MAPA SZKOŁY dr Anna Hildebrandt-Mrozek
MapaKLASY, mapaszkoły 2
Ekstrawersja/introwersja MAPA SZKOŁY Dominacja półkulowa introwertyk 13% równowaga 20% prawa 14% ambiwertyk 52% ekstrawerty k 35% Dominacja sensoryczna lewa 66% kinestetyk 22% wzrokowiec 45% słuchowiec 33% 3
DOMINACJA PÓŁKULOWA UCZNIÓW 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 19% 8% 6% 41% 33% 56% 76% 92% 50% 55% 25% 16% 3% 9% 12% KLASY 1 KLASY 2 KLASY 3 KLASY 4 KLASY 5 prawa lewa równowaga 4
DOMINACJA SENSORYCZNA UCZNIÓW 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 21% 25% 19% 25% 15% 35% 27% 39% 28% 36% 44% 47% 42% 47% 48% KLASY 1 KLASY 2 KLASY 3 KLASY 4 KLASY 5 wzrokowiec słuchowiec kinestetyk 5
INTROWERSJA/EKSTRAWERSJA UCZNIÓW 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 37% 46% 58% 63% 64% 31% 38% 39% 31% 38% 33% 17% 3% 0% 3% KLASY 1 KLASY 2 KLASY 3 KLASY 4 KLASY 5 introwertyk ekstrawertyk ambiwertyk 6
Lewa prawa półkula
W STRESIE LEWA PRAWA W STRESIE Większe staranie więcej błędów Bez rezultatu Bez zdolności pojmowania Bez radości Bez zrozumienia Pojawia się mechaniczne działanie w napięciu Brak wrażliwości Autor: Maria Piegowska STOPNIOWO KOLEJNO SZCZEGÓŁY DETALE ANALIZA LOGIKA ROZUM REGUŁY ZASADY INTELEKT AGRESJA ŚWIADOMOŚĆ CZASU DOSŁOWNOŚĆ SŁOWA SYMBOLE ALFABET IDEE WIEDZA POLICZALNA NAUKA MYŚLENIE MATEMATYCZNE ŚWIADOME MYŚLI ANALIZA LOGICZNA ŚWIADOMOŚĆ ZEWNĘTRZNA UŻYWANIE MOWY METODY TEORIE NAZWY FENICJANIE LICZBY RÓŻNICE WYJĄTKI GRAMATYKA ABSTRAKCJA CAŁOŚCIOWO JEDNOCZEŚNIE OPISOWOŚĆ GESTY SYNTEZA UCZUCIA INTUICJA TWÓRCZOŚĆ CHAOS ULEGŁOŚĆ ZMYSŁOWOŚĆ ŚWIADOMOŚĆ PRZESTRZENI METAFORYCZNOŚĆ OBRAZY WYOBRAŹNIA WIEDZA EMPIRYCZNA MYŚLENIE OBRAZAMI SZTUKA MUZYKA TANIEC NIEŚWIADOME MYŚLI REAKCJE EMOCJONALNE ŚWIADOMOŚĆ WEWNĘTRZNA UŻYCIE INTUICJI KREATYWNOŚĆ WIZJE CHIŃCZYCY KSZTAŁTY WYMIAR PODOBIEŃSTWA KONTEKST WRAŻENIE ZASTOSOWANIE Utrata zdolności do rozumowania Bezmyślność Uczucie przygniecenia Trudności z wyrażaniem Nie pamiętanie o szczegółach Zbyt duża emocjonalność lub wycofanie 8
Jak uczy się lewa półkula? 1. układa szczegółowy plan i po kolei wprowadza go w życie 2. logiczne, prowadzone krok po kroku rozumowanie 3. lubi prelekcje i wykłady 4. nie ma problemu z przetwarzaniem informacji prezentowanych ustnie 5. stopniowo i racjonalnie, analizuje 6. świadomie i metodycznie 7. znajduje powiązania przyczyn ze skutkiem 8. lubi liczby, zasady, reguły, porządek 9. woli pracować samodzielnie 10. myśli linearnie 11. ma świadomość czasu 12. pracuje ze szczegółami, rozumie abstrakcję 13. ceni powtarzający się, stały rytm dnia
Jak uczy się prawa półkula? spontanicznie, zrywami, na ostatnią chwilę aby rozpocząć pracę, musi wiedzieć, jaki będzie koniec kieruje się emocjami i wrażeniami intuicyjnymi lubią mieć możliwość wyboru używa metafor, porównań, skojarzeń łatwo zapala się do nowych pomysłów rozpatruje problem wielowymiarowo posiada bujną wyobraźnię wrażliwa na bodźce muzyczne i plastyczne lubi pracę dynamiczną myśli holistycznie, lateralnie, intuicyjnie przeprowadza syntezę wykorzystuje świadomość wizualno-przestrzenną zajmuje się kilkoma sprawami na raz
Jak zwiększyć efektywność nauczania? Lewa półkula 1. Podawać plan pracy: Dziś będziemy uczyć się trzech rzeczy 2. Przedstawiać zadania krok po kroku, fragmentarycznie 3. Skupiać się na szczególe 4. Formułować problemy w punktach 5. Tworzyć listy Prawa półkula Potrzebują przedstawienia CAŁEGO problemu na początku lekcji Muszą zwizualizować zadanie, by przejść do szczegółów Potrzebują zrozumieć powtarzający się schemat, aby go zapamiętać Wymagają konkretnych przykładów z życia
Sposoby zbierania informacji o świecie
Wzrokowcy schludni lubią opisy, patrzą w przestrzeń rozpoznają słowa patrząc na nie obserwacja pokazu czy demonstracji pismo zazwyczaj bardzo czytelne i ładne, ważny jest wygląd pamiętają twarze, zapominają imiona, lubią robić notatki bujna wyobraźnia, myślą bardzo szczegółowymi obrazami nie są świadomi odgłosów, koncentrację burzy im ruch lub nieporządek rozwiązywanie problemów - przemyślane i z góry zaplanowane gdy się nudzą - rysują, patrzą w dal w sytuacjach nowych przyglądają się i badają sytuację zamknięci w sobie, łatwo płaczą, ekspresywna twarz cisi, mówią patrz, zobacz, widzisz wolą plastykę, skupiają się na szczegółach
Słuchowcy dobrane ubranie nie jest priorytetem słuchają i dużo, kwieciście mówią słuchanie lekcji, słuchanie innych lub siebie lubią dialog i rozmowę, nie zauważają ilustracji, czytają po cichu rozpoznają słowa przez wymówienie głosek miewają problemy z nauką pisania, powtarzają głośno to co napisali zapamiętują imiona, zapominają twarze, głośno powtarzają materiał myślą w słowach i dźwiękach, nie zwracają uwagi na szczegóły tracą koncentrację od hałasów głośno myślą, rozmawiają gdy się nudzą - nucą, rozmawiają rozmawiają o nowej sytuacji, rozważają na głos za i przeciw emocje wyrażają tonem i tembrem głosu wolą muzykę, wolą mówić niż patrzeć
Kinestetycy szybko bywają wymiętoszeni gestykulują, stoją blisko rozmówcy wykonywanie czynności, bezpośrednie zaangażowanie czytanie nie jest ich ulubionym zajęciem często mają kłopoty z ortografią początkowo piszą dobrze, potem, gdy odległości między znakami zmniejszają się jest gorzej najlepiej pamiętają to, co wykonali wyobrażenia są mało istotne, najważniejszy jest ruch i dotyk koncentrują się poruszając się i zmieniając pozycję rozwiązując problemy są impulsywni, szukają rozwiązań w ruchu wiercą się, znajdują coś do trzymania w sytuacjach nowych - manipulują, przestawiają, wyczuwają przytulają się, dotykają, tupią, podskakują nie mówią o sztuce, dotykają rzeźb
Wzrokowcy a uczenie się Pokazywać zdjęcia/ mapy/ wykresy/ schematy Pozostawić czas na zrobienie notatek Pomaga oglądanie filmów dotyczących danego zagadnienia Zaznaczać kolorowymi mazakami Potrzebuje czasu na spokojne przeczytanie Jeśli ma wysłuchać wykładu, niech najpierw zapozna się z zarysem jego treści Zachęcać do wykorzystania mnemotechnik Nowe słowa musi zapisać, aby zapamiętać Pochwały w formie pisemnej/graficznej Używać zwrotów: Przyjrzymy się dzisiaj Zwróćcie uwagę na
Jak zwiększyć efektywność nauczania? Lewy wzrokowiec 1. Szybko przyswaja materiał drukowany 2. Robi notatki pisemne 3. Słuchając zapisuje własny plan 4. Przeprowadza analizę planu 5. Patrząc na liczby formułuje problem 6. Opisy przybierają formę punktów Prawy wzrokowiec Do drukowanego tekstu potrzebuje obrazów Rysuje ilustracje, wykresy Słuchając rysuje schematy Robiąc notatki opisuje kolejność działań Patrząc na liczby chce zobaczyć cały problem wraz z odpowiedziami Pomaga mu, gdy do zadań są ilustracje z wyjaśnieniami Lubi diagramy, wykresy, szkice
Słuchowcy a uczenie się Najwięcej nauczy się tłumacząc innym Umożliwić swobodne słuchanie bez konieczności zapisywania Pozwolić podsumować dyskusje Pomaga słuchanie audycji na dany temat Wskazane są rymowanki Przypominając sobie może zamykać oczy Jeśli nie masz pewności, czy cię zrozumiał, poproś, żeby powtórzył Używać zwrotów: Dziś porozmawiamy o O czym mówiliśmy na zeszłej lekcji?
Lewy słuchowiec 1. Czyta materiał na głos i dyskutuje na jego temat 2. Pomaga materiał audiowizualny, a po jego zobaczeniu/wysłuchaniu potrzebuje przedyskutować 3. Polecenia przekazane jako wydruki potrzebuje odczytać na głos 4. W czasie wykonywania zadania rozmawia przytaczając dokładne instrukcje 5. Zadaje pytania, słownie opisuje zachodzące procesy Prawy słuchowiec Słuchany materiał potrafi przekształcić w film Wyobraża sobie kolory, dźwięk i akcję Uczy się łatwiej przy pomocy wierszy, rymowanek, piosenek, potem dyskutuje na ich temat Gdy widzi obrazy bez dźwięku dodaje swoje efekty dźwiękowe Potrzebuje dodatkowych rysunków, ilustracji, aby potem dyskutować na ich temat Patrząc na liczby potrafi zobaczyć problem globalnie wraz ilustracjami i natychmiast chce to przedyskutować
Kinestetycy a nauka W trakcie zajęć MUSI SIĘ RUSZAĆ (wiercić, bujać, machać nogą) Gdy się skupia obgryza długopis/ołówek albo bazgrze w zeszycie W uspokojeniu pomaga piłeczka do ugniatania Pomaga dotykanie rzeczywistych przedmiotów, o których się uczy Potrzebuje dużej zmienności zadań Pozwolić odpowiadać na stojąco Zachęcać do eksperymentowania Lubi pracować z wykorzystaniem fiszek Dobrze pracuje w grupie, gdy może zacząć działać i wcielać wiedzę w życie Używać zwrotów: Co robiliśmy na ostatnich zajęciach?
Jak zwiększyć efektywność nauczania? Lewy kinestetyk 1. Przez ruch odtwarza problemy ukazując je krok po kroku 2. Potrafi wykorzystać konkretne przykłady z życia w grach, symulacjach 3. Nagrodą za dobrze wykonane zadanie będzie aktywność fizyczna Prawy kinestetyk Potrafi odtworzyć globalnie problem wraz z odpowiedziami przedstawiając przykłady i ilustrując wszystko ruchem Potrzebuje wykonać kilka przykładów tego samego zadania, by zrozumieć zasadę Lubi manipulować dużymi obiektami W czasie rozwiązywania problemu konieczny jest ruch
Introwersja - ekstrawersja 22
Introwertyk Dużo zadań samodzielnych Unikać zadań konkurencyjnych Lubi, gdy ilość bodźców jest mała W nowe sytuacje wchodzi niechętnie dać czas na przyzwyczajenie się Uprzedzać o tym, że czas na wykonanie zadania kończy się Dać czas na podjęcie decyzji Powtarzać pytania i polecenia Nie przerywać jak mówi 23
Ekstrawertyk Konkurencja motywuje do działania Pozwolić pracować w dużych grupach Im więcej bodźców sensorycznych tym lepiej Spontanicznie wchodzi w nowe rzeczy Od razu gotowy do działania Największą karą jest umieszczenie go w odosobnionym pomieszczeniu Potrzebuje pozytywnych opinii 24
Ambiwertyk Przydzielać zadania naprzemiennie indywidualne/ grupowe Konkurencja szybko go nudzi Potrzebuje momentów na pracę samodzielną lubi, gdy otoczenie jest raz głośne raz spokojne w nowe sytuacje wchodzi raczej chętnie, przyglądając się im jednak wcześniej Czasami odmawia pracy w grupie, jeśli nie ma nastroju 25
METODY lewopółkulowe 1. Grupowanie 2. Tworzenie list 3. Priorytetyzowanie 4. Klasyfikowanie 5. Porcjowanie a. ze względu na akapity b. od ogółu do szczegółu c. od szczegółu do ogółu 6. Koncentrowanie się na szczegółach 7. Analizowanie prawopółkulowe Uruchamianie wyobraźni wizualizacje Skojarzenia emocjonalne Praca kolorem Mapy myśli Rzymski pokój Synteza 26
27
Jakie kolory ma tęcza? Czemuś poszła żabko zielona na grób faraona? Czemuś - czerwony Poszła - pomarańczowy Żabko - żółty Zielona - zielony Na - niebieski Grób - granatowy Faraona - fioletowy 28
WHY? A TO W JAKIM CELU? czyli sztuka nadawania sensu 29