Przeciąganie, rzutowanie, płaszczyzna konstrukcyjna Wykonajmy projekt tłumika z elementami rur wydechowych, rys. 1 Rys. 1. Efekt końcowy projektu Przyjmując jako płaszczyznę szkicu płaszczyznę XY, narysujmy linię wraz zaokrągleniem, rys. 2 Rys. 2. Oś rury wydechowej Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 1
Poprzez koniec lewego odcinka rury poprowadźmy płaszczyznę konstrukcyjną płaszczyznę szkicu, na której narysujemy okrąg. Takiej płaszczyzny nie możemy wskazać bezpośrednio, bo jej jeszcze nie ma. Utwórzmy zatem pomocniczą płaszczyznę, wybierając z menu Elementy części pozycję Płaszczyzna konstrukcyjna, a następnie kliknijmy punkt na lewym końcu osi rury i dowolny punkt na linii prostej, na prawo od końca linii - płaszczyzna zostanie wprowadzona, rys. 3. Rys. 3. Dodanie pomocniczej płaszczyzna konstrukcyjnej Przejdźmy do stanu szkicu, wskazując jako płaszczyznę szkicu - dodaną płaszczyznę konstrukcyjną. Wskazując płaszczyznę szkicu musimy kliknąć jej krawędź. Rys. 4. Dodanie okręgu na płaszczyźnie konstrukcyjnej Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 2
Narysujmy na płaszczyźnie szkicu okrąg. Uwaga. Okrąg powinien leżeć w płaszczyźnie konstrukcyjnej (obecna płaszczyzna szkicu), a dodatkowo jego środek powinien leżeć na końcu osi rury wydechowej. W obecnym stanie rysowania koniec odcinka nie daje się zaznaczyć. Aby koniec odcinka zaistniał na płaszczyźnie szkicu należy dokonać rzutowania końca odcinka na płaszczyznę konstrukcyjną. Aby wykonać rzutowanie końca odcinka na płaszczyznę konstrukcyjną należy (w stanie szkicowania) wybrać z Panelu szkicu 2D pozycję Rzutuj element i kliknąć koniec odcinka. Akcja ta niby nie zostanie zwizualizowana żadnym widocznym efektem. Po jej wykonaniu niczego nowego nie zobaczymy, ale gdy rozpoczniemy rysowanie okręgu i zbliżymy kursor do końca odcinka jego zrzutowany koniec wyraźnie zostanie pogrubiony i będzie można zaakceptować więz zgodności środka okręgu i rzutu punktu. Po narysowaniu okręgu należy zwymiarować jego średnicę, rys. 4 i powrócić do stanu model 3D przyciskiem Powrót. Aby wykonać przeciągnięcie, wybieramy przycisk, który wywoła okno Przeciągnięcie. W oknie tym po kliknięciu przycisku Profil wskażmy okrąg, a po kliknięciu przycisku Ścieżka wskażmy oś rury wydechowej i kliknijmy przycisk OK. Zostanie wykonany fragment tłumika (jeszcze nie rury, na razie jest to pręt walcowy), rys 5. Rys. 5. Okno Przeciągnięcie i efekt przeciągnięcia Wykonanie modelu tłumika W celu wykonania modelu tłumika poprowadźmy nową płaszczyznę konstrukcyjną przez drugi koniec rury, ale odsuniętą od tego końca o zadaną odległość. Aby poprowadzić nowa płaszczyznę konstrukcyjna odsunietą: 1. W menu Elementy części klikamy pozycję Płaszczyzna konstrukcyjna. 2. Klikamy płaszczyznę (okrąg) zakończenia rury, 3. Przytrzymujemy lewy klawisz myszy wskazując nadal płaszczyznę zakończenia rury. To przytrzymanie mysz wywoła okno dialogowe Odsunięcie, w którym możemy wpisać odległość, na jaka ma się odsunąć nowo utworzona plaszczyna konstrukcyjna od płaszczyzny końca rury. 4. Po wpisaniu odległości należy kliknąć zielony haczyk potwierdzenia lub nacisnąć klawisz Enter. Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 3
Nowa płaszczyzna konstrukcyjna, odsunięta o zadaną odległość od końca rury, została utworzona, rys. 6. Rys. 6. Dodanie płaszczyzny konstrukcyjnej odsuniętej Zanim przystąpimy do rysowania zamkniętego profilu tłumika zauważmy, że w obecnej chwili nie uda nam się poprawnie go zwymiarować brak będzie więzu unieruchamiającego szkic zarysu względem narysowanej już rury. Aby uzyskać taki stały, nieruchomy element odniesienia wykonajmy rzut prostokątny okręgu zakończenia rury na dodaną płaszczyznę konstrukcyjną. W tym celu: 1. W menu Panel szkicu 2D kliknijmy pozycję Rzutuj element, 2. Kliknij krawędź okręgu na końcu rury (wtedy rzut okręgu pojawi się na płaszczyźnie). 3. Klawisz Esc kończy operację rzutowania, rys. 7. Rys. 7. Rzutowanie okręgu na płaszczyzne szkicu Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 4
Teraz, na nowo dodanej płaszczyźnie konstrukcyjnej rysujemy i wymiarujemy prostokąt, rys. 8, wyciągamy, rys. 9, zaokrąglamy naroża, rys. 10 i w ten sposób modelujemy tłumik. Rys. 8. Rysujemy i wymiarujemy profil do wyciągnięcia Rys. 9. Wyciągamy Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 5
Rys. 10. Zaokrąglamy naroża Wyciągnięcie złożone Aby wykona przejście pomiędzy rurą a tłumikiem posłużymy się Wyciągnięciem złożonym, rys. 11. Rys. 11. Rozpoczynamy definiowanie Wyciągnięcia złożonego 1. Na zakładce Krzywizny, w oknie Przekroje klikamy napis Kliknij, aby dodać, a następnie klikamy krawędź (okrąg) końca rury i zarys (krawędź) tłumika, rys. 12. Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 6
Rys. 12. Pierwszy etap tworzenia Wyciągnięcia złożonego Jeśli uzyskany efekt spełnia nasze oczekiwania projektowanie tej części tłumika można zakończyć klawiszem OK. Inventor posiada jednak jeszcze dodatkowe opcje. 2. Możemy wymusić styczne przejście pomiędzy rurą a łącznikiem i pomiędzy tłumikiem a łącznikiem. W tym celu a. Wybieramy zakładkę Warunki, rys. 13. b. Klikamy Warunek swobody dla Krawędzi 1 i wybieramy Warunek styczności c. Podobnie, dla Krawędzi 2 także wybieramy Warunek styczności, rys. 13. Proszę jeszcze poeksperymentować ze współczynnikiem wagi, wpisując w oknie Waga liczby większe lub mniejsze od 1. Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 7
Rys. 13. Wyciągnięcie złożone - definiowanie sposobu połączenie elementu przejściowego z rurą i tłumikiem Aby uzyskać pełny rysunek tłumika proszę samodzielnie naszkicować oś drugiej rury (na płaszczyźnie XY), nadać jej postać 3D i połączyć z tłumikiem. Można wykonać to następująco: 1. Utworzyć płaszczyznę konstrukcyjną w odległości 25 od głównej części tłumika. W tym celu, mając Inventor ustawiony w stanie modelowania 3D, wybieramy Płaszczyzna konstrukcyjna, klikamy płaszczyznę tłumika Rys. 14. Dodawanie płaszczyzny konstrukcyjnej (z odsunięciem) Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 8
i trzymając wciśnięty prawy klawisz myszy odciągamy płaszczyznę konstrukcyjną na pewna odległość od płaszczyzny tłumika. Pojawi się okno dialogowe Odsunięcie, w którym możemy wpisać dokładną wartość odsunięcia, np. 25. 2. Aby móc poprawnie poprowadzić i zwymiarować oś dla przeciągnięcia (druga część rury wydechowej) należy na powstałej płaszczyźnie konstrukcyjnej utworzyć jakiś elementy odniesienia. Może to być np. zrzutowany na tę płaszczyznę okrąg istniejącego końca, utworzonej wcześniej rury wydechowej. W tym celu przechodzimy do szkicowania na nowopowstałej płaszczyźnie konstrukcyjnej (klikamy Szkicowanie i krawędź płaszczyzny konstrukcyjnej), wybieramy Rzutuj element i starannie klikamy koniec rury wydechowej blisko połączenia z tłumikiem (rozpoznanie połączenia zasygnalizowane zostanie kolorem czerwonym, a rzut pojawi się na płaszczyźnie, patrz rys. 15) Rys. 15. Rzutowanie okręgu na płaszczyznę konstrukcyjną 3. Następnie, na płaszczyźnie konstrukcyjnej, rysujemy linie konstrukcyjną (pionową lub poziomą, starannie rozpoczynając jej kreślenie od środka zrzutowanego okręgu, zwracając uwagę na znak zgodności przy kursorze i powracamy do przestrzeni 3D, rys. 16. Rys. 16. Linia konstrukcyjna poprowadzona przez środek okręgu 4. Na płaszczyźnie XY szkicujemy linię osi rury. Uwaga! Aby można było w stanie szkicu uaktywnić punkt końca linii konstrukcyjnej po wybraniu Szkic, Płaszczyzna XY (w oknie drzewa Model) najpierw (1) dokonujemy rzutowania końca linii konstrukcyjnej na tę płaszczyznę, a następnie (2) przez ten punkt rysujemy oś rury tłumika (i wymiarujemy), rys. 17. Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 9
Rys. 17. Rysowanie osi rury wydechowej 5. Mając oś i zrzutowany okrąg - możemy dokonać przeciągnięcia, a następnie połączenia, poprzez Wyciągnięcie złożone, rury z tłumikiem, rys. 18. Rys. 18. Model 3D tłumika z rurami Ukrywanie płaszczyzn konstrukcyjnych Aby pomocnicza płaszczyzna konstrukcyjna nie zaciemniała rysunku - ukryjmy ją. W tym celu klikamy płaszczyznę konstrukcyjną prawym klawiszem myszy i kliknięciem usuwamy zaznaczenie z kratki Widoczność, rys.19. Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 10
Rys. 19. Ukrywanie płaszczyzny konstrukcyjnej Skorupa Możemy uzyskać efekt powierzchni, pustej w środku, jeśli zastosujemy narzędzie Skorupa wybierane z menu Elementy części. W oknie dialogowym Skorupa, rys. 20, określamy Grubość skorupy, przyciskami decydujemy, czy grubość ma być odłożona Do wnętrza (pierwszy przycisk), Na zewnątrz (drugi przycisk) czy symetrycznie na Obie strony (trzeci przycisk) oraz po wybraniu przycisku Usuń powierzchnie wskazujemy płaszczyzny okręgów na obu końcach rur wydechowych. Rys. 20. Utworzenie skorupy Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 11
Podziel Aby pokazać wnętrze tak zamodelowanego fragmentu układu wydechowego możemy dokonać przekroju elementu i odrzucenia jednej części przekroju. W tym celu wybieramy z menu Elementy części pozycję Podziel, rys. 21. W ramce Metoda wybieramy Podziel część, w ramce Usuń wybieramy Stronę do usunięcia, klikamy przycisk Narzędzie podziału i jako narzędzie tnące skazujemy w drzewie, w menu Model, po rozwinięciu gałęzi Początek, gałąź Płaszczyzna XY (uaktywnia to przycisk OK). Rys. 21. Efekt polecenia Podziel Po kliknięciu aktywnego przycisku OK uzyskamy podzielony fragment układu wydechowego. Copyright 2008 Janusz Bonarowski, Stanisław Skotnicki 12