Plan wynikowy z fizyki dla klasy II gimnazjum. 1. Siły w przyrodzie 1. Wzajemne oddziaływanie ciał. Trzecia zasada dynamiki. Wypadkowa sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej. Siły równoważące się 3. Pierwsza zasada dynamiki 4. Siła oporu powierza. Siła arcia 5. Ciśnienie hydrosayczne 6. Siła parcia. Prawo Pascala wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i różne punky przyłożenia podaje przykład dwóch sił równoważących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych na prosych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się analizuje zachowanie się ciał na podsawie pierwszej zasady dynamiki podaje przykłady wysępowania sił sprężysości w ooczeniu wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie podaje przykłady, w kórych na ciała poruszające się w powierzu działa siła oporu powierza podaje przykłady świadczące o ym, że warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała wymienia niekóre sposoby zmniejszania i zwiększania arcia wykazuje doświadczalnie, że siły arcia wysępujące przy oczeniu mają mniejsze warości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady pożyecznych i szkodliwych skuków działania sił arcia wykorzysuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy opisuje prakyczne skuki wysępowania ciśnienia hydrosaycznego podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzysania prawa Pascala 7. Siła wyporu i jej wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu działającej na ciało zanurzone na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy ych sił opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się rzecią zasadą dynamiki Newona opisuje zjawisko odrzuu podaje przykład kilku sił działających wzdłuż jednej prosej i równoważących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych opisuje doświadczenie powierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności wyjaśnia, że w skuek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kszałów, czyli siły sprężysości podaje przyczyny wysępowania sił arcia wykazuje doświadczalnie, że warość siły arcia kineycznego nie zależy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała do siebie oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p =r gh wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego podaje wzór na warość siły wyporu i
wyznaczanie. Prawo Archimedesa 8. Druga zasada dynamiki. Praca. Moc. Energia w cieczy podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem sałej siły wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczyuje en zapis wykorzysuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzysując pierwszą zasadę dynamiki wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolou oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma ć kg mö podaje wymiar 1 niuona ç 1 N=1 s č ř przez porównanie wzorów F = ma i Fc = mg uzasadnia, że współczynnik g o warość przyspieszenia, z jakim spadają ciała wyjaśnia, co o znaczy, że ciało jes w sanie nieważkości 9. Praca mechaniczna podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym podaje warunki konieczne do ego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = Fs podaje jednoskę pracy (1 J) sporządza wykres zależności W() s oraz Fs, () odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów 10. Moc wyjaśnia, co o znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą 11. Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą oblicza moc na podsawie wzoru W P = podaje jednoski mocy i rzelicza je podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzysywania wyjaśnia, co o znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną 1 kg m wyraża jednoskę pracy 1 J= s podaje ograniczenia sosowalności wzoru W = Fs oblicza każdą z wielkości we wzorze W = Fs objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy W oblicza każdą z wielkości ze wzoru P = oblicza moc na podsawie wykresu zależności W () wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek D E= W z 1. Energia poencjalna i kineyczna 13. Zasada zachowania energii mechanicznej 14. Dźwignia jako urządzenie podaje przykłady ciał posiadających energię poencjalną ciężkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre należy wykonać, by zmienić energię poencjalną ciała podaje przykłady przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej opisuje zasadę działania dźwigni dwusronnej oblicza energię poencjalną ciężkości ze wzoru i E = mgh kineyczną ze wzoru mu E = oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrou
uławiające podaje warunek równowagi dźwigni wykonywanie pracy. dwusronnej Wyznaczanie masy za wyznacza doświadczalnie nieznaną pomocą dźwigni masę za pomocą dźwigni dwusronnej, dwusronnej linijki i ciała o znanej masie wyjaśnia, w jaki sposób maszyny prose uławiają nam wykonywanie pracy 3. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych 15. Zmiana energii wewnęrznej przez wykonanie pracy wymienia składniki energii wewnęrznej podaje przykłady, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej 16. Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej emperaurze do ciała o niższej emperaurze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym 17. Zjawisko konwekcji podaje przykłady wysępowania konwekcji w przyrodzie 18. Ciepło właściwe opisuje proporcjonalność ilości dosarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu jego emperaury odczyuje z abeli warości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, dużej warości ciepła właściwego wody oblicza ciepło Qwłaściwe na podsawie wzoru cw = m D T 19. Przemiany energii podczas opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu opisuje zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła opnienia lodu opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia wykorzysując model budowy maerii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła formułuje jakościowo pierwszą zasadę ermodynamiki wyjaśnia zjawisko konwekcji uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach na podsawie proporcjonalności Q ~ m, Q~ D T definiuje ciepło właściwe subsancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q= cwmd T wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany energii wewnęrznej na podsawie proporcjonalności Q ~ mdefiniuje ciepło opnienia subsancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q= mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła opnienia doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu
0. Przemiany energii podczas parowania i skraplania analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i wrzenia opisuje zależność szybkości parowania od emperaury opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła parowania wody opisuje zależność emperaury wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania opisuje zasadę działania chłodziarki p 4. Drgania i fale sprężyse 1. Ruch drgający wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, ampliuda, okres, częsoliwość. Wahadło. Wyznaczanie okresu i częsoliwości drgań 3. Fale sprężyse poprzeczne i podłużne 4. Dźwięki i wielkości, kóre je opisują. Badanie związku częsoliwości drgań z wysokością dźwięku opisuje ruch wahadła i ciężarka na sprężynie oraz analizuje przemiany energii w ych ruchach doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie demonsruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między ymi falami posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali opisuje mechanizm wywarzania dźwięku w insrumenach muzycznych wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu odczyuje ampliudę i okres z wykresu x () dla drgającego ciała opisuje przykłady drgań łumionych i wymuszonych opisuje zjawisko izochronizmu wahadła wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i fal dźwiękowych w powierzu sosuje wzory obliczeń l = u T oraz u l= do f uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych opisuje doświadczalne badanie związku częsoliwości drgań źródła z wysokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 Hz 0000 Hz, fala podłużna) 5. Ulradźwięki i infradźwięki wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami opisuje wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie)
5. O elekryczności saycznej 6. Elekryzowanie przez arcie. Ładunek elemenarny i jego wielokroności 7. Wzajemne oddziaływanie ciał naelekryzowa-nych. Budowa krysaliczna soli kuchennej opisuje budowę aomu i jego składniki elekryzuje ciało przez poarcie wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania przez arcie bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioski 8. Przewodniki i izolaory podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) 9. Elekryzowanie przez indukcję 30. Elekryzowanie przez doyk. Zasada zachowania ładunku demonsruje oddziaływanie ciał, z kórych jedno jes naelekryzowane przez indukcję elekryzuje ciało przez zeknięcie go z innym ciałem naelekryzowanym analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania przez doyk, sosując zasadę zachowania ładunku 31. Pole elekrosa-yczne opisuje oddziaływanie ciał naelekryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elekrosaycznego określa jednoskę ładunku (1 C) jako wielokroność ładunku elemenarnego wyjaśnia elekryzowanie przez arcie (analizuje przepływ elekronów) objaśnia pojęcie jon opisuje budowę krysaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze wyjaśnia elekryzowanie przez indukcję opisuje mechanizm zobojęniania ciał naelekryzowanych (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał wyjaśnia związek ego, jak silne jes pole elekrosayczne w pobliżu ciała naelekryzowanego z ładunkiem zgromadzonym w ym ciele demonsruje fak, że na większy ładunek w polu elekrosaycznym działa większa siła 6. Prąd elekryczny 3. Prąd elekryczny w mealach. Napięcie elekryczne 33. Źródła napięcia. Obwód elekryczny opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia elekrycznego podaje jednoskę napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład 34. Naężenie prądu oblicza naężenie prądu ze wzoru q I = podaje jednoskę naężenia prądu (1 wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w przewodnikach wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q ~ q oblicza każdą wielkość ze wzoru I = przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1
A) buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naężenie prądu w ym obwodzie 35. Prawo Ohma. Opór elekryczny podaje zależność wyrażoną przez prawo Ohma oblicza opór przewodnika na U podsawie wzoru R = I podaje jego jednoskę (1 W ) As) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elekryczny przewodnika oblicza wszyskie wielkości ze wzoru U R = I 36. Doświadczalne badanie połączenia szeregowego i równoległego 37. Praca i moc prądu elekrycznego 38. Wyznaczanie oporu i mocy żarówki 39. Zmiana energii elekrycznej w inne formy energii. Wyznaczanie ciepła właściwego wody za pomocą czajnika elekrycznego buduje obwód elekryczny według podanego schemau mierzy naężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle odczyuje dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zużyą energię elekryczną na liczniku oblicza pracę prądu elekrycznego ze wzoru W = UI oblicza moc prądu ze wzoru P= UI podaje jednoski pracy oraz mocy prądu i przelicza je podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elekryczny wyznacza opór elekryczny żarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i naężenia prądu wyznacza moc żarówki wykonuje pomiary masy wody, emperaury i czasu ogrzewania wody odczyuje moc z ablicy znamionowej czajnika podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w ym doświadczeniu energia elekryczna wykazuje, że w łączeniu szeregowym naężenie prądu jes akie samo w każdym punkcie obwodu, a w łączeniu równoległym naężenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się wykazuje, że w łączeniu równoległym napięcia na każdym odbiorniku są akie same, a w łączeniu szeregowym sumują się na podsawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej oblicza każdą z wielkości wysępujących we wzorach W = UI U R W = W = I R opisuje przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elekrycznym opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu elekrycznego żarówki oraz jej mocy zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do rzech cyfr znaczących objaśnia sposób dochodzenia do wzoru P cw = m D T wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących Sanisława Figuła