady na działalność innowacyjną - nakłady na prace badawcze i rozwojowe związane z opracowywaniem nowych i ulepszonych produktów i procesów, zakup gotowej technologii w postaci dokumentacji i praw, oprogramowanie, zakup i montaż maszyn i urządzeń, szkolenie personelu związane z działalnością innowacyjną, marketing dotyczący nowych i ulepszonych produktów prace badawcze i rozwojowe zakup oprogramowania zakup patentu szkolenie personelu marketing
koszt wydatek - nakład Przykład I: firma transportowa - zasób niezbędny - paliwo; okres czasu - miesiąc lipiec koszt zasobu - wartość zużytego zasobu z wyrażona w jednostkach pieniężnych = 812,96 PLN/ lipiec wydatek - wypływ pieniędzy związany z nabyciem zasobu = 532.77 PLN w lipcu nakład zasobu - zużycie wyrażone w jednostkach naturalnych = 194,5 l/lipiec Data ilość [l] LIPIEC 20XX cena [PLN/l] wartość zakupu [PLN] zapłata faktury [PLN] 03.07 45,0 4,20 189,00 07.07 36,0 4,15 149,40 15.07 46,5 4,18 194,37 189,00 23.07 47,4 4,22 200,03 149,40 31.07 19,6 4,09 80,16 194,37 razem 194,5 812,96 532,77 14 dni na zapłatę faktury
koszt wydatek - nakład Przykład II: zasób powierzchnia produkcyjna 120 m^2 (wynajem) okres - 2 miesiąc kwartału czas wydatek - zapłata czynszu [zł] koszt [zł] nakład w jednostkach naturalnych [m^2] nakład wartościowo [zł] 1. miesiąc 3.000 1.000 120 1.000 2. miesiąc 1.000 120 1.000 3. miesiąc 1.000 120 1.000 kwartał 3.000 3.000 120 3.000
obiekt kosztu produkt wyrób usługa (np. rower) (np. strzyżenie) projekt klient czynność (np. budowa przejścia podziemnego) (restauracja zaopatrująca się w piwo w Browarze Okocim, oprócz piwa Browar daje parasole, stoły i ławy piwne, kufle) (np. test sprawdzania jakości odbiornika telewizyjnego) program oddział (np. program sportowy na uczelni) (np. oddział zajmujący się emisją spalin w ministerstwie ochrony środowiska)
przypisywanie kosztów akumulacja kosztów koszty w naturalny sposób są akumulowane przez obiekt np. surowiec, robocizna, paliwo, wysyłka, itp. przydział kosztów koszty są przydzielane do obiektów 14
nośniki kosztów w przedsiębiorstwie funkcja przykład nośnika kosztu R&D liczba projektów osobogodziny stopień złożoności projektu projektowanie liczba wyrobów wyrobów, usług i liczba części na produkt procesów inżynierogodziny produkcja liczba wyprodukowanych wyrobów liczba przezbrojeń koszty robocizny bezpośredniej marketing liczba emisji reklamy liczba sprzedawców wartość sprzedaży dystrybucja liczba produktów liczba klientów waga produktów serwis liczba telefonów serwisowych liczba serwisowanych produktów strategia i liczba członków rady nadzorczej administracja liczba przepisów prawnych liczba godzin porad prawnych
dziękuję za uwagę