POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYD)IAŁ BUDOWNICTWA I IN)YNIERII ŚRODOWISKA )akład I ży ierii Drogowej Właś iwoś i prze iwpoślizgowy h nawierzchni drogowych - ada ia, o e a i z aki zapyta ia Marta Wasilewska, Władysław Gardziejczyk, Paweł Gierasimiuk
Wprowadzenie O e a właś iwoś i prze iwpoślizgowy h awierz h i drogowy h
Urządze ia po iarowe Właś iwoś i prze iwpoślizgowe, wytworze ie siły tar ia po iędzy opo a a awierz h ią w waru ka h wzaje ego poślizgu Mo il e urządze ia do po iaru współ zy Locked - wheel tester SRT-3 Side - force tester Mu Meter Flixed slip tester Variable slip tester Grip Tester iągły po iar współ zy ViaFriction ika tar ia Sta jo ar e urządze ia do po iaru współ zy BPT Wahadło a gielskie DFT ika tar ia T2GO ika tar ia
Urządze ia po iarowe Urządze ie po iarowe SRT-3 (Skid Resistance Tester) locked wheel tester peł a lokada koła po iarowego Po iar w lewy śladzie Po iar w prawy śladzie
Urządze ia po iarowe Kraj Typ urządze ia Poślizg [%] Niemcy Locked wheel Side - force 100% 34% Struttgarter Gerat SKM Rowkowana Francja Locked wheel Side - force 100% 34% Adhera SCRiM Belgia Flixed slip 26% Stradograhe Szwecja Flixed slip 13% Sarsys Friction Tester Rowkowana Wielka Brytania Side - force 34% SCRIM Dania Side force Flixed slip Variable slip 21% 18% Stradograf ROAR ViaFriction Szwajcaria Flixed slip 13% Skiddometer Wło hy Locked wheel Flixed slip 100% 13% Model Ariano Skiddometer BV8 Finlandia Locked wheel Flixed slip 100% 13% RRL Trailer BV - 11 Rowkowana Rowkowana Norwegia Variable slip 16% ROAR II Hiszpania Flixed slip 13% Skiddometer BV8 Polska Locked wheel 100% SRT-3 Do 2014 niestandardowa PIARC rowkowana Nazwa Opona
Urządze ia po iarowe Urządze ie PFT ik Wpływ gru oś i fil u wod ego a współ zy ik tar ia Współ zy tarcia Urządze ie SRT-3 )użyty ież ik Nowy ież ik opona (Henry, 2000)
Urządze ia po iarowe Urządze ie TWO Traction Watcher One ustalo y poślizg 1, % flixed slip) Ciągły po iar współ zy ika tar ia µ 7
Urządze ia po iarowe O e a iepew oś i wy ików po iaru* SRT-3, V30 0.120 0.120 0.080 0.060 0.040 0.020 0.000 odchylenie standardowe, Sei 0.100 odchylenie standardowe, Sei 0.080 0.060 0.040 0.020 0.000 0.00 0.120 0.50 Emi 1.00 0.120 TWO Gd, V30 0.50 Emi 1.00 0.080 0.060 0.040 0.020 0.000 0.50 Emi 1.00 0.080 0.060 0.040 0.020 0.080 0.060 0.040 0.020 0.50 Emi 1.00 TWO Gd, V90 0.120 0.000 0.00 0.100 0.00 TWO Gd, V60 0.100 odchylenie standardowe, Sei 0.100 SRT-3, V90 0.000 0.00 odchylenie standardowe, Sei odchylenie standardowe, Sei 0.100 odchylenie standardowe, Sei SRT-3, V60 0.120 0.100 0.080 0.060 0.040 0.020 0.000 0.00 0.50 Emi 1.00 0.00 0.50 Emi 1.00 * Raport z pracy,,a aliza porów awcza A aliza porów awcza para etrów opisujących właściwości przeciwpoślizgowe awierzch i, ustalo ych w oparciu o wy iki po iarów współczy ika tarcia i Białosto ka a zle e ie GDDKiA, 2014 akrotekstury przy wykorzysta iu zestawów po iarowych: SRT-3,TWO, DFT oraz CTM, Polite h ika
Urządze ia po iarowe Kali ra ja urządzeń do po iaru współ zy ika tar ia Na ilu od i ka h testowy h jest przeprowadza a kali ra ja urządzeń SRT-3? Które urządze ie jest urządze ie refere yj y? Na jakiej podstawie zostało wytypowa e? Czy kali ra ja jest wyko ywa a przy trze h prędkoś ia h po iarowy h 30, 60, 90 k /h? Jaka jest li z a powtórzeń po iarów współ zy po iarowy h przy da ej prędkoś i po iarowej? ika tar ia w każdy W jaki sposó jest wyz a za a iepew ość po iaru współ zy urządze ie SRT-3? W jaki sposó jest określa a gru ość fil u wod ego? z pu któw ika tar ia otrzy a ego
O e a właś iwoś i prze iwpoślizgowy h awierz h i drogowy h TEKSTURA geo etry z y opis ierów oś i warstwy ś ieral ej Makrotekstura l = 0,5 50mm ƒ = 0,1 20mm Mikrotekstura l = 0,5 mm ƒ =500 0,1µm
Sta jo ar e urządze ia po iarowe Urządze ie CTM Circular Track Meter Miarą akrotekstury jest para etr MPD (Mean Profil Depth) Przykładowy profil awierz h i SMA Urządze ie DFT Dynamic Friction Tester Miarą ikrotekstury jest współ zy ik tar ia DFT20 Przykładowe wy iki z po iaru
0.8 Mikrotekstura DFT Śred ia głę okość profilu, MPD ik tar ia, DFT20 Urządze ia po iarowe 0.7 0.6 0.5 0.4 Współ zy 0.3 0.2 0.1 0.0 p1 p2 p3 DFT-I p5 p6 DFT-II p7 p8 p9 DFT-III p10 1.6 1.4 1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 p1 0.6 0.5 p2 p3 p4 p5 p6 MPD-II p7 p8 p9 MPD-III p10 Se TWO Gd, V60 0.8 SRT-3, V60 0.7 0.6 0.5 0.4 Współ zy 0.4 Współ zy 1.8 Se 0.7 Makrotekstura CTM MPD-I ik tar ia, m ik tar ia, mi 0.8 p4 2.0 0.3 0.2 0.3 0.2 0.1 0.1 0.0 0.0 p1 V60-Ol p2 p3 p4 V60-W p5 p6 p7 p8 V60-Byd p9 p10 Se p1 V60-I p2 p3 p4 V60-II p5 p6 p7 V60-III p8 p9 p10 Se
)ależ ość fu k yj a po iędzy współ zy ikie tar ia µ z pomiarów TWO a współ zy ikie tar ia DFT20 (x1) i parametrem MPD (x2) b0, b1, 22 współ zy iki wielo ia u aproksy ują ego Prędkość po iarowa [km/h] )ależ ość fu k yj a Śred i łąd estymacji se 30 0,056 60 0,049 90 0,070 )ależ ość fu k yj a po iędzy współ zy ikie tar ia µ z pomiarów SRT-3 a współ zy ikie tar ia DFT20 (x) Prędkość po iarowa [km/h] )ależ ość fu k yj a Śred i łąd estymacji se 30 0,045 60 0,037 90 0,035
Wy aga ia doty zą e właś iwoś i prze iwpoślizgowy h w kraju opo a Sto il Olszty z ież ikie tzw. ge eralski do której od oszą się wy aga ia autostrad płat y h współ zy ik przeli ze iowy,3 opo a rowkowa a Dę i a do której od oszą się wy aga ia dróg pu li z y h współ zy ik przeli ze iowy, 9 opona Barum Bravura 185/70 R14 do której od oszą się klasyfika ja DSN współ zy ik przeli ze iowy, opo a ież ikowa Barum Bravuris 185/65 R14 do której od oszą się owe wy aga ia OST współ zy opona rowkowana PIARC 165R15 Źródło : RAPORT z realizacji pracy TD-93, IBDiM 2013 ik przeli ze iowy 0,974
Wy aga ia doty zą e właś iwoś i prze iwpoślizgowy h w kraju Klasyfikacja nawierzchni drogowych (SOSN i DSN) Współ zy ik przeli ze iowy: 1,377 1,079 1,007 0,974 Klasa Sto il Olsztyn Dę i a Barum Bravura Barum Bravuris A >0,35 >0,48 >0,52 0,52 0,51 B 0,26-0,35 0,35-0,48 0,38-0,52 0,37-0,51 0,36-0,50 C 0,21-0,25 0,29-0,34 0,31-0,37 0,30-0,36 0,29-0,49 D 0,20 0,28 0,30 0,29 0,28 1989r. PIARC 2015r.
Wy aga ia doty zą e właś iwoś i prze iwpoślizgowy h w kraju Śred ie wartoś i współ zy ików tar ia z 9 % przedziałe uf oś i przy prędkoś i po iarowej k /h a posz zegól y h od i ka h testowy h urządze ie SRT-3 urządze ie TWO Drogi serwisowe SMA AC AC Slurry seal AC GWB SMA AC AC Slurry seal AC GWB
Wy aga ia doty zą e właś iwoś i prze iwpoślizgowy h w kraju Dopusz zal e wartoś i iarodaj ego współ zy ika tar ia zgod ie z OST koniec okresu gwarancyjnego (opona PIARC) Klasa drogi Miarodajny współ zy 30 km/h 60 km/h Element nawierzchni ik tarcia 90 km/h Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe, awaryjne - 0,42*) 0,36 Pasy włą za ia i wyłą za ia, jezd ie łą z i 0,48*) 0,43 - GP Pasy ruchu zasadniczego, dodatkowe, utwardzone pobocza 0,46*) 0,42 - G, Z Pasy ruchu zasadniczego, dodatkowe, utwardzone pobocza 0,44*) 0,36 - A, S Wartoś i wy agań w przypadku od ioru od i ków awierz h i, a który h ie zasadnicze, dodatkowe, awaryjne) *) oż a wyko ać po iarów z prędkoś ią 60 k /h lu w 90 km/h (pasy ruchu Sta dardy iarodaj ego współ zy ik tar ia awierz h i autostrady przy odbiorze ostatecznym i pogwarancyjnym (opona PIARC) Element nawierzchni Miarodaj y współ zy ik tar ia 30 km/h 60 km/h 90 km/h Pasy ruchu zasadnicze i dodatkowe, pasy awaryjne 0,66 0,55 0,47 Pasy włą za ia i wyłą za ia, jezd ie łą z i i PPO 0,67 0,58 0,51 Jezdnie SPO 0,63 0,51 - Źródło : RAPORT z realizacji pracy TD-93, IBDiM 2013 Źródło : RAPORT z realizacji pracy TD-93, IBDiM 2013
Wy aga ia doty zą e właś iwoś i prze iwpoślizgowy h w kraju )ale e ia od oś ie właś iwoś i prze iwpoślizgowy h na etapie projektowania warstwy ś ieral ej Typ mieszanki mineralno-asfaltowej lub sposób teksturowania w przypadku nawierzchni z betonu cementowego Wskaź ik polerowal oś i PSV kruszyw grubych Czy speł ie ie ty h waru ków gwara tuje speł ie ie wy agań doty zą y h właś iwoś i prze iwpoślizgowy h?
Właś iwoś i prze iwpoślizgowe a ezpie zeństwo ru hu )ależ ość po iędzy wypadkowoś ią a okry h awierz h ia h a współ zy ikie tar ia Kentucky (Rizenbergs 1973)
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYD)IAŁ BUDOWNICTWA I IN)YNIERII ŚRODOWISKA )akład I ży ierii Drogowej Dziękuje y za uwagę Marta Wasilewska, Władysław Gardziejczyk, Paweł Gierasimiuk