SYLABUS 1.Nazwa przedmiotu Mikroekonomia 2.Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Mikroekonomii przedmiot 3.Kod przedmiotu E/I/A.1 4.Studia Kierunek studiów/specjalność Poziom Forma studiów Ekonomia Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne i niestacjonarne 5.Rodzaj przedmiotu podstawowy 6.Rok i semestr studiów I/1 7.Imię i nazwisko koordynatora Dr Władysława Jastrzębska przedmiotu 8.Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu Dr Władysława Jastrzębska Dr Małgorzata Wosiek Dr Tadeusz Pliszka Dr Magdalena Cyrek Mgr Jakub Bartak 9.Cele zajęć z przedmiotu Przekazanie studentom wiedzy z zakresu mikroekonomii w sposób prowadzący do osiągnięcia założonych efektów uczenia się, a w szczególności: umiejętności zrozumienia i wyjaśniania mechanizmów funkcjonowania rynków towarów, usług i czynników produkcji oraz podmiotów gospodarczych w gospodarce rynkowej. Ponadto zakłada się, iż student będzie w stanie wykorzystać wykreowane kompetencje w procesie analizy różnych wariantów decyzyjnych w praktyce gospodarczej w skali mikroekonomicznej. Cele cząstkowe: zapoznanie studentów z kategoriami, prawami i metodą ekonomii oraz narzędziami analizy ekonomicznej, wyjaśnianie modeli i teorii z zakresu mikroekonomii opartych na współczesnym paradygmacie ekonomii, ekonomii zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju oraz w ujęciu holistycznym, wypracowanie umiejętności samodzielnego, twórczego myślenia poprzez konfrontowanie ujęcia modelowego (teoretycznego) w mikroekonomii ze zdarzeniami zachodzącymi w polskiej gospodarce, motywowanie do formułowania własnych ocen i poglądów, kształtowanie umiejętności korzystania z literatury przedmiotu oraz jej oceny krytycznej. 10.Wymagania wstępne Student powinien posiadać wiedzę z matematyki w zakresie rozszerzonego programu szkoły średniej. Ponadto wymagana jest znajomość aktualnych wydarzeń ze sfery biznesu i gospodarki. 11.Efekty oraz ich powiązanie z kierunkowymi efektami Wiedza: Nr efektu W1 W2 W3 Efekt Student: Definiuje i rozpoznaje podstawowe kategorie oraz prawa z zakresu teorii mikroekonomii. Rozpoznaje podstawowe narzędzia analizy ekonomicznej oraz proste modele teoretyczne wykorzystywane do wyjaśniania procesów przyczynowo-skutkowych zachodzących w skali mikroekonomicznej. Ma ogólną wiedzę z zakresu funkcjonowania rynków: towarów i usług, czynników produkcji oraz podmiotów gospodarczych, a także prawidłowości kształtowania ich struktur i relacji między nimi. odniesienie do kierunkowych efektów K_W01 K_W03 K_W10 K_W07
Umiejętności: Nr efektu Efekt Student: U1 Analizuje i rozumie zjawiska oraz procesy zachodzące w skali mikroekonomicznej. U2 Stosuje teorie ekonomii w wyjaśnianiu i rozwiązywaniu problemów oraz rozważaniu różnych wariantów decyzyjnych w skali mikroekonomicznej. U3 Analizuje przyczyny i ocenia przebieg procesów związanych z funkcjonowaniem podmiotów ekonomicznych i rynków czynników produkcji. Kompetencje społeczne: Nr efektu Efekt Student: K1 Potrafi pracować w grupie opracowując wspólnie powierzone zadanie oraz przyjmując współodpowiedzialność za jego zrealizowanie K2 Chętnie identyfikuje uwarunkowania podejmowania decyzji oraz podaje własne rozstrzygnięcie postawionego problemu badawczego 12.Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin i sposób ich realizacji Wykład 15 godz./12 godz. Ćwiczenia 30 godz./24 godz. 13.Treści programowe A. Problematyka wykładów Treści merytoryczne Wprowadzenie do mikroekonomii Pojęcie, cel badawczy, główne zadania i podstawowe pojęcia ekonomii. Ekonomia pozytywna i normatywna. Mikroekonomia i makroekonomia. Narzędzia analizy ekonomicznej. Podstawowe problemy wyboru ekonomicznego. Alokacja zasobów. Granica możliwości produkcyjnych. Podmioty ekonomiczne. Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich: racjonalność zachowań ludzkich. Popyt, podaż, mechanizm działania rynku Pojęcie rynku i konkurencji. Popyt i podaż funkcja popytu i podaży. Przesunięcia a ruch wzdłuż krzywej popytu i podaży. Rynek: struktura i relacje rynkowe. Działanie rynku doskonale konkurencyjnego popyt i podaż: analiza łączna. Cena równowagi a cena maksymalna i minimalna. Elastyczność popytu i podaży Elastyczność popytu (cenowa, dochodowa i mieszana) rodzaje i determinanty elastyczności. Elastyczność cenowa popytu a przychody firmy. Elastyczność dochodowa popytu. Dobra normalne, wyższego i niższego rzędu. Elastyczność podaży. Teoria wyboru konsumenta Preferencje i użyteczność. Użyteczność całkowita i krańcowa. Krzywe obojętności i krańcowa stopa substytucji. Linia budżetowa: dostosowania do zmian dochodu i cen. Optimum konsumenta. Efekt substytucji i efekt dochodowy. Dobra komplementarne i substytucyjne. Krzywe Engla. Wybór konsumenta w warunkach ryzyka i niepewności. Podatki, subsydia i racjonowanie. Ubezpieczenia. Pełna informacja. odniesienie do kierunkowych efektów K_U01 K_U02 K_U05 odniesienie do kierunkowych efektów K_K01 K_K05 Liczba godz. stacj. niest. 2 1 2 2 2 2 2 2
Decyzje ekonomiczne producenta Cele i zadania przedsiębiorstwa. Nakłady i wyniki funkcja produkcji. Produkcyjność całkowita, przeciętna i krańcowa podstawowe zależności. Izokwanta, linia jednakowego kosztu. Optimum technologiczne produkcji. 2 2 Koszty, produkcja, utargi Koszty księgowe i ekonomiczne. Klasyfikacja kosztów w krótkim i długim okresie. Funkcje kosztów i zależności między nimi. Koszt całkowity i utarg całkowity. Koszt krańcowy i utarg krańcowy. Korzyści i niekorzyści ze skali 2 2 produkcji. Zysk normalny a zysk ekonomiczny. Równowaga przedsiębiorstwa Funkcjonowanie przedsiębiorstw w różnych strukturach rynkowych Konkurencja doskonała. Krzywa popytu na produkty przedsiębiorstwa w doskonałej konkurencji. Krzywa podaży przedsiębiorstwa w krótkim i długim czasie. Monopol pełny. Geneza monopolu. Ograniczenia siły monopolowej. 3 1 Różnicowanie cen. Nieefektywność ekonomiczna monopolu. Monopol a postęp techniczny. Konkurencja monopolistyczna i oligopol. Równowaga krótko- i długookresowa przedsiębiorstwa w poszczególnych strukturach rynkowych. B. Problematyka ćwiczeń Treści merytoryczne Wprowadzenie do ekonomii podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii Ekonomia jako nauka (definicja ekonomii, mikroekonomia a makroekonomia, ekonomia normatywna a ekonomia pozytywna, problemy ekonomiczne, ekonomia a inne nauki, modele ekonomiczne i założenie ceteris paribus). Rzadkość i potrzeby ludzkie. Czynniki produkcji. Podmioty gospodarcze. Krzywa możliwości produkcyjnych (warianty ekonomicznie efektywnej produkcji i nieefektywne ekonomicznie), koszt alternatywny i prawo malejących przychodów. Analiza tekstów ekonomicznych rozróżnianie treści z punktu widzenia ekonomii normatywnej i pozytywnej oraz mikro- i makroekonomii Suma godzin 15 12 Liczba godz. stacj. niest. 6 3 Rynek, popyt i podaż Rynek (definicja, klasyfikacje, cechy rynku doskonałego) Popyt i jego determinanty: popyt efektywny a potencjalny, funkcjonalny a niefunkcjonalny i spekulacyjny; prawo popytu i krzywa popytu (typowe reakcje na zmiany ceny), pozacenowe determinanty popytu i przesunięcia krzywej popytu Podaż i jej determinanty: definicja, prawo podaży, krzywa podaży, pozacenowe determinanty podaży i przesunięcia krzywej podaży Równowaga rynkowa i mechanizm rynkowy: cena równowagi, nadwyżka, niedobór i mechanizmy przywracające równowagę, zmiany stanu równowagi przy przesunięciach krzywych popytu lub podaży. Cena maksymalna i minimalna. Elastyczność cenowa i dochodowa przykłady wykorzystania elastyczności w praktyce. Teoria wyboru konsumenta Omówienie pojęć: preferencje i użyteczność; użyteczność całkowita i krańcowa. Krzywa obojętności i krańcowa stopa substytucji. Wyznaczanie linii budżetowej i jej dostosowań do zmian cen i dochodów. Graficzne wyznaczanie optymalnego wyboru. Efekt substytucyjny i efekt dochodowy a prawo popytu. Dobra substytucyjne i komplementarne. 8 8 4 3
Podstawy decyzji ekonomicznych producenta Organizacja przedsiębiorstwa kryteria wyboru formy organizacyjno-prawnej firmy. Cele działalności, źródła finansowania i pozyskiwanie kapitału. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa analiza ogólna. Przychody, koszty i zyski. Praktyczna ocena działalności przedsiębiorstwa bilans oraz rachunek wyników. Funkcja produkcji i prawo malejących przychodów. Praktyczne przykłady działania prawa malejącej produkcyjności krańcowej. Koszty i utargi a produkcja podstawowe zależności Koszt alternatywny, księgowy i ekonomiczny. Koszty stałe, zmienne, całkowite, przeciętne i krańcowe w krótkim i długim okresie. Korzyści skali. Utarg całkowity, przeciętny i krańcowy. Optimum przedsiębiorstwa wyznaczanie graficzne. Zysk normalny, ekonomiczny i księgowy. 6 4 6 6 Suma godzin 30 24 14.Metody dydaktyczne Wykłady z wykorzystaniem technik audiowizualnych, obejmujące: dyskusję kierowaną, analizę i interpretację tekstów źródłowych oraz bieżących danych ekonomicznych publikowanych przez GUS oraz w czasopismach i dziennikach ekonomicznych, zespołowe konfrontowanie wiedzy teoretycznej ze studiami przypadków uczącymi podejmowania decyzji, rozwiązywanie zadań, konsultacje. 15.Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Zaliczenie ćwiczeń: - co najmniej 2 prace audytoryjne składające się z części testowej, opisowej i zadaniowej, - co najmniej 1 praca zespołowa - ocena aktywności i przygotowania do zajęć na podstawie zadanej literatury. Ocena 4,0 wymaga zdobycia 75% maksymalnej ilości punktów przypisanych przez prowadzących zajęcia do poszczególnych prac i aktywności składających się na zaliczenie przedmiotu. 16.Metody i kryteria oceny Efekt Forma Sposób weryfikacji efektu realizacji zajęć W1 wykład, Kolokwia, egzamin pisemny W2 wykład, Kolokwia, egzamin pisemny W3 wykład, Kolokwia, egzamin pisemny U1 Ocena umiejętności analizowania i rozumienia zjawisk i procesów zachodzących w skali mikroekonomicznej w wypowiedzeniach ustnych, kolokwium U2 wykład Ocena umiejętności analizowania i rozumienia zjawisk i procesów zachodzących w skali mikroekonomicznej w wypowiedzeniach ustnych, kolokwium, egzamin U3 Ocena pracy grupowej, prac pisemnych i prezentowanego stanowiska K1 Ocena pracy grupowej, obserwacja postawy i prezentowanego stanowiska K2 wykład, Obserwacja postawy i prezentowanego stanowiska
17.Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność Liczba godzin/nakład pracy studenta Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Wykład 15 12 Ćwiczenia 30 24 przygotowanie do ćwiczeń 40 35 przygotowanie do prac audytoryjnych (kolokwiów) 30 30 udział w konsultacjach 2 4 czas na przygotowanie pracy grupowej 8 20 SUMA GODZIN 125 125 Suma godzin pracy studenta w bezpośrednim 47 40 kontakcie z nauczycielem LICZBA PUNKTÓW ECTS 5 5 18.Język wykładowy polski 19.Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu - 20.Literatura Literatura podstawowa: 1 Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia 2, PWN, Warszawa 1996 i wydania późniejsze. 2 Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia 1, PWE, Warszawa 1996 i wydania nowsze. Literatura uzupełniająca: 1 Kołodko G., Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości, Prószyński i S-ka, Warszawa 2013. 2 Podstawy mikroekonomii, Milewski R. (red.), PWN, Warszawa 2002. 3 Varian H.R., Mikroekonomia, PWN, Warszawa 1997. Podpis koordynatora przedmiotu Podpis kierownika jednostki
SYLABUS 1.Nazwa przedmiotu Mikroekonomia 2.Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Mikroekonomii przedmiot 3.Kod przedmiotu E/I/A.1 4.Studia Kierunek studiów/specjalność Poziom Forma studiów Ekonomia Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne i niestacjonarne 5.Rodzaj przedmiotu podstawowy 6.Rok i semestr studiów I/2 7.Imię i nazwisko koordynatora Dr Władysława Jastrzębska przedmiotu 8.Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu Dr Władysława Jastrzębska Dr Małgorzata Wosiek Dr Tadeusz Pliszka Dr Magdalena Cyrek Mgr Jakub Bartak 9.Cele zajęć z przedmiotu Przekazanie studentom wiedzy z zakresu mikroekonomii w sposób prowadzący do osiągnięcia założonych efektów uczenia się, a w szczególności: umiejętności zrozumienia i wyjaśniania mechanizmów funkcjonowania rynków towarów, usług i czynników produkcji oraz podmiotów gospodarczych w gospodarce rynkowej. Ponadto zakłada się, iż student będzie w stanie wykorzystać wykreowane kompetencje w procesie analizy różnych wariantów decyzyjnych w praktyce gospodarczej w skali mikroekonomicznej. Cele cząstkowe: zapoznanie studentów z kategoriami, prawami i metodą ekonomii oraz narzędziami analizy ekonomicznej, wyjaśnianie modeli i teorii z zakresu mikroekonomii opartych na współczesnym paradygmacie ekonomii, ekonomii zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju oraz w ujęciu holistycznym, wypracowanie umiejętności samodzielnego, twórczego myślenia poprzez konfrontowanie ujęcia modelowego (teoretycznego) w mikroekonomii ze zdarzeniami zachodzącymi w polskiej gospodarce, motywowanie do formułowania własnych ocen i poglądów, kształtowanie umiejętności korzystania z literatury przedmiotu oraz jej oceny krytycznej. 10.Wymagania wstępne Student powinien posiadać wiedzę z matematyki w zakresie rozszerzonego programu szkoły średniej. Ponadto wymagana jest znajomość aktualnych wydarzeń ze sfery biznesu i gospodarki. 11.Efekty oraz ich powiązanie z kierunkowymi efektami Wiedza: Nr efektu W1 Efekt Definiuje i rozpoznaje podstawowe kategorie oraz prawa z zakresu teorii mikroekonomii. odniesienie do kierunkowych efektów K_W01 W2 Rozpoznaje podstawowe narzędzia analizy ekonomicznej oraz proste modele teoretyczne wykorzystywane do wyjaśniania procesów przyczynowo-skutkowych zachodzących w skali mikroekonomicznej. K_W03 K_W10
W3 Ma ogólną wiedzę z zakresu funkcjonowania rynków: towarów i usług, czynników produkcji oraz podmiotów gospodarczych, a także prawidłowości kształtowania ich struktur i relacji między nimi. Umiejętności: Nr efektu kształceni a Efekt U1 Analizuje i rozumie zjawiska oraz procesy zachodzące w skali mikroekonomicznej. U2 Stosuje teorie ekonomii w wyjaśnianiu i rozwiązywaniu problemów oraz rozważaniu różnych wariantów decyzyjnych w skali mikroekonomicznej. U3 Analizuje przyczyny i ocenia przebieg procesów związanych z funkcjonowaniem podmiotów ekonomicznych i rynków czynników produkcji. Kompetencje społeczne: K_W07 odniesienie do kierunkowych efektów K_U01 K_U02 K_U05 Nr efektu kształce nia Efekt K1 Potrafi pracować w grupie opracowując wspólnie powierzone zadanie oraz przyjmując współodpowiedzialność za jego zrealizowanie K2 Chętnie identyfikuje uwarunkowania podejmowania decyzji oraz podaje własne rozstrzygnięcie postawionego problemu badawczego 12.Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin i sposób ich realizacji Wykład 15 godz./12 godz. Ćwiczenia 15 godz./12 godz. 13.Treści programowe A. Problematyka wykładów Treści merytoryczne Funkcjonowanie przedsiębiorstw w różnych strukturach rynkowych Konkurencja doskonała. Krzywa popytu na produkty przedsiębiorstwa w doskonałej konkurencji. Krzywa podaży przedsiębiorstwa w krótkim i długim czasie. Monopol pełny. Geneza monopolu. Ograniczenia siły monopolowej. Różnicowanie cen. Nieefektywność ekonomiczna monopolu. Monopol a postęp techniczny. Konkurencja monopolistyczna i oligopol. Równowaga krótko- i długookresowa przedsiębiorstwa w poszczególnych strukturach rynkowych. Rynki czynników produkcji i podział dochodów Kapitał rzeczowy i finansowy. Ceny usług kapitału, stopy procentowe i ceny aktywów. Wartość zaktualizowana i wartość bieżąca. Rynek kapitału finansowego. Równowaga i procesy dostosowawcze na rynku kapitału krótki i długi okres. Istota konkurencyjnego rynku pracy. Indywidualny i rynkowy popyt na pracę. Podaż pracy. Równowaga na rynku pracy. Dochody transferowe i renta ekonomiczna. Kapitał ludzki. Monopsony i związki zawodowe. Dyskryminacja. Kartel pracodawców. Rynek ziemi i renta gruntowa. Wynagrodzenie czynników produkcji płaca, renta i zysk. Dochody państwa, podatki i transfery budżetowe. odniesienie do kierunkowyc h efektów K_K01 K_K05 Liczba godz. stacj. niest. 8 6 7 6 Suma godzin 15 12
B. Problematyka ćwiczeń Treści merytoryczne Liczba godz. stacj. niest. Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w różnych strukturach rynkowych Wyznaczanie krzywej popytu na produkty przedsiębiorstwa w doskonałej konkurencji. Krzywa podaży przedsiębiorstwa w krótkim i długim czasie. Monopol pełny i siła monopolowa. Różnicowanie cen w monopolu i 8 6 dyskryminacja cenowa. Społeczne koszty monopolu. Konkurencja monopolistyczna. Problem przywódcy i naśladowcy w oligopolu. Zmowa i kartele. Teoria gier i decyzje współzależne w oligopolu. Równowaga krótko- i długookresowa przedsiębiorstwa w poszczególnych strukturach rynkowychwyznaczanie graficzne i rozwiązywanie zadań. Rynki czynników produkcji Rynek pracy: popyt i podaż pracy; równowaga na rynku pracy doskonale 7 6 konkurencyjnym; rynek pracy w warunkach konkurencji niedoskonałej. Zróżnicowanie rynków i różnicowanie pracowników; płaca minimalna. Dochody transferowe i renta ekonomiczna. Kapitał ludzki i inwestycje w kapitał ludzki. Równowaga i procesy dostosowawcze na rynku kapitału: ceny usług kapitału; stopy procentowe i ceny aktywów; popyt na usługi kapitału i ich podaż. Równowaga na rynku usług kapitału w krótkim i w długim okresie. Ziemia i renta gruntowa: ziemia jako czynnik produkcji; teorie renty gruntowej; podział zasobów ziemi między konkurencyjne zastosowania. Ryzyko w działalności gospodarczej: niepewność a przychody z posiadanych aktywów. Wybór portfela inwestycyjnego; ryzyko, dochody a równowaga. Ubezpieczenie a ryzyko. Suma godzin 15 12 14.Metody dydaktyczne Wykłady z wykorzystaniem technik audiowizualnych, obejmujące: dyskusję kierowaną, analizę i interpretację tekstów źródłowych oraz bieżących danych ekonomicznych publikowanych przez GUS oraz w czasopismach i dziennikach ekonomicznych, zespołowe konfrontowanie wiedzy teoretycznej ze studiami przypadków uczącymi podejmowania decyzji, rozwiązywanie zadań, konsultacje. 15.Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Zaliczenie ćwiczeń: - co najmniej 1 praca audytoryjna składające się z części testowej, opisowej i zadaniowej, - co najmniej 1 praca zespołowa - ocena aktywności i przygotowania do zajęć na podstawie zadanej literatury. Ocena 4,0 wymaga zdobycia 75% maksymalnej ilości punktów przypisanych przez prowadzących zajęcia do poszczególnych prac i aktywności składających się na zaliczenie przedmiotu. Zaliczenie egzaminu Egzamin pisemny składający się z testu, części opisowej i zadaniowej.
16.Metody i kryteria oceny Efekt Forma Sposób weryfikacji efektu realizacji zajęć W1 wykład, Kolokwia, egzamin pisemny W2 wykład, Kolokwia, egzamin pisemny W3 wykład, Kolokwia, egzamin pisemny U1 Ocena umiejętności analizowania i rozumienia zjawisk i procesów zachodzących w skali mikroekonomicznej w wypowiedzeniach ustnych, kolokwium U2 wykład Ocena umiejętności analizowania i rozumienia zjawisk i procesów zachodzących w skali mikroekonomicznej w wypowiedzeniach ustnych, kolokwium, egzamin U3 Ocena pracy grupowej, prac pisemnych i prezentowanego stanowiska K1 Ocena pracy grupowej, obserwacja postawy i prezentowanego stanowiska K2 wykład, Obserwacja postawy i prezentowanego stanowiska 17.Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność Liczba godzin/nakład pracy studenta Studia stacjonarne Wykład 15 12 Ćwiczenia 15 12 przygotowanie do ćwiczeń 16 20 przygotowanie do prac audytoryjnych (kolokwiów) 20 20 udział w konsultacjach 2 4 przygotowanie do egzaminu 30 30 udział w egzaminie 2 2 SUMA GODZIN 100 100 Studia niestacjonarne Suma godzin pracy studenta w bezpośrednim 34 30 kontakcie z nauczycielem LICZBA PUNKTÓW ECTS 4 4 18.Język wykładowy polski 19.Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu 20.Literatura Literatura podstawowa: 1. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia 2, PWN, Warszawa 1996 i wydania późniejsze. 2. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia 1, PWE, Warszawa 1996 i wydania nowsze. Literatura uzupełniająca: 1. Kołodko G., Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości, Prószyński i S-ka, Warszawa 2013. 2. Podstawy mikroekonomii, Milewski R. (red.), PWN, Warszawa 2002. 3. Varian H.R., Mikroekonomia, PWN, Warszawa 1997. Podpis koordynatora przedmiotu Podpis kierownika jednostki