Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy II

Transkrypt

1 edukacyjne z fizyki dla klasy II edukacyjne z fizyki dla klasy II gimnazjum opare na programie nauczania Świa fizyki, auorswa B. Sagnowskiej (wersja 2), wydawnicwa Zamkor, 4. Jak opisujemy ruch? 4.1, 4.2. Układ odniesienia. Tor ruchu, droga 4.3. Ruch prosoliniowy jednosajny Warość prędkości (szybkość) ciała w ruchu jednosajnym prosoliniowym Prędkość w ruchu jednosajnym prosoliniowym 4.5. Średnia warość prędkości (średnia szybkość). Prędkość chwilowa konieczne rozróŝnia pojęcia or ruchu i droga klasyfikuje ruchy ze względu na kszał oru wymienia cechy charakeryzujące ruch prosoliniowy jednosajny zapisuje wzór v=s/ i nazywa wysępujące w nim wielkości oblicza warość prędkości ze wzoru v=s/ na przykładzie wymienia cechy prędkości, jako wielkości wekorowej oblicza średnią warość prędkości v śr =s/ wyznacza doświadczalnie średnią warość prędkości biegu lub podsawowe ruch ciała w podanym układzie odniesienia na podsawie róŝnych wykresów s ( ) odczyuje drogę przebywaną przez ciało w róŝnych odsępach czasu oblicza drogę przebyą przez ciało na podsawie wykresu zaleŝności v() warość prędkości w km/h wyraŝa w m/s i na odwró uzasadnia porzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wekorowej prędkości planuje czas podróŝy na podsawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu odróŝnia średnią warość prędkości od chwilowej warości rozszerzone (dobra) obiera układ odniesienia i opisuje ruch prosoliniowy w ym układzie połoŝenie ciała za pomocą współrzędnej x oblicza przebyą przez ciało drogę ruchem prosoliniowym jako s=x 2 -x 1 = x doświadczalnie bada ruch jednosajny prosoliniowy i formułuje wniosek s ~ zaleŝności s ( ) na podsawie wyników doświadczenia zgromadzonych w abeli zaleŝności v() na podsawie danych z abeli podaje inerpreację fizyczną pojęcia szybkości przekszałca wzór v=s/ i oblicza kaŝdą z wysępujących w nim wielkości ruch prosoliniowy jednosajny uŝywając pojęcia prędkości wyjaśnia, Ŝe pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym o prędkość chwilowa wykonuje zadania obliczeniowe, dopełniające (b. dobra i celująca) wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe spoczynek i ruch są względne rozróŝnia drogę i przemieszczenie wykonuje zadania obliczeniowe, oblicza czas, wiedząc Ŝe s ~ wykonuje zadania obliczeniowe, korzysając ze wzoru v=s/ i wykresów s() i υ() podaje przykład dwóch wekorów przeciwnych rysuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) podaje definicję prędkości średniej ruch, w kórym warość przemieszczenia jes równa drodze odróŝnia warość

2 pływania lub jazdy na rowerze (9.2) prędkości posługując się średnią warością prędkości średniej prędkości od średniej warości prędkości 4.6. Ruch prosoliniowy przyspieszony ruchu przyspieszonego i opóźnionego ruch przyspieszony z wykresu zaleŝności v() odczyuje przyrosy szybkości w określonych jednakowych odsępach czasu zaleŝności v() dla ruchu przyspieszonego usala rodzaj ruchu na podsawie wykresów υ(), odczyuje przyrosy szybkości w podanych odsępach czasu 4.7. Przyspieszenie w ruchu prosoliniowym przyspieszonym podaje warość przyspieszenia ziemskiego ruchu przyspieszonego podaje wzór na warość przyspieszenia a=(vv 0 )/ podaje jednoski przyspieszenia przekszałca wzór a=(v-v 0 )/ i oblicza kaŝdą wielkość z ego wzoru zaleŝności a ( ) dla zaleŝności υ(), znając warość przyspieszenia posługuje się pojęciem warości przyspieszenia do opisu ruchu przyspieszonego ruchu przyspieszonego podaje inerpreację fizyczną pojęcia przyspieszenia 4.8. Droga w ruchu przyspieszonym oblicza drogę przebyą ruchem przyspieszonym na podsawie wykresu υ() 4.9. Ruch opóźniony ruch opóźniony oblicza drogę do chwili zarzymania się na podsawie wykresu υ() wyjaśnia, dlaczego do obliczeń doyczących ruchu opóźnionego nie moŝna sosować wzoru na warość przyspieszenia 5. Siły w przyrodzie 5.1. Rodzaje i skuki oddziaływań konieczne rozpoznaje na przykładach oddziaływania bezpośrednie i na odległość porafi pokazać na przykładach, Ŝe oddziaływania są wzajemne podsawowe oddziaływań grawiacyjnych, elekrosaycznych, magneycznych, elekromagneycznych saycznych i dynamicznych skuków oddziaływań rozszerzone (dobra) układów ciał wzajemnie oddziałujących dopełniające (b. dobra i celująca) wskazuje siły wewnęrzne i zewnęrzne w układzie ciał oddziałujących 5.2. Wypadkowa podaje przykład oblicza warość i oblicza warość i oblicza niepewność

3 sił działających na ciało wzdłuŝ jednej prosej. Siły równowaŝące się dwóch sił równowaŝących się podaje przykład wypadkowej dwóch sił zwróconych zgodnie i przeciwnie określa zwro wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuŝ jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych określa zwro siły równowaŝącej kilka sił działających na ciało wzdłuŝ jednej prosej oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuŝ jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych sumy i róŝnicy warości dwóch sił zmierzonych z pewną dokładnością 5.3. Pierwsza zasada dynamiki na prosych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równowaŝące się rozpoznaje zjawisko bezwładności w podanych przykładach analizuje zachowanie się ciał na podsawie pierwszej zasady dynamiki doświadczenie powierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności 5.4. Trzecia zasada dynamiki objaśnia zasadę akcji i reakcji na wskazanym przykładzie wykazuje doświadczalnie, Ŝe siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i róŝne punky przyłoŝenia na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy ych sił zjawisko odrzuu doświadczenie i przeprowadza rozumowanie, z kórego wynika, Ŝe siły akcji i reakcji mają jednakową warość 5.5. Siły spręŝysości wyjaśnia, Ŝe w skuek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dąŝące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kszałów, czyli siły spręŝysości wykazuje, Ŝe siła spręŝysości jes wpros proporcjonalna do wydłuŝenia wyjaśnia, na czym polega spręŝysość podłoŝa, na kórym kładziemy przedmio 5.6. Siła oporu powierza. Siła arcia, w kórych na ciała poruszające się w powierzu działa siła oporu powierza wymienia niekóre sposoby zmniejszania i zwiększania arcia świadczące o ym, Ŝe warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała wykazuje doświadczalnie, Ŝe siły arcia wysępujące przy oczeniu mają mniejsze warości niŝ przy przesuwaniu jednego ciała po drugim poŝyecznych i szkodliwych skuków podaje przyczyny wysępowania sił arcia wykazuje doświadczalnie, Ŝe warość siły arcia kineycznego nie zaleŝy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zaleŝy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała rozwiązuje jakościowo problemy doyczące siły arcia

4 działania sił arcia do siebie Siła parcia cieczy i gazów na ścianki zbiornika. Ciśnienie hydrosayczne parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika wykorzysania prawa Pascala w urządzeniach hydraulicznych podaje prawo Pascala wskazuje przyczyny wysępowania ciśnienia hydrosaycznego prakyczne skuki wysępowania ciśnienia hydrosaycznego wskazuje, od czego zaleŝy ciśnienie hydrosayczne wykorzysuje prawo Pascala w zadaniach obliczeniowych wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego podaje wyniki obliczeń zaokrąglone do dwóch i rzech cyfr znaczących wyprowadza wzór na ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p=ρgh wykorzysanie prakyczne naczyń połączonych Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo Archimedesa wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy (9.3) działania siły wyporu w powierzu podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy podaje wzór na warość siły wyporu i wykorzysuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzysując zasady dynamiki przeprowadza rozumowanie związane z wyznaczeniem warości siły wyporu wyprowadza wzór na warość siły wyporu działającej na prosopadłościenny klocek zanurzony w cieczy wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolou 5.8. Druga zasada dynamiki ruch ciała pod działaniem sałej siły wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczyuje en zapis sosuje wzór a = F/m do rozwiązywania zadań oblicza kaŝdą z wielkości we wzorze F = ma podaje wymiar 1 niuona 1N=(kg m)/s 2 przez porównanie wzorów F = ma i F = mg uzasadnia, c Ŝe współczynnik g o warość przyspieszenia, z jakim spadają ciała oblicza drogi przebye w ruchu przyspieszonym w kolejnych jednakowych przedziałach czasu 5.9. Jeszcze o siłach działających w przyrodzie sosuje w prosych zadaniach zasadę zachowania pędu sosuje zasady dynamiki w skomplikowanych problemach jakościowych 6. Praca. Moc. Energia 6.1. Praca mechaniczna konieczne wykonania pracy w podsawowe podaje warunki konieczne do ego, by w rozszerzone (dobra) wyraŝa jednoskę dopełniające (b. dobra i celująca) zaleŝności W ( s) oraz

5 6.2. Moc sensie fizycznym podaje jednoskę pracy (1 J) wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe urządzenia pracują z róŝną mocą podaje jednoskę mocy 1 W sensie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = Fs urządzeń pracujących z róŝną mocą oblicza moc na podsawie wzoru W P = podaje jednoski mocy i przelicza je 1 kg m pracy 1 J= 2 s podaje ograniczenia sosowalności wzoru W = Fs oblicza kaŝdą z wielkości we wzorze W = Fs objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy oblicza kaŝdą z wielkości ze wzoru W P = oblicza moc na podsawie wykresu zaleŝności W ( ) 2 F ( s ), odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów wykonuje zadania wymagające sosowania równocześnie wzorów W = Fs, F = mg wykonuje zadania złoŝone, sosując wzory P = W/, W =Fs, F = mg 6.3. Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe ciało posiada energię mechaniczną podaje jednoskę energii 1 J zmiany energii mechanicznej przez wykonanie pracy wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek E=W z 6.4. Energia poencjalna i kineyczna ciał posiadających energię poencjalną cięŝkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre naleŝy wykonać, by zmienić energię poencjalną ciała kaŝdy z rodzajów energii mechanicznej oblicza energię poencjalną cięŝkości ze wzoru i E = p mgh kineyczną ze wzoru E k =(mv) 2 /2 oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego oblicza kaŝdą wielkość ze wzorów E mgh, = p E k =(mv) 2 /2 za pomocą obliczeń udowadnia, Ŝe E k = W siły wypadkowej 6.5. Zasada zachowania energii mechanicznej omawia przemiany energii mechanicznej na podanym przykładzie przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego 6.6. Dźwignia jako urządzenie uławiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy za pomocą dźwigni dwusronnej wskazuje w swoim ooczeniu przykłady dźwigni dwusronnej i wyjaśnia jej prakyczną przydaność zasadę działania dźwigni dwusronnej podaje warunek równowagi dźwigni dwusronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwusronnej, linijki i ciała o znanej masie (9.4) zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrou oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru F 1 r 1 = F 2 r 2 na podsawie odpowiedniego rozumowania wyjaśnia, w jaki sposób maszyny prose uławiają nam wykonywanie pracy oblicza niepewność pomiaru masy meodą najmniej korzysnego przypadku

6 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych 7.1. Energia wewnęrzna i jej zmiany przez wykonanie pracy konieczne, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała podsawowe wymienia składniki energii wewnęrznej związek średniej energii kineycznej cząseczek z emperaurą rozszerzone (dobra) wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej dopełniające (b. dobra i celująca) podaje i objaśnia związek E w śr ~ T 7.2. Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej przewodników i izolaorów ciepła oraz ich zasosowania przepływ ciepła (energii) od ciała o wyŝszej emperaurze do ciała o niŝszej emperaurze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał wykorzysując model budowy maerii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła wymienia sposoby zmiany energii wewnęrznej ciała formułuje pierwszą zasadę ermodynamiki rolę izolacji cieplnej w Ŝyciu codziennym 7.3. Zjawisko konwekcji objaśnia zjawisko konwekcji na przykładzie wysępowania konwekcji w przyrodzie wyjaśnia zjawisko konwekcji znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję 7.4. Ciepło właściwe odczyuje z abeli warości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, duŝej warości ciepła właściwego wody proporcjonalność ilości dosarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu jego emperaury oblicza ciepło właściwe na podsawie wzoru c w =Q/(m T) na podsawie proporcjonalności Q ~m, Q ~ T definiuje ciepło właściwe subsancji oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru Q =c w m T wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy zaleŝność szybkości przekazywania ciepła od róŝnicy emperaur sykających się ciał

7 7.5. Przemiany energii podczas opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie duŝej warości ciepła opnienia lodu proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło opnienia subsancji oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła opnienia objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany energii wewnęrznej doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu Przemiany energii podczas parowania i skraplania zaleŝność szybkości parowania od emperaury odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i wrzenia proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę znaczenia w przyrodzie duŝej warości ciepła parowania wody zaleŝność emperaury wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania p zasadę działania chłodziarki zasadę działania silnika spalinowego czerosuwowego 8. Drgania i fale spręŝyse 8.1. Ruch drgający konieczne wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający objaśnia, co o są drgania gasnące podaje znaczenie pojęć: połoŝenie równowagi, wychylenie, ampliuda, okres, częsoliwość dla ruchu wahadła i cięŝarka na spręŝynie podsawowe przemiany energii w ruchu drgającym rozszerzone (dobra) odczyuje ampliudę i okres z wykresu x ( ) dla drgającego ciała dopełniające (b. dobra i celująca) przykłady drgań łumionych i wymuszonych 8.2. Wahadło. Wyznaczanie okresu i częsoliwości drgań doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i cięŝarka na spręŝynie (9.12) zjawisko izochronizmu wahadła wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła

8 8.3. Fale spręŝyse demonsruje falę poprzeczną i podłuŝną podaje róŝnice między ymi falami demonsrując falę, posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali wykazuje w doświadczeniu, Ŝe fala niesie energię i moŝe wykonać pracę mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i spręŝynie sosuje wzory λ=v oraz λ=v/f do obliczeń uzasadnia, dlaczego fale podłuŝne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych 8.4. Dźwięki i wielkości, kóre je opisują. Badanie związku częsoliwości drgań z wysokością dźwięku. Ulradźwięki i infradźwięki wywarza dźwięki o małej i duŝej częsoliwości (9.13) wymienia, od jakich wielkości fizycznych zaleŝy wysokość i głośność dźwięku wyjaśnia, jak zmienia się powierze, gdy rozchodzi się w nim fala akusyczna mechanizm wywarzania dźwięku w insrumenach muzycznych podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami doświadczalne badanie związku częsoliwości drgań źródła z wysokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 Hz Hz, fala podłuŝna, szybkość w powierzu) wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) rysuje wykres obrazujący drgania cząsek ośrodka, w kórym rozchodzą się dźwięki wysokie i niskie, głośne i ciche 9. O elekryczności saycznej konieczne podsawowe rozszerzone (dobra) dopełniające (b. dobra i celująca) 9.1. Elekryzowanie przez arcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym budowę aomu i jego składniki elekryzuje ciało przez poarcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym (9.6) wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania przez arcie objaśnia elekryzowanie przez doyk określa jednoskę ładunku (1 C) jako wielokroność ładunku elemenarnego wyjaśnia elekryzowanie przez arcie (analizuje przepływ elekronów) 9.2. Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelekryzowanych bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioski bada doświadczalnie oddziaływania między ciałami naelekryzowanymi przez zeknięcie i formułuje wnioski podaje jakościowo, od czego zaleŝy warość siły wzajemnego oddziaływania ciał naelekryzowanych podaje i objaśnia prawo Coulomba rysuje wekory sił wzajemnego oddziaływania dwóch kulek naelekryzowanych róŝnoimiennie lub jednoimiennie

9 9.3. Przewodniki i izolaory przewodników i izolaorów budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) objaśnia pojęcie jon budowę krysaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze porafi doświadczalnie wykryć, czy ciało jes przewodnikiem czy izolaorem 9.4. Zjawisko indukcji elekrosaycznej. Zasada zachowania ładunku objaśnia budowę i zasadę działania elekroskopu analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania przez doyk, sosując zasadę zachowania ładunku mechanizm zobojęniania ciał naelekryzowanych (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał demonsruje elekryzowanie przez indukcję wyjaśnia elekryzowanie przez indukcję wyjaśnia mechanizm wyładowań amosferycznych objaśnia, kiedy obserwujemy polaryzację izolaora 9.5. Pole elekrosayczne oddziaływanie ciał naelekryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elekrosaycznego siły działające na ładunek umieszczony w cenralnym i jednorodnym polu elekrosaycznym uzasadnia, Ŝe pole elekrosayczne posiada energię 9.6. Napięcie elekryczne Wyprowadza wzór na napięcie między dwoma punkami pola elekrycznego rozwiązuje złoŝone zadania ilościowe 10. Prąd elekryczny Prąd elekryczny w mealach. Napięcie elekryczne konieczne podaje jednoskę napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia podsawowe przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia elekrycznego wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w przewodnikach rozszerzone (dobra) za pomocą modelu wyjaśnia pojęcie i rolę napięcia elekrycznego zapisuje wzór definicyjny napięcia elekrycznego wykonuje obliczenia, sosując definicję napięcia dopełniające (b. dobra i celująca) Źródła prądu. Obwód elekryczny wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny

10 10.3. NaęŜenie prądu Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu elekrycznego przewodnika Obwody elekryczne i ich schemay obwód składający się z ogniwa, Ŝarówki (lub opornika) i wyłącznika podaje jednoskę naęŝenia prądu (1 A) buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naęŝenie prądu w ym obwodzie podaje jego jednoskę (1 W ) buduje prosy obwód (jeden odbiornik) według schemau mierzy napięcie i naęŝenie prądu na odbiorniku podaje prawo Ohma mierzy naęŝenie prądu w róŝnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle wykazuje doświadczalnie, Ŝe odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezaleŝnie od pozosałych elemenów wchodzących w jego skład oblicza naęŝenie prądu ze wzoru q I = oblicza opór przewodnika na podsawie wzoru U R = I oblicza opór, korzysając z wykresu I(U) rysuje schemay obwodów elekrycznych, w skład kórych wchodzi kilka odbiorników buduje obwód elekryczny zawierający kilka odbiorników według podanego schemau (9.7) kierunek prądu mierzy napięcie na Ŝarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q ~ oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru q I = przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elekryczny przewodnika (9.8) oblicza wszyskie wielkości ze wzoru U R = I y I(U) oraz odczyuje wielkości fizyczne na podsawie wykresów objaśnia, dlaczego odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezaleŝnie od pozosałych wyjaśnia, dlaczego urządzenia elekryczne są włączane do sieci równolegle wykorzysuje w problemach jakościowych związanych z przepływem prądu zasadę zachowania ładunku uwzględnia niepewności pomiaru na wykresie zaleŝności I(U) oblicza opór zasępczy w połączeniu szeregowym i równoległym odbiorników objaśnia rolę bezpiecznika w insalacji elekrycznej wyjaśnia przyczyny zwarcie w obwodzie elekrycznym wyjaśnia przyczyny poraŝeń prądem elekrycznym oblicza niepewności przy pomiarach miernikiem cyfrowym Praca i moc prądu elekrycznego odczyuje i objaśnia dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zuŝyą energię elekryczną na liczniku pracy wykonanej przez prąd elekryczny podaje jednoski pracy prądu 1 J, 1 kwh podaje jednoskę mocy 1 W, 1 kw oblicza pracę prądu elekrycznego ze wzoru W = UI oblicza moc prądu ze wzoru P = UI przelicza jednoski pracy oraz mocy prądu doświadczalne wyznaczanie mocy Ŝarówki (9.9) oblicza kaŝdą z wielkości wysępujących we wzorach W = UI 2 U R W = 2 W = I R przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, Ŝarówce objaśnia sposób rozwiązuje problemy związane z przemianami energii w odbiornikach energii elekrycznej podaje definicję sprawności urządzeń elekrycznych moŝliwości oszczędzania energii

11 podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się energia elekryczna w doświadczeniu, w kórym wyznaczamy ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elekrycznego objaśnia sposób, w jaki wyznacza się ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elekrycznego (9.5) dochodzenia do wzoru c w =P/m T wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących elekrycznej PSO PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W BLOKU PRZYRODNICZYM umieszczony jes w zeszycie wychowawczym ucznia.