Fazy rozwoju psychoseksualnego człowieka
Spis treści Cel lekcji Jak przebiega rozwój człowieka Faza rozwoju płodowego Faza narodzin Faza niemowlęca Faza wczesnodziecięca Faza zabawy Wczesny okres szkolny Faza dojrzewania Faza wczesnej dojrzałości Faza wieku średniego Faza wieku przekwitania Faza jesieni życia Zadanie Bibliografia
Cele lekcji UCZEŃ: poznaje etapy rozwoju psychoseksualnego człowieka, potrafi wymienić charakterystyczne cechy poszczególnych etapów rozwojowych, potrafi scharakteryzować własny etap rozwoju, dostrzega różnice pomiędzy poszczególnymi okresami rozwojowymi, jest świadomy ciągłości rozwoju w sferze biologicznej, emocjonalnej, społecznej i seksualnej.
Jak przebiega rozwój człowieka?
I. FAZA ROZWOJU PŁODOWEGO
W jajnikach nowo narodzonej dziewczynki są 2-3 miliony pęcherzyków - potencjalnych producentów komórek jajowych. Pęcherzyki te stopniowo w trakcie jej życia obumierają. Gdy zaczyna ona okres dojrzewania, pozostaje ich 400-500 tysięcy. Jajniki budzą się wtedy do działania - pojawia się pierwsza miesiączka i cykl menstruacyjny. W comiesięcznym cyklu pod wpływem zmian hormonalnych jeden wybrany pęcherzyk wzrasta, a w nim dojrzewa komórka jajowa. Uwalnia się ona podczas owulacji (jajeczkowania), a następnie jest przechwytywana przez jajowody. Z reguły dzieje się to na 14 dni przed kolejną miesiączką, czyli w połowie regularnego 28-dniowego cyklu. Po jajeczkowaniu pęcherzyk przekształca się w tzw. ciałko żółte, które produkuje progesteron, konieczny do zagnieżdżania się zarodka w macicy i utrzymania rozwijającej się ciąży. Komórka jajowa żyje około 24 godzin, lecz do zapłodnienia zdolna jest prawdopodobnie tylko 12 godzin. Jeśli na swej drodze poprzez jajowód napotka plemniki, może dojść do zapłodnienia - najsilniejszy plemnik wnika do komórki jajowej, a ich jądra komórkowe, zawierające materiał genetyczny, łączą się. Zapłodniona komórka jajowa nosi nazwę zygoty.
II. FAZA NARODZIN
II. FAZA NIEMOWLĘCA
Okres niemowlęcy (od urodzenia do końca pierwszego r. ż.) - wiążący się z relacją dziecko-matka jest szczególnie ważny dla harmonijnego rozwoju zdrowej osobowości. Jakkolwiek każda faza rozwojowa jest ważna, to jednak ta jest fundamentalna w formowaniu poczucia bezpieczeństwa, miłości i zdolności nawiązywania więzi uczuciowych w przyszłości. Matka przez bliski kontakt z dzieckiem zarówno fizyczny, jak i psychiczny, jest dla niego oparciem, źródłem pożywienia, swojskości, w nieznanym otoczeniu. Takie czynności, jak: karmienie, przewijanie, kołysanie są źródłem przyjemności o dość zróżnicowanym charakterze. Karmienie nie tylko dostarcza pożywienia, ale zbliża do ciała. Kołysanie jest źródłem uspokajającego rytmu, przypominającego rytm bicia serca w okresie płodowym
IV. FAZA WCZESNODZIECIĘCA (1-2 lata)
Faza wczesnodziecięca również upływa pod znakiem więzi z matką. Relacja diadyczna poszerza się o bogatszy zakres emocji dziecka, stopniowy rozwój świadomości własnego "JA" i płciowości. Płciowość ta jest wyróżniana przez rodziców i wiąże się z podkreślaniem jej ubiorem, doborem zabawek, sposobem traktowania. Dobra, pełna czułości, bliskości i miłości relacja między matką a dzieckiem stanowi "matrycę przyszłych kontaktów uczuciowych dziecka. W tym czasie do świata psychicznego dziecka wkracza postać ojca, dziecko doznaje pierwszych doświadczeń "JA - ONI", które mogą zmieniać postawy wobec rodziców. Psychoanaliza odkryła powstające w tym okresie życia Edypa i Elektry kompleksy, których podstawą jest zazdrość dziecka o drugiego rodzica. Faza ta ma wartość pozytywną, rozwija bowiem poczucia odrębności "JA" i inności płciowej, rodzi potrzebę starań o akceptację uczuciową.
V. FAZA ZABAWY (4-7 lat)
VI. WCZESNY OKRES SZKOLNY (7-11 lat)
Formowanie świadomości i przyszłych ról społecznych Duża rola grupy rówieśniczej (przyswajanie wzorców płciowych, zachowania, różnic i podobieństw), Znacząca rola osób dorosłych, nauczycieli, Kontakt z nauką, kulturą, opiniami rówieśników wpływa na kształtowanie się poczucia własnej wartości, powstawanie kompleksów, odczuwanie potrzeby izolowania się i poczucia osamotnienia.
VII. FAZA DOJRZEWANIA (11-19 lat)
OKRES DOJRZEWANIA DZIELIMY NA: Wczesne dojrzewanie (11-14 lat) Faza środkowa (15-18 lat) Późny okres dojrzewania (18-21 lat)
Różny czas osiągania dojrzałości biologicznej, uczuciowej, psychicznej, społecznej, Inicjacja seksualna, Kształtowanie światopoglądu, tworzenie planów na przyszłość, Znajomość swoich słabych i mocnych stron.
VIII. FAZA WCZESNEJ DOJRZAŁOŚCI (20-35 lat)
Cechy istotne: Role płciowe, związki partnerskie, rodzicielstwo Uwarunkowania: zawarcie małżeństwa, założenie rodziny, przystosowanie seksualne partnerów, satysfakcjonująca aktywność seksualna, nawyki i upodobania seksualne.
IX. FAZA WIEKU ŚREDNIEGO (35-50 lat)
Cechy istotne: Pełna realizacja roli partnerskiej i rodzicielskiej. Uwarunkowania: u kobiet rozwój seksualności, u mężczyzn stabilna lub zmniejszająca się aktywność.
X. FAZA WIEKU PRZEKWITANIA (48-55 lat)
Cechy istotne: Menopauza, a także andropauza Uwarunkowania: ustanie miesiączkowania, objawy andropauzy, Zespół zmian biologicznych i psychicznych, tzw. druga młodość, zmniejszenie aktywności seksualnej.
XI. FAZA JESIENI ŻYCIA (powyżej 55 lat)
Cechy istotne: Mniejsza aktywność seksualna, dolegliwości, choroby. Uwarunkowania: osamotnienie.
Zadanie Na podstawie własnego doświadczenia, zdobytych informacji i lektury artykułów zapraszam do dyskusji na temat: Okres dojrzewania - zyski czy straty.
Bibliografia Praca zbiorowa pod redakcją T. Król, M. Ryś: Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Źródła grafik: Internet. Polecane artykuły: (kliknij, aby przejść do artykułu) Fazy rozwoju psychoseksualnego na Onet.pl Fazy rozwoju człowieka na Wykłady.org