Streszczenie dla klienta/wstęp do zintegrowanego projektowania Zleceniodawca: European Commission Executive Agency for Competitiveness and Innovation Projekt: 530256 MaTrID Data: 2013-08-07 Autor: Tłumaczenie: Andy Sutton, BRE, wielka Brytania Anna Wiszniewska, NAPE, Polska Dokument powstał w ramach projektu MaTrID. Odpowiedzialność za treści zawarte w tej publikacji ponoszą autorzy. Nie muszą one odzwierciedlać stanowiska Wspólnoty Europejskiej. Komisja Europejska nie odpowiada za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.
Zintegrowane projektowanie (energetyczne) jest ogólnym terminem określającym współpracę w celu optymalizacji projektu w sposób, który najlepiej spełni oczekiwania klienta, przy najniższym zużyciu energii. Zintegrowane projektowanie obniża koszty i ryzyko zleceniodawców, którzy decydują się na taki proces, jak również koszty eksploatacji budynku, ponoszone przez jego użytkowników. Niniejsze streszczenie ma na celu przedstawienie tych korzyści inwestorom i zachęcenie ich do tego, by w specyfikacji zlecenia wymagali zintegrowanego projektowania. Zintegrowane projektowanie jest rekomendowaną w całej Europie metodą spełnienia wymagań dla budynków niemal zeroenergetycznych. STRESZCZENIE Zintegrowane projektowanie (energetyczne) jest konsekwencją powielania najlepszych praktyk w projektowaniu budynków. Proces zintegrowanego projektowania zakłada udział członków zespołu projektowego od wczesnego etapu tworzenia koncepcji budynku i dokładne uzgodnienie jej założeń z klientem. Następnie rozważane są różne warianty, spełniające te założenia. Dzięki procesowi zintegrowanego projektowania można uzyskać bardziej optymalną wersję rozwiązań, niż przy tradycyjnej metodzie postępowania. Więcej informacji na temat samego procesu znajduje się na stronie 3. TŁO Zintegrowane projektowanie jest logicznym połączeniem zrównoważonego rozwoju i współpracy przy projektowaniu budynków. Liczne metody oceny środowiskowej i charakterystyki energetycznej budynków, takie jak BREEAM, dążenie do większego wykorzystywania potencjału energii odnawialnej, poprawy efektywności energetycznej budynków, są wspierane przez wdrażanie unijnej dyrektywy dotyczącej niemal zeroenergetycznych budynków do 2020 roku. Raporty eksperckie takie jak Latham Report czy Egan Review rekomendują poprawę współpracy i zapobieganie konfliktom pomiędzy uczestnikami procesu budowlanego. Od wielu lat wiadomo, że wszyscy zaangażowani w ten proces zyskują na współpracy. KORZYŚCI DLA KLIENTA - REDUKCJA KOSZTÓW Udowodniono, że zastosowanie zintegrowanego projektowania obniża całkowity koszt projektu. Jednak redukcja ta następuje w późniejszej fazie realizacji. Na wstępnym etapie koszt jest nieco wyższy, z uwagi na to, że od samego początku zaangażowany jest cały trzon zespołu, by stworzyć optymalną koncepcję projektu. Nieznacznie wyższe koszty pracy zespołu projektowego kompensuje jakość projektu powstałego w procesie zintegrowanego projektowania. Z reguły koszty w pierwszej fazie zintegrowanego projektowania są o 0.2% wyższe niż na tym samym etapie tradycyjnego procesu ale w sumie ZP oszczędza 3%
całkowitych kosztów. Redukcja kosztów jest wynikiem lepszej koordynacji działań i racjonalizacji projektowania. Zadania są zrozumiałe dla wszystkich członków zespołu projektowego. Największy potencjał oszczędności tkwi we wzajemnym dopasowaniu projektów architektonicznego i systemów technicznych budynku. W proces zintegrowanego projektowania można również włączyć modelowanie informacji o budynkach - BIM (ang. Building Information Modeling). BIM to zbiór danych dotyczacych budynku, często przedstawione w formie trójwymiarowego modelu, który opracowuje zespół projektowy, co pasuje do metody zintegrowanego projektowania. KORZYŚCI DLA KLINTA - MNIEJSZE RYZYKO Metoda współpracy, na której opiera się zintegrowane projektowanie zmniejsza ryzyko związane z procesem projektowania i budowy, dzięki lepszej koordynacji działań na wczesnych etapach tworzenia projektu i lepsze zrozumienie założeń projektu przez wszystkie osoby zaangażowane w jego rozwój. PROCES ZINTEGROWANEGO PROJEKTOWANIA Nie ma sztywnych wymagań regulujących proces zintegrowanego projektowania i każdy klient może dostosować go do swoich potrzeb. Poniżej przedstawiono typowy schemat działania. Przy każdym kroku podano źródła dodatkowych informacji. KROK 1.1 - PROJEKTOWANIE WSTĘPNE Kluczem do ZP jest dobór zespołu projektującego, którego członkowie będą ze sobą współpracować i spełnią oczekiwania klienta, tworząc projekt niemal zeroenergetycznego budynku. Inwestor powinien więc ustalić trzon zespołu na samym początku projektu. Szczegółowe wytyczne dotyczące zmian w dokumentacji, dotyczących powoływania zespołu, można znaleźć na stronie internetowej: http://www.zintegrowaneprojektowanie.pl/pl/platformawiedzy KROK 1.2 - ANALIZA WARUNKÓW BRZEGOWYCH Wszystkie możliwe do zdobycia informacje na temat czynników środowiskowych związanych z daną lokalizacją powinny być gromadzone przez, lub dla zespołu projektowego i przedstawione w zrozumiały dla wszystkich sposób. Inwestorzy powinni więc dbać o to, by odpowiednie badania i ekspertyzy były uwzględniane w budżetach projektów i przeprowadzane jak najwcześniej. Więcej informacji na ten temat znajduje się na stronie internetowej: http://www.zintegrowaneprojektowanie.pl/pl/platforma-wiedzy KROK 1.3 - DOPRECYZOWANIE CELÓW PROJEKTU Inwestor zawsze ma pewne oczekiwania odnośnie lokalizacji (zwłaszcza jeśli teren/budynek został już nabyty lub znany jest już potencjalny najemca). Ten krok formalizuje wymagania inwestora i daje zespołowi projektującemu możliwość ponownego przyjrzenia się elementom,
które mogą ograniczać optymalizację projektu i kosztów. W praktyce, najlepiej jest odbyć spotkanie, przed którym wszyscy uczestnicy będą mieli szansę zapoznać się ze wstępną koncepcją projektu, i przedyskutować ją wspólnie z klientem. Inwestor powinien zapewnić budżet na te działania i jeśli znany jest przyszły użytkownik budynku, również powinien być na nim obecny. Kolejnym zadaniem jest przedstawienie wymagań inwestora w formie jasno określonych celów, które zespół będzie stopniowo realizował w fazie projektowania, budowy i po jej ukończeniu. Są to kluczowe dla powodzenia projektu działania, które umożliwią egzekwowanie realizacji celów. Tam gdzie to możliwe, powinno się zawrzeć konkretne cele w umowach z projektantami. Więcej szczegółów, w tym przykładowe dokumenty zawierające wymagania inwestora i sformalizowane cele, można znaleźć na stronie: http://www.bre.co.uk/integrateddesign.co.uk KROKI 2.1-2.3 - OCENA WIELU KONCEPCJI Podstawową różnicą pomiędzy zintegrowanym i tradycyjnym projektowaniem jest taka, że zespół projektowy ZP ma za zadanie stworzyć kilka alternatywnych koncepcji. Obniża to ryzyko zbytniego przywiązywania się do jednego pomysłu i sprawia, że rozważone zostaną również inne. Inwestor powinien zaangażować w ten proces przyszłych najemców, jeśli są już znani. Dobór zespołu projektującego ma odzwierciedlać potrzeby i możliwości budżetowe. Wstępne koncepcje powinny być opracowane na podstawowym poziomie (zwykle wystarczą modele brył). Wszystkie propozycje należy poddać modelowaniu energetycznemu podczas spotkania warsztatowego, lub po nim, i omówić wyniki podczas następnego spotkania. Przy podstawowym modelowaniu energetycznym, zespół projektowy powinien wspólnie przyjrzeć się wadom i zaletom każdego rozwiązania. Seria spotkań warsztatowych i analiza więcej niż jednej koncepcji projektu, to wymierne różnice pomiędzy podejściem ZP a tradycyjnym. More details at htttp:///www.website.eu/page KROK 2.4 - FINALIZACJA ZOPTYMALIZOWANEGO PROJEKTU Podczas ostatniego spotkania warsztatowego, zespół projektujący powinien wybrać optymalną koncepcję, w stosunku do oczekiwań klienta. Inwestor powinien wymagać przedstawienia wszystkich istotnych dla projektu informacji na spotkaniu, w obecności przyszłych użytkowników, by mogli oni wyrazić swoje oczekiwania i określić, w jaki sposób budynek będzie eksploatowany. KROKI 3.1-3.3 - MONITOROWANIE REALIZACJI PROJEKTU Gdy wybrana zostanie koncepcja projektu, należy zaktualizować formalne wymagania inwestora i cele projektu tak, by dokładnie odpowiadały koncepcji. W przypadku, gdy znani są przyszli najemcy, aktualizacja może również dotyczyć umowy najmu. Zaktualizowane
wymagania inwestora i związane z nimi cele mogą zostać wykorzystane w kontraktach, przy formułowaniu zobowiązań, określaniu warunków premii motywacyjnych, i wskaźników monitorowania realizacji celów, zarówno dla projektantów, jak i dla wykonawców robót. Wymagania inwestora powinny być wpisane w szczegółowy plan realizacji a konkretne cele zawarte w dokumentach. Więcej informacji, w tym przykłady celów do osiągnięcia na poszczególnych etapach projektu, można znaleźć na stronie: htttp://www.intergrateddesign.eu/targets KROKI 4.1-4.3 - WYKONANIE Tak jak we wszystkich udanych projektach budowlanych, sukces ZP jest uzależniony od dobrej komunikacji pomiędzy osobami zaangażowanymi w jego realizację, zwłaszcza w kwestii wymagań inwestora i przyjętych celów. Powinno się zawrzeć cele ZP w dokumentacji przetargowej i w kontraktach, oraz przekazać je w odpowiedni sposób wykonawcom robót. Jeśli zachodzi taka potrzeba, można przeprowadzić krótkie szkolenie. Ważne jest również poinformowanie użytkowników budynku o przyjętych założeniach i optymalnym sposobie korzystania z systemów technicznych, opracowanie instrukcji użytkowania i osobisty kontakt z zarządcą. Więcej informacji znajdą Państwo na stronach: http://www.softlandings.co.uk/madeup http://www.bre.co.uk/sitesustainability http://www.integrateddesign.eu/userguide