PomyÊl i wykonaj M1. Czy podane informacje sà prawdziwe (P), czy fa szywe (F)? Wstaw krzy yk do odpowiedniej kratki. P F 1. W Rzymie i Grecji dzieci by y wykorzystywane jako o nierze. 2. Giermek to najm odszy rycerz. 3. Miecz albo szabla to broƒ najcz Êciej stosowna przez polskà szlacht. 4. W okresie zaborów m odzieƒcy fa szowali daty urodzenia, aby nie iêç do wojska. 5. Szare Szeregi to organizacja zbrojna za o ona przez Józefa Pi sudskiego. 6. Powstanie warszawskie wybuch o w Warszawie w czasie II wojny Êwiatowej. M2. Obejrzyj uwa nie rysunek ch opca- o nierza. Zastanów si, czym zastàpiç karabin, mundur, wojskowà czapk i buty. Swoje propozycje narysuj przy strza kach. 28
M5. Mimo uchwalonego prawa chroniàcego dzieci przed wojnami, niektórzy doroêli nie majà zamiaru zwracaç na nie uwagi. Zastanów si, jakich argumentów mo esz u yç, aby przekonaç doros ych, e dzieci powinny byç chronione przed wojnami i ich skutkami. Swoje propozycje zapisz poni ej. DoroÊli powinni chroniç dzieci przed skutkami konfliktów zbrojnych, poniewa : 1.... 2.... 3.... 4.... M Materia y dydaktyczne M6. Pokoloruj flag Polskiego Czerwonego Krzy a. 31
Co mówià êród a? T1. Przeczytaj uwa nie tekst, a nast pnie wykonaj znajdujàce si pod nim zadanie. Dzieci- o nierze w historii Problem anga owania dzieci do walki zbrojnej jest bardzo stary. Si ga staro ytnej Grecji. W Rzymie równie stosowano takie praktyki z tà ró nicà, e oficjalnie by y one pot piane. W Êredniowiecznej Europie powszechna by a instytucja giermka. Oko o 12. roku ycia m odzieniec przygotowywa si do roli rycerza, pe niàc najpierw funkcj giermka. Jednak giermkowie nie brali bezpoêredniego udzia u w walkach zbrojnych. M odzi ch opcy ze szlacheckich domów cz sto przedstawiani byli na obrazach w o nierskim umundurowaniu i z bronià (wówczas, czyli w Polsce przed rozbiorami tym uzbrojeniem by y miecze albo szable). W okresie zaborów, mimo zakazu, m odzieƒcy podawali nieprawdziwe daty urodzenia, aby wstàpiç do polskich oddzia ów i walczyç o niepodleg oêç. Podobnie by o w czasie I wojny Êwiatowej, kiedy ch opcy masowo zaciàgali si mi dzy innymi do legionów Pi sudskiego. Do historii przesz o równie bohaterstwo polskich harcerzy z organizacji Szare Szeregi, którzy prowadzili tak zwany ma y sabota : roznoszenie ulotek, pisanie hase na murach. W czasie powstania warszawskiego, podczas II wojny Êwiatowej, m odzi ludzie walczyli przeciwko okupantowi. Dziewcz ta (najcz Êciej, chocia ch opcy równie ) pe ni y role àczniczek i sanitariuszek. 1. Wska prawid owà odpowiedê. Oprac. na podst.: www.pl.wikipedia.org A. W staro ytnym Rzymie wciàganie dzieci do walk zbrojnych by o a)zakazane tak samo jak w Grecji. b)dozwolone, ale dopiero po ukoƒczeniu 12. roku ycia. c)dozwolone tak samo jak w Grecji. d)zakazane odwrotnie ni w Grecji. 32
B. Giermek a)zostawa rycerzem w wieku 12 lat. b)nie bra udzia u w walkach zbrojnych. c)zak ada instytucje rycerskie. d)bra udzia w walkach, ale tylko pod opiekà rycerza. C. M odzi ch opcy a)podawali nieprawdziwe daty urodzenia, aby wstàpiç do oddzia ów walczàcych o niepodleg oêç Polski. b)podawali nieprawdziwe daty urodzenia, aby nosiç za rycerzem miecze. c)byli fotografowani w o nierskich mundurach. d)podawali nieprawdziwe daty urodzenia, aby nosiç szable. D. Ma y sabota to a)udzia w powstaniu warszawskim. b)walka z okupantem poprzez: roznoszenie ulotek, pisanie hase na murach. c)oddzia sk adajàcy si z dzieci, czyli osób ma ego wzrostu. d)murales, czyli napisy na murach. 33
T2. Przeczytaj uwa nie tekst. Nast pnie wykonaj znajdujàce si pod nim zadanie. Wspó czesne zbrojne konflikty i sytuacja dzieci Obecnie w ponad 60 paƒstwach toczà si walki zbrojne, do których w àczane sà dzieci. Na tej liêcie sà mi dzy innymi: Sudan, Liberia, Somalia, Kongo, Afganistan, Angola, Burundi, Uganda, Birma, Kolumbia, Peru. Niekiedy dzieci porywane sà ze szkó i od àczane od rodziców. Wi kszoêç z nich jest sierotami, niekiedy muszà troszczyç si o m odsze rodzeƒstwo. Bojà si tak e o swojà przysz oêç, nie znajàc swojego losu, b àkajàc si albo po miastach, albo po równie dla nich niebezpiecznej d ungli. Czasami dzieci same zg aszajà si do zbrojnych oddzia ów, gdy jedynie walczàc, majà szans na otrzymanie odrobiny jedzenia jako zap aty. Szacunkowe dane podajà, e od 1990 do 2007 roku w konfliktach zbrojnych na Êwiecie zgin o 1,6 miliona dzieci, to jest niemal tyle samo, ile wynosi liczba mieszkaƒców Warszawy najwi kszego miasta w Polsce. Oprac. na podst.: www.pomagamy.pl; www.amnesty.org.pl 1. W promienie s oƒca wpisz, na jakie zagro enia nara one sà dzieci b dàce ofiarami toczàcych si walk zbrojnych. Dzieci w konfliktach zbrojnych 34