Poznaj 5 najlepszych sposobów inwestycji w złoto Grupa Wydawnicza INWESTYCJE
Spis treści Jak zmieniały się ceny złota?... 3 Jakie są sposoby inwestycji w złoto?... 5 Sposób 1 sztabki złota... 5 Sposób 2 złote monety... 7 Sposób 3 wyroby jubilerskie... 8 Sposób 4 produkty strukturyzowane... 9 Sposób 5 platformy transakcyjne... 9 Przestrogi... 9 Wydawca Sebastian Watras Autor Bartosz Stawiarski Redaktor Dorota Siudowska-Mieszkowska Korekta Zespół ISBN 978-83-7677-080-2 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Warszawa 2011 Wydawnictwa Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa Numer NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł. Skład i łamanie: Triograf, Dariusz Kołacz Raport Poznaj 5 najlepszych sposobów inwestycji w złoto chroniony jest prawem autorskim. Przedruk opublikowanych w nim materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Raport Poznaj 5 najlepszych sposobów inwestycji w złoto nie świadczy doradztwa ani nie udziela rekomendacji zawarcia transakcji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych lub ich emitentów (Dz.U. z 2005 r. nr 206, poz. 1715). Wszystkie porady są przygotowane z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów. Jednakże jakiekol- www.pieniądze-inwestycje.com.pl
Złoto powszechnie uważane jest za najbezpieczniejszą inwestycję na świecie, a w ostatnim czasie traktowane jest wręcz jak hit inwestycyjny. Ruchy cenowe na złocie na pierwszy rzut oka rzeczywiście mogą zawrócić w głowie. Zanim jednak zdecydujesz się ulokować swój kapitał w ten kruszec, porównaj 5 najpopularniejszych metod inwestycji w złoto oraz sprawdź, jakie krążą legendy i mity o rzekomej niezawodności tego rodzaju inwestycji. Szlachetny metal o liczbie atomowej 79 od ok. 5 tys. lat rozbudza apetyt na jego posiadanie. Jest on obiektem pożądania u obywateli wszystkich kontynentów. Do lat 70. ubiegłego wieku był wyznacznikiem działań monetarnych, stanowiąc twarde pokrycie dla pieniądza papierowego. Cały czas służy jako środek do podkreślania bogactwa i potwierdzenia statusu społecznego. Wielu posiadaczom pomógł przetrwać finansowo niejedną transformację naznaczoną skokową dewaluacją pieniądza. Złoto uchodzi za bezpieczną inwestycyjną przystań pozwalającą uciec przed inflacją oraz przeczekać okresy gospodarczych zapaści bądź geopolitycznych turbulencji. Jednak czy ten bezkrytycyzm jest całkowicie słuszny? Może warto zobiektywizować swój pogląd na złoto, aby się nie sparzyć finansowo wskutek ślepej wiary w narosłe wokół niego mity? Jak zmieniały się ceny złota? Od kilku lat złoty blask rozpala umysły wszystkich głodnych zysków w czasach recesji okraszonej giełdową dekoniunkturą. Długoterminowe dołki cenowe ustanowione zostały w połowie 1999 r. oraz na początku 2001 r. w okolicach 250 dol. za uncję. Do końca 2005 r. wycena uległa podwojeniu, a w ostatnim okresie w obliczu gwałtownej eskalacji paniki na rynkach w sierpniu br. przebiła barierę 1.750 dol. (stanowiącą rekord wszech czasów). Mimo tej imponującej aprecjacji, jeśli uwzględnić wartość pieniądza w czasie, poprawienie wyceny sprzed ponad 30 lat w ujęciu realnym wymagałoby ustanowienia szczytu powyżej 2.000 dol. Zwyżce z ostatniego dziesięciolecia, sięgającej 600% od wspomnianych dołków nadal wiele brakuje do złotej hossy z lat 70. XX wieku, gdy surowiec w ciągu dekady zdrożał 25-krotnie. Czy wiesz, że... Złoto traci nieco, a czasem nawet bardzo dużo splendoru, jeśli uwzględni się kursy wymiany walutowej. Ponieważ za czasów tak zwanej demokracji ludowej nie istniała rynkowa wycena dolara w złotych, w kontekście wspomnianej wielkiej hossy posłużymy się japońskim jenem. W tej walucie skala zwyżki okazała się niemal 20-krotna za sprawą słabnącego dolara. Mimo to złoty raj z epoki prezydentów Nixona, Forda i Cartera był na tyle olbrzymi, że do dziś porusza wyobraźnię i podświadomie karmi zbiorową nadzieję na nadejście powtórki. www.pieniadze-inwestycje.com.pl 3
Spójrzmy na dokonania złotej hossy rozpoczętej w 2001 r. z punktu widzenia graczy nie operujących w dolarach amerykańskich. Tutaj zaznaczyła się silna ingerencja kursów walutowych. Przeanalizujmy stopy zwrotu z dekadowego rynku byka przeliczone na 4 waluty: euro, franka szwajcarskiego, jena japońskiego oraz złotego. Jako kurs początkowy przyjmiemy koniec marca 2001 r.. Dolar przez cały ten okres słabł wobec innych walut. Spójrz na tabelę przedstawia ona ówczesne i obecne kursy odpowiednich par walutowych i wyrażoną w nich cenę uncji. Według kursów foreksowych opartych o notowania USD wyliczono przewalutowane stopy zwrotu za ponad 10-letni okres. Stopy zwrotu z notowań złota w ciągu 10 lat i 3 miesięcy przeliczone na różne waluty KURSY FOREX para walutowa USD USDEUR* USDCHF USDJPY USDPLN data 30.03.2010 1 1,14 1,53 126,3 4,1 09.08.2011** 1 0,7 0,74 77,2 2,9 NOTOWANIA ZŁOTA I STOPY ZWROTU waluta USD EUR CHF JPY PLN data 30.03.2010 258 294,1 394,7 32585 1057,8 09.08.2011** 1750 1225 1295 135100 5075 stopa zwrotu % 578 316,5 228 314,5 380 średnia roczna stopa zwrotu % 20,31 14,78 12,16 14,73 16,36 * Para USDEUR jest odwrotnością EURUSD (eurodolar) musimy jednolicie używać wyceny 1 dolara w rozważanych walutach ** Kursy wewnątrzsesyjne (intraday). źródło: opracowanie własne na podst. bossa.pl Najwięcej zarobili inwestorzy operujący w dolarze: 578% za 41 kwartałów przekłada się na 20,31% zysku rocznie (przy uwzględnieniu procentu składanego). Wskutek słabnącego dolara obywatele eurolandu, Japończycy i Polacy mogli liczyć na roczne zwroty rzędu 15 16%. Najwięcej zysku rynek walutowy zjadł Szwajcarom wynik to ledwie 12%. Oczywiście kilkanaście procent zysku w ciągu całej dekady to imponujący wynik. Jednak w pewnych okresach są alternatywy lepsze od złota. Rozważmy kurs bliskiej nam pary USD/PLN. Na początku 2001 r., gdy złoto uklepywało dołek przy 250 USD/oz, za zielonego płaciliśmy 4 4,1 zł, natomiast podczas ustanawiania przez kruszec rekordu w 2008 r. kurs osunął się już w okolice 2,45 zł. Zysk polskiego inwestora topnieje zatem ze wspomnianych 300 do 160%. Jeśli odniesiesz ten rezultat choćby do indeksu WIG20, który od jesieni 2002 r. do szczytu z połowy 2007 r. zyskał 300%, sam widzisz, że można znaleźć atrakcyjniejsze okazje inwestycyjne. Dolarowa wycena złota jest zakładnikiem kondycji samego dolara na rynkach walutowych. To ryzyko kursowe rzutuje na bilans inwestycji, gdyż słabość dolara uruchamia mechanizm ucieczki przed inflacją w złoto, drożejące znacząco tylko w ujęciu dolarowym. 4 www.pieniadze-inwestycje.com.pl
Coraz fatalniejsza kondycja dolara jest pokłosiem nieodpowiedzialnego druku pustego papierowego pieniądza: FED od kulminacji kryzysu pod koniec 2008 r. wpompował na rynek grubo ponad 2 biliony dolarów; nie należy także zapominać o 200 mld USD dodrukowanych w jenach awaryjnie tuż po trzęsieniu ziemi w Japonii. Swoje nerwowe trzy grosze dorzuca brak zaufania do poczynań elit Eurolandu w obliczu kryzysu zadłużeniowego. Ceny złota (w dolarach za uncję) za ostatnie 10 lat Źródło: kitco.com Jakie są sposoby inwestycji w złoto? l Sposób 1 sztabki złota Najbardziej znaną i klasyczną strategią niewymagającą praktycznej wiedzy o specyfice rynków kapitałowych jest bezpośredni zakup złota w sztabkach lokacyjnych. Sztabki są dostępne już od 1 g, poprzez 5, 10 g, aż do 1 uncji i większe. Jeśli chcesz oszacować opłacalność inwestycji również pod kątem wyliczenia marży oferującego podmiotu warto, abyś zapoznał się z przyjętą na głównych giełdach towarowych (nowojorska NYMEX, londyńska LME) specyfiką notowań złota. Handel metalem odbywa się tam w systemie notowań ciągłych. Bazową jednostką podlegającą wycenie jest uncja jubilerska (równoważnie: troy ounce; przyjęte oznaczenie: t oz) wynosząca 31,1035 g, z notowaniami podawanymi w dolarach. Bieżące kursy możesz śledzić w Internecie na stronach tych giełd, a dane z godziny 18.00 poprzedniego dnia publikowane są w codziennych gazetach. Powinieneś przeliczyć te notowania tak, aby otrzymać cenę grama wyrażoną w złotych. www.pieniadze-inwestycje.com.pl 5
Przykład Jeśli 9 sierpnia 2011 r. uncja kosztowała 1750 dolarów (kurs z giełdy towarowej), a za dolara płacono 2,88 zł (fixing, NBP), to gram kosztuje: 1750 2,88/31,1035 = 162,04 zł. Tego samego dnia dostępne były polskie oferty w cenie 196,5 zł/g, a więc marża sprzedawcy wynosi aż 20%. Spieniężenia inwestycji możesz dokonać na bieżąco np. w placówkach NBP. Tamtejsze ceny skupu tzw. złota monetarnego zbliżone są do aktualnych rynkowych: 9 sierpnia br. było to 154 zł/g lub w najgorszym razie 1 g tzw. złomu wyceniono na 146,27 zł. Przy niezmienionych parametrach rynkowych (kurs metalu w dolarach i dolara w zł) natychmiast sprzedając sztabkę tracisz równowartość marży komercyjnego dystrybutora Powinieneś więc dokładnie dokonywać przeliczeń, ponieważ oferty z serwisów aukcyjnych posiadają narzuty sięgające 30 40%. Można to ochrzcić mianem klasycznego polowania na jelenie, naznaczonego mało ambitnymi chwytami marketingowymi ubarwionymi słowami: promocja, okazja, u nas najtaniej. Posiadając większą ilość kruszcu, ze względów bezpieczeństwa warto rozważyć możliwość profesjonalnego przechowania go w skrytce bankowej. Niektóre banki oferują takie usługi. Opłata za roczne użytkowanie skrytki mogącej pomieścić kilka dużych sztabek to ok. 200 250 zł (PKO, BZ WBK). Zdaniem eksperta Michał Poła, analityk NWAI Domu Maklerskiego Inwestowanie w złoto w fizycznej postaci jest kosztowne. Trzeba mieć świadomość, że nie ma w tym przypadku oszczędności w postaci tańszego zlecenia na wirtualnym rachunku. W punktach, gdzie można nabywać lub zbywać sztabki złota koszty te widoczne są w postaci spreadu, czyli różnicy między ceną kupna i sprzedaży. Dlatego też krótkoterminowa spekulacja jest w tym wypadku bardzo ryzykowna. Jeżeli już posiadamy sztabkę i chcemy ją upłynnić to można udać się m.in. do jednego z oddziałów Narodowego Banku Polskiego. Alternatywą jest jubiler, a także wybrane punkty skupu, portale numizmatyczne oraz aukcje internetowe. We wszystkich przypadkach nikt nie da nam jednak gwarancji, że zdołamy złoto upłynnić po zadowalającej nas cenie. Od dłuższego czasu wśród inwestorów panuje niemal gorączka złota i zainteresowanie nabywców nadal jest duże. Jednak gdy obecny szał na złoto minie i przestaną obowiązywać czynniki, które dziś skłaniają do kupna tego żółtego kruszcu, płynność drastycznie spadnie. Takie zjawisko bywa kosztowne. Cena rynkowa, do której mamy najłatwiejszy dostęp jest jedynie sugestią, ponieważ w momencie zamiaru spieniężenia naszego złota, rzeczywista cena może okazać się zdecydowanie niższa. 6 www.pieniadze-inwestycje.com.pl
l Sposób 2 złote monety Możesz też kupić złote monety kolekcjonerskie. Miej jednak na uwadze, że rynek numizmatyczny podatny jest na spekulację, zwłaszcza w przypadku emisji niskonakładowych. Oferty cenowe zazwyczaj wielokrotnie przewyższają faktyczną wartość kruszcu zawartego w monecie. Możesz też kupować bieżące emisje bezpośrednio w NBP. NBP w każdym roku dokonuje emisji kilku złotych monet kolekcjonerskich o próbie 900 i nominale zazwyczaj 200 zł. Wolumen poszczególnych serii numizmatów: waha się zazwyczaj w okolicach 10 tys. sztuk, co czyni je dużo droższymi niż wartość złota, z którego są wykonane. Przykładowo, dwustuzłotówkę upamiętniającą 180-lecie polskiej bankowości centralnej wyemitowano w marcu 2009 r. w nakładzie 8,5 tys. i sprzedano po cenie emisyjnej 2.110 zł za sztukę (moneta waży 15,5 g). Monety NBP o nazwie Nordic Gold nie mają w sobie ani krzty złota. Jest to stop kilku metali, więc nazwa może niektórych zmylić. Ze starych złotych monet zagranicznych największą popularnością cieszą się m.in. dukaty austro- -węgierskie, krugerrandy, 5- i 10-rublówki oraz 10- i 20-dolarówki. Ich notowania również publikowane są na stronach NBP, a cenę skupu może zmniejszyć gorszy stan fizyczny. Koszt pojedynczych monet nierzadko liczony jest w tysiącach złotych. Zdaniem ekspertów Tomasz Witkiewicz ekspert rynku numizmatycznego Inwestowanie w złote monety łączy dwie szanse na zarobek. Pierwsza z nich to wzrost wartości kruszcu, z którego została wybita moneta, a druga to wzrost wartości kolekcjonerskiej. Niestety, w przypadku nowo emitowanych monet ich nakłady są obecnie za duże, by wartość kolekcjonerska rosła. Również ceny emisyjne, jeżeli będą na obecnym poziomie, gdzie moneta 200-złotowa kosztuje około 2.000 zł, a kruszec w niej wart jest ok. 1.300 zł, nawet w przypadku gdy złoto podrożeje, moneta nie będzie drożała. Nowe monety nie wydają się więc ciekawą inwestycją. Warto natomiast rozważyć zakup złotych monet z rynku wtórnego, które są relatywnie tanie i mają niewygórowane nakłady. Na przykład monety z lat 2006 2008, przy takiej samej zawartości złota i podobnym nakładzie, kosztują o 30 40% mniej. Inwestując w monety złote, należy pamiętać aby wybierać tylko te, które mają korzystną cenę w stosunku do nakładu na tle innych im podobnych lub, których cena niewiele przekracza wartość kruszcu, a nakład w przyszłości może okazać się niski. W przypadku monet kruszcowych kupować warto te z nakładami poniżej 8000 sztuk. www.pieniadze-inwestycje.com.pl 7
Złote monety, które warto kupić: Temat Nominał Próba Nakład Emisja Waga (g) Obecna cena Adam Mickiewicz 200 900 3000 1998 15,5 2400 zł 150 rocznica śmierci Chopina 200 900 2200 1999 15,5 3150 zł Kardynał Wyszyński 200 900 4500 2001 15,5 1950 zł H. Wieniawski 200 900 2000 2001 15,5 2700 zł Gałczyński 200 900 3500 2005 15,5 2100 zł Zjazd w Gnieźnie 100 900 2200 2000 8 1950 zł Jan Kazimierz 100 900 2000 2000 8 2000 zł S.A. Poniatowski 100 900 4200 2005 8 1175 zł Korea-Japonia 100 900 4500 2002 8 1050 zł Zygmunt I Stary 100 900 3400 2004 8 1350 zł l Sposób 3 wyroby jubilerskie Niemały, ale niszowy ze względu na swoją specyfikę, jest rynek jubilerski. Najbardziej pożądane są stare, stylowe wyroby, które można kupić w antykwariatach. Do złowienia prawdziwych okazji trzeba mieć jednak, oprócz obeznania, po prostu szczęście. Zakup wyrobów jubilerskich w dużych kompleksach handlowych do celów inwestycyjnych to z kolei chybiony pomysł. Pamiętaj, że większość tego typu precjozów posiada próbę 585 (14 karatów), a więc niemal połowę wyrobu stanowią domieszki innych tańszych metali. Próba zyskownego handlowania takimi wyrobami nie ma więc szans powodzenia, a oddanie ich do skupu w lombardzie ociera się o finansowe harakiri. l Sposób 4 produkty strukturyzowane Na rynku możesz też znaleźć produkty, których wyceny powiązane są z kursem złota, np. tzw. lokaty strukturyzowane składające się z części bezpiecznej, obligacyjnej, mającej dać deklarowany zwrot kapitału, oraz z części agresywnej, opcyjnej, ukierunkowanej na czerpanie zysków ze zmiany wartości kruszcu. Powinieneś jednak wziąć pod uwagę pewne przeciwwskazania trudne do zrozumienia, zawoalowane profile pomnażania kapitału przez agresywny składnik lokaty, a także wysokie marże dystrybutorów. l Sposób 5 platformy transakcyjne Nielicznej grupie inwestorów, lubiącej większe dawki adrenaliny, można polecić ofertę kilku działających u nas platform transakcyjnych. Dostępne są tam instrumenty inwestycyjne oparte bezpośrednio na kursie złota na wspomnianych giełdach towarowych kontrakty różnic kursowych (ang. CFD) oraz opcje. Wykorzystuje się w nich mechanizm dużej dźwigni finansowej, tzn. małym nakładem zainwestowanego kapitału generuje się duże przepływy gotówki na rachunku. 8 www.pieniadze-inwestycje.com.pl
Przy niewielkim zapasie złożonego depozytu nieznaczny niekorzystny ruch ceny może wyrzucić inwestora z rynku, pozbawiając go nawet całości wpłaconych pieniędzy. Trafne obstawienie przyszłej zmiany kursu może jednak wygenerować kilkusetprocentowe zyski nawet w ciągu tygodnia. Niezaprzeczalnym atutem tej oferty jest możliwość zarabiania na spadku cen, co nie jest wykonalne w przypadku omówionych wcześniej bardziej tradycyjnych sposobów inwestowania. Należy ponadto wspomnieć, że oprócz tego za granicą dostępne są jednostki funduszy inwestycyjnych, lokujących środki w złoto bądź inne metale szlachetne. W Polsce taka oferta pozostaje jak dotąd znikoma, z zaledwie pojedynczymi funduszami typu zamkniętego. Przestrogi Najnowsza, kilkuletnia historia notowań różnych aktywów począwszy od akcji, przez surowce rolne, monety kolekcjonerskie, skończywszy na mieszkaniach pokazuje, że każda galopada cen podszyta stadnym pędem i masową euforią kupujących stanowi nieomylny zwiastun końca wzrostów i późniejszej gwałtownej przeceny. Jest to fundament konstrukcji klasycznej bańki spekulacyjnej, po pęknięciu której niedoszli krezusi zostają z dotkliwymi stratami trudnymi do rychłego odrobienia. Złoto wraz z innymi surowcami nie stanowi wyjątków i również podlega długoterminowym cyklom, od niedoszacowania do przewartościowania. Prawdą jest, że ostatnio znacznie pomogła kruszcowi nowa fala druku pustego pieniądza przez FED, a także nawrót lęku przed eskalacją kryzysu. Jednak żadna hossa nie trwa wiecznie gdy podaż banknotów z pras menniczych przystopuje, a rynkowy strach minie punkt kulminacyjny można się spodziewać poważnej, długoterminowej przeceny kruszcu. Bartosz Stawiarski www.pieniadze-inwestycje.com.pl 9
CBP 0055 ISBN 978-83-7677-080-2