KLASY IV-VI SZKO A PODSTAWOWA Imiê i nazwisko:... Klasa:... 1. Rozwi¹ krzy ówkê 4 6 1 5 A 7 8 2 H R Y 3 Ñ M 9 Poziomo: 1. Ma³py podobne do cz³owieka. 2. Najwiêksza ma³pa, bohater filmów o King Kongu. 3. Ma³pa najbli ej spokrewniona z cz³owiekiem. 6. T ropienie i zabijanie zwierzyny sposobami zgodnymi z prawem. 9. Ojczyzna rudej ma³py cz³ekokszta³tnej. Pionowo: 4. Ma³pa wydaj¹ca bardzo g³oœne dÿwiêki, posiadaj¹ca chwytny ogon. 5.Uwa ane za ulubiony pokarm ma³p. 7. Ojczyzna szympansów. 8. W¹ski, szeroki lub zadarty. Odkryj has³o ukryte w wyró nionych polach:...... 2. Uzupe³nij zdania: 1. Ma³py s¹ ssakami, wiêc karmi¹ swoje m³ode.... 2. W œrodowisku naturalnym ma³py najczêœciej jedz¹..., liœcie, choæ niektóre spo ywaj¹ równie owady, a czasem miêso. 3. Modzele siedzeniowe maj¹ np..... 4. Wiêkszoœæ ma³p yje w... lub grupach rodzinnych, którym z regu³y przewodzi najsilniejszy.... 5.... ma³p s¹ podobne do... cz³owieka. Dziêki nim ma³py potrafi¹ sprawnie przemieszczaæ siê wœród ga³êzi, pobieraæ pokarm a nawet u ywaæ narzêdzi.
3. Spoœród podanych ni ej zdañ, skreœl wyra enia nieprawid³owe opisuj¹ce wyjca czarnego. Charakterystyka gatunku: Samce posiadaj¹ futro koloru czarnego/z³otawego, natomiast samice czarnego/z³otawego. Czêœæ d³ugiego chwytnego ogona od spodu pokryta jest gêst¹ sierœci¹/pozbawiona jest sierœci, co umo liwia sprawne trzymanie ga³êzi. Ogon pe³ni funkcjê pi¹tej ³apy/pi¹tej koñczyny. Wyjce znane s¹ z umiejêtnoœci wydawania g³oœnych dÿwiêków - w ten sposób informuj¹, e poszukuj¹ po ywienia/znacz¹ terytorium. Œrodowisko ycia: Zamieszkuj¹ lasy deszczowe Ameryki Po³udniowej/Australii. Prowadz¹ naziemny/nadrzewny tryb ycia. Dieta S¹ zwierzêtami miêso ernymi/roœlino ernymi, 75% ich diety stanowi¹ liœcie/miêso, ponadto spo ywaj¹ kwiaty i owoce. Struktura socjalna: Zazwyczaj yj¹ samotnie/w stadach. fot. wyjec czarny - samiec i samica 4. Porównaj pawiana masajskiego (ma³pa w³aœciwa) z szympansem zwyczajnym (ma³pa cz³ekokszta³tna). Je eli cecha odpowiada danemu gatunkowi postaw znak, jeœli nie to Cecha wyd³u ony pysk chwytny ogon modzele siedzeniowe przeciwstawny kciuk chwytne stopy ma³pa w¹skonosa gatunek wszystko erny Pawian masajski Szympans zwyczajny
5. Pos³uguj¹c siê map¹ widoczn¹ poni ej, uzupe³nij zdania wpisuj¹c odpowiednie nazwy kontynentów (Afryka, Ameryka Po³udniowa, Azja), oraz rodzaj ma³p (w¹skonose, szerokonose). Do Nowego Œwiata zaliczamy....... Ma³py zamieszkuj¹ce ten kontynent nazywamy.... Posiadaj¹ p³aski nos z nozdrzami skierowanymi na boki. W sk³ad Starego Œwiata wchodz¹ nastêpuj¹ce kontynenty:...,... oraz Europa. Ma³py z tej czêœci œwiata nazywamy.... Charakteryzuj¹ siê wydatnym nosem z nozdrzami po³o onymi blisko siebie i skierowanymi ku przodowi. NOWY ŒWIAT STARY ŒWIAT c. a. b. 6. Uzupe³nij zdania, okreœlaj¹c czy dana ma³pa pochodzi z Nowego czy Starego Œwiata, a tak e czy jest szerokonosa czy w¹skonosa? PodpowiedŸ: zdjêcia poszczególnych gatunków znajduj¹ siê poni ej, a orientacyjne miejsce ich wystêpowania zaznaczone jest na mapie literkami (a,b,c). wyjec czarny pawian masajski makak czubaty
Wyjec czarny (a) pochodzi z..., jest wiêc ma³p¹.... Wystêpuje miêdzy innymi na terenach: Paragwaju, Brazylii i Boliwii. Pawian masajski (b) pochodzi z..., jest wiêc ma³p¹.... Wystêpuje miêdzy innymi na terenach: Angoli, Zambii, Tanzanii, Etiopii oraz Mozambiku. Makak czubaty (c) pochodzi z..., jest wiêc ma³p¹.... Wystêpuje tylko na wyspie Celebes. 7. Uzupe³nij tekst dotycz¹cy gibona bia³orêkiego oraz goryla, u ywaj¹c s³ów znajduj¹cych siê na dole strony. Gibony bia³orêkie zamieszkuj¹ tropikalne lasy deszczowe po³o one w... Po³udniowo-Wschodniej. yj¹ w.... Oznaczajà swoje... za pomocà gùoœnej wokalizacji.... Pe³ni ona równie inne funkcje - miêdzy innymi s³u y do... wiêzi pomiêdzy... a.... Gibony prowadz¹... tryb ycia. Ich typowy sposób poruszania siê wœród szczytowych partii drzew nazywamy.... Dieta tych zwierz¹t sk³ada siê g³ównie z..., m³odych liœci i p¹ków. Goryle s¹... wspó³czeœnie yj¹cymi ma³pami. Zamieszkuj¹...... po³o one na terenach... Zachodniej oraz Œrodkowej. Niestety postêpuj¹ca......,... i... (np. wirus Ebola), znacznie ograniczy³y liczebnoœæ i zasiêg wystêpowania tych rzadkich zwierz¹t. Goryle w przeciwieñstwie do gibonów, zdecydowan¹ wiêkszoœæ swojego czasu spêdzaj¹ na.... yj¹ w......, której przewodzi dominuj¹cy.... S¹..., ywi¹ siê przede wszystkim..., ³odygami, korzeniami, pêdami i w mniejszej iloœci owocami. S³owa do uzupe³nienia tekstu: Azja, k³usownictwo, Afryka, samica, samiec, samiec, para, grupa rodzinna, lasy tropikalne, utrata siedlisk, pieœñ, nadrzewny, ziemia, brachiacja, terytorium, choroby, wzmacnianie, owoce, liœcie, roœlino ernoœæ, najwiêksze;
8. Jak szympansy przystosowa³y siê do ycia w lesie deszczowym? Z propozycji podanych poni ej, wybierz w³aœciwe cechy, które pomagaj¹ szympansom przetrwaæ w lasach deszczowych. Nastêpnie wpisz je w wykropkowane miejsca. Smuk³e d³onie i d³ugie palce Pazury u r¹k Paznokcie u r¹k Cia³o pokryte gêst¹ sierœci¹ Oczy skierowane ku przodowi D³ugie i mocne ramiona Chroni¹ czubki palców. U³atwiaj¹ sprawne chwytanie nawet drobnych przedmiotów i cienkich ga³êzi. Widzenie kolorów Chód na piêœciach Pomagaj¹ szympansowi wspinaæ siê i sprawnie poruszaæ po drzewach, a tak e balansowaæ cia³em. U³atwia szympansowi znalezienie po ywienia (zw³aszcza owoców). Pozwala tak e zauwa yæ drobne szczegó³y w œrodowisku. Pozwalaj¹ szympansowi dok³adnie oceniæ odleg³oœæ.... Pozwalaj¹ szympansowi na skuteczne chwytanie ga³êzi.