Minimalna stawka godzinowa od 1 stycznia 2017 r. KODEKS PRACY 2017 Przepisy z praktycznym komentarzem plus Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Wejdź na www.fabrykawiedzy.com i poznaj nasze tytuły z obszaru prawa pracy 2017 Z KOMENTARZEM DO ZMIAN UJEDNOLICONE PRZEPISY
w praktyce Jedyne czasopismo na rynku poświęcone tylko umowom zlecenia i dzieło Bądź na bieżąco przez cały rok! NOWO NA RYNKU WYDAWNICZYM 2016 CO 1. Poznaj wszystkie ważne zmiany prawne i interpretacje, odpowiedzi na problemy z praktyki. 2. Skorzystaj z podpowiedzi dotyczących postępowania w sytuacjach, które nie zawsze wynikają wprost z przepisów. 3. Dowiedz się, na co kontrola PIP i ZUS zwraca uwagę i jak się do niej przygotować. Weź udział w ogólnopolskim bezpłatnym teście czasopisma Zlecenie i umowa o dzieło w praktyce i przekonaj się o jego użyteczności. My ponosimy wszystkie koszty, Ty testujesz i decydujesz co dalej Do pierwszego zamówienia w prezencie otrzymasz plakat,,umowy cywilnoprawne oskładkowanie i cechy charakterystyczne Poznaj szczegóły i skontaktuj się z naszym Centrum Obsługi Klienta. Centrum Obsługi Klienta czynne pon. pt. w godzinach 8 16, poza godzinami pracy można pozostawić wiadomość na skrzynce głosowej. Tel. 22 518 29 29 lub adres e-mail cok@wip.pl Plakat w prezencie
plus Kodeks pracy 2017 Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Ujednolicone przepisy z komentarzem do zmian Stan prawny na: 1 stycznia 2017 r. 1
2 Kodeks pracy 2017
Spis treści Kodeks pracy... 7 Komentarz do zmian... 9 Obowiązek ustalenia regulaminu pracy i wynagrodzenia... 9 Regulamin wynagradzania i regulamin pracy obowiązkowy od 50 pracowników... 9 Brak przepisów przejściowych... 9 Podwyższenie progu także przy tworzeniu ZFŚS... 10 Modyfikacja zasad wydawania świadectw pracy... 11 Od 2017 roku prawo, a nie obowiązek wydania świadectwa... 11 Przepis przejściowy świadectwo za dotychczasowe umowy terminowe... 12 Strony zawierają kolejną umowę można wstrzymać się z wydaniem świadectwa... 12 Nowy wzór świadectwa pracy... 13 Dłuższe terminy na odwołanie do sądu pracy... 13 Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity)... 15 Dział I. Przepisy ogólne... 15 Rozdział I. Przepisy wstępne... 15 Rozdział II. Podstawowe zasady prawa pracy... 16 Rozdział IIa. Równe traktowanie w zatrudnieniu... 18 Rozdział IIb. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy... 20 Rozdział III. (Skreślony)... 21 Rozdział III. (Skreślony)... 21 Dział II. Stosunek pracy... 21 Rozdział I. Przepisy ogólne... 21 Rozdział II. Umowa o pracę... 23 Oddział 1. Zawarcie umowy o pracę... 23 Oddział 2. Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę... 26 Oddział 3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem... 27 Oddział 4. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę... 29 Oddział 5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia... 31 Oddział 6. Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia... 33 Oddział 6a. Uprawnienia pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia... 34 Oddział 7. Wygaśnięcie umowy o pracę... 34 Rozdział IIa. (uchylony)... 35 Rozdział IIb. Zatrudnianie pracowników w formie telepracy... 35 Rozdział III. Stosunek pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę... 38 3
Spis treści Oddział 1. Stosunek pracy na podstawie powołania... 38 Oddział 2. Stosunek pracy na podstawie wyboru... 40 Oddział 3. Stosunek pracy na podstawie mianowania... 40 Oddział 4. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę... 40 Dział III. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia... 41 Rozdział I. Ustalanie wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą... 41 Rozdział Ia. Wynagrodzenie za pracę... 43 Rozdział II. Ochrona wynagrodzenia za pracę... 44 Rozdział III. Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy... 47 Rozdział IIIa. Odprawa rentowa lub emerytalna... 47 Rozdział IV. Odprawa pośmiertna... 48 Dział IV. Obowiązki pracodawcy i pracownika... 49 Rozdział I. Obowiązki pracodawcy... 49 Rozdział II. Obowiązki pracownika... 51 Rozdział IIa. Zakaz konkurencji... 52 Rozdział III. Kwalifikacje zawodowe pracowników... 52 Rozdział IV. Regulamin pracy... 54 Rozdział V. Nagrody i wyróżnienia... 55 Rozdział VI. Odpowiedzialność porządkowa pracowników... 56 Dział V. Odpowiedzialność materialna pracowników... 57 Rozdział I. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy... 57 Rozdział II. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi... 58 Dział VI. Czas pracy... 59 Rozdział I. Przepisy ogólne... 59 Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy... 60 Rozdział III. Okresy odpoczynku... 61 Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy... 62 Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych... 66 Rozdział VI. Praca w porze nocnej... 69 Rozdział VII. Praca w niedziele i święta... 69 Dział VII. Urlopy pracownicze... 71 Rozdział I. Urlopy wypoczynkowe... 71 Rozdział II. Urlopy bezpłatne... 76 Dział VIII. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem... 77 Dział IX. Zatrudnianie młodocianych... 91 Rozdział I. Przepisy ogólne... 91 Rozdział II. Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę w celu przygotowania zawodowego... 92 Rozdział III. Dokształcanie... 93 Rozdział IIIa. Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe... 94 Rozdział IV. Szczególna ochrona zdrowia... 94 Rozdział V. Urlopy wypoczynkowe... 95 4
Spis treści Rozdział VI. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe... 96 Dział X. Bezpieczeństwo i higiena pracy... 96 Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy... 96 Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika... 99 Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy... 100 Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne... 101 Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia... 102 Rozdział VI. Profilaktyczna ochrona zdrowia... 105 Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe... 108 Rozdział VIII. Szkolenie... 110 Rozdział IX. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze... 111 Rozdział X. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy... 112 Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy... 113 Rozdział XII. Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi... 115 Rozdział XIII. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w różnych gałęziach pracy... 115 Dział XI. Układy zbiorowe pracy... 116 Rozdział I. Przepisy ogólne... 116 Rozdział II. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy... 121 Rozdział III. Zakładowy układ zbiorowy pracy... 124 Dział XII. Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy... 127 Rozdział I. Przepisy ogólne... 127 Rozdział II. Postępowanie pojednawcze... 127 Rozdział III. Sądy pracy... 129 Dział XIII. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika... 130 Rozdział II. (uchylony)... 131 Dział XIV. Przedawnienie roszczeń... 132 Dział XIV a. (uchylony)... 133 Dział XV. Przepisy końcowe... 133 Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę... 139 Komentarz do zmian... 141 Minimalna stawka wynagrodzenia dla zleceniobiorców... 141 Umowy o dzieło, prowizyjne i kilka innych wyłączone... 142 Umowa o pracę osobno, zlecenie osobno... 143 Stawka godzinowa corocznie waloryzowana... 143 Wynagrodzenie chronione i płatne raz w miesiącu... 143 5
Spis treści Nowy obowiązek: ewidencjonowanie godzin pracy... 144 Na piśmie przed rozpoczęciem zadań... 144 Okres przechowywania dokumentacji... 145 PIP z nowymi uprawnieniami... 145 Do umów sprzed 1 stycznia 2017 r. też stosuje się nowe zasady... 145 Inne zmiany... 146 Dodatek nocny wyłączony z minimalnego wynagrodzenia... 146 Wynagrodzenie w pierwszym roku pracy... 146 Ustawa z dnia 12 października 2002 r. o minimalnym wynagrodeniu za pracę... 147 6
Komentarz do zmian Kodeks pracy 7
8 Kodeks pracy 2017
Komentarz do zmian OBOWIĄZEK USTALENIA REGULAMINU PRACY I WYNAGRADZANIA Nowelizacja Ustawa z 2 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255) Data zmiany 1 stycznia 2017 r. Od 2017 roku firmy zatrudniające od 20 do 49 pracowników nie muszą już tworzyć regulaminów pracy i wynagradzania. Nowelizacja nie zawiera jednak przepisów przejściowych, które przesądzałyby, co się dzieje z dotychczasowymi regulaminami funkcjonującymi u takich pracodawców. Regulamin wynagradzania i regulamin pracy obowiązkowy od 50 pracowników Od 1 stycznia 2017 r. regulamin wynagradzania jest obowiązkowy dla pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników (a nie jak dotąd 20), nieobjętych układem zbiorowym pracy określającym warunki płacowe. Pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników, który nie ma układu zbiorowego, może (lecz już nie musi) ustalić warunki wynagradzania w takim regulaminie. Regulamin jest jednak obowiązkowy dla pracodawców zatrudniających od 20 do 49 pracowników, nieobjętych układami zbiorowymi, jeżeli o ustalenie regulaminu wystąpi organizacja związkowa. Identyczna zasada dotyczy regulaminu pracy, który od 1 stycznia 2017 r. jest obowiązkowy dla pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników może (lecz nie musi) wprowadzić regulamin pracy, chyba że w powyższym zakresie obowiązuje u niego układ zbiorowy pracy. Taki pracodawca musi mieć regulamin pracy tylko na żądanie związków. Brak przepisów przejściowych Nie ma jednak przepisów przejściowych określających sytuację pracodawców, którzy dotychczas musieli ustalać regulaminy pracy i wynagradzania, a po zmianach już nie muszą (np. zatrudniają 30 pracowników). Powstaje więc wątpliwość, czy dotychczas obowiązujące regulaminy u pracodawców zatrudniających do 50 osób nadal zachowają swoją moc, czy też wygasną. 9
Komentarz do zmian Główny Inspektorat Pracy zajął stanowisko, zgodnie z którym raz wprowadzony regulamin obowiązuje także wtedy, gdy pracodawca nie musi go już wprowadzać (patrz: ramka). Wprawdzie stanowisko to wydano na podstawie dawnych przepisów, jednak należy uznać, że jest aktualne również po 31 grudnia 2016 r. Tym bardziej że Kodeks pracy nie zawiera postanowień przewidujących utratę mocy obowiązującej regulaminu pracy czy regulaminu wynagrodzenia. ZDANIEM GIP ( ) brak przepisu przewidującego utratę mocy obowiązującej regulaminu pracy w razie zmniejszenia się liczby zatrudnionych u pracodawcy poniżej 20 pracowników. ( ) Stanowisko GIP z 20 maja 2009 r., nr GPP-152-4560-31/09/PE/RP Podwyższenie progu także przy tworzeniu ZFŚS Należy wspomnieć, że przepisy ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255) znowelizowały również przepisy ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 800 ze zm.), podwyższając dotychczasowe progi w zakresie tworzenia ZFŚS. Od 1 stycznia 2017 r. obowiązek tworzenia funduszu socjalnego dotyczy pracodawców zatrudniających, według stanu na 1 stycznia danego roku, co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Mniejsi pracodawcy wybierają, czy tworzą fundusz, czy wypłacają świadczenie urlopowe. Jednak jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe nadal muszą tworzyć fundusz bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Pracodawcy zatrudniający, według stanu na 1 stycznia danego roku, od 20 do 49 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą ZFŚS na wniosek związków. Mimo tych zmian dotychczasowe zasady rezygnacji z tworzenia funduszu świadczeń socjalnych pozostały niezmienione. Podstawa prawna: art. 77 2, art. 104 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.), art. 3, art. 4 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 800 ze zm.), art. 2 pkt 1 i 3, art. 4, art. 35 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255). 10