Pion Zasobów Wodnych Projekty Planów w gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Odry, Łaby i Dunaju Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na zamówienie Prezesa KZGW
Dostosowanie prawodawstwa polskiego do przepisów Unii Europejskiej podlegało wielu modyfikacjom aby sprostać transpozycji zapisów dyrektyw w zakresie polityki wodnej. Trzy podstawowe dyrektywy unijne wyznaczają politykę wodną.
DYREKTYWA 2000/60/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY EUROPY z dnia 23 października 2000 r. ustalająca ramy wspólnotowego działania ania w dziedzinie polityki wodnej czyli RDW DYREKTYWA 2006/118/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY EUROPY z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód d podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu DYREKTYWA 2007/60/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY EUROPY z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, zwana dyrektywą powodziową
Art. 3 Ustawy Prawo wodne Obszary dorzeczy: Wisły Odry Dniestru Dunaju Jarftu Łaby Niemna Pregoły ŚwieŜej Ücker
Dyrektywa 2000/60WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej Woda nie jest produktem handlowym takim jak kaŝdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie Cel RDW: osiągnięcie dobrego stanu chemicznego i ekologicznego wód powierzchniowych (w przypadku sztucznych i silnie zmienionych JCWP dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny) oraz dobrego stanu chemicznego i ilościowego wód podziemnych w terminie do 2015 r.
Osiągni gnięcie celu RDW nastąpi poprzez realizację następuj pujących działań: oparcie gospodarowania wodami o obszary dorzeczy spełnienie załoŝonych onych celów środowiskowych w określonych terminach rozszerzenia prawnej ochrony wód w d na wody powierzchniowe (śródlądowe dowe i morskie) oraz wody podziemne ustanowienie zlewniowej procedury ochrony zasobów w wodnych przyjęcie strategii dla ochrony wód w d przed zanieczyszczeniem ustanowienie podstaw ekonomicznych gospodarki wodnej włą łączenie się całego społecze eczeństwa w ochronę wód
Działaniaania w zakresie wdraŝania ania RDW 1. Podział wód d na typy oraz określenie dla nich warunków referencyjnych 2. Wyznaczenie jednolitych częś ęści wód w d (JCW) powierzchniowych i podziemnych 3. Zidentyfikowanie sztucznych i silnie zmienionych JCWP 4. Określenie kategorii zagroŝenia nieosiągni gnięcia celów w RDW na podstawie szczegółowej analizy presji antropogenicznych i oddziaływa ywań 5. Opracowanie analizy ekonomicznej gospodarowania wodami 6. Sporządzenie rejestru obszarów chronionych
Ocenę stanu wód powierzchniowych określa się na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20.08.2008 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych biorąc pod uwagę: elementy biologiczne tj. fitoplankton, chlorofil a, fitobentos, wskaźnik okrzemkowy, makrofity, makrobezkręgowce bentosowe, ichtiofaunę elementy hydromorfologiczne tj. przepływ wód, ciągłość rzeki, ukształtowanie dna i brzegów elementy fizyko-chemiczne tj. wskaźniki charakteryzujące stan fizyczny, warunki tlenowe, zasolenie, zakwaszenie, warunki biogenne - dla poszczególnej kategorii części wód, z uwzględnieniem typologii wód powierzchniowych
Stan ekologiczny dla jednolitych części wód w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeŝnych - ocenia się w 5-cio stopniowej skali jako: bardzo dobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły Potencjał ekologiczny dla sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych - ocenia się w 5-stopniowej skali jako: dobry i wyŝszy niŝ dobry, umiarkowany, słaby i zły Stan chemiczny dla jednolitych części wód powierzchniowych - ocenia się w 2-stopniowej skali: dobry lub nieosiągający dobrego
Ocenę stanu wód podziemnych określa się na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23.07.2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych biorąc pod uwagę: elementy fizykochemiczne - oceniane w 5-cio stopniowej skali (wody b. dobrej jakości, dobrej jakości, zadowalającej, niezadowalającej jakości, złej jakości) stan ilościowy czyli wielkość rezerw zasobów wód podziemnych i wyniki badań połoŝenia zwierciadła tych wód - oceniane w 2-stopniowej skali(dobry lub słaby stan) ocena stanu wód podziemnych jest dokonywana w 2-stopniwej skali: stan dobry lub słaby
Warunki referencyjne wzorcowe wartości w zakresie elementów w jakości hydromorfologicznej i fizykochemicznej, a przede wszystkim jakości biologicznej, odpowiadającej bardzo dobremu stanowi ekologicznemu tych wód: w określane dla poszczególnych kategorii i typów wód do nich naleŝy dąŝ ąŝyć realizując zadania RDW wstępnie opracowane w 2004 r. w zakresie metod wyznaczania, inwentaryzacji danych, wstępnej charakterystyki warunków dla wybranych rzek itp. wymagają weryfikacji i uzupełnienia o brakujące dane elementów biologicznych ostatecznie będą opracowane do lipca 2009 r.
Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje następuj pujące dokumenty planistyczne: (zgodnie z art. 113, ust.1 ustawy Prawo wodne) 1) program wodno-środowiskowy kraju z uwzględnieniem podziału u na obszary dorzeczy 2) plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza 3) plan ochrony przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania ania skutkom suszy na obszarze kraju, z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy 4) ) plany ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego 5) ) warunki korzystania z wód w d regionu wodnego 6) ) sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystania z wód w zlewni
PROJEKT PLANU GOSPODAROWANIA WODAMI Charakterystyka obszaru dorzecza z wyznaczeniem części wód powierzchniowych, podaniem ich typów i warunków referencyjnych oraz wykazem JCWPd Podsumowanie identyfikacji znaczących oddziaływań i wpływów działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych Określenie i odwzorowanie obszarów chronionych Mapy sieci monitoringu Ustalenie celów środowiskowych dla jednolitych części wód i obszarów chronionych Podsumowanie analizy ekonomicznej związanej z korzystaniem z wód
PROJEKT PLANU GOSPODAROWANIA WODAMI Podsumowanie działań zawartych w programie wodnośrodowiskowym kraju Wykaz pozostałych programów i planów gospodarowania dla obszaru dorzecza dotyczących m.in. zlewni, sektorów gospodarki, problemów lub typów wód Podsumowanie działań zastosowanych w celu informowania społeczeństwa i konsultacji publicznych, opis wyników i dokonanych na tej podstawie zmian w planie Wykaz organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Sposoby i procedury pozyskiwania informacji i dokumentacji źródłowej wykorzystanej do sporządzania planu
Charakterystyka obszaru dorzecza z wyznaczeniem częś ęści wód d i warunkami referencyjnymi Jednolita część wód d powierzchniowych (JCWP) to oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeŝnych (wg RDW) Jednolita część wód d podziemnych (JCWPd( JCWPd) to określona objętość wód podziemnych występująca w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych (wg RDW)
Charakterystyka obszaru dorzecza Jednolite częś ęści wód w powierzchniowych Na obszarze dorzecza Odry wyznaczono: 1734 jednolite częś ęści wód w d rzek 419 jednolitych częś ęści wód w d jezior 4 jednolite częś ęści wód w d przejściowych 5 jednolitych częś ęści wódw przybrzeŝnych
Scalone częś ęści wód w powierzchniowych Na obszarze dorzecza Odry 399 SCWP Na obszarze działania ania RZGW we Wrocławiu - 131 SCWP
Charakterystyka obszaru dorzecza Typy częś ęści wód w - rzeki 20 róŝnych typów rzek Głównie: Typ 17 potok nizinny piaszczysty 646 cieków Typ 16 potok nizinny lessowo - gliniasty 201 cieków Typ 23 potok lub strumień pod wpływem procesów torfotwórczych rczych 121 cieków Typ 4 potok wyŝynny ynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym 108 cieków
Typy rzek 20 typów w z 26 występuje w dorzeczu Odry (17 na obszarze regionu wodnego Środkowej Odry): Typ 0 nieokreślony - 98 Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Typ 3 - Potok sudecki 7 cieków Typ 4 - Potok wyŝynny ynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym -108 Typ 5 potok wyŝynny ynny krzemianowy z substratem drobnoziarnistym - 14 Typ 6 potok wyŝynny ynny węglanowy w z substratem drobnoziarnistym 48 Typ 7 - potok wyŝynny ynny węglanowy w z substratem gruboziarnistym 9 Typ 8 mała a rzeka wyŝynna ynna krzemianowa 22 rzek Typ 9 mała a rzeka wyŝynna ynna węglanowa w 6 Typ 10 rzeka średnia wyŝynna ynna - 2 Typ 14 mała a rzeka fliszowa - 1 Typ 16 potok nizinny lessowo-gliniasty - 201 Typ 17 potok nizinny piaszczysty - 646 Typ 18 potok nizinny Ŝwirowy - 143 Typ 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta - 98 Typ 20 rzeka nizinna Ŝwirowa - 49 Typ 21 wielka rzeka nizinna 14 rzek Typ 22 rzeka przyujściowa pod wpływem wód w d słonych s - 7 cieków Typ 23 potok lub strumień pod wpływem procesów torfotwórczych rczych 121 Typ 24 mała a i średnia rzeka pod wpływem procesów torfotwórczych rczych 28 Typ 25 ciek łącz czący cy jeziora 46 = 1668
Typy JCWP na obszarze RZGW we Wrocławiu 17 typów 44, 4,5% JCWP typ 17 (potok nizinny piaszczysty) 16,8% JCWP typ 4 (potok wyŝynny ynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym)
JCWP na obszarze RZGW we Wrocławiu Wyznaczono: 690 JCWP (682 w regionie wodnym Środkowej Odry) - 288 silnie zmienione - 10 sztucznych 24 jednolite częś ęści jezior - 23 naturalne - 1 silnie zmienione (Kunickie) 16 sztucznych zbiorników - silnie zmienione
Charakterystyka obszaru dorzecza Jednolite częś ęści wód w podziemnych 64 JCWPd na obszarze dorzecza Odry
JCWPd na obszarze RZGW we Wrocławiu 24 JCWPd
ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA I WPŁYW DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA NA STAN WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH Zanieczyszczenia obszarowe wód powierzchniowych i podziemnych - działalność rolnicza - przypadkowe wycieki (zagroŝenia nadzwyczajne) - zrzuty ścieków komunalnych z terenów nieobjętych kanalizacją Pobory wód powierzchniowych i podziemnych Zmiany hydromorfologiczne Punktowe źródła zanieczyszczeń - jeziora
Znaczące oddziaływania i wpływ działalności człowieka
JCWP i JCWPd zagroŝone nieosiągnięciem dobrego stanu do roku 2015 Typ oddziaływania (presji) Liczba JCWP Liczba zagroŝonych JCWP % zagroŝonych JCWP % obszaru dorzecza wykazany jako zagroŝony Punktowe źródła zanieczyszczeń 1734 219 12,6 12,5 Zanieczyszczenia obszarowe 1734 330 19,0 22,4 Pobory wód powierzchniowych 0 0 0 0 Zmiany reŝimu hydrologicznego 0 0 0 0 Przekształcenia morfologiczne 0 0 0 0 Inne uŝytkowania wód powierzchniowych 1734 82 4,7 2,6 Typ oddziaływania (presji) Liczba JCWPd Liczba zagroŝonych JCWPd % zagroŝonych JCWPd % obszaru dorzecza wykazany jako zagroŝony Punktowe źródła zanieczyszczeń 64 2 3,1 1,12 Zanieczyszczenia obszarowe 64 0 0 0 Pobory wód podziemnych 64 2 3,1 0,49 Sztuczne zasilanie wód podziemnych 64 0 0 0 Zrzuty wód podziemnych 64 0 0 0 Inne uŝytkowania wód podziemnych: górnictwo odkrywkowe 64 6 9,4 6,95 Inne uŝytkowania wód podziemnych: górnictwo podziemne 64 5 7,8 2,72
Obszary chronione Wykazy wód: Wykaz jednolitych części wód powierzchniowych wykorzystywanych do poboru wody dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia oraz Wykaz jednolitych części wód podziemnych wykorzystywanych do poboru wody dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia; Wykazy obszarów przeznaczonych do ochrony gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym; Wykazy części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli; Wykazy wód powierzchniowych i podziemnych uznanych za wraŝliwe oraz obszarów szczególnie naraŝonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych z których naleŝy ograniczyć odpływ azotu do tych wód; Wykaz obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest waŝnym czynnikiem w ich ochronie;
Obszary chronione Natura 2000
Obszary chronione JCWP wykorzystywane do rekreacji w szczególności do kąpieli i OSN
Obszary chronione JCWP wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spoŝycia
Monitoring diagnostyczny: punkty pomiarowe monitoringu diagnostycznego na rzekach zostały zlokalizowane w przekrojach: zamykających scalone części wód monitoringu granicznego sieci EUROWATERNET monitoringu reperowego Monitoring operacyjny: Mapy sieci monitoringu punkty pomiarowe monitoringu operacyjnego zlokalizowane na wszystkich JCW (w tym na rzekach) sklasyfikowanych jako zagroŝone niespełnieniem osiągnięcia celów środowiskowych dyrektywy JCW potencjalnie zagroŝone potraktowane jako potencjalnie niezagroŝone Ok. 273 ppk na terenie RZGW we Wrocławiu
Sieć monitoringu wód w d powierzchniowych i podziemnych
Cele środowiskowe niepogarszanie stanu części wód osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego i chemicznego wód powierzchniowych (w przypadku sztucznych i silnie zmienionych JCWP - dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny) osiągnięcie dobrego stanu chemicznego i ilościowego wód podziemnych zaprzestanie lub stopniowe wyeliminowanie zrzutu substancji priorytetowych -
Ocena stanu/potencjału ekologicznego JCWP
Ocena stanu chemicznego wód powierzchniowych
Cele środowiskowe dla JCWP na obszarze regionu wodnego Środkowej Odry stan ekologiczny - 384 JCWP potencjał ekologiczny - 298 JCWP
Podsumowanie analizy ekonomicznej korzystania z wódw Finansowa stopa zwrotu uwzględnia koszty finansowe usług wodnych sektora komunalnego, przemysłu oraz rolnictwa i leśnictwa Ekonomiczna stopa zwrotu uwzględnia dodatkowo koszty środowiskowe i zasobowe STOPA ZWROTU KOSZTÓW dla RZGW we Wrocławiu Sektor komunalny przemysłowy rolnictwo i leśnictwo Obszar FINANSOWA 106,3 79,5 5,6/5,4* *z uwzgl. pomocy publicznej w postaci zwolnień z opłat % Koszty środowiskowe [mln zł/rok] EKONOMICZNA % 60 100 42,7/31,7-35,4* Koszt środowiskowy koszty szkód (spowodowanych korzystaniem z wody przez uŝytkowników) w środowisku i ekosystemach wodnych Koszt zasobowy = koszt alternatywny = koszt wynikający z utraty pewnych moŝliwości na skutek eksploatacji zasobów wodnych Polska Odra RZGW Gliwice RZGW Poznań RZGW Szczecin RZGW Wrocław 6693,8 2532,7 347,1 1034,9 277,7 873,0
Podsumowanie analizy ekonomicznej korzystania z wódw Podział kosztów środowiskowych pomiędzy poszczególne sektory: sektor komunalny, przemysł oraz rolnictwo i leśnictwo Sektor Obszar komunalny przemysł rolnictwo RZGW w Gliwicach, Górna Odra 36% 59% 5% RZGW w Poznaniu 60% 8% 32% RZGW w Szczecinie 72% 3% 25% RZGW we Wrocławiu 68% 6% 26%
Podsumowanie programów w działań Załącznik VI RDW: Dyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych; Dyrektywa 91/676/EWG dotycząca azotanów; Dyrektywa 2006/7/WE dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach; Dyrektywa 80/778/EWG odnosząca siędo jakości wody przeznaczonej do picia przez ludzi, zmieniona Dyrektywą 98/83/WE; Dyrektywa 86/278/EWG w sprawie osadów ściekowych; Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie siedlisk przyrodniczych; Dyrektywa 79/409/EWG w sprawie dzikiego ptactwa; Dyrektywa 91/414/EWG dotycząca środków ochrony roślin;
Dyrektywa 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii (Seveso); Dyrektywa 96/61/WE dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli; Dyrektywa 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu na środowisko; Dyrektywa 90/313/EWG w sprawie swobodnego dostępu do informacji o środowisku. oraz Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Podsumowanie programów w działań Dyrektywa 2004/35/WE w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zarządzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu; Dyrektywa 2006/118/WE w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniami i pogorszeniem ich stanu.
Programy działań Program działań obejmują w pierwszej kolejności: A. Działania ania podstawowe wynikające z regulacji legislacyjnych- zadania wynikające z wydanych przez władze w krajowe, regionalne bądź lokalne decyzji planistycznych w zakresie sposobów rozwiązania zania problemów w w dziedzinie gospodarki wodnej oraz w dziedzinach mających wpływ na szeroko rozumianą gospodarkę wodną, B. Pozostałe e działania ania podstawowe nie objęte decyzjami zadania co do których nie zapadły y ostateczne decyzje (w zakresie lokalizacji, czasu realizacji, sposobu realizacji itp.), lecz zgodnie z RDW wymagające zdefiniowania i wdroŝenia i podziału na obszary dorzeczy. Działania ania uzupełniaj niające dotyczą jedynie częś ęści wód w zagroŝonych onych nieosiągni gnięciem celów środowiskowych i stanowią niezbędne wsparcie dla działań podstawowych
PROGRAMY DZIAŁAŃ JCWP/Koszty Dorzecze Odry Środkowa Odra % Ilość JCWP rzek 1734 682 39 Ilość niezagroŝonych onych JCWP 1103 510 46 Ilość zagroŝonych onych JCWP 631 172 27 Ilość JCWP podlegających derogacjom 683 130 19 Koszty działań A [tys. PLN] 13 027 332,92 5 918 242,92 45,4 Koszty działań B [tys. PLN] 23 454 279,21 6 892 423,67 29,4 Koszty działań uzupełniaj niających 2 459 113,91 718 209,66 29,2
Cykl planistyczny
Dziękuję za uwagę