Informacja o wynikach kontroli narzędzi ogrodowych, mini motorów i quadów pod kątem zgodności z zasadniczymi i innymi wymaganiami W II kwartale przeprowadzono kontrolę 17 przedsiębiorców prowadzących sprzedaż narzędzi ogrodowych, mini motorów i quadów, w tym: 1 importera z Popowa, 3 hurtownie w Katowicach, Będzinie i Gliwicach, 4 specjalistyczne placówki handlowe prowadzące dystrybucję maszyn i sprzętu ogrodniczego w Świerklańcu, Katowicach oraz Sosnowcu, 9 sklepów wielkopowierzchniowych na terenie Chorzowa, Bytomia, Katowic, Świętochłowic, Dąbrowy Górniczej, Mysłowic i Sosnowca Kontrole ujawniły niezgodności w zakresie spełniania wymagań zasadniczych w odniesieniu do 8 partii wprowadzonych do obrotu narzędzi ogrodowych i quadów, natomiast nieprawidłowości stanowiące naruszenie wymagań innych niż zasadnicze w odniesieniu do 15 partii maszyn. W toku przeprowadzonych kontroli ocenie poddano 45 partii maszyn ogrodniczych oraz pojazdów czterokołowych z silnikami spalinowymi, tj.: 11 partii kosiarek elektrycznych trawnikowych, 7 partii kosiarek trawnikowych spalinowych, 3 partie przycinarek do żywopłotów, 1 partię glebogryzarek spalinowych, 5 partii przycinarek trawnikowych elektrycznych żyłkowych, 1 partię wertykulatorów elektrycznych, 1 partia kos spalinowych, 1 partia kultywatorów elektrycznych, 15 partii mini quadów i quadów, Oceniane wyroby wyprodukowano w kraju, w innych krajach UE oraz w Chinach i Japonii. W wyniku przeprowadzonej oceny zakwestionowano 21 partii maszyn, (5 produkcji krajowej, 1 partię produkcji unijnej oraz 15 wyprodukowanych poza terytorium Unii), w tym: - 5 partii kosiarek elektrycznych produkcji krajowej - 2 partie kosiarek spalinowych: - 1 model produkcji unijnej: - 1 model wyprodukowany poza terytorium Unii - 14 partii pojazdów czterokołowych (quadów) wyprodukowanych poza obszarem Unii Stwierdzone niezgodności obejmowały: wymagania zasadnicze dyrektywy maszynowej 98/37/WE wymagania inne niż zasadnicze, wynikające z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa Zakres nieprawidłowości w odniesieniu do wymagań zasadniczych dyrektywy maszynowej 98/37/WE obejmował: -brak oznakowania wymagane przepisami w/w rozporządzenia Ministra Gospodarki -brak informacji w treści dołączonej do maszyny instrukcji obsługi, 1
Stwierdzone niezgodności w zakresie wymagań zasadniczych dotyczące oznakowania i treści instrukcji obsługi nie miały charakteru istotnego i nie stwarzały zagrożenia bezpieczeństwa. Nieprawidłowości nie wchodzące w zakres wymagań zasadniczych dotyczyły braku dołączenia deklaracji zgodności do maszyny, zapisów w treści wystawionych deklaracji zgodności oraz w jednym przypadku braku zamieszczenia oznakowania CE na wyrobie. Ustalenie wymagań zasadniczych, dotyczących badanych maszyn Wszystkie poddane ocenie urządzenia podlegały przepisom rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 259 poz. 2170), wdrażającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/37/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. w sprawie zbliżania ustawodawstwa państw członkowskich dotyczących maszyn. Maszyny zasilane energią elektryczną, niezależnie od wymagań dyrektywy maszynowej 98/37/WE podlegały również wymaganiom zasadniczym określonym przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. Nr 155, poz. 1089) oraz rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie dokonywania oceny zgodności aparatury z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej oraz sposobu jej oznakowania (Dz. U. z 2005 r. Nr 265, poz. 2227). Narzędzia ogrodowe w zakresie emisji hałasu objęte są również wymaganiami określonymi przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. Nr 263, poz. 2202 ze zm.) Spełnienie wymagań w zakresie umieszczania na wyrobach oznakowania CE" Badaniem w przedmiotowym zakresie objęto wszystkie wytypowane maszyny. Brak zamieszczenia wymaganego oznakowania CE" stwierdzono w przypadku 1 pojazdu czterokołowego wyprodukowanego poza obszarem Unii i importowanego przez przedsiębiorcę krajowego. Kontrolowany przedsiębiorca wstrzymał dystrybucję quada do czasu usunięcia niezgodności. W trakcie prowadzonych czynności kontrolnych importer podjął działania naprawcze, w wyniku których na maszynie umieszczona została nowa tabliczka znamionowa, zawierająca wymagane oznakowanie CE. W przypadku pozostałych, poddanych ocenie maszyn ogrodowych i quadów znakowania umieszczone zostały w sposób trwały na obudowach zewnętrznych urządzeń względnie ich tabliczkach znamionowych. Elementy oznakowania posiadały kształty i proporcje zgodne z zastrzeżonym wzorem a ich wysokości przekraczały wymagane 5 mm. Litery oznakowania CE" wykonane zostały w kolorze czarnym i były czytelne oraz wyraźnie widoczne na tle danych zamieszczonych w oznakowaniu wyrobów. Oględziny nie wykazały przypadków zamieszczania znaków, które mogłyby wprowadzać w błąd osoby trzecie, co do oznakowania CE" pod względem znaczenia i formy. Prawidłowość sporządzania i dołączania deklaracji zgodności W toku kontroli sprawdzono spełnianie wymagań w zakresie wystawiania i dołączenia deklaracji zgodności na wprowadzane do obrotu maszyny. Stwierdzono nieprawidłowości w odniesieniu do 15 partii poddanych ocenie wyrobów. Zakres niezgodności obejmował: a)brak dołączenia do maszyny wymaganej deklaracji zgodności b)nieprawidłowości w treści deklaracji zgodności tj: -powołanie w treści wystawionej deklaracji nieaktualnego rozporządzenia krajowego, wdrażającego dyrektywę maszynową 98/37/WE, -brak w treści dokumentu wskazania norm lub innych zastosowanych działań, na podstawie których jest deklarowana zgodność z wymaganiami dyrektywy maszynowej, -powołanie w treści deklaracji zgodności dla maszyn wyprodukowanych w 2007 i 2008 r. normy EN 292, która zastąpiona została normą EN ISO 12100, z datą ustania domniemania zgodności normy zastąpionej 31.12.2005 r. -brak w treści deklaracji informacji identyfikujących nazwę i adres producenta maszyny, 2
-brak określenia w treści dokumentu imienia i nazwiska osoby upoważnionej do składania podpisu w imieniu producenta, -potwierdzenie w treści deklaracji zgodności dla maszyn zasilanych energią elektryczną, wyprodukowanych w 2008 r. zgodności z wymaganiami dyrektywy 73/23/EWG, która od 16 stycznia 2007 r. zastąpiona została dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/95/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstwa państw członkowskich odnoszących się do sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia. Przedsiębiorcy odpowiedzialni za wprowadzenie maszyn do obrotu podjęli działania naprawcze, w wyniku których usunięto nieprawidłowości w treści deklaracji zgodności. Poprawione dokumenty załączone zostały do wszystkich egzemplarzy ocenianych pojazdów. Analiza treści deklaracji zgodności dołączonych do ocenianych narzędzi ogrodniczych i quadów wykazała ponadto nieprawidłowości w odniesieniu do dwóch modeli maszyn tj.: kosy mechanicznej spalinowej i kosiarki spalinowej. Zakres niezgodności nie obejmował wymagań dyrektywy maszynowej i dotyczył: braku informacji wymaganych przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. Nr 263, poz. 2202 ze zm.) określających nazwisko i adres osoby, która posiada dokumentację techniczną, wskazanie zastosowanej procedury oceny zgodności, zmierzony poziom mocy akustycznej urządzenia reprezentatywnego dla danego typu, gwarantowany poziom mocy akustycznej danego urządzenia oraz miejsce i datę jej wystawienia. Zagadnienia obejmujące wymagania w/cyt. rozporządzenia stanowiły przedmiot kontroli w związku z informacją przekazaną przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. deklarowania zgodności z wymaganiami dyrektywy 89/336/EWG dotyczącej kompatybilności elektromagnetycznej, która z dniem 20 lipca 2007 r. zastąpiona została nową dyrektywą 2004/108/WE. Importer podjął działania naprawcze w wyniku których poprawił zapisy w treści deklaracji. Nowe deklaracje dołączono do maszyn wprowadzonych do obrotu. Prawidłowość oznakowania wprowadzanych do obrotu maszyn W trakcie przeprowadzonych kontroli dokonano oceny prawidłowości oznakowania maszyn. Zakwestionowano 3 partie maszyn wyprodukowanych poza terytorium Unii przez przedsiębiorców chińskich, w tym 2 modele pojazdów czterokołowych z silnikami spalinowymi oraz 1 model kosiarki spalinowej. Stwierdzone nieprawidłowości w oznakowaniu, stanowiące naruszenie wymagań zasadniczych nie miały charakteru istotnego i dotyczyły: - braku nazwy i adresu producenta, - braku określenia typu maszyny, numeru seryjnego, roku budowy, - braku określenia maksymalnej prędkości elementów obrotowych i średnicy stosowanych narzędzi, - braku określenia mocy nominalnej oraz masy maszyny We wszystkich wyrobach stwierdzone niezgodności, za wyjątkiem 1 pojazdu, usunięte zostały przez przedsiębiorców odpowiedzialnych za wprowadzenie wyrobów do obrotu w ramach działań naprawczych, w trakcie przeprowadzanych czynności kontrolnych. dealerskiej. Do 1 przedsiębiorcy skierowano wystąpienie o niezwłoczne usunięcie niezgodności w oznakowaniu. Wyposażenie urządzeń w wymagane instrukcje użytkowania Producenci poddanych ocenie maszyn ogrodniczych i pojazdów czterokołowych załączyli do wyrobów instrukcje obsługi, zawierające informacje warunkujące bezpieczne ich użytkowanie. Dokumenty sporządzone zostały w języku polskim względnie zawierały polskie wersje językowe. 3
Niezgodności stanowiące naruszenie wymagań zasadniczych dyrektywy maszynowej 98/37/WE stwierdzono w treści 7 dokumentów dołączonych do quadów wyprodukowanych poza obszarem Unii (Chiny ). Zakres niezgodności obejmował: a) brak w treści instrukcji informacji zamieszczonych w oznakowaniu maszyny, określających nazwę i adres producenta, typ maszyny, rok budowy b) brak informacji określającej hałas emitowany przez maszynę c) brak informacji określającej poziom drgań działających na kończyny górne operatora Stwierdzone niezgodności usunięte zostały przez przedsiębiorców odpowiedzialnych za wprowadzenie wyrobów do obrotu w ramach działań naprawczych, w trakcie przeprowadzanych czynności kontrolnych. Do maszyn dołączone zostały nowe instrukcje względnie dodatkowe uzupełnienia, zawierające wymagane informacje. Spełnianie wymagań zasadniczych w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące wytwarzania i konstrukcji maszyn Maszyny oraz quady poddano ocenie w zakresie bezpieczeństwa użytkowania oraz występowania potencjalnych zagrożeń w trakcie eksploatacji. Czynności przeprowadzono poprzez oględziny lub badania organoleptyczne. Nie stwierdzono wad technicznych, powodujących zagrożenie dla użytkownika i mienia. Montaż instalacji zaopatrujących silniki w mieszankę paliwową, mocowanie i zabezpieczenie filtrów i przewodów paliwowych, izolacja końcówek przewodów elektrycznych wychodzących z wiązek oraz złączek i elementów przyłączeniowych oświetlenia pojazdu - nie budziły zastrzeżeń. Odprowadzenie oparów ze zbiorników paliwowych, dokonane zostało poprzez zamontowanie zaworów zwrotnych lub wyprowadzenie umieszczonych w korkach wlewu paliwa przewodów poza strefę nadmuchu na operatora. DODATKOWE USTALENIA KONTROLI Działania proceduralne w zakresie oceny zgodności z wymaganiami zasadniczymi Nieprawidłowości w oznakowaniu wyrobów, załączonych instrukcjach użytkowania, braku oraz wadliwości wystawionych deklaracji nie nasuwały uzasadnionych wątpliwości co do bezpieczeństwa użytkowania maszyn. W toku kontroli nie występowano o przekazanie sprawozdań z badań, dokumentacji technicznych jak również nie wdrożono procedury pobrania próbek urządzeń do badań laboratoryjnych. Pojazdy poddano badaniom organoleptycznym, oceniając pobrane próbki bezpośrednio u przedsiębiorców. Charakter niezgodności nie stanowił podstawy do zastosowania procedury administracyjnej w trybie art. 40k ust.1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. o systemie oceny zgodności, skutkującej wydaniem decyzji zakazującej dalszego przekazywania wyrobów użytkownikowi, konsumentowi i sprzedawcy. 1 przedsiębiorca, w związku z ustaleniami potwierdzającymi niezgodność maszyny - pojazdu z wymaganiami zasadniczymi obejmującymi oznakowanie, treść instrukcji użytkowania oraz brak zamieszczenia na pojeździe oznakowania CE wstrzymał jego dystrybucję do czasu wdrożenia działań naprawczych i usunięcia niezgodności. Postępowania pokontrolne Stwierdzone niezgodności badanych maszyn z wymaganiami zasadniczymi oraz nieprawidłowości w zakresie spełniania wymagań przepisów rozporządzeń wdrażających dyrektywy nowego podejścia stanowiły podstawę do skierowania wystąpień do przedsiębiorców odpowiedzialnych za wprowadzenie wyrobów do obrotu względnie ich przedstawicieli krajowych. Przedsiębiorców zobligowano do podjęcia niezwłocznych działań, mających na celu usunięcie stwierdzonych niezgodności w oznakowaniu, treści instrukcji oraz nieprawidłowości w deklaracjach zgodności. Ogółem wystosowano 10 wystąpień. Zastosowane sankcje karne i administracyjne Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości w oznakowaniu wyrobu, braku zamieszczania wymaganych informacji w 4
treści instrukcji obsługi oraz brak zamieszczenia oznakowania CE na pojeździe wyczerpywały znamiona występku i stanowiły podstawę do skierowania zawiadomienia do organu ścigania. W odniesieniu do pozostałych maszyn zakwestionowanych ze względu na niezgodność z wymaganiami zasadniczymi, ze względu na zakres niezgodności oraz po uzyskaniu informacji potwierdzających wdrożenie działań naprawczych odstąpiono od kierowania zawiadomień do organów ścigania. Podsumowanie Podsumowując wyniki kontroli należy stwierdzić, że prawidłowość wprowadzania do obrotu maszyn ogrodniczych oraz pojazdów czterokołowych nie budzi większych zastrzeżeń ze względu mało istotny charakter niezgodności. Stwierdzone niezgodności nie wpływały bezpośrednio na bezpieczeństwo użytkowania wyrobów i dotyczyły oznakowania, treści instrukcji oraz deklaracji zgodności. Na objętych badaniem 45 modeli maszyn, zakwestionowano 21, w tym 8 ze względu na niezgodności z wymaganiami zasadniczymi. Ujawnione niezgodności zostały usunięte w wyniku działań naprawczych, wdrożonych przez przedsiębiorców odpowiedzialnych za wprowadzenie wyrobów do obrotu na terenie kraju. Analiza przyczyn niezgodności wskazuje, że uchybienia w oznakowaniu, instrukcjach obsługi oraz deklaracjach zgodności spowodowane są w głównej mierze brakiem odpowiedniej kontroli ze strony producentów, skutkującej brakiem bieżącej weryfikacji danych zamieszczonych w sporządzanych dokumentach i tabliczkach znamionowych z wytycznymi określonymi w dyrektywach. Zakres niezgodności wskazuje, że zarówno wytwórcy unijni jak i przedsiębiorcy produkujący poza terytorium Unii nie przykładają należnej staranności do kwestii oznakowania wprowadzanych na rynek maszyn oraz informacji dołączanych do wyrobów w instrukcjach użytkowania. Odrębną sprawą wydają się nieprawidłowości dotyczące braku dołączenia do maszyn wymaganych deklaracji zgodności. Nieprawidłowości te, ujawnione wyłącznie w odniesieniu do pojazdów czterokołowych importowanych potwierdzają, że przepisy wdrażające postanowienia dyrektywy maszynowej nie są im dokładnie znane. Specyfiką tej sytuacji jest fakt, że deklaracje nie są kwestionowane przez organy nadzoru rynku w państwach tzw. starej unii", przez którą przechodzi znaczna część importowanych maszyn. Mając na względzie dokonane ustalenia oraz biorąc pod uwagę dobre efekty podejmowanych działań naprawczych jak również edukacyjną rolę kontroli, zasadnym wydaje się kontynuowanie działań kontrolnych w tym zakresie. 5