Staże w opinii pracodawców Raport z badania Gdańsk, listopad 2013 r.

Staże w opinii pracodawców Raport z badania Gdańsk, listopad 2013 r.

Realizatorzy badania i autorzy opracowania Ewa Ostrogórska Małgorzata Wiśniewska Marcin Średziński 2

Spis treści 1. Wstęp... 4 1.1. Tło realizacji badania... 4 1.2. Metodologia... 6 1.3. Charakterystyka pracodawców organizujących staże... 7 2. Wyniki badania... 12 2.1. Wcześniejsze doświadczenie pracodawców w organizacji staży... 12 2.2. Realizacja staży w ramach projektów.... 13 2.3. Możliwość organizacji staży w przyszłości... 18 2.4. Ocena współpracy z powiatowymi urzędami pracy... 20 3. Podsumowanie... 24 4. Narzędzie badawcze kwestionariusz CAWI... 25 3

1. Wstęp Niniejsze opracowanie prezentuje wyniki przeprowadzonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku (WUP) badania pracodawców, u których staż odbyły osoby w wieku 18-24 lata, które w 2011 r. zakończyły udział (zgodnie z zaplanowaną ścieżką uczestnictwa) w projektach systemowych Poddziałania 6.1.3 PO KL. Głównym celem badania była ocena jakości staży, dla osób w wieku 18-24 lata realizowanych przez powiatowe urzędy pracy (PUP) w ramach projektów Poddziałania 6.1.3 PO KL, na podstawie opinii pracodawców. Uzyskane wyniki służą uzupełnieniu i wzbogaceniu wiedzy zdobytej w ramach zrealizowanego w 2012 r. badania ewaluacyjnego Ocena wsparcia adresowanego do osób w wieku 15-24 lata w projektach realizowanych w ramach Działania 6.1 PO KL. Badanie pozwoliło na poznanie opinii większej liczby pracodawców przyjmujących stażystów niż w badaniu ewaluacyjnym (pracodawcy objęci zostali jedynie badaniami jakościowymi 12 IDI) Badanie pozwoliło na uzyskanie od pracodawców: informacji o powodach organizacji staży i ich doświadczeniach z tym związanych, oceny stażystów oceny współpracy z powiatowymi urzędami pracy. 1.1. Tło realizacji badania Zgodnie z zapisami art. 2 ust. 1 pkt 34 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2013 r., poz. 674, z późn. zm.) staż oznacza nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Warunki odbywania stażu określa art. 53 Ustawy. Zgodnie z jego zapisami starosta może skierować do odbycia stażu przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy (tj. bezrobotnych do 25 roku życia, bezrobotnych długotrwale albo po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego, kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, bezrobotnych powyżej 50 roku życia, bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia średniego, bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia, bezrobotnych niepełnosprawnych). W przypadku bezrobotnych do 25 roku życia oraz bezrobotnych w okresie 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, którzy nie ukończyli 27 roku życia, starosta może skierować ich do odbycia stażu na okres do 12 miesięcy. Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą, według programu określonego w umowie. Przy ustalaniu programu powinny być uwzględnione predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe bezrobotnego. Program powinien określać: 1) nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy; 2) zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego; 3) rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych; 4) sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych; 5) opiekuna osoby objętej programem stażu. 4

Nadzór nad odbywaniem stażu przez bezrobotnego sprawuje starosta. Pracodawca po zakończeniu realizacji programu wydaje opinię zawierającą informacje o zadaniach realizowanych przez bezrobotnego i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu. Starosta wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o odbyciu stażu. Bezrobotnemu w okresie odbywania stażu przysługuje stypendium w wysokości 120% kwoty zasiłku. Staże są jedną z form wsparcia i najczęściej udzielaną osobom w wieku 18 24 lata w ramach projektów systemowych Poddziałania 6.1.3 PO KL. Beneficjentem Projektów systemowych są powiatowe urzędy pracy. W województwie pomorskim projekty systemowe realizuje 17 powiatowych urzędów pracy. W roku 2011 wsparcie realizowane było w ramach 19 projektów systemowych. Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku pełni rolę Instytucji Wdrażającej (Pośredniczącej II stopnia) dla Działania 6.1 PO KL, w tym Poddziałania 6.1.3 PO KL. Tabela 1.1. Wykaz projektów systemowych Poddziałania 6.1.3 PO KL zrealizowanych przez powiatowe urzędy pracy województwa pomorskiego w 2011 r. Lp. PUP Tytuł projektu 1 PUP Bytów Praca dla każdego 2 PUP Chojnice Kapitał ludzki bogactwem regionu 3 PUP Człuchów Nie daj się wykluczyć 4 PUP Gdańsk Kierunek - Praca 5 Nie przegap PUP Gdynia 6 Wyjdź z cienia 7 Przedsiębiorcza wieś PUP Kartuzy 8 Rozwój osobisty Twoją inwestycją 9 PUP Kościerzyna Aktywni na rynku pracy 10 PUP Kwidzyn Lata 2008-2013 - drugi krok do Europy 11 PUP Lębork Lepsze jutro 12 PUP Malbork Kompetentni na czas 13 PUP Nowy Dwór Gd. Praca pasją - program aktywizacji osób bezrobotnych 14 PUP Puck Cel - praca 15 PUP Starogard Gd. Aktywizacja osób bezrobotnych w powiecie starogardzkim 16 PUP Słupsk EUROKARIERA 17 PUP Sztum Chcieć to móc 18 PUP Tczew Fundusze unijne szansą na wzrost zatrudnienia w powiecie tczewskim 19 PUP Wejherowo ZiP - Zaradny i Przedsiębiorczy Źródło: Bilans realizacji projektu systemowego na rok 2011 dane Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku. 5

1.2. Metodologia W badaniu została wykorzystana baza danych o pracodawcach u których staże odbyły osoby w wieku 18-24 lata, które w 2011 r. zakończyły udział (zgodnie z zaplanowaną ścieżką uczestnictwa) we wsparciu w ramach projektów systemowych Poddziałania 6.1.3 PO KL. Baza danych utworzona została na potrzeby realizowanego w 2012 r. badania ewaluacyjnego Ocena wsparcia adresowanego do osób w wieku 15-24 lata w projektach realizowanych w ramach Działania 6.1 PO KL. Dane zostały udostępnione przez powiatowe urzędy pracy województwa pomorskiego. W bazie znalazły się dane 1 439 pracodawców z terenu województwa pomorskiego, którzy w ramach projektów systemowych objęli wsparciem w formie stażu 1 861 osób w wieku 18-24 lata. Dane zawarte w bazie zawierają m.in. informacje o liczbie osób, które odbywały staż według zawodów 1 u poszczególnych pracodawców, na tle charakterystyki prowadzonych przez pracodawcę działalności gospodarczej (forma własności, sekcje PKD 2, wielkość przedsiębiorstwa). Współpracę przy organizacji staży z największą liczbą pracodawców nawiązały: PUP w Starogardzie Gd. (208 pracodawców, tj. 14,5% ogółu pracodawców), PUP w Wejherowie (168 pracodawców, tj. 11,7%), PUP w Człuchowie (136 pracodawców, tj. 9,5%) oraz PUP w Gdańsku (133 pracodawców, tj. 9,2%). Z najmniejszą liczbą pracodawców współpracował PUP w Gdyni (8 pracodawców, tj. 0,6%). Zastosowaną w badaniu metodą badawczą było CAWI, tj. wspomagany komputerowo wywiad prowadzony przez udostępnienie respondentom kwestionariusza w formie elektronicznej zamieszczonego w Internecie. Opracowaną w WUP ankietę przesłano do tych pracodawców, w przypadku których udało się ustalić adres e-mail, tj. do 1 035. W przesłanej im wiadomości podany został link, po kliknięciu którego respondent mógł wypełnić kwestionariusz. Kwestionariusz ankiety zawiera 22 pytania (narzędzie badawcze stanowi załącznik do raportu). Do pracodawców wysłanych zostało 17 bliźniaczych ankiet, różniących się jedynie spersonalizowanym nagłówkiem, ustalonym na podstawie tego, z którym PUP pracodawca współpracował przy organizacji stażu. Zabieg ten miał ułatwić potencjalnym respondentom zorientowanie się, czego dotyczy badanie, tj. z jakim projektem związane są zawarte w kwestionariuszu pytania. Badanie realizowano w okresie od 28 marca do 2 maja 2013 r. Do 15 kwietnia uzyskano 114 zwrotów. Tego dnia wysłano do respondentów monit przypominający o badaniu. Do 2 maja otrzymano kolejne 143 wypełnione kwestionariusze. Ostatecznie zebrano więc 257 wypełnionych ankiet (zwrot na poziomie 24,8%). W celu dokonania analiz zebrane w badaniu informacje zostały wprowadzone do specjalnie zaprojektowanej bazy danych. 1 Stosowane w bazie kody oraz nazewnictwo zawodów jest zgodne z Klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy wprowadzoną Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. Nr 82, poz. 537, z późn. zm.). 2 Podział i nazewnictwo sekcji prowadzonej działalności są zgodne z Polską Klasyfikacją Działalności wprowadzoną Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. Nr 251, poz. 1885). 6

Tabela 1.2. Pracodawcy, do których wysłano zaproszenie do udziału w badaniu, oraz pracodawcy, którzy wzięli udział w badaniu, według powiatowych urzędów pracy Powiatowy urząd pracy Pracodawcy zaproszeni do udziału w badaniu Wypełnione ankiety Poziom zwrotów PUP Bytów 59 16 27,1% PUP Chojnice 70 19 27,1% PUP Człuchów 63 10 15,9% PUP Gdańsk 109 36 33,0% PUP Gdynia 8 2 25,0% PUP Kartuzy 36 11 30,6% PUP Kościerzyna 52 15 28,8% PUP Kwidzyn 39 9 23,1% PUP Lębork 33 6 18,2% PUP Malbork 73 15 20,5% PUP Nowy Dwór Gdański 37 5 13,5% PUP Puck 42 11 26,2% PUP Słupsk 43 10 23,3% PUP Starogard Gdański 179 48 26,8% PUP Sztum 38 9 23,7% PUP Tczew 54 11 20,4% PUP Wejherowo 100 24 24,0% OGÓŁEM 1 035 257 24,8% 1.3. Charakterystyka pracodawców organizujących staże Zdecydowana większość pracodawców przyjęła jednego stażystę, tj. 80,1% ogółu pracodawców. Po dwie osoby przyjęło 15,4% pracodawców. Największą liczbę stażystów, którzy odbyli staże u jednego pracodawcy odnotowano w projekcie PUP w Starogardzie, gdzie dwaj pracodawcy przyjęli na staż po 9 osób. Po 8 osób odbywało staż u pracodawcy w ramach projeku PUP w Sztumie i Starogardzie, a 7 osób w PUP w Gdańsku. Liczba młodych bezrobotnych objętych wsparciem w postaci stażu była najwyższa w PUP, które współpracowały z największą liczbą pracodawców, tj. PUP w Starogardzie Gd. (350 stażystów, tj. 18,8% wszystkich osób objętych stażami), PUP w Wejherowie (189 stażystów, tj. 10,2%), PUP w Gdańsku (167 stażystów, tj. 9,0%) i PUP w Człuchowie (166 stażystów, tj. 8,9%). Najmniej osób na staż skierował PUP w Gdyni (8 stażystów, tj. 0,4%). 7

Wykres 1.1. Pracodawcy [n=1 439], u których odbywały staże osoby w wieku 18-24 lata [n=1 861] według powiatowych urzędów pracy 0 50 100 150 200 250 300 350 400 PUP Bytów PUP Chojnice PUP Człuchów PUP Gdańsk PUP Gdynia PUP Kartuzy PUP Kościerzyna PUP Kwidzyn PUP Lębork PUP Malbork PUP Nowy Dwór Gdański PUP Puck PUP Słupsk PUP Starogard Gdański PUP Sztum PUP Tczew PUP Wejherowo 8 8 81 93 93 109 136 133 43 52 58 78 50 59 48 56 124 130 52 63 51 60 53 89 63 101 70 91 166 167 168 189 208 350 pracodawcy stażyści Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych powiatowych urzędów pracy województwa pomorskiego. Ponad 70% pracodawców, u których osoby młode odbywały staż, prowadziło działalność w sektorze prywatnym (1 033 pracodawców; 71,8%), zaś 28,4% (406 pracodawców: 28,2%) w sektorze publicznym. Podmioty z sektora publicznego przyjmowały średnio więcej stażystów niż podmioty sektora prywatnego (średnia liczba stażystów przypadających na jeden podmiot w sektorze publicznym wynosiła 1,61 wobec 1,17 w sektorze prywatnym). Mimo tej dysproporcji większość stażystów odbyła staż w podmiotach prywatnych (1 206 osób; 64,8%). W sektorze publicznym staż odbył częściej niż co trzeci stażysta (655 osób; 35,2%). 8

Wykres 1.2. Pracodawcy [n=1 439], u których odbywały staże osoby w wieku 18-24 lata [n=1 861] według sektora własności pracodawcy 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1 033 podmiotów 71,8% 406 podmiotów 28,2% pracodawcy sektor prywatny sektor publiczny 1 206 osoby 64,8% 655 osób 35,2% stażyści Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych powiatowych urzędów pracy województwa pomorskiego. Najwięcej pracodawców, u których odbywały się staże, zatrudniało do 9 osób (739 firm, tj. 51,4% ogółu) i tam też staż odbyło najwięcej osób (830 stażystów, tj. 44,6% ogółu). Blisko co trzeci podmiot zatrudniał od 10 do 49 osób (430 firm, tj. 29,9% ogółu) staże w podmiotach tej wielkości odbyło 566 osób (30,4% ogółu stażystów). Wykres 1.3. Pracodawcy [n=1 439], u których odbywały staże osoby w wieku 18-24 lata [n=1 861] według liczby pracujących 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 51,4% 29,9% 16,1% 2,6% pracodawcy 44,6% 30,4% 21,1% 3,9% stażyści do 9 osób 10-49 osób 50-249 osób 250 osób i więcej Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych powiatowych urzędów pracy województwa pomorskiego. Analiza średniej liczby osób, które odbyły staż w firmach różniej wielkości pod względem liczby pracujących, wskazuje, że im większa firma, tym większa liczba skierowanych do niej stażystów. W firmach zatrudniających 250 osób i więcej średnia liczba stażystów wynosiła 1,92, a w firmach zatrudniających od 50 do 249 osób 1,69. W mniejszych firmach średnia ta była zdecydowanie niższa (do 9 zatrudnionych) wynosiła 1,12, a w zatrudniających od 10 do 49 osób 1,32. 9

Praktyczne umiejętności do wykonywania pracy osoby młode nabywały przede wszystkim w firmach prowadzących działalność w sektorze usług. Najwięcej umów podpisywano z pracodawcami prowadzącymi działalność w sekcji G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (303 podmioty, tj. 21,1% ogółu) oraz sekcji O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (168 podmiotów, tj. 11,7% ogółu). W podmiotach z tych dwóch sekcji odbyło staże najwięcej młodych bezrobotnych w podmiotach z sekcji G 339 osób (18,2% ogółu stażystów), z sekcji O 335 osób (18,0% ogółu). Wykres 1.4. Pracodawcy [n=1 439], u których odbywały staże osoby w wieku 18-24 lata [n=1 861] według sekcji PKD 0 50 100 150 200 250 300 350 A C D E F G H I J K L M N O P Q R S 2 14 16 13 14 31 35 64 76 32 37 56 65 51 72 35 38 37 48 76 107 129 133 157 168 121 144 100 141 107 96 106 303 339 335 pracodawcy stażyści A-Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, C-Przetwórstwo przemysłowe, D-Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, E-Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją, F-Budownictwo, G-Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, H-Transport i gospodarka magazynowa, I- Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, J-Informacja i komunikacja, K-Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, L-Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, M-Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, N-Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca, O-Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, P-Edukacja, Q-Opieka zdrowotna i pomoc społeczna, R-Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją, S-Pozostała działalność usługowa. Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych powiatowych urzędów pracy województwa pomorskiego. Blisko połowa osób młodych odbyła staż w grupie zawodów Pracownicy biurowi (4) 806 osób (43,3% ogółu), w tym najwięcej w zawodach: Pozostali pracownicy obsługi biurowej (411090) 314 osób oraz Technik 10

prac biurowych (411004) 232 osoby. Co piąta osoba pracowała na stażu jako Pracownik usług i sprzedawca (5) (374 osoby, tj. 20,1% ogółu), w tym najczęściej jako Sprzedawca (522301) 148 osób. Również co piąty stażysta odbył staż w zawodach z grupy Technicy i inny średni personel (3) (373 osoby, tj. 20,0% ogółu), w tym najczęściej w zawodzie Technika administracji (334306) (53 osoby) i Księgowy (331201) (47 osób). Jedynie co dwunasty młody bezrobotny odbył staż w zawodzie z grupy Specjaliści (2) 159 osób (8,5%). Tabela 1.3. Osoby w wieku 18 24 lata [n=1 861] według grup zawodów i zawodów, w których odbywali staże Kod grupy zawodów /zawodu Nazwa grupy zawodów/zawodu Liczba stażystów % ogółu stażystów 2 Specjaliści, w tym najwięcej w zawodach: 159 8,5% 235914 Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 14 0,8% 262102 Muzealnik 12 0,6% 228301 Fizjoterapeuta 11 0,6% 243106 Specjalista do spraw marketingu i handlu 10 0,5% 3 Technicy i inny średni personel, w tym najwięcej w zawodach: 373 20,0% 334306 Technik administracji 53 2,8% 331301 Księgowy 47 2,5% 325905 Opiekunka dziecięca 31 1,7% 4 Pracownicy biurowi, w tym najwięcej w zawodach: 806 43,3% 411090 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 314 16,9% 411004 Technik prac biurowych 232 12,5% 5 Pracownicy usług i sprzedawcy, w tym najwięcej w zawodzie: 374 20,1% 522301 Sprzedawca 148 8,0% 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 12 0,6% 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, w tym najwięcej w zawodzie: 93 5,0% 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 7 0,4% 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 10 0,5% 9 Pracownicy przy pracach prostych 34 1,8% Ogółem 1 861 100,0% Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych powiatowych urzędów pracy województwa pomorskiego. 11

2. Wyniki badania W niniejszym rozdziale zaprezentowano wyniki przeprowadzonego badania. Zebrane informacje dotyczą wcześniejszych doświadczeń pracodawców związanych z organizacją staży, oceny stażystów i współpracy z PUP oraz możliwości organizacji staży w przyszłości. Przedstawione analizy mają przede wszystkim charakter ilościowy, jednak ze względu na obecność w kwestionariuszu pytań otwartych i półotwartych, prezentowane dane wzbogacone zostały pochodzącymi z badania cytatami. 2.1. Wcześniejsze doświadczenie pracodawców w organizacji staży ¾ pracodawców przyjmujących stażystów w ramach projektów systemowych Poddziałania 6.1.3 organizowało wcześniej staże we współpracy z PUP (75,1%; brak takich doświadczeń deklarowało 24,9% respondentów). Bardziej doświadczone w tym zakresie były podmioty publiczne stażystów skierowanych z PUP przyjmowało wcześniej 64,3% pracodawców z tego sektora (sektor prywatny 35,8% pracodawców). U ponad połowy pracodawców organizujących wcześniej staże (53,4%) liczba dotychczasowych stażystów nie przekroczyła 5 osób, u co czwartego staże odbyło od 6 do 10 osób (23,3%). U co dziesiątego pracodawcy staże odbyło więcej niż 20 bezrobotnych (9,8% podmiotów). Wykres 2.1. Doświadczenia pracodawców związane z organizacją staży [n=257] 53,4% 1-5 osób nie 24,9% tak 75,1% 23,3% 6-10 osób 11-20 osób 21-30 osób ponad 30 osób 13,5% 5,7% 4,1% W każdym objętym badaniem podmiocie, który wcześniej przyjmował stażystów, przed realizacją stażu projektowego staż odbyło średnio 9 osób. Większa liczba stażystów brała udział we wsparciu w podmiotach z sektora publicznego średnio 12 osób (w sektorze prywatnym średnio 6 osób). Zdecydowana większość podmiotów objętych badaniem przyjęła wcześniej przynajmniej jednego stażystę w wieku 18-24 lata (93,3% podmiotów mających wcześniejsze doświadczenia w organizacji staży we współpracy z PUP). Rzadziej niż co drugi pracodawca (40,9%) przyjął choćby jednego stażystę w wieku 25-49 lat, a jedynie co dziesiąty (11,9%) stażystę w wieku powyżej 50 lat. 12

Na staże kierowani są przede wszystkim młodzi bezrobotni. Ośmiu na dziesięciu stażystów, którzy odbyli staż u pracodawców objętych badaniem przed organizacją przez nich stażu projektowego, było w wieku 18-24 lata (79,3%). Co piąty skierowany przez PUP stażysta należał do kategorii wiekowej 25-49 lat (18,0%). Liczba starszych stażystów była o wiele niższa udział osób w wieku powyżej 50 lat w ogóle przyjętych przez pracodawców stażystów wynosił jedynie 2,8%. Wykres 2.2. Stażyści, którzy odbyli staż u pracodawców przed organizacją przez nich stażu projektowego, według grup wieku [n=193, liczba wcześniej przyjętych stażystów w podmiotach objętych badaniem=1 799] 18,0% 2,8% 18-24 79,3% 25-49 50+ 2.2. Realizacja staży w ramach projektów. Motywy organizacji staży Ponad połowa pracodawców zdecydowała się przyjąć stażystę ze względu na korzyści ekonomiczne potrzebowali pracownika, lecz nie mieli wystarczających środków na stworzenie etatu (51,0% respondentów). Co trzeci pracodawca wskazywał, że miał wytypowanego kandydata, a przyjęcie go w charakterze stażysty było formą zatrudnienia atrakcyjną pod względem finansowym (33,1%). Tylko 7% pracodawców wskazało, że zdecydowało się na przyjęcie stażysty po tym, gdy propozycja taka padła ze strony PUP. Jedynie co pięćdziesiąty pracodawca (2,3% respondentów) wskazał, że główną przyczyną organizacji stażu była chęć umożliwienia młodym bezrobotnym zdobycia doświadczenia. 13

Wykres 2.3. Przyczyny przyjęcia stażystów [n = 257] 51,0% pracodawca potrzebował dodatkowego pracownika, a nie mógł utworzyć dodatkowego etatu 1,9% 1,6% inicjatywa stażysty sprawdzenie kandydata do pracy 8,9% 2,3% zdobycia doświadczenia przez stażystów 7,0% zgoda na propozycję PUP 33,1% staż jako atrakcyjna finansowo forma zatrudnienia wytypowanego kandydata 1,2% 1,9% pomoc dla firmy pozostałe Trudności w znalezieniu odpowiedniego kandydata Blisko połowa objętych badaniem pracodawców nie doświadczyła trudności w znalezieniu odpowiedniego kandydata na stażystę (46,7%). Co trzeci organizator stażu uważał, że wytypowanie właściwej osoby było trudne (32,7%). Średnia ocena trudności znalezienia stażysty (w skali 5-stopniowej, gdzie 1 oznacza dużą łatwość wytypowania kandydata, a 5 duże problemy w tym zakresie) wyniosła 2,77. Warto zwrócić uwagę na fakt, że podmioty z sektora prywatnego wskazywały na większe trudności w znalezieniu odpowiedniego kandydata niż podmioty z sektora publicznego w pierwszym przypadku średnia ocena wyniosła 3,19, w drugim 2,39. Wykres 2.4. Znalezienie odpowiedniego kandydata na stażystę [n = 257] trudno 32,7% łatwo 46,7% ani łatwo, ani trudno 20,6% 14

Ocena stażystów i organizacyjnych elementów staży Organizujący staże pracodawcy pozytywnie oceniają przyjętych stażystów. W największym stopniu pracodawcy zgadzali się ze stwierdzeniem, że stażysta sumiennie podchodził do swoich obowiązków (ocena 4,23 w 5-stopniowej skali; 52,5% respondentów oceniło to stwierdzenie na 5, tj. udzieliło odpowiedzi zdecydowanie się zgadzam ). Ocena motywacji stażysty wyniosła 4,00 (36,6% respondentów oceniło ją na 5). Najniżej ocenione zostało przygotowanie stażysty do pracy (3,39). W tym przypadku oceny pracodawców były bardzo rozproszone. Najwięcej badanych dokonujących oceny stwierdzenia stażysta był odpowiednio przygotowany do pracy wskazało wartość 4, tj. odpowiedź zgadzam się (30,4%). Blisko co trzeci respondent wybrał środkową wartość skali (3). Udział pracodawców oceniających przygotowanie stażysty bardzo wysoko (wartość 5) był 3-krotnie wyższy niż pracodawców oceniających je bardzo nisko (wartość 1) udziały te wynosiły odpowiednio 17,9% i 5,1%. Wykres 2.5. Ocena stażystów przez pracodawców [n=257; skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza zdecydowanie się nie zgadzam, a 5 zdecydowanie się zgadzam ] stażysta był odpowiednio przygotowany do pracy, także w zakresie posiadanych umiejętności 3,39 stażysta był odpowiednio zmotywowany, aby zdobyć wiedzę i doświadczenie w trakcie odbywania stażu 4,00 stażysta sumiennie podchodził do swoich obowiązków (m.in. był punktualny, pracowity, odpowiednio wykonywał polecenia służbowe itp.) 4,23 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 Pracodawcy wysoko ocenili wartość zorganizowanych staży dla ich uczestników. Średnia ocena przydatności zdobytego w trakcie stażu doświadczenia wyniosła aż 4,45. Odpowiedź zdecydowanie się zgadzam (wartość 5) wskazało 56,4% respondentów, a odpowiedź zgadzam się (wartość 4) 35,0%. Większość pracodawców uważała również, że zakres obowiązków zlecanych młodemu bezrobotnemu w czasie stażu był dostosowany do jego możliwości (ocena 4,12; 42,0% respondentów wskazało wartość 5, a 35,4% wartość 4). Średnia ocena stwierdzenia długość stażu była odpowiednio dobrana wyniosła 3,46 (najczęściej pracodawcy wskazywali wartość 4, tj. zgadzam się 31,1% respondentów). Ze stwierdzeniem tym nie zgodził się blisko co piąty pracodawca (łącznie wartość 1 lub 2 wskazało 22,6% respondentów). 15

Wykres 2.6. Ocena organizacji staży przez pracodawców [n=257; skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza zdecydowanie się nie zgadzam, a 5 zdecydowanie się zgadzam ] możliwości stażysty odpowiadały zakresowi powierzonych mu obowiązków 4,12 długość stażu była odpowiednio dobrana 3,46 w trakcie stażu jego uczestnik zdobył wiedzę/ doświadczenie przydatne podczas przyszłej pracy 4,45 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 Czas trwania staży Staże projektowe najczęściej trwały od 4 do 6 miesięcy taki okres realizacji wskazywało blisko siedmiu na dziesięciu pracodawców (68,1%). Co piąty pracodawca podawał, że realizowany w jego firmie staż był dłuższy i trwał od 7 do 12 miesięcy (20,2%). U co dziesiątego pracodawcy stażyści brali udział we wsparciu trwającym do 3 miesięcy (11,7%). Średnia długość zrealizowanego stażu wynosiła 6,2 miesiąca. ¾ badanych pracodawców uważało, że staże powinny trwać dłużej niż pół roku (76,7%), w tym 70,8% wskazało okres od 7 do 12 miesięcy (staż dłuższy niż rok zalecało 5,8% pracodawców). Co piąty pracodawca jako optymalny czas trwania staży podawał okres od 4 do 6 miesięcy (21,0% respondentów), a jedynie 2,3% pracodawców wskazywało, że do efektywnego przeprowadzenia stażu wystarczą 3 miesiące. Średnio optymalny czas trwania stażu wskazany przez pracodawców wyniósł 10,5 miesiąca. 13,2% pracodawców podało jako optymalny czas trwania stażu liczbę miesięcy, w której faktycznie realizowany był staż projektowy (tzn. że zorganizowany przez nich staż miał optymalną do ich potrzeb długość). Jedynie 1,9% respondentów oczekiwałoby stażu krótszego niż zrealizowany. Większość pracodawców sugerowała, że staż powinien być dłuższy średnio o 5,2 miesiąca. 16

Wykres 2.7. Czas trwania staży w projekcie, a optymalny czas trwania staży zdaniem respondentów [n = 257] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 20,2% 68,1% 11,7% czas trwania staży 5,8% 70,8% 21,0% 2,3% optymalny czas trwania staży ponad 12 miesięcy 7-12 miesięcy 4-6 miesięcy do 3 miesięcy Grupy zawodów, w których realizowane były staże Pracodawcy najczęściej wskazywali, że staże w ich firmach odbywały się w zawodach z grup: Pracownicy obsługi biurowej (4110), Pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu (3343), Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości (4311), Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów i informacji naukowej (3433), Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) (5223). Kompetencje, które nabyli stażyści Siedmiu na dziesięciu pracodawców wskazywało, że staż odbyty w ich firmie pozwolił stażyście na zdobycie umiejętności i wiedzy związanych z pracą w konkretnym zawodzie (kompetencja wskazana przez 69,8% respondentów). Blisko 1/3 pracodawców podkreślała, że staż pozwolił uczestnikowi wsparcia na rozwój umiejętności pracy z ludźmi (29,8% respondentów). Ze względu na specyfikę realizowanych staży, tj. fakt, że duża liczba stażystów pracowała w zawodach biurowych, pracodawcy często podkreślali zdobycie przez bezrobotnych umiejętności z tego właśnie obszaru (w tym w zakresie obsługi urządzeń biurowych 23,1% respondentów). 17

Tabela 2.1. Kompetencje, które nabyli stażyści w czasie udziału we wsparciu [n = 242; uwzględniono kompetencje wskazane przez min. 10 pracodawców] % pracodawców Kompetencja wskazujących tę kompetencję umiejętności/wiedza w konkretnym zawodzie 69,8% umiejętność pracy z ludźmi 29,8% obsługa urządzeń biurowych (komputer, ksero, fax itp.) 23,1% doświadczenie w pracy biurowej 18,6% umiejętność pracy w zespole 13,2% sumienność 6,2% doświadczenie 4,5% samodzielność 4,1% organizacja stanowiska pracy 4,1% Propozycja pracy dla bezrobotnego, który ukończył staż Zdecydowana większość pracodawców organizujących staż w ramach projektu PUP (79,4%) zaproponowała pracę osobie, która zakończyła realizację stażu 3. Co piąty pracodawca nie zdecydował się na zatrudnienie stażysty (20,6%). Decyzja o złożeniu propozycji pracy stażyście częściej zapadała w podmiotach z sektora prywatnego niż publicznego chęć zatrudnienia osoby po stażu wykazało 87,5% podmiotów prywatnych i 72,3% podmiotów publicznych. Oznacza to, że ofert pracy stażyście nie przedstawiło 12,5% przedsiębiorstw z sektora prywatnego i aż 27,7% z sektora publicznego. Głównym powodem niezłożenia stażyście propozycji zatrudnienia był brak etatów (odpowiedź taką podało 38 na 53 pracodawców, którzy nie zaproponowali stażyście pracy). Co dziesiąty pracodawca nie był zainteresowany zatrudnieniem stażysty, gdyż w jego opinii stażysta się nie sprawdził (wskazanie 6 na 53 pracodawców). W bardzo nielicznych przypadkach pracodawcy podawali, że to stażysta nie był zainteresowany zatrudnieniem (wskazanie 3 na 53 pracodawców). Warto również zwrócić uwagę, że wśród innych podawanych przez pracodawców przyczyn niezłożenia oferty pracy stażyście (choć liczba odpowiedzi w tej kategorii była bardzo mała) pojawiają się odpowiedzi sugerujące istnienie barier zatrudniania stażystów w podmiotach, w których zasady przyjmowania pracowników regulowane są przez istniejące przepisy (odpowiedzi: Zatrudnienie odbywa się na zasadach określonych w przepisach resortowych; Nabór pracowników prowadzony zgodnie z ustawą o służbie cywilnej). 2.3. Możliwość organizacji staży w przyszłości Dziewięciu na dziesięciu pracodawców planuje w przyszłości organizować kolejne staże (92,6%). Jedynie 7,4% pytanych nie zamierza przyjmować kolejnych stażystów. 3 W przypadku, gdy udział we wsparciu w danym podmiocie zakończyła większa liczba osób, respondenci deklarowali złożenie oferty pracy przynajmniej jednemu ze stażystów. 18

Ponad połowa pracodawców chętnych do organizacji staży w przyszłości wskazywała, że rozwiązanie takie jest korzystne przede wszystkim z punktu widzenia finansów firmy (uzasadnienie podawane przez 58,6% respondentów). Przyjmując stażystę, podmioty pozyskują pracownika bez konieczności ponoszenia kosztów jego zatrudnienia. Możliwość ta jest szczególnie istotna w sytuacji, gdy z przyczyn ekonomicznych utworzenie nowego etatu nie byłoby możliwe. [Staże będą organizowane] Z powodu braku możliwości zwiększenia etatów, stażyści są niezwykle pomocni to dodatkowe ręce do pracy. Wykres 2.8. Motywy planowania organizacji staży w przyszłości [n=203; pytanie wielokrotnego wyboru] 60% 50% 40% 30% 58,6% 20% 31,0% 35,0% 10% 0% poznanie pracownika przed zatrudnieniem korzyść dla stażysty korzyści ekonomiczne dla firmy Blisko co trzeci pracodawca chcący w przyszłości organizować staże podawał, że staż jest programem, dzięki któremu możliwe jest poznanie pracownika przed jego ewentualnym zatrudnieniem (uzasadnienie podawane przez 31,0% respondentów). W tym sensie staż stanowi więc odpowiednik okresu próbnego. Staż zawodowy traktujemy w każdym przypadku jako etap wstępny przed formalnym zatrudnieniem. Jest to czas, w którym stażysta poddawany jest ocenie w zakresie przydatności do pełnienia obowiązków na danym stanowisku pracy. Oczywiście nie bez znaczenia jest brak kosztów własnych związanych z organizacją stażu. Po ukończeniu stażu zawodowego mamy pełną wiedzę wystarczającą do tego, aby złożyć ewentualną propozycję zatrudnienia. Jest to dla nas bardzo dobra forma naboru pracowników. Jak do tej pory każdy stażysta otrzymał od nas ofertę pracy, jedynie jedna osoba tej pracy nie podjęła. [Planujemy organizować staże w przyszłości] Bo 80% osób, które były na stażu u nas dostały pracę u nas lub w zaprzyjaźnionych firmach. Bo jest to możliwość sprawdzenia stażysty - motywacji, pracy w zespole, predyspozycji itp. Podając motywy organizacji staży w przyszłości, pracodawcy zwracają również uwagę na znaczenie stażu dla osoby bezrobotnej. Korzyści dla stażysty były wymieniane jako motyw przez 35,0% pracodawców. W opinii respondentów osoba odbywająca staż, prócz szans na zatrudnienie, zyskuje również cenne doświadczenie zawodowe oraz poznaje środowisko pracy. 19

Pomaga to [odbycie stażu] rozwijać zainteresowania, zdobywać doświadczenie, zawód. Uczy pracy w zakładzie i grupie. Pozwala znaleźć pracę i realizować postawione przez stażystę cele. Firma posiada duży potencjał do zdobycia wiedzy teoretycznej i praktycznej. Staże odbywają pod kierownictwem wysoko wykwalifikowanych pracowników firmy. Organizujemy dodatkowe szkolenia i uczymy zachowania stażystów wobec klientów. Zapewniamy bardzo dobre warunki pracy. Pracodawcy, którzy w momencie badania deklarowali rezygnację z organizacji staży (ogółem 19 respondentów), jako powód tej sytuacji najczęściej wskazywali na wystarczającą liczbę aktualnie zatrudnionych osób (10 respondentów). W jednym przypadku brak wolnych etatów pracodawca odczytywał jako podstawową barierę w zgłaszaniu zapotrzebowania na stażystę (z powodu niemożności zatrudniania stażystów po zakończonym stażu nie kwalifikujemy się do ich otrzymania) 4. Sporadycznie przyczyną rezygnacji z organizacji staży była negatywna ocena dotychczasowych stażystów (3 respondentów). Jestem zrażona podejściem stażysty, który nic nie chciał z siebie dać, tylko siedział na kanapie znudzony bez jakiejkolwiek inwencji. Wszystko trzeba było pokazywać palcem. Miałam wrażenie, że absolutnie nie jest zainteresowana pracą. Totalnie nieprzygotowani po szkołach średnich. Gotowość pracodawców do organizacji staży jest silnie związana z brakiem konieczności ponoszenia przez nich kosztów przyjęcia stażysty. Plany organizacji staży w przyszłości ma ponad 90% pracodawców, jednak gdyby przyjęcie stażysty wiązało się dodatkowymi kosztami finansowymi, na organizację stażu zdecydowałby się jedynie co piąty pracodawca (19,5%). Zdecydowana większość podmiotów (80,5%) nie organizowałoby staży. Pracodawcy gotowi do ponoszenia kosztów przyjęcia stażysty są skłonni przeznaczyć na ten cel średnio 768,37 zł (mediana jest blisko o połowę niższa i wynosi 400,00 zł). Najczęściej deklarowaną kwotą było 200 zł. Jedynie 6 pracodawców (na 50 gotowych współfinansować staże) było skłonnych przeznaczyć na zatrudnienie stażysty kwotę wyższą niż 1 000 zł. 2.4. Ocena współpracy z powiatowymi urzędami pracy Współpraca z powiatowymi urzędami pracy w ramach organizacji staży jest oceniana przez pracodawców pozytywnie blisko 93% respondentów współpracę oceniło raczej dobrze lub zdecydowanie dobrze (w tym 61,5% zdecydowanie dobrze ). Negatywne opinie o współpracy z PUP miało jedynie 2% respondentów. Co dwudziestemu respondentowi (5,4% ogółu) trudno było dokonać konkretnej oceny współpracy. 4 Prawdopodobnie takie przekonanie pracodawcy wynikało ze stosowania przez PUP wymogów co do gwarancji zatrudnienia stażysty przez organizatora stażu przez okres wskazany w zawieranej umowie. 20

Wykres 2.9. Opinie pracodawców na temat współpracy z powiatowymi urzędami pracy [n=257] 70% 60% 50% 40% 30% 61,5% 20% 10% 0% zdecydowanie dobrze 31,1% raczej dobrze ani dobrze, ani źle 5,4% 0,8% 1,2% raczej źle zdecydowanie źle Pracodawcy z sektora publicznego oceniają współpracę z powiatowymi urzędami pracy lepiej niż pracodawcy z sektora prywatnego pozytywną opinię na ten temat wyraziło 94,1% pracodawców z sektora publicznego (w tym blisko ¾ podmiotów oceniło ją zdecydowanie dobrze ) i 87,5% pracodawców z sektora prywatnego (w tym ½ podmiotów zdecydowanie dobrze ). Wszyscy pracodawcy, którzy ocenili współpracę z PUP negatywnie (odpowiedzi raczej źle i zdecydowanie źle ) pochodzili z sektora prywatnego (5 pracodawców). Wykres 2.10. Opinie pracodawców na temat współpracy z powiatowymi urzędami pracy według sektora własności pracodawcy [n=257] 100% 90% 80% 1,7% 8,3% 2,5% 2,9% 24,1% 70% 60% 39,2% 50% 40% 30% 20% 48,3% 73,0% 10% 0% prywatny publiczny zdecydowanie źle raczej źle ani dobrze, ani żle raczej dobrze zdecydowanie dobrze Blisko połowa respondentów wśród pozytywów współpracy z PUP wymieniała efektywną współpracę (48,6%), w tym w zakresie znalezienia odpowiedniego kandydata na stażystę. W ramach tej kategorii respondenci doceniali też szybkość działania PUP. Częściej niż co trzeci pracodawca wskazywał na dobry kontakt z pracownikami PUP 21

(36,2%), blisko co czwarty doceniał ich wiedzę i doświadczenie (23,0% respondentów). Dla co piątego pracodawcy (18,7%) główną zaletą współpracy z PUP był fakt, że organizacja stażu była korzystna z punktu widzenia finansów firmy. Co dziesiąty respondent podkreślał, iż zorganizowany staż stanowił wsparcie dla młodych bezrobotnych (8,9%). Wykres 2.11. Pozytywne elementy współpracy z PUP [n=257; pytanie wielokrotnego wyboru] 50% 40% 30% 48,6% 20% 36,2% 10% 0% 8,9% wsparcie osób bezrobotnych efektywna współpraca 23,0% wiedza/ doświadczenie pracownika PUP 18,7% korzyść ekonomiczna dla firmy dobry kontakt/ komunikacja Negatywne elementy współpracy z PUP były wskazywane przez pracodawców zdecydowanie rzadziej i miały bardziej zróżnicowany charakter. Co dziesiąty respondent odnosił się do nieefektywnej współpracy (10,1%) oraz do tego, że ze względu na ograniczone środki finansowe PUP zbyt mało staży jest refundowanych (9,7%). Stosunkowo wysoka była także liczba wskazań na fakt, iż organizacja stażu pociągała za sobą zbyt wiele formalności (8,6%). Wykres 2.12. Negatywne elementy współpracy z PUP [n=257; pytanie wielokrotnego wyboru] 12% 10% 8% 6% 4% 8,6% 9,7% 10,1% 2% 0% zbyt dużo formalności zbyt mało staży refundowanych nieefektywna współpraca 0,8% brak wiedzy/ doświadczenia 4,3% problemy w kontakcie/ komunikacji 3,5% zbyt krótki czas stażu 2,3% brak wsparcia bezrobotnych 22

Respondenci, którzy pozytywnie ocenili współpracę z powiatowym urzędem pracy, zdecydowanie lepiej niż niezadowoleni pracodawcy oceniali też stażystów oraz poszczególne elementy stażu (Wykres 2.13.). Choć trudno określić, czy to współpraca z PUP rzutowała na ocenę całego stażu, czy też było odwrotnie (np. zadowolenie z przyjęcia stażysty wpłynęło na pozytywną ocenę działań PUP), to należy zwrócić uwagę na fakt, iż pracodawcy niezadowoleni ze współpracy z PUP najwyżej spośród wszystkich elementów staży ocenili ich przydatność dla młodego bezrobotnego (średnia ocena stwierdzenia w trakcie stażu jego uczestnik zdobył wiedzę/doświadczenie przydatne podczas przyszłej pracy wyniosła 3,60) był to praktycznie jedyny spośród ocenianych elementów, którego realizacja zależała w znacznym stopniu od pracodawcy-organizatora stażu. Najniżej niezadowoleni ze współpracy pracodawcy ocenili przygotowanie skierowanego do nich stażysty (średnia 1,80) oraz dobór długości staży, prawdopodobnie zależny od decyzji PUP (średnia 2,20). Wykres 2.13. Opinie pracodawców na temat współpracy z powiatowymi urzędami pracy a ocena stażystów i poszczególnych elementów stażu [n=257; skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza zdecydowanie się nie zgadzam, a 5 zdecydowanie się zgadzam ] stażysta był odpowiednio przygotowany do pracy, także w zakresie posiadanych umiejętności 1,80 3,42 3,36 3,39 stażysta był odpowiednio zmotywowany, aby zdobyć wiedzę i doświadczenie w trakcie odbywania stażu 2,40 3,64 4,05 4,00 stażysta sumiennie podchodził do swoich obowiązków (m.in. był punktualny, pracowity, odpowiednio wykonywał polecenia służbowe itp.) 2,80 3,64 4,29 4,23 możliwości stażysty odpowiadały zakresowi powierzonych mu obowiązków 2,80 3,86 4,16 4,12 3,52 długość stażu była odpowiednio dobrana 2,20 2,86 3,46 w trakcie stażu jego uczestnik zdobył wiedzę/ doświadczenie przydatne podczas przyszłej pracy 3,60 3,93 4,50 4,45 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 dobrze ani dobrze, ani źle źle ogółem 23

3. Podsumowanie ¾ pracodawców przyjmujących stażystów w ramach objętych badaniem projektów systemowych Poddziałania 6.1.3 organizowało wcześniej staże we współpracy z PUP (75,1%; brak takich doświadczeń deklarowało 24,9% respondentów). Ponad połowa pracodawców zdecydowała się przyjąć stażystę ze względu na własną korzyść ekonomiczną potrzebowali pracownika, lecz nie mieli wystarczających środków na stworzenie etatu (51,0% respondentów). Co trzeci pracodawca wskazywał, że miał wytypowanego kandydata, a przyjęcie go w charakterze stażysty było formą zatrudnienia atrakcyjną pod względem finansowym (33,1%). Blisko połowa objętych badaniem pracodawców nie doświadczyła trudności w znalezieniu odpowiedniego kandydata na stażystę (46,7%). Co trzeci organizator stażu uważał, że wytypowanie właściwej osoby było trudne (32,7%). Organizujący staże pracodawcy pozytywnie ocenili przyjętych stażystów: średnia ocena sumienności stażysty w podejściu do obowiązków wyniosła 4,23 w 5-stopniowej skali; motywacja stażysty oceniona została na 4,00. Najniższa notę uzyskało przygotowanie stażysty do pracy 3,39. Pracodawcy wysoko ocenili wartość zorganizowanych staży dla ich uczestników: średnia ocena przydatności zdobytego w trakcie stażu doświadczenia wyniosła 4,45; dopasowanie zakresu obowiązków do możliwości stażysty oceniono na 4,12, a dobór długości stażu na 3,46. Staże projektowe najczęściej trwały od 4 do 6 miesięcy taki okres realizacji wskazywało blisko siedmiu na dziesięciu pracodawców (68,1%). Średnia długość zrealizowanego stażu wynosiła 6,2 miesiąca. ¾ badanych pracodawców uważało, że staże powinny trwać dłużej niż pół roku (76,7%, w tym staż dłuższy niż rok zalecało 5,8% pracodawców). Średnio optymalny czas trwania stażu wskazany przez pracodawców wyniósł 10,5 miesiąca. Zdecydowana większość pracodawców organizujących staż w ramach projektu PUP (79,4%) zaproponowała pracę osobie, która zakończyła realizację stażu. Co piąty pracodawca nie zdecydował się na zatrudnienie stażysty (20,6%). Decyzja o złożeniu propozycji pracy stażyście częściej zapadała w podmiotach z sektora prywatnego niż publicznego chęć zatrudnienia osoby po stażu wykazało 87,5% podmiotów prywatnych i 72,3% podmiotów publicznych. Dziewięciu na dziesięciu pracodawców planuje w przyszłości organizować kolejne staże (92,6%). Ponad połowa pracodawców chętnych do organizacji staży w przyszłości wskazywała, że rozwiązanie takie jest korzystne przede wszystkim z punktu widzenia finansów firmy. Gotowość pracodawców do organizacji staży jest silnie związana z brakiem konieczności ponoszenia przez nich kosztów przyjęcia stażysty. Gdyby przyjęcie stażysty wiązało się dodatkowymi kosztami finansowymi, na organizację stażu zdecydowałby się jedynie co piąty pracodawca (19,5%). Zdecydowana większość podmiotów (80,5%) nie organizowałaby staży. Współpraca z powiatowymi urzędami pracy w ramach organizacji staży jest oceniana przez pracodawców pozytywnie blisko 93% respondentów współpracę oceniło raczej dobrze lub zdecydowanie dobrze. Negatywne opinie o współpracy z PUP miało jedynie 2% respondentów. 24

4. Narzędzie badawcze kwestionariusz CAWI Szanowana Pani/ Szanowny Panie Pracodawco! W latach 2010-2011 Pana/i firma uczestniczyła w projekcie systemowym realizowanym przez powiatowy urząd pracy i współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W projekcie wsparciem objęte zostały m.in. osoby w wieku 18-24 lata. W ramach projektu w Pan/i firmie organizowane były staże dla osób młodych. W związku z tym prosimy o wzięcie udziału w krótkim badaniu ankietowym. Wypełnienie kwestionariusza zajmie Panu/i nie więcej niż 10 minut. Wyniki badania będą bardzo pomocne we wskazaniu działań, jakie należałoby podjąć w celu udoskonalenia instrumentu aktywizacji osób bezrobotnych jakim są staże, a tym samym pozwolą na lepsze dostosowanie wsparcia do potrzeb zarówno pracodawców, jak i osób bezrobotnych. Wyniki badania są anonimowe. Z góry dziękujemy za pomoc i poświęcony czas! 1. Dlaczego zdecydował/a się Pan/i przystąpić do projektu i przyjąć do swojej firmy stażystę/ stażystów? (proszę zaznaczyć jeden najważniejszy/najczęstszy powód) a) zaproponował mi to powiatowy urząd pracy, a ja się zgodziłem/am, b) zdecydowałem/am o przyjęciu stażysty zaproponowanego przez PUP, gdyż potrzebowałem dodatkowego pracownika, a nie mogłem/am utworzyć dodatkowego etatu, c) miałem/am wytypowanego kandydata na pracownika i zdecydowałem/am się na przyjęcie go do pracy w charakterze stażysty, gdyż forma ta jest atrakcyjna pod względem finansowym, d) inny powód, jaki? 2. Ile osób odbyło staż w ramach projektu w Pana/i firmie? osób WCZEŚNIEJSZE DOŚWIADCZENIA ZWIĄZANE Z ORGANIZACJĄ STAŻY 3. Czy wcześniej, tzn. przed rozpoczęciem stażu przez uczestnika/ów projektu, przyjmował/a Pan/i osoby na staż skierowane przez powiatowy urząd pracy? a) tak, b) nie [przejście do pytania 6]. 4. Ilu stażystów skierowanych wcześniej z powiatowego urzędu pracy odbyło u Pana / Pani staż? osób 5. W jakim wieku były te osoby? (proszę podać liczbę stażystów w poszczególnych kategoriach wieku) a) 18-24 lata osób, b) 25-49 lat osób, c) więcej niż 50 lat osób. 6. Czy po zakończeniu stażu w ramach projektu zaproponował/a Pan/i któremuś z jego uczestników pracę? a) tak [przejście do pytania 7], 25

b) nie [przejście do pytania 8]. 7. Ilu osobom zaproponowano pracę po zakończeniu przez nie stażu? osobom [przejście do pytania 9] 8. Z jakiego powodu nie zaproponował/a Pan/i żadnemu stażyście zatrudnienia po zakończeniu stażu? (proszę zaznaczyć jeden najważniejszy/najczęstszy powód) a) brak etatów, b) stażysta nie był zainteresowany zatrudnieniem, c) stażysta nie sprawdził się w pracy, d) inny powód, jaki?. OCENA STAŻYSTÓW ODBYWAJĄCYCH STAŻE W RAMACH PROJEKTU 9. Proszę ustosunkować się do stwierdzeń na temat zorganizowanych przez Pana/ią staży używając skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza zdecydowanie się nie zgadzam, a 5 zdecydowanie się zgadzam. Proszę wziąć pod uwagę wszystkie zrealizowane w Pana/i firmie staże projektowe. a) stażysta był odpowiednio przygotowany do pracy, także w zakresie 1 2 3 4 5 posiadanych umiejętności b) stażysta był odpowiednio zmotywowany, aby zdobyć wiedzę i 1 2 3 4 5 doświadczenie w trakcie odbywania stażu c) stażysta sumiennie podchodził do swoich obowiązków (m.in. był 1 2 3 4 5 punktualny, pracowity, odpowiednio wykonywał polecenia służbowe itp.) d) możliwości stażysty odpowiadały zakresowi powierzonych mu 1 2 3 4 5 obowiązków e) długość stażu była odpowiednio dobrana 1 2 3 4 5 f) w trakcie stażu jego uczestnik zdobył wiedzę/ doświadczenie 1 2 3 4 5 przydatne podczas przyszłej pracy g) trudno było znaleźć odpowiedniego kandydata na stażystę 1 2 3 4 5 10. Na jakim/ch stanowisku/ach stażyści odbywali staż w ramach projektu w Pana/i firmie? (proszę wymienić max. trzy stanowiska, na których staż odbyło najwięcej osób) 1) 2) 3) 11. Jakie kompetencje nabył/li stażysta/stażyści odbywający staż w Pana/i firmie? (proszę wymienić max. trzy najważniejsze kompetencje) 1) 2) 3) 12. Jak długo średnio trwały staże projektowe, które odbywały się w Pana/i firmie? (proszę podać w miesiącach)... miesięcy 26

13. Jak długo, z punktu widzenia Pana/i firmy, powinien trwać staż oferowany przez powiatowe urzędy pracy? (proszę podać w miesiącach)... miesięcy MOŻLIWOŚCI ORGANIZACJI STAŻY W PRZYSZŁOŚCI 14. Czy planuje Pan/i w przyszłości organizować kolejne staże w swojej firmie? a) tak, dlaczego?. b) nie, dlaczego?. 15. Czy przyjąłby/przyjęłaby Pan/i na staż osobę bezrobotną skierowaną przez powiatowy urząd pracy, gdyby musiał/a Pan/i ponieść dodatkowe koszty finansowe z tym związane: a) tak, b) nie [przejście do pyt. 17]. 16. Jakie dodatkowe koszty finansowe gotów/owa był(a)by Pan/i ponieść w związku z przyjęciem osoby bezrobotnej na staż? (proszę podać maksymalną akceptowaną wysokość kosztów, w zł)... zł WSPÓŁPRACA Z POWIATOWYM URZĘDEM PRACY 17. Jak ocenia Pan/i współpracę z powiatowym urzędem pracy? a) zdecydowanie źle, b) raczej źle, c) ani źle, ani dobrze, d) raczej dobrze, e) zdecydowanie dobrze. 18. Jakie pozytywne elementy dostrzega Pan/i we współpracy z powiatowym urzędem pracy. (proszę wymienić max. trzy najważniejsze) 1) 2) 3) 19. Jakie negatywne elementy dostrzega Pan/i we współpracy z powiatowym urzędem pracy. (proszę wymienić max. trzy najważniejsze) 1) 2) 3) 27

METRYCZKA 20. Ile osób zatrudnia Pana/i firma? a) do 9 osób, b) 10 49 osób, c) 50 249 osób, d) 250 i więcej. 21. Jaka jest główny rodzaj działalności Pana/i firmy (proszę wskazać jeden najważniejszy)? A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo B Górnictwo i wydobywanie C Przetwórstwo przemysłowe D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją F Budownictwo G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi H Transport i gospodarka magazynowa J Informacja i komunikacja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne P Edukacja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją S Pozostała działalność usługowa T Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby U Organizacje i zespoły eksterytorialne 22. Jaki jest sektor własności Pana/i firmy? a) prywatny, b) publiczny. Dziękujemy bardzo za udział w badaniu! 28