MŁODZIEŻ A TELEFONY KOMÓRKOWE - informator dla rodziców Nadmierne używanie telefonu komórkowego jest prawdziwym zagrożeniem dla polskiej młodzieży Rola telefonu w życiu nastolatka Pokaż mi swój telefon, a powiem Ci kim jesteś" - ten wypowiedziany przez młodego człowieka slogan wraz z wynikami badania przeprowadzonego przez OBOP dla kampanii Uwaga! Fonoholizm, dał mi wiele do myślenia. Czy faktycznie na podstawie naszego telefonu komórkowego, można powiedzieć coś o nas? Czy telefon stał się dla młodzieży wytyczną ich osobowości i stylu bycia? Telefon komórkowy dla pokolenia obecnych trzydziestolatków w czasach liceum był nowością i jedynie nieliczne osoby były jego szczęśliwymi posiadaczami. Dla obecnych nastolatków jest absolutną normą. Zaryzykowałabym stwierdzenie, że stał się on częścią składową tożsamości młodego człowieka, na co z resztą wskazują wyniki badań, mówiące, o tym, że co trzeci nastolatek nie wyobraża sobie nawet dnia bez telefonu, a co czwarty czuje się nieswojo, gdy zapomni go ze sobą zabrać 1. Patrząc na telefon, możemy dużo wywnioskować na temat młodego człowieka. Analizując, bierzemy pod uwagę, to, czy posiada on najnowszy zadbany model, czy też stary, poobijany, ale np.: ze znakomitymi słuchawkami i możliwością słuchania muzyki. Możemy wnioskować, że dana osoba przywiązuje wagę do swojego wyglądu, uważnie dobiera dodatki, które mają wyrażać osobowość, czy też jest miłośnikiem muzyki i jakość dźwięku jest dla niej najważniejsza, a poprzez to jakiej słucha muzyki, może wyrażać siebie. Komórka służy młodym ludziom przede wszystkim do utrzymywania kontaktów z rówieśnikami. Należy pamiętać, że okres dorastania charakteryzuje się tym, że grupa rówieśnicza staje się dla młodzieży niezwykle ważna. Niejednokrotnie, to co jest modne i wartościowe wśród kolegów, bywa dla młodego człowieka ważniejsze niż wartości przekazywane przez rodziców. Posiadanie telefonu spełnia tu funkcję zarówno komunikacyjną, jak i statusową. Dla nastolatka nieodebranie telefonu czy nieodpisanie na sms przez przyjaciela czy sympatię, nieraz jest równoznaczne z zakończeniem znajomości. Wiadomości sms przyniosły także rewolucję w sferze językowej. Ich pisanie spowodowało powstanie specyficznego języka, pełnego skrótów i symboli, których znaczenie nie dla wszystkich jest zrozumiałe i czytelne. Daje to młodym osobom poczucie wyjątkowości. Mają oni tylko sobie charakterystyczny, wyjątkowy kod, którym posługują się między sobą. Telefon może również wyznaczać pozycję w grupie przyjaciół. W zależności od jego modelu możemy być mniej lub bardziej popularni, co dla nastolatka jest rzeczą bardzo ważną. W dobie dzisiejszej techniki telefon, poza wyżej wymienionymi funkcjami, jest także narzędziem służącym do słuchania muzyki, korzystania z Internetu, w tym komunikowana się poprzez portale społecznościowe oraz używania przeróżnych aplikacji takich jak GPS, kalendarz, itp. Dla wielu ludzi komórka jest jedynym zegarkiem i budzikiem, jaki posiadają. To wszystko powoduje, że brak telefonu dla wielu młodych ludzi uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Telefon stał się przedłużeniem naszego Ja. Przestajemy nawet zauważać, że używanie go w niektórych miejscach czy sytuacjach jest nietaktem, czy wyrazem złego wychowania. O tym, jak ważny jest telefon w życiu młodego człowieka, świadczy fakt, że coraz częściej jedną z bardziej dotkliwych kar stosowanych przez rodziców, jest zabranie telefonu komórkowego. Warto pomyśleć, o tym czy faktycznie jest to już problem na poziomie uzależnienia, o czym może świadczyć niepokój odczuwany przez dziecko, gdy nie ma przy
sobie telefonu. W krajach skandynawskich coraz większą rzeszę zwolenników zdobywa idea, żeby komórki były dozwolone dla dzieci dopiero od pewnego z góry ustalonego wieku. Bo czy faktycznie chcemy doprowadzić do takiej sytuacji, że telefon określa osobowość i pozycję w grupie naszych dzieci, że na jego podstawie będą one oceniane i akceptowane przez innych...? 1 - Ogólnopolskie badanie Młodzież a telefon komórkowy " przeprowadzone w marcu 2011 r. przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie 400 Polaków w wieku 12-19 lat. Badanie zrealizowano w ramach kampanii Uwaga! Fonoholizm Objawy nadmiernego używania telefonu komórkowego Czym jest fonoholizm? Nadmierne używanie telefonu komórkowego to zjawisko bardzo powszechne, zwłaszcza wśród młodzieży. Ilość funkcji jakie oferują i producenci telefonów komórkowych powoduje, że telefon stwarzając możliwość słuchania muzyki, surfowania po internecie, czy grania w gry już dawno przestał spełniać funkcję wyłącznie komunikacyjną. Różnorodność modeli i chęć dostosowania ich do oczekiwań odbiorców, ma swoje odzwierciedlenie w wyglądzie, kształcie i kolorze telefonów. Telefon niewątpliwie stał się elementem stylu życia, który często odzwierciedla status społeczny właściciela. Z tego powodu stanowi on wielkie zagrożenie dla młodych ludzi. Jak rozpoznać zagrożenie? Jeśli młody człowiek: 1. Przywiązuje wyjątkową rolę do telefonu komórkowego, towarzyszy mu on w każdej wykonywanej czynności. Musi mieć go cały czas przy sobie, często nosząc ze sobą np. dodatkową baterię; 2. Odczuwa niepokój, staje się nerwowy, nadpobudliwy, jeśli nie ma ze sobą telefonu komórkowego; 3. Odczuwa stałą potrzebę kontaktowania się z innymi przez telefon, a unika kontaktów bezpośrednich; Porozmawiaj z nim, ale także z innymi rodzicami. Być może warto skonsultować się także ze szkolnym psychologiem. Może uda Ci się go przekonać do przeprowadzenia lekcji na temat zagrożeń wynikających z częstego korzystania z telefonu komórkowego. Zagrożenia wynikające z nadmiernego używania telefonu komórkowego: 1. Osłabienie tradycyjnych więzi społecznych, zarówno w rodzinie jak i kontaktach z rówieśnikami; 2. Zubożenie języka komunikacji. Młody człowiek, np.: pisząc smsy używa specyficznego, skrótowego języka. Ten sposób komunikacji przenosi często na kontakty bezpośrednie, co prowadzi do częstych błędów językowych, widocznych w mowie i piśmie; 3. Trudności w nawiązywaniu relacji bezpośrednich; 4. Zanik zainteresowań i pasji młodego człowieka; 5. Zaburzenia funkcji biologicznych, tj.: odżywianie, sen co może przełożyć się na trudności w nauce, a później w pracy; Zdaniem eksperta: Anna Niziołek, psycholog: Telefon komórkowy, który posiada coraz więcej funkcji tj. kalendarz, odtwarzacz muzyki, filmów, aparat fotograficzny ma nam w pierwszej kolejności ułatwić codzienne funkcjonowanie. Paradoksalnie, jego zbyt częste używanie może być bardzo niebezpieczne. Młodzi ludzie, którzy często podążają za nowinkami technicznymi są bardziej narażeni na negatywne konsekwencje posiadania telefonu komórkowego niż np. ich
rodzice. Młodzież w procesie socjalizacji wtórnej uczy się dopiero kontaktów z rówieśnikami i otoczeniem. Zbyt częste używanie telefonu komórkowego, może znacząco zaburzyć budowanie tych relacji. Może powodować to negatywne konsekwencje rozwojowe, które w dorosłym życiu mogą objawić się niskim poczuciem własnej wartości, nieumiejętnością nawiązywania relacji bezpośrednich. Tomasz Płonkowski, medioznawca: Komunikacja za pomocą telefonu komórkowego umożliwia szybkość i łatwość kontaktu, dostęp do atrakcyjnych aplikacji i funkcji. Mając pod ręką tak bogate źródło wiedzy i rozrywki, chętnie z niego korzystamy. Komunikacja skrótowa, szczególnie sms i mms, ułatwia młodym ludziom kontakt i stwarza ryzyko zastąpienia relacji bezpośrednich. Język komunikacji sms, który właśnie cechuje się znaczną skrótowością i hiperbolizacją, może wkraczać do języka mówionego uczniów i wpływać niekorzystnie na rozwój poprawnej polszczyzny, umiejętności szerszego wypowiadania opinii oraz myśl Bądźmy w kontakcie Wywiad z Anną Niziołek, psychologiem o przyczynach i konsekwencjach nadmiernego używania od telefonu komórkowego przez młodzież. 1. W jaki sposób powszechność użycia telefonów komórkowych zmieniła relacje międzyludzkie? Telefony komórkowe pozbawiły nas prywatności, naszej osobistej przestrzeni, do której kiedyś dostęp miały jedynie wybrane osoby. Teraz jesteśmy, teoretycznie, dostępni przez 24 godziny na dobę i jeśli cokolwiek tą dostępność zakłóca, nieraz powoduje to w nas uczucie złości, niepokoju, wrażenia, że może ominąć nas coś niezwykle ważnego. Ta powszechność użytkowania telefonów komórkowych z jednej strony spowodowała, że możemy kontaktować
się częściej, a z drugiej strony zmniejszył się nasz szacunek do prywatnej przestrzeni innych osób. 2. Czy korzystanie z telefonu komórkowego wpłynęło pozytywnie na kształtowanie się stosunków między ludźmi? Z całą pewnością możemy kontaktować się łatwiej, szybciej i częściej, co ułatwia nasze funkcjonowanie zawodowe, ale daje też poczucie bezpieczeństwa i spokoju, gdy mamy świadomość, że w każdej chwili może porozmawiać z naszym dzieckiem czy współmałżonkiem. 3. Jakie są negatywne aspekty powszechnego używania telefonów komórkowych? Brak prywatności, ale także brak kultury związany z użytkowaniem telefonu. Często zdarza nam się słuchać bardzo osobistych rozmów, zupełnie dla nas obcej osoby na ulicy czy przystanku autobusowym. Niejednokrotnie dźwięk telefonu zakłóca nam obejrzenie filmu w kinie czy uczestniczenie w nabożeństwie kościelnym. Telefon przestał być dla nas opcją, a stał się koniecznością, przedłużeniem naszej tożsamości. 4. W jaki sposób bezpiecznie korzystać z telefonów komórkowych? Bezpiecznie to przede wszystkim rozsądnie i z wyczuciem. Należy zachować podstawowe zasady kultury osobistej, nie dzwonić za wcześnie, ani zbyt późno. Jeżeli osoba nie jest nam bliska, nie dzwonimy w weekendy i święta. Starajmy się używać telefonu wtedy, gdy jest to konieczne, nie dzwońmy co 10 minut, aby się spytać Co tam?. Lepiej zadzwonić i umówić się na spotkanie. Warto pamiętać, że kiedyś telefonów komórkowych nie było, a ludzie się kontaktowali, umawiali, spotykali i wszystko funkcjonowało. Używajmy telefonów rozsądnie, niech będą one wsparciem dla naszego poczucia bezpieczeństwa, ale nie stały się jego niezbędnym elementem. 5. Czy polskiej młodzieży grozi tzw. fonoholizm? Biorąc pod uwagę wyniki badania Młodzież a telefony komórkowe przeprowadzonego w ramach kampanii Uwaga! Fonoholizm, które mówią, że co trzeci nastolatek nie wyobraża sobie dnia bez telefonu, a co czwarty na pewno wróciłby po niego do domu, gdyby się okazało, że go zapomniał, bądź czułby dyskomfort z tym związany, to można przypuszczać, że zagrożenie takie istnieje. Biorąc pod uwagę fakt, jak bardzo dotkliwą karą nałożoną przez rodzica jest zabranie dziecku telefonu, można stwierdzić, że wśród polskich nastolatków można zaobserwować syndrom nadmiernego korzystania z telefonu komórkowego. 6. Jakie są przyczyny tego zjawiska? Główna przyczyna tkwi w tym, że dla dzisiejszej młodzieży telefon jest naturalnym elementem rzeczywistości. To już jest takie pokolenie, które uczyło się świata poprzez komputer czy telefon i trudno jest im wyobrazić sobie jak inaczej można się z kimś umówić czy skontaktować. Dlatego też tak trudna może być walka z tym zjawiskiem. 7. Jakie mogą być objawy? Wśród głównych objawów należy wspomnieć o dużym niepokoju związanym z brakiem telefonu, ciągłe myślenie i sprawdzanie, czy ktoś zadzwonił, napisał smsa, częste zerkanie i bawienie się telefonem, niechęć do wyłączenia, wyciszenia czy też odczuwanie potrzeby odebrania telefonu niezależnie od miejsca i czasu. 8. Jak możemy chronić młodzież przed tym zjawiskiem? Warto dbać o to już od najmłodszych lat, tzn. jak najpóźniej wprowadzać telefon w życie
naszych dzieci, a gdy już go w nie włączymy musimy zadbać o to, aby dziecko poznało zasady właściwego jego użytkowania. Wyłączamy bądź wyciszamy telefon na czas pobytu w szkole, nie używamy w trakcie trwania lekcji, nie rozmawiamy głośno na ulicy czy w autobusie, aby nie zakłócać spokoju innym osobom, nigdy nie używamy telefonu w teatrze, kinie czy kościele. Możemy spokojnie zakładać pewne limity, tzn. kupujemy dziecku kartę z określonym doładowaniem i umawiamy się, że to ma wystarczyć na miesiąc, jeśli dziecko zużyje określony limit wcześniej nie dokupujemy nowych kredytów. Pamiętajmy też, że ważne jest jaki my dajemy przykład naszym dzieciom. Jeśli wciąż wisimy na telefonie, porzucamy wszystko, aby go odebrać, towarzyszy on nam w czasie rodzinnych weekendów i wyjazdów, nie mamy co liczyć na, że nasze dzieci będą zachowywały się inaczej. Kiedy zareagować? Obserwujmy młodzież. Zwracajmy uwagę na to, w jakich sytuacjach młodzi ludzie używają telefonu komórkowego i z jaką częstotliwością to robią. Jeśli ich zachowanie wzbudzi nasz niepokój spróbujmy porozmawiać z dzieckiem. Warto poznać przyczynę częstych kontaktów telefonicznych z otoczeniem. Dawajmy dobry przykład. Używajmy telefonu komórkowego tylko wtedy kiedy musimy, a nie w każdej wolnej chwili, np.: jadąc autobusem, czekając w poczekalni u lekarza. Pokazujmy w jaki sposób telefon może ułatwić nam życie, nie dominując go. Bądźmy otwarci na problemy młodzieży, zawsze znajdujmy czas na rozmowę z nimi. Jeśli będą czuli się ważni, ich potrzeba przynależności i miłości zostanie zaspokojona, wówczas istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że ulegnie nałogom czy uzależnieniom.