ZAŁĄCZNIK 9. SŁOWNIK SŁÓW KLUCZOWYCH STOSOWANYCH

Załączniki 33 ZAŁĄCZNIK 9. SŁOWNIK SŁÓW KLUCZOWYCH STOSOWANYCH W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM CECHY PSYCHOFIZYCZNE CELE KSZTAŁCENIA Wrodzone lub nabyte sprawności sensomotoryczne, uzdolnienia oraz cechy osobowości, niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych. Celami kształcenia nazywamy zamierzone osiągnięcia uczniów, to jest oczekiwane wyniki uczenia się. Cele kształcenia ( ) mają postać operacyjną, to znaczy wskazują czynność, jaka powinna być przez ucznia opanowana oraz, przynajmniej w zarysie, warunki, w jakich ma być wykonywana. [Źródło: Niemierko Bolesław, Pomiar wyników kształcenia, WSiP, Warszawa 2004] CZYNNOŚCI DOSKONALENIE Działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym. Proces systematycznej oraz ciągłej aktywności zawodowej mający na celu aktualizowanie, rozszerzanie oraz pogłębianie wiedzy i umiejętności związanych z wykonywanym zawodem. Umożliwia on dochodzenie do mistrzostwa w zawodzie oraz wyższego statusu społecznego i ekonomicznego w zawodzie, bez konieczności wychodzenia z danej grupy społecznego i zawodowego bez konieczności opuszczania grupy zawodowej. Potrzeba doskonalenia zawodowego wynika z rozwoju nauki i techniki, ze zmian w technologiach wytwarzania oraz potrzeby samodzielności w działaniu. W wielu zawodach uwzględnia się zasadę szczeblowości doskonalenia zawodowego. Wyróżnia się 4 funkcje doskonalenia zawodowego, a mianowicie: adaptacyjną (zwaną wdrożeniową), wyrównawczą, renowacyjna, rekonstrukcyjną. (T.W. Nowacki). Formami d.z. są przede wszystkim różnego rodzaju kursy zawodowe tzw. kwalifikacyjne oraz studia podyplomowe, ale główny nurt stanowi samokształcenie. Nowy słownik pedagogiki pracy, WWSP TWP, Warszawa 1999] DYPLOM MISTRZOWSKI Dyplom mistrzowski to dokument wydawany przez izby rzemieślnicze potwierdzający, że dana osoba zdała egzamin kwalifikacyjny potwierdzający kwalifikacje w konkretnym zawodzie. [Źródło: na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. z 2005 r., Nr 215, poz. 1820) oraz Ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz.U. z 2002 r., Nr 112, poz. 979 z późniejszymi zmianami)]

34 Raport końcowy z przygotowania metodologii oceny spójności DYPLOM POTWIERDZAJĄCY EGZAMIN CZELADNICZY Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe to dokument wydawany przez okręgowe komisje egzaminacyjne potwierdzający, że dana osoba zdała egzamin potwierdzający kwalifikacje w konkretnym zawodzie. [Źródło: na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z dnia 11 maja 2007 r.)] Egzamin czeladniczy jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu. Egzaminy przeprowadzają komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych w zawodach, odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła. Podstawą wymagań egzaminacyjnych są standardy ustalone przez Związek Rzemiosła Polskiego. W zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego wymagania związane są ze standardami wymagań określonymi przez Ministra Edukacji Narodowej. Do egzaminu czeladniczego przystępują absolwenci nauki zawodu oraz osoby, które posiadają świadectwo ukończenia co najmniej gimnazjum oraz odpowiednie doświadczenie zawodowe. [Źródło: Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle Dz.U. z 2002 r., Nr 112, poz. 979, z 2003 r., Nr 137, poz. 1304 z 2009 r., Nr 6, poz. 33 oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych Dz.U. z dnia 31 października 2005 r.] EGZAMIN MISTRZOWSKI Egzamin mistrzowski jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu. Egzaminy przeprowadzają komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła. Podstawą wymagań egzaminacyjnych są standardy ustalone przez Związek Rzemiosła Polskiego. Do egzaminu mistrzowskiego mogą przystąpić osoby posiadające co najmniej wykształcenie ponadgimnazjalne oraz dokument potwierdzający kwalifikacje zawodowe, albo świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe oraz odpowiednie doświadczenie zawodowe. [Źródło: Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle Dz.U. z 2002 r., Nr 112, poz. 979, z 2003 r., Nr 137, poz. 1304 z 2009 r., Nr 6, poz. 33 oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych Dz.U. z dnia 31 października 2005 r.] EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, zwany egzaminem zawodowym, jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu, ustalonych w standardach wymagań będących podstawą do przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe określonych w odrębnych przepisach. Egzamin zawodowy jest przeprowadzany dla absolwentów szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych, techników, techników uzupełniających i szkół policealnych. [Źródło: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z dnia 13 września 2004 r.)]

Załączniki 35 Mianem egzaminu zawodowego określa się: egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, egzamin czeladniczy i egzamin mistrzowski. EGZAMIN ZAWODOWY KRAJOWE STANDARDY KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH [Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz. 562) oraz Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle tj. Dz.U. z 2002 r., Nr 112, poz. 979, z 2003 r., Nr 137, poz. 1304 z 2009 r., Nr 6, poz. 33 i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. z dnia 31 października 2005 r.)] Krajowe standardy kwalifikacji definiowane są jako zbiór krajowych norm w zakresie kwalifikacji zawodowych, akceptowanych przez pracodawców, służących zapewnieniu wysokiej jakości kształcenia zawodowego i ustawicznego, jego powiązania z rynkiem pracy, a także budowania systemów przejrzystości i uznawania kwalifikacji uzyskiwanych w sposób formalny, pozaformalny i nieformalny, tzn. na drodze doświadczenia zawodowego. KSZTAŁCENIE Kształcenie zawodowe używane jest w dwu znaczeniach. W znaczeniu szerokim k.z. obejmuje k. przedzawodowe, właściwe kształcenie do zawodu i wszelkie formy dokształcania i doskonaleni zawodowego. Można więc określić k.z. jako ogół celowo organizowanych czynności i procesów umożliwiających przygotowanie do zawodu, w tym i orientację zawodową, a w szczególności, i to jest węższe znaczenie omawianego pojęcia, przygotowanie do określonej pracy zawodowej w określonej gałęzi gospodarki narodowej i na określonym stanowisku pracy. Wśród różnych procesów kształcących szczególne znaczenie posiada: 1) proces lekcyjny, podczas którego realizowane jest k. teoretyczne ogólne i zawodowe; 2) proces rozwijania umiejętności praktycznych realizowany w pracowniach, w warsztatach szkolnych, w zakładach pracy i obejmujących k. praktyczne. Współcześnie rozumiane k.z. prowadzone jest w różnych formach programowoorganizacyjnych i na różnych poziomach. W Polsce podstawową forma programowo-organizacyjna jest szkoła zawodowa, ale prowadzą też k.z. zakłady pracy, jak np. warsztaty rzemieślnicze, a także różne ośrodki kursowe. Najczęściej wyróżnia się trzy poziomy k.z.: 1) poziom zasadniczy, odpowiadający szkole zasadniczej i prowadzący do kwalifikacji robotniczych lub równorzędnych, 2) poziom średni realizowany w technikach, liceach zawodowych i prowadzący jednocześnie do tzw. matury, 3) poziom wyższy realizowany w szkołach wyższych. Oprócz tego wyróżnia się poziomy pośrednie: przyuczenie w zakładzie pracy, poziom wykształcenia policealnego lub półwyższy (college). Przypisywanie k.z. tylko instrumentalnego charakteru może być wiązane z prymitywnymi formami przygotowania do pracy. Niektóre ze współczesnych zawodów wymagają bogatego k. umysłowego, fizycznego, moralnego, estetycznego. Wynikiem kształcenia zawodowego jest wykształcenie zawodowe, nawyki zawodowe, postawy, osobowość zawodowa. Nowy słownik Pedagogiki pracy, WWSP TWP, Warszawa 1999]

36 Raport końcowy z przygotowania metodologii oceny spójności OGÓLNO PODSTAWOWE DLA ZAWODU PONAD SPECJALISTYCZNE MATERIAŁY DYDAKTYCZNE Umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne, które warunkują skuteczność i jakość wykonania zadań zawodowych wspólnych dla wszystkich zakresów pracy wyodrębnionych w zawodzie. Umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne, które warunkują skuteczność i jakość wykonania zadań zawodowych wchodzących w skład jednego lub kilku (ale nie wszystkich) zakresów pracy wyodrębnionych w zawodzie. Umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne, które warunkują skuteczność i jakość wykonania zadań zawodowych w zawodach należących do danej branży lub sektora gospodarki; kwalifikacje ponadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako wspólne dla wszystkich zawodów. Specyficzne, rzadziej występujące umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne, które warunkują skuteczność i jakość wykonania wyspecjalizowanych lub nietypowych zadań zawodowych wchodzących w skład jednego lub kilku (ale nie wszystkich) zakresów pracy wyodrębnionych w zawodzie. Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu. Grupa środków dydaktycznych, które egzemplifikują (zawierają) treści nauczania, ale których odczytanie wymaga użycia określonego technicznego środka. [Źródło: Szlosek Franciszek, Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, ITE, Radom 1998] Dodane do definicji: (np. filmy, foliogramy, programy komputerowe, symulacje komputerowe, gry dydaktyczne itp.).

Załączniki 37 OKRES KSZTAŁCENIA Okres kształcenia zawodowego, to określenie posiadające dwa znaczenia: 1. wydzielona z całego procesu k.z. część np.: wstępny okres k.z.; 2. całość czasu przeznaczonego dla k.z w odpowiednim typie szkoły zawodowej. (definicja skrócona przez zespół ekspertów) Nowy słownik pedagogiki pracy, WWSP TWP, Warszawa 1999] OPIS ZAWODU Wykaz czynności połączony z wykazem zadań zawodowych i wymaganym w związku z tym wykształceniem i kwalifikacjami zawodowymi. Ponadto w o.z. powinna być droga awansu pracownika, możliwości uzyskania kwalifikacji, prestiż zawodowy oraz warunki pracy. Nowy słownik pedagogiki pracy, WWSP TWP, Warszawa 1999] PODSTAWA PROGRAMOWA To obowiązkowe, na danym etapie kształcenia, zestawy celów i treści nauczania oraz umiejętności, a także zadania wychowawcze szkoły, które są uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych. [Źródło: Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (z późniejszymi zmianami)] POMIESZCZENIA DYDAKTYCZNE POZIOM KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH PRACA Pomieszczenie, w którym realizowany jest proces dydaktyczny. [Źródło: definicja zespołu ekspertów] Hierarchiczny układ kwalifikacji zawodowych charakteryzujący się rosnącą złożonością, trudnością oraz odpowiedzialnością zadań zawodowych wykonywanych przez pracownika. Zbiorowa lub jednostkowa działalność, której celem jest uzyskanie jakiegoś wytworu materialnego bądź niematerialnego. Ze względu na znaczenie tego wytworu dla jednostki czy dla społeczeństwa oraz na niezbędne wydatkowanie sił, procesowi pracy na ogół towarzyszy przekonanie o jej pożytku, ale zarazem przymus wewnętrzny, tj. narzucony przez społeczne warunki życia zbiorowego. [Źródło: Okoń Wincenty, Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie "Żak", PRACOWNIA DYDAKTYCZNA Pomieszczenie wyposażone w odpowiednie urządzenia, sprzęt i środki dydaktyczne z ewentualnym zapleczem, magazynem itp., umożliwiające samodzielne wykonywanie przez uczniów (indywidualnie lub w grupach) odpowiednich czynności. [Źródło: Francuz Władysława M., Dydaktyka przedmiotów zawodowych, Politechnika Krakowska, Kraków 1995]

38 Raport końcowy z przygotowania metodologii oceny spójności PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU Jest to jedna z podstawowych form organizacyjno-programowych kształcenia zawodowego, której celem jest opanowanie przez uczącego się umiejętności praktycznych w toku pracy. P.n.z. jest nieodłącznym elementem procesu nauczania uczenia się zawodu realizowanego zarówno w szkołach zawodowych, jak i w placówkach oświaty pozaszkolnej prowadzącej działalność w zakresie kształcenia zawodowego. Najczęściej p.n.z. organizuje się w warsztatach szkolnych, w warsztatach szkoleniowych lub w zakładzie pracy, na konkretnych stanowiskach produkcyjnych lub usługowych. W szkołach zawodowych, podstawowymi przedmiotami, a zarazem formami umożliwiającymi realizację p.n.z. są zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe. [Źródło: Goźlińska Elżbieta, Szlosek Franciszek, Podręczny słownik nauczyciela kształcenia zawodowego, ITE, Radom 1997] PRAKTYKI Praktyki zawodowe to jedna z form praktycznej nauki zawodu stanowiącej istotny element nauki w szkole prowadzącej kształcenie zawodowe. Realizowane są w oparciu o program praktycznej nauki zawodu. W ramach praktyk zawodowych uczniowie nabywają umiejętności praktyczne z zakresu nauczanego zawodu. Zakres wiadomości i umiejętności nabywanych przez uczniów w czasie praktyk zawodowych oraz wymiar godzin określa program nauczania dla danego zawodu. [Źródło: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu Dz.U. z dnia 20 lipca 2002 r. ze zm.] PROGRAM NAUCZANIA Podstawowy dokument, określający cele, zakres i układ treści kształcenia oraz metody realizacji przedmiotu, a także przewidywane i konieczne wyniki nauczania. Nowy słownik pedagogiki pracy, WWSP TWP, Warszawa 1999] Przygotowanie zawodowe dotyczy młodocianych pracowników oraz osób dorosłych i może odbywać się w formie: nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy. PRZYGOTOWANIE Nauka zawodu ma na celu przygotowanie do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika lub czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu organizowaną u pracodawcy oraz dokształcanie teoretyczne na zasadach ustalonych we właściwych przepisach. Przyuczenie do wykonywania określonej pracy ma na celu przygotowanie do pracy w charakterze pracownika przyuczonego i może dotyczyć prac, których rodzaj nie wymaga odbycia nauki zawodu. [Źródło: ustawa Kodeks pracy, Dział XI oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania Dz.U. z dnia 30 maja 1996 r. ze zm. oraz ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zm. z 16.12.2008 r.]

Załączniki 39 PRZYUCZENIE DO ZAWODU Przyuczenie do wykonywania określonej pracy to jedna z form przygotowania zawodowego, której celem jest przygotowanie do wykonywania pracy w zakresie wybranych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności związanych z określonym zawodem. W przypadku pracowników młodocianych przyuczenie może dotyczyć tylko takich prac, których rodzaj nie wymaga odbycia nauki zawodu. [Żródło: ustawa Kodeks pracy oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania Dz.U. z dnia 30 maja 1996 r. ze zm. oraz Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zmiana z 19.12.2008 r.)] RYNEK PRACY Całokształt zmian w zatrudnieniu i płacach wyznaczony gospodarką rynkową; w tym zmiany w ofertach przedsiębiorstw poszukujących pracowników oraz dążenia pracowników do zdobywania pożądanej pracy. Zagadnienie r.p. obejmuje badanie lokalnego rynku pracy ze względu na strukturę zatrudnienia, zachodzące zmiany i przewidywane zapotrzebowania na pracowników, stosownie do kwalifikacji. Nowy słownik pedagogiki pracy, WWSP TWP, Warszawa 1999] SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład jednego zakresu pracy wyodrębnionego w zawodzie; posiadanie umiejętności wchodzących w skład określonej składowej kwalifikacji zawodowych wystarcza do uzyskania zatrudnienia na jednym lub kilku stanowiskach pracy w zawodzie; suma składowych kwalifikacji zawodowych oznacza posiadanie pełnych kwalifikacji do wykonywania zawodu. STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH STANDARD WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH Norma opisująca kwalifikacje konieczne do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowana przez przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych. Standardy wymagań egzaminacyjnych, a dokładnie standardy będące podstawą przeprowadzania egzaminów, to podstawowe dokumenty, w oparciu o które przeprowadzane są sprawdzian i egzaminy. Zawierają one zwięzłe opisy wymagań na poszczególnych etapach kształcenia, będące uszczegółowieniem zawartych w podstawach programowych osiągnięć wymaganych od uczniów na końcu danego etapu kształcenia. W oparciu o standardy przygotowywane są zadania egzaminacyjne, co oznacza, że w przypadku egzaminu zawodowego zadania egzaminacyjne będą sprawdzały tylko te wiadomości i umiejętności, które zapisane są w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy opracowuje Centralna Komisja Egzaminacyjna, a zatwierdza je i ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania mocą

40 Raport końcowy z przygotowania metodologii oceny spójności rozporządzenia. [Źródło: Goźlińska Elżbieta, Broszura o egzaminie zawodowym. Słowniczek podstawowe pojęcia, CKE, Warszawa 2005] Uzupełnienie: w odniesieniu do egzaminów czeladniczych i mistrzowskich standardy wymagań egzaminacyjnych ustala Związek Rzemiosła Polskiego w oparciu o standardy ogłoszone przez ministra edukacji. STANDARD WYPOSAŻENIA DYDAKTYCZNEGO SZKOŁA ZAWODOWA Standard wyposażenia dydaktycznego pracowni kształcenia zawodowego to typowe dla zawodu, zgodne z obowiązującymi normami wymagania dotyczące infrastruktury i wyposażenia dydaktycznego pracowni, opracowane z uwzględnieniem podstawy programowej kształcenia w zawodzie oraz standardu wymagań egzaminacyjnych dla tego zawodu. Wyposażenie zgodne ze standardem powinno umożliwić: opanowanie wiedzy i umiejętności właściwych dla danego zawodu, wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym egzaminu zawodowego. [Źródło: strona internetowa KOWEZiU http://www.koweziu.edu.pl/index.php?id=standardy/wyswietl] Instytucja oświatowo-wychowawcza, umożliwiająca młodzieży i dorosłym zdobycie wykształcenia zawodowego wraz z elementami wykształcenia ogólnego; jej podbudowę stanowi szkoła podstawowa lub szkoła średnia ogólnokształcąca. W Polsce istnieją następujące typy sz.z.: szkoły przysposobienia zawodowego (gł. rolniczego), zasadnicze szkoły zawodowe, technika (średnie szkoły techniczne), licea zawodowe, szkoły pomaturalne i wyższe szkoły zawodowe. Sz.z. ponadpodstawowych jest w Polsce 3-krotnie więcej niż liceów ogólnokształcących. [Źródło: Okoń Władysław, Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie "Żak", ŚWIADECTWO CZELADNICZE TECHNICZNE ŚRODKI KSZTAŁCENIA TEKSTOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI Świadectwo czeladnicze to dokument wydawany przez izby rzemieślnicze, potwierdzający, że dana osoba zdała egzamin kwalifikacyjny potwierdzający kwalifikacje w konkretnym zawodzie. [Źródło: na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. z 2005r., Nr 215, poz. 1820) oraz Ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz.U. z 2002 r., Nr 112, poz. 979 z późniejszymi zmianami)] Techniczne środki kształcenia to te, które nie zawierają treści realizowanych na danych zajęciach, a jedynie służą do odczytania treści zawartych w materiałach dydaktycznych. [Źródło: Szlosek Franciszek, Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, ITE, Radom 1998] Zbiór informacji zapisanych w formie papierowej, elektronicznej i innej, wykorzystywany w realizacji procesu kształcenia. [Źródło: definicja zespołu ekspertów]

Załączniki 41 TREŚCI KSZTAŁCENIA Treści kształcenia to system nauczanych czynności, określonych pod względem celu, materiału i wymagań, przetwarzany z postaci programowej na osiągnięcia uczniów. [Źródło: Niemierko Bolesław, Pomiar wyników kształcenia, WSiP, Warszawa 2004] UMIEJĘTNOŚĆ WARSZTATY SZKOLNE Zdolność do wykonania czynności prowadzących do zrealizowania zadania zawodowego. Jednostka organizacyjna szkoły zawodowej, nie prowadzonej przez zakład pracy, której podstawowym zadaniem jest realizacja praktycznego nauczania, mającego umożliwić uczniom opanowanie umiejętności zawodowych, głównie praktycznych. W tym celu w.sz. prowadzą nie tylko działalność dydaktyczno-wychowawczą, ale również produkcyjną lub usługową oraz administracyjno-finansową. Jako zakłady wytwórcze lub usługowe, w.sz. podlegają prawom ekonomicznym, które muszą uwzględniać przy organizacji procesu produkcyjnego lub usługowego, stosując np. właściwą organizację tych procesów, dostosowaną do potrzeb nie tylko szkoleniowych, ale także rynkowych. Nieodłącznym elementem nowocześnie funkcjonujących w.sz. jest działalność marketingowa. Trzeba jednak pamiętać, że w działalności w.sz. głównym celem jest kształcenie, a nie realizacja funkcji produkcyjnej lub usługowej. [Źródło: Goźlińska Elżbieta, Szlosek Franciszek, Podręczny słownik nauczyciela kształcenia zawodowego, ITE, Radom 1997] WIADOMOŚCI WYMAGANIA KWALIFIKACYJNE ZADANIE Zestaw informacji niezbędnych do nabycia, utrzymania i rozwoju określonych umiejętności. To wyodrębniony dla zawodu zakres umiejętności i cech psychofizycznych, niezbędny do wykonywania zestawu zadań realizowanych na stanowiskach pracy właściwych dla danego zawodu. [Źródło: red. Kwiatkowski Stefan M., Symela Krzysztof, Standardy kwalifikacji zawodowych, IBE, Warszawa 2001] Logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu, o wyraźnie określonym początku i końcu, wyodrębniony ze względu na rodzaj lub sposób wykonywania czynności zawodowych, powiązanych jednym celem, kończący się produktem, usługą lub decyzją.

42 Raport końcowy z przygotowania metodologii oceny spójności ZAJĘCIA EDUKACYJNE ZAWÓD ZAWÓD SZEROKOPROFILOWY Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze umożliwiające uczniom/słuchaczom zdobycie określonej wiedzy, umiejętności oraz kształtowanie postaw. [Źródło: definicja zespołu ekspertów] Zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych; w zawodzie można wyodrębnić zakresy pracy. Zawód zakładający szeroki obszar przyszłego zatrudnienia, stwarzający podstawę do wielokierunkowej specjalizacji w toku pracy zawodowej i umożliwiający przekwalifikowanie się w obrębie tego zawodu oraz zdobywanie specjalizacji dodatkowych. [Źródło: Francuz Władysława M., Dydaktyka przedmiotów zawodowych, Politechnika Krakowska, Kraków 1995]