C PomyÊl i wykonaj. M1. Odczytaj wypowiedzi swoich rówieêników. Zgadnij, z którego z paƒstw. Spo eczeƒstwo na tle dziejów Dziedzictwo kulturowe

Transkrypt

1 C 2.10 PomyÊl i wykonaj M1. Odczytaj wypowiedzi swoich rówieêników. Zgadnij, z którego z paƒstw zaznaczonych na mapie oni pochodzà. Pokoloruj terytorium w aêciwego kraju. Pod ka dà wypowiedzià zapisz nazw paƒstwa oraz pokoloruj kwadracik legendy. M Materia y dydaktyczne Historia i spo eczeƒstwo. Efektywne lekcje kszta cenie umiej tnoêci s. 3

2 C 2.10 Najpierw posz yêmy z babcià do koêcio a na msz Êwi tà. Póêniej, ob adowane zniczami i kwiatami, odwiedza yêmy groby bliskich zmar ych. Zapali yêmy te znicz pod krzy em upami tniajàcym marynarzy, którzy zagin li na morzu. dydaktyczne M Materia y Prawie ca y dzieƒ sp dziliêmy na cmentarzu przy grobie babci. Grób by bardzo kolorowo ozdobiony. W ciàgu ca ego dnia wielu znajomych i krewnych odwiedzi o nas na cmentarzu. Mogli oni spoczàç na przygotowanych krzes ach i pocz stowaç si potrawami Wraz z mieszkajàcymi w sàsiedztwie dzieçmi przez ca y dzieƒ przygotowywaliêmy lampiony z dyni, ozdoby w kszta cie koêciotrupów, nietoperzy i duchów. Po po udniu, przebrani w przedziwne stroje, chodziliêmy od domu do domu. Kiedy krzyczeliêmy trick or treat, odwiedzani ludzie wk adali nam do koszyków s odycze Wczoraj by a pierwsza sobota listopada. Wielu mieszkaƒców naszej miejscowoêci uda o si na cmentarz, na którym szczególnym miejscem jest zagajnik pami ci, gdzie rozsypane sà prochy niektórych zmar ych. Ludzie przychodzà tu szczególnie w Zaduszki Zaczyna si tydzieƒ Êwiàtecznych ferii. Sp dz te dni, odwiedzajàc wraz z rodzicami ich rodzinne strony i mieszkajàcych tam bliskich. Pójdziemy te na cmentarz. Widzia am w telewizji, e w niektórych krajach zapala si na grobach znicze. U nas nie ma takiego zwyczaju Przeje d ajàc przez wioski, zauwa yliêmy palàce si na cmentarzach ogniska. Wielu ludzi wspólnie si modli o s. 4 Historia i spo eczeƒstwo. Efektywne lekcje kszta cenie umiej tnoêci

3 M Materia y C 2.10 M2. Podaj trzy argumenty przemawiajàce za obchodzeniem w polskich szko ach Halloween 31 paêdziernika oraz trzy argumenty przeciw obchodzeniu tego Êwi ta. Argumenty za Argumenty przeciw dydaktyczne M3. Odgadnij ukryte has a, a nast pnie przyporzàdkuj cyfrom odpowiednie litery, które utworzà rozwiàzanie. A. Zapalamy go na grobach B. Wed ug wierzeƒ na poczàtku listopada przebywajà wêród ywych C. Wed ug wierzeƒ oczyszcza i ogrzewa zmar ych, ywych zabezpiecza przed z ymi duchami. 4 5 has o: Historia i spo eczeƒstwo. Efektywne lekcje kszta cenie umiej tnoêci s. 5

4 C 2.10 êród owe T Teksty Co mówià êród a? T1. Przeczytajcie uwa nie poni szy tekst. Nast pnie przygotujcie krótkà prezentacj dotyczàcà zwyczajów i obrz dów zwiàzanych z dniem Wszystkich Âwi tych i Zaduszkami. Wszystkich Âwi tych i Dzieƒ Zaduszny W uroczystoêç Wszystkich Âwi tych, 1 listopada, zgodnie z rytua em KoÊcio a katolickiego, wierni uczestniczà we mszy, idà na cmentarz, w koêciele op acajà wypominki*. Na uporzàdkowanych kilka dni wczeêniej grobach zapalajà znicze i uk adajà kwiaty. Palàce si znicze sà wyrazem naszej pami ci o zmar ych. W przesz oêci ogieƒ rozniecano na polach, rozstajach dróg, grobach tych, którzy zmarli gwa townà Êmiercià. Potrzebny by on zmar ym, których oczyszcza i ogrzewa. Potrzebowali go równie ywi, których zabezpiecza przed z ymi i z oêliwymi duchami. Groby odwiedza si równie 2 listopada, w Dzieƒ Zaduszny zwany Zaduszkami. Jest to dzieƒ poêwi cony zmar ym, którzy do zbawienia potrzebujà modlitwy yjàcych. Dawniej wierzono, e dusze zmar ych przebywajà w tych dniach wêród ywych. Aby umo liwiç im odwiedzenie swoich ziemskich domów, zostawiano na noc uchylone furtki i drzwi. Przygotowywano dla dusz potrawy. Niektórzy starsi mieszkaƒcy Polski wierzà, e dusze zbawionych zbierajà si o pó nocy w koêcio ach, gdzie duch zmar ego ksi dza odprawia dla nich msz. W noc zaduszkowà koêcio y powinny byç wi c otwarte, a aden cz owiek nie powinien tam wchodziç. 1 * modlitwy odmawiane w koêciele za dusze zmar ych s. 6 Historia i spo eczeƒstwo. Efektywne lekcje kszta cenie umiej tnoêci

5 C 2.10 T2. Przeczytajcie uwa nie poni szy tekst. Nast pnie przygotujcie krótkà prezentacj dotyczàcà zwyczajów i obrz dów zwiàzanych z upami tnianiem zmar ych w Meksyku. Upami tnianie zmar ych w Meksyku Meksykaƒskie obrz dy ku czci zmar ych trwajà kilka dni, a zwiàzane z nimi ceremonie odbywajà si w trzech miejscach w domu, w koêciele i na cmentarzu. Meksykanie wierzà, e zmarli nie odchodzà na zawsze i kontakt z nimi jest realny. 27 i 28 paêdziernika w domach rozpoczyna si wielkie sprzàtanie. Meksykanie wierzà, e odwiedzajàce swoje domy dusze zmar ych nale y przywitaç z szacunkiem i radoêcià. Zgodnie z wierzeniami, 31 paêdziernika na ziemi przybywajà dusze zmar ych dzieci, zwane anio kami. Dla nich przygotowuje si to, co lubià dzieci: s odycze, kandyzowane owoce i warzywa, orzechy, migda y itp., figurki z marcepanu lub cukru, m.in. koêciotrupki i czaszki. Nast pnego dnia Meksykanie przygotowujà dania dla dusz doros ych zmar ych. W Meksyku podczas Âwi ta Zmar ych ludzie sp dzajà wiele godzin na cmentarzu. Przy kolorowo ozdobionych grobach wspominajà tych, którzy odeszli. 2 T3. Przeczytajcie uwa nie poni szy tekst. Nast pnie przygotujcie krótkà prezentacj dotyczàcà zwyczajów i obrz dów zwiàzanych z upami tnianiem zmar ych na Litwie. T Teksty êród owe Upami tnianie zmar ych na Litwie Na Litwie, podobnie jak w Polsce, Wszystkich Âwi tych i Zaduszki sà czasem zadumy i wspominania bliskich. Litwini odwiedzajà cmentarze, zapalajà znicze na grobach, spotykajà si w rodzinnym gronie. W niektórych regionach Litwy na wsiach w Dzieƒ Zaduszny zamyka si psy, chowa si ostre przedmioty, otwiera okna wszystko to ma u atwiç dojêcie duszom do sto u. Zanosi si jedzenie ebrakom, wierzàc, e sà oni poêrednikami pomi dzy Êwiatem ywych i umar ych. W po udniowej cz Êci kraju, graniczàcej z Polskà, zachowa a si te tradycja palenia na cmentarzu wspólnego ognia. Tu, po odwiedzeniu grobów bliskich, mieszkaƒcy wsi zbierajà si na wspólnej modlitwie. 2 Historia i spo eczeƒstwo. Efektywne lekcje kszta cenie umiej tnoêci s. 7

6 C 2.10 êród owe T Teksty T4. Przeczytajcie uwa nie poni szy tekst. Nast pnie przygotujcie krótkà prezentacj dotyczàcà zwyczajów i obrz dów zwiàzanych z upami tnianiem zmar ych w Szwecji i Belgii. Upami tnianie zmar ych w Szwecji i Belgii W Szwecji Dzieƒ Zaduszny obchodzony jest w pierwszà sobot listopada. Na ka dym cmentarzu znajduje si tzw. zagajnik pami ci, gdzie rozsypuje si prochy zmar ych, którzy nie chcieli tradycyjnego pochówku. W Zaduszki Szwedzi w aênie w tym miejscu wspominajà zmar ych. Belgowie we Wszystkich Âwi tych oraz w Zaduszki spotykajà si w rodzinnym gronie, odwiedzajà groby, na których sk adajà kwiaty. W Belgii nie ma zwyczaju zapalania zniczy. Dzieci i m odzie majà tydzieƒ Êwiàtecznych ferii, a Wszystkich Âwi tych jest dniem wolnym od pracy. 2 T5. Przeczytajcie uwa nie poni szy tekst. Nast pnie przygotujcie krótkà prezentacj dotyczàcà zwyczajów i obrz dów zwiàzanych ze Êwi tem Halloween w Stanach Zjednoczonych. Halloween 31 paêdziernika Amerykanie obchodzà Halloween Êwi to, które wywodzi si ze staro ytno-celtyckich oraz pogaƒskich tradycji. Nazwa Halloween to skrót od All Hallow Eve, czyli wigilii Wszystkich Âwi tych. Zwyczaj jego obchodzenia dotar do Ameryki wraz z imigrantami z Irlandii i Szkocji w XIX wieku. W ciàgu dnia dzieci przebrane za bajkowe oraz straszne postaci w drujà od domu do domu i gdy ktoê im otworzy drzwi, wo ajà: trick or treat, czyli psota albo pocz stunek. W Halloween nie mo na si obejêç bez wydrà onej dyni. Przez wyci te w kszta cie oczu, nosa i ust otwory widaç Êwiat o palàcej si wewnàtrz Êwieczki. Dyniowe lampiony ustawia si na oknach, w ogrodach. W nocy z 31 paêdziernika na 1 listopada organizowane sà uliczne parady i zabawy, których uczestnicy poprzebierani sà np. za duchy, czarownice. 2 s. 8 Historia i spo eczeƒstwo. Efektywne lekcje kszta cenie umiej tnoêci