KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 14.8.2006 KOM(2006) 459 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Siódmy komunikat w sprawie stosowania art. 4 i 5 dyrektywy 89/552/EWG Telewizja bez granic, zmienionej dyrektywą 97/36/WE, w latach 2003-2004 {SEC(2006) 1073} PL PL
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Siódmy komunikat w sprawie stosowania art. 4 i 5 dyrektywy 89/552/EWG Telewizja bez granic, zmienionej dyrektywą 97/36/WE, w latach 2003-2004 (Tekst mający znaczenie dla EOG) 1. WPROWADZENIE Niniejszy komunikat opracowano zgodnie z przepisami art. 4 ust. 3 dyrektywy Rady 89/552/EWG 1 z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej, zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 97/36/WE 2 z dnia 30 czerwca 1997 r. (dyrektywa Telewizja bez granic ). Stanowi on siódme sprawozdanie Komisji w sprawie stosowania art. 4 i 5 tej dyrektywy 3, obejmujące lata 2003-2004, i w pierwszej części zawiera opinię Komisji na temat przedstawionych przez państwa członkowskie sprawozdań statystycznych dotyczących osiągnięcia proporcji, o których mowa w art. 4 i 5, w każdym z programów telewizyjnych podlegających ustawodawstwu tych państw. Artykuł 4 ust. 3 dyrektywy stanowi, że Komisja może uwzględnić w wydawanej przez siebie opinii postęp osiągnięty w stosunku do lat ubiegłych, udział audycji telewizyjnych emitowanych po raz pierwszy w programie, szczególne uwarunkowania w przypadku nowych nadawców programów telewizyjnych oraz specyficzną sytuację państw o niskich zdolnościach produkcyjnych w dziedzinie programów audiowizualnych lub ograniczonych obszarach językowych 4. W drugiej części niniejszego dokumentu przedstawiono wnioski ze sprawozdań złożonych przez państwa członkowskie. Celem tego sporządzanego w cyklu dwuletnim sprawozdania jest po pierwsze przekazanie przedstawionych przez poszczególne państwa członkowskie danych statystycznych do wiadomości pozostałych państw członkowskich, Parlamentu Europejskiego i Rady, a po drugie zweryfikowanie, czy środki na rzecz wspierania produkcji europejskich i niezależnych są właściwie stosowane w państwach członkowskich. W sprawozdaniu po raz pierwszy uwzględniono dziesięć państw członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 r., przedstawiając w ich przypadku dane za okres od przystąpienia, czyli od 1 maja do 31 grudnia 2004 r. Komisja dołożyła szczególnych starań aby umożliwić nowym państwom członkowskim udział w tym złożonym procesie oraz realizację zgodnie z zasadą stopniowej poprawy celów dyrektywy Telewizja bez granic, zwłaszcza w zakresie proporcji, o których mowa w art. 4 i 5. 1 2 3 4 Dz.U. L 298 z 17.10.1989. Dz.U. L 202 z 30.7.1997. Zwanej dalej dyrektywą Telewizja bez granic albo dyrektywą. Kryteria te nie są wyczerpujące. PL 2 PL
Dodatkowe informacje wprowadzające znaleźć można w dokumencie roboczym służb Komisji 5. 2. OPINIA KOMISJI W SPRAWIE STOSOWANIA ART. 4 I 5 2.1. Uwagi ogólne 2.1.1. Artykuły 4 i 5 w kontekście dynamicznego rozwoju europejskich mediów audiowizualnych Pierwsze spostrzeżenie natury ogólnej dotyczy stałego wzrostu liczby kanałów telewizyjnych w Europie. Z analizy sprawozdań przedstawionych przez państwa członkowskie wynika, że łączna liczba zgłoszonych kanałów, których dotyczą przepisy art. 4 i 5 6, wzrosła z 584 w 2003 r. do 767 w roku 2004. W poprzednim okresie sprawozdawczym liczba zgłoszonych kanałów wzrosła z 472 w 2001 r. do 503 w roku 2002. Oznacza to wzrost o 61 % w okresie czterech lat (2001-2004), głównie w następstwie ostatniego rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 r. Jednak nawet ograniczając się do grona państw UE-15, w okresie od roku 2001 do 2004 zanotowano znaczący wzrost na poziomie 39 %, w tym 12 % w latach 2003-2004 7. Wzrost liczby kanałów oznacza ciągły wzrost czasu nadawania i odzwierciedla trwałą dynamikę europejskiego sektora produkcji audiowizualnej 8. 2.1.2. Wykonanie i monitorowanie w państwach członkowskich Druga uwaga ogólna dotyczy sposobu realizacji przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z art. 4 i 5 oraz obowiązku sprawozdawczości w ramach dyrektywy. Sposób i intensywność kontroli w poszczególnych państwach członkowskich różnią się znacznie, od codziennego monitorowania oferty programowej, poprzez sprawozdania statystyczne, badania ankietowe i wyrywkowe, aż po zwykłe oszacowania w kilku przypadkach. Monitorowanie prowadzone bywa przez niezależny organ regulacyjny, właściwą jednostkę administracji rządowej lub prywatną spółkę badawczą. W niektórych państwach członkowskich władze publiczne polegają na danych o proporcjach podawanych przez nadawców. Większość państw członkowskich przedstawiła Komisji pełne i wyczerpujące informacje. Stanowi to wyraźną poprawę w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym, gdy państwa członkowskie nie uwzględniły w swoich sprawozdaniach istotnych danych dotyczących znacznej liczby kanałów. Tylko kilka państw członkowskich nadal musi 5 6 7 8 SEC(2006) 1073 dalej dokument roboczy. Por. wskaźnik 1 w dokumencie uzupełniającym nr 1 dokumentu roboczego (dalej dokument ). Fakt ten potwierdzają dane opublikowane przez Europejskie Obserwatorium Audiowizualne (EOA). Łączna liczba kanałów w państwach UE-15 wynosiła około 881 w styczniu 2004 r., wobec 780 w roku poprzednim. Por. roczniki EOA 2005 / 2004 / 2003, Film, Television, Video and Multimedia, tom 5, tabele T.21.1. Dane obejmują publiczne i prywatne kanały krajowe, dla których wydano licencję na nadawanie naziemne w systemie analogowym, oraz kanały kablowe i/lub satelitarne i/lub kanały naziemnej telewizji cyfrowej. Nie obejmują one kanałów pozaeuropejskich skierowanych do odbioru na terytorium państw członkowskich UE, kanałów skierowanych do odbioru w krajach trzecich oraz kanałów regionalnych, lokalnych i terytorialnych, a także pasm regionalnych i lokalnych na kanałach krajowych. Por. wykres 1 w dokumencie 2 dokumentu roboczego. PL 3 PL
pracować nad poprawą jakości przekazywanych danych, zwłaszcza jeśli chodzi o proporcje, o których mowa w art. 5 9. Jedno z państw członkowskich nadal nie uwzględnia znacznej liczby kanałów satelitarnych w swoich sprawozdaniach dotyczących art. 5 10. Komisja pragnie zwrócić uwagę, że obowiązek składania sprawozdań na mocy art. 4 ust. 3 dyrektywy dotyczy wszystkich kanałów telewizyjnych podlegających ustawodawstwu danego państwa członkowskiego, niezależnie od sposobu nadawania czy udziału w widowni 11. Każde państwo członkowskie ma obowiązek przedstawić wyczerpujący wykaz wszystkich kanałów, których dotyczą art. 4 i 5 dyrektywy, oraz pełne informacje o takich kanałach. Państwa członkowskie nie mają prawa udzielać ogólnych zwolnień z obowiązków wynikających z dyrektywy, z wyjątkiem określonych w niej przypadków oraz pod warunkiem konkretnego uzasadnienia. Należy również wspomnieć o różnicach w zakresie stosowania i interpretacji dyrektywy w poszczególnych państwach członkowskich. Na przykład jeśli chodzi o obowiązek zarezerwowania co najmniej 10 % czasu nadawania programu (minimalna proporcja) dla utworów europejskich wyprodukowanych przez niezależnych producentów, art. 5 dopuszcza ustalenie tej proporcji na podstawie czasu nadawania bądź budżetu programowego poszczególnych nadawców. Wyboru dokonuje państwo członkowskie przy transponowaniu dyrektywy 12. Kolejny przykład: niektóre z państw członkowskich wprowadziły pozytywną definicję programów, których dotyczą przepisy art. 4 i 5, wskutek czego osiągnięcie wymaganych proporcji jest trudniejsze. Inne państwa bezpośrednio wprowadziły do prawa krajowego zawartą w art. 4 i 5 negatywną definicję czasu nadawania, który nie obejmuje wiadomości, wydarzeń sportowych, gier, reklamy i usług telezakupów. Ta i inne różnice utrudniają zadanie opracowania porównywalnych i rzetelnych danych, mających wykazać, jak europejskie kanały telewizyjne stosują przepisy art. 4 i 5. Niezależnie od tych zmiennych przedstawione poniżej wyniki pomagają wskazać główne tendencje w tej dziedzinie oraz 9 10 11 12 Republika Czeska nie przekazała danych o udziale utworów niezależnych producentów i utworów nowych dla ponad 50 % kanałów, których dotyczy art. 5. Francja i Szwecja nie przekazały danych na temat wykonania art. 5 dla ponad 20 % kanałów, których on dotyczy, podlegających ich ustawodawstwu. Co do utworów nowych, Łotwa nie przekazała żadnych danych, a Dania przekazała dane tylko dla mniej niż 2/3 kanałów, których dotyczy art. 5. Podobnie jak w poprzednich sprawozdaniach, Włochy systematycznie nie uwzględniły wszystkich kanałów satelitarnych i kablowych, stanowiących około 50 % wszystkich kanałów, których dotyczy art. 5, podlegających ustawodawstwu tego państwa. Komisja uważa takie kanały za nieuwzględnione w sprawozdaniu, co ma negatywny wpływ na ocenę wypełnienia zobowiązań wynikających z art. 5 przez Włochy (por. wskaźnik 1 w dokumencie nr 1). W roku 2005 Włochy przyjęły nowe środki, mające na celu doprowadzenie do zgodności sytuacji prawnej z obowiązkami wynikającymi z art. 5. Komisja będzie nadal uważnie śledzić przyjęte przez Włochy przepisy oraz faktyczne stosowanie przez nie art. 5 pod kątem zgodności z prawem wspólnotowym. Należy również zwrócić uwagę, że Włochy nie stosują się do standardów sprawozdawczości w zakresie utworów nowych, których udział podano jako procent wszystkich utworów europejskich, zamiast jako procent europejskich utworów niezależnych producentów, co utrudnia dokonanie porównania sytuacji oraz obliczenie średniego udziału utworów nowych w państwach UE. Sposób przedstawiania tych danych należy dostosować do wymagań art. 5. Artykuł 4 ust. 3 stanowi, że sprawozdanie to będzie zawierać w szczególności dane statystyczne dotyczące osiągnięcia proporcji, o której mowa w niniejszym artykule oraz art. 5, dla każdego z programów telewizyjnych podlegających ustawodawstwu danego państwa członkowskiego, przyczyny nieuzyskania tej proporcji w indywidualnych przypadkach oraz podjęte lub ustanowione środki mające na celu umożliwienie osiągnięcia wymaganej proporcji. W praktyce z możliwości tej skorzystała tylko Francja, gdzie dla trzech kanałów satelitarnych lub kablowych za podstawę kalkulacji przyjęto budżet programowy, natomiast dla sześciu kanałów naziemnych ich przychody. PL 4 PL
wyciągnąć wnioski co do skuteczności przyjętych przez państwa członkowskie przepisów wykonawczych 13. 2.1.3. Narzędzia analizy i oceny Na mocy art. 4 ust. 3 dyrektywy Komisja jest zobowiązana zapewnić stosowanie art. 4 i 5 zgodnie z postanowieniami traktatu WE. Aby pomóc państwom członkowskim w wypełnianiu ich obowiązków kontrolnych, opracowano wytyczne 14 dotyczące kontroli stosowania art. 4 i 5. Wytyczne te mają pomóc państwom członkowskim w wypełnianiu ich obowiązków sprawozdawczych wynikających z art. 4 ust. 3, zawierając definicje określonych pojęć i wyjaśnienie najważniejszych koncepcji, celem uniknięcia różnic interpretacyjnych. Ponadto zdefiniowano szereg nowych wskaźników 15, mających zapewnić obiektywną siatkę analizy na potrzeby lepszej oceny sprawozdań statystycznych przedstawianych przez państwa członkowskie 16. Ponieważ państwa członkowskie mogą ustalać bardziej szczegółowe lub restrykcyjne przepisy w dziedzinach objętych dyrektywą 17, wskaźniki te stanowią pomoc w ocenie postępów w stosowaniu art. 4 i 5 na szczeblu zarówno wspólnotowym, jak i krajowym. Tak przedstawia się ogólny kontekst opinii przedstawionej przez Komisję w niniejszym dokumencie. Przedstawiono w niej ogólne tendencje w zakresie stosowania środków na rzecz wspierania produkcji i dystrybucji europejskich programów telewizyjnych na szczeblu Wspólnoty 18. 2.2. Stosowanie art. 4 W tej części przedstawiono analizę osiągnięć na szczeblu europejskim w odniesieniu do zasady zarezerwowania utworom europejskim większości czasu nadawania, wyrażonej w art. 4 19 dyrektywy Telewizja bez granic. 13 14 15 16 17 18 19 W tym kontekście opracowana w maju 2005 r. przez firmę konsultingową David Graham and Associates niezależna analiza skutków środków w zakresie wspierania dystrybucji i produkcji programów telewizyjnych, przewidziana w art. 25a dyrektywy Telewizja bez granic, przyczyniła się do oceny gospodarczych i kulturowych skutków art. 4 i 5 oraz przepisów wykonawczych w państwach UE-15. Por. http://europa.eu.int/comm/avpolicy/stat/studi_en.htm. Sugerowane wytyczne z dnia 11 czerwca 1999 r. Por. http://europa.eu.int/comm/avpolicy/regul/twf/art45/controle45_en.pdf. Por. dokument 1 dokumentu roboczego. Na przykład kanały, dla których nie przedstawiono danych, mają negatywny wpływ na ocenę wypełnienia zobowiązań (wskaźniki 3 i 4). Por. art. 3 ust. 1. W praktyce większość państw członkowskich skorzystała z tej możliwości (np. wykluczenie produkcji studyjnych we Włoszech, pozytywna definicja programów, których dotyczą przepisy art. 4 i 5 w Niemczech). W sześciu państwach członkowskich (E, F, I, NL, SF, UK) do niektórych lub wszystkich nadawców stosuje się wyższe proporcje niż określono w dyrektywie (np. 60 % utworów europejskich we Francji, 25 % utworów niezależnych producentów w Zjednoczonym Królestwie i w Niderlandach, itp.). Szczegółowe informacje na temat stosowania takich środków w poszczególnych państwach członkowskich przedstawiono w dokumencie 4 dokumentu roboczego. Artykuł 4 ust. 1 stanowi, że: państwa członkowskie zapewnią, wtedy gdy jest to możliwe do zrealizowania i za pomocą odpowiednich środków, aby nadawcy telewizyjni zarezerwowali utworom europejskim, w rozumieniu art. 6, większości łącznego czasu nadawania programu, z wyłączeniem czasu przeznaczonego na nadawanie wiadomości, wydarzeń sportowych, gier, reklamy, usług teletekstowych i telezakupów. PL 5 PL
Średni dla UE czas nadawania zarezerwowany dla utworów europejskich we wszystkich uwzględnionych kanałach 20 we wszystkich państwach członkowskich wynosił 65,18 % w 2003 r. i 63,32 % w roku 2004, co stanowi spadek o 1,86 punktu procentowego w omawianym okresie. W poprzednich okresach sprawozdawczych średni udział utworów europejskich wynosił w państwach UE-15 66,95 % w 2001 r. i 66,10 % w roku 2002. Oznacza to spadek o 3,63 punktu procentowego w okresie czterech kolejnych lat (2001-2004). Jednak w okresie sześciu lat (1999-2004) mamy do czynienia z łącznym wzrostem udziału utworów europejskich o 2,64 punktu procentowego. W związku z tym w średnim okresie występuje ogólna tendencja wzrostowa. Powyższe wyniki należy rozpatrywać w kontekście dwóch istotnych czynników. Po pierwsze, dane do roku 2003 włącznie dotyczą państw UE-15, natomiast dane za rok 2004 obejmują już dziesięć nowych państw członkowskich, które przystąpiły do UE z dniem 1 maja 2004 r. W państwach tych w okresie po przystąpieniu (od 1 maja do 31 grudnia 2004 r.) średni udział utworów europejskich w łącznym czasie nadawania wyniósł 61,77 %. Biorąc pod uwagę fakt, że nadawcy i regulatorzy w nowych państwach członkowskich nie mieli doświadczenia we wprowadzaniu i stosowaniu środków na rzecz wspierania utworów europejskich oraz w składaniu sprawozdań ze stosowania takich środków, wynik o niecałe 3 punkty procentowe poniżej średniej dla UE-15 można uznać za sukces, odzwierciedlający generalnie dobre stosowanie art. 4 we wszystkich państwach UE. Po drugie należy wspomnieć, że we wcześniejszych okresach sprawozdawczych do obliczania średniego udziału utworów europejskich przyjmowano wyłącznie dane dotyczące kanałów o największej oglądalności. Dla okresu sprawozdawczego obejmującego lata 2003-2004 Komisja uwzględniła dane dotyczące wszystkich kanałów głównych i drugorzędnych, których dotyczy dyrektywa, niezależnie od ich udziału w widowni 21. Na szczeblu państw członkowskich średni czas nadawania wahał się od 52,75 % w Irlandii do 86,2% w Danii w 2003 r. oraz od 49,12 % w Republice Czeskiej do 86,33 % w Danii w roku 2004. W okresie sprawozdawczym (2003-2004) w siedmiu państwach członkowskich zanotowano wzrost średniego czasu nadawania utworów europejskich, natomiast w ośmiu państwach spadek. Jeśli chodzi o łączną liczbę kanałów, które osiągnęły lub przekroczyły wymagany czas nadawania utworów europejskich, o którym mowa w art. 4, średni odsetek kanałów spełniających ten wymóg (obliczony z uwzględnieniem wszystkich kanałów we wszystkich państwach członkowskich) wynosił 68,20 % w 2003 r. i 72,80 % w roku 2004, co stanowi wzrost o 4,60 punktu procentowego w okresie sprawozdawczym. W porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym (69,93 % w 2001 r. i 74,53 % w roku 2002) w okresie czterech lat (2001-2004) zanotowano wzrost o 2,87 punktu procentowego. Jest to znakomity wynik, biorąc pod uwagę wzrost liczby kanałów, zwłaszcza tematycznych, 20 21 Por. 2.1.1 powyżej (wskaźnik 1 w dokumencie nr 1 dokumentu roboczego). Stosowane poprzednio podejście nieuwzględniania na potrzeby art. 4 kanałów posiadających udział w widowni poniżej 3 % ( kryterium de-minimis ) miało tę zaletę, że uzyskane w ten sposób wyniki były lepiej wyważone, jednak w dyrektywie Telewizja bez granic nie ma podstaw do jego stosowania. Ponadto, jak dowodzi załącznik 7 do dokumentu roboczego, faktyczna różnica pomiędzy średnim dla UE czasem nadawania utworów europejskich przez kanały główne i przez wszystkie kanały jest bardzo niewielka (64,45 % w 2003 r. i 63,87 % w 2004 r.). W związku z tym w niniejszym sprawozdaniu, które po raz pierwszy uwzględnia sytuację w UE złożonej z 25 państw członkowskich, przyjęto odmienną metodykę i przedstawiono średni udział dzieł europejskich we wszystkich kanałach, których dotyczy art. 4. Załącznik 7 do dokumentu roboczego zawiera zestawienie kanałów o udziale w widowni przekraczającym 3 %, z podaniem dla każdego z nich udziału czasu nadawania zarezerwowanego dla utworów europejskich. PL 6 PL
w tym samym okresie. W poszczególnych państwach członkowskich średni odsetek kanałów spełniających wymóg (wśród wszystkich kanałów, których dotyczy dyrektywa) wynosił od 50 % w Belgii i Irlandii do 100 % w Finlandii w roku 2003 oraz od 45 % w Zjednoczonym Królestwie do 100 % w Estonii, na Łotwie, Malcie i Słowacji w roku 2004. W okresie sprawozdawczym odsetek ten wzrósł w dziesięciu państwach członkowskich, nie zmienił się w dwóch, a spadł w trzech. Powyższe wyniki sugerują, że cele dyrektywy Telewizja bez granic w zakresie udziału utworów europejskich są osiągane bez problemów na szczeblu Wspólnoty. Szczególnie w kontekście uwzględnienia dziesięciu nowych państw członkowskich, które przystąpiły do UE w 2004 r., dane te dowodzą skuteczności stosowania art. 4 w całej Unii Europejskiej. 2.3. Stosowanie art. 5 W tej części przedstawiono analizę osiągnięcia na szczeblu europejskim proporcji, o których mowa w art. 5 dyrektywy Telewizja bez granic 22. Średni dla UE udział w czasie nadawania zarezerwowany dla utworów europejskich wyprodukowanych przez niezależnych producentów 23 (niezależnych produkcji) we wszystkich kanałach, których dotyczy dyrektywa, we wszystkich państwach członkowskich wynosił 31,39 % w 2003 r. i 31,50 % w roku 2004, co stanowi wzrost o 0,11 punktu procentowego w omawianym okresie. W porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi (37,51 % w 1999 r., 40,47 % w 2000 r., 37,75 % w 2001 r. oraz 34,03 % w 2002 r.), w okresie czterech lat (2001-2004) zanotowano znaczący spadek o 6,25 punktu procentowego oraz równie duży spadek (o 6,01 punktu) w okresie sześciu kolejnych lat (1999-2004). W związku z tym można stwierdzić, że w średnim okresie występuje ogólna tendencja spadkowa. Zwraca uwagę fakt, że nie ma praktycznie żadnych różnic pomiędzy wynikami kanałów w krajach UE-15 i w dziesięciu państwach członkowskich, które przystąpiły do UE w 2004 r. W tych ostatnich przeciętny wynik wyniósł 31,55 % i był nawet wyższy niż w państwach UE-15 (31,47 %). Na szczeblu państw członkowskich średni udział wynosił od 15,81 % w Danii 24 do 44,95 % w Austrii w 2003 r. oraz od 16,24 % w Słowenii do 46,38 % w Austrii w roku 2004. W okresie sprawozdawczym w ośmiu państwach członkowskich zanotowano wzrost średniego udziału produkcji niezależnych, natomiast w siedmiu państwach spadek. W większości państw członkowskich utrzymywała się zatem tendencja wzrostowa. 22 23 24 Artykuł 5 stanowi: Państwa członkowskie zapewnią, wtedy gdy jest to możliwe do zrealizowania i za pomocą odpowiednich środków, aby nadawcy zarezerwowali co najmniej 10 % czasu nadawania programu lub, wedle uznania Państwa Członkowskiego, co najmniej 10 % budżetu programowego dla utworów europejskich wyprodukowanych przez producentów niezależnych od nadawców, z wyłączeniem czasu przeznaczonego na nadawanie wiadomości, wydarzeń sportowych, gier, reklamy, usług teletekstowych i telezakupów. W rozumieniu motywu 31 dyrektywy 97/36/WE z dnia 30 czerwca 1997 r., który stanowi (w ramach kryteriów niewyłącznych), że: państwa członkowskie, definiując pojęcie niezależny producent, powinny należycie uwzględnić kryteria takie jak własność spółki producenckiej, liczbę programów dostarczonych temu samemu nadawcy telewizyjnemu i własności praw pochodnych. Zwraca uwagę fakt, że zarówno w roku 2003, jak i 2004, duńskie kanały posiadały najwyższy średni udział dzieł europejskich (por. punkt 2.2 powyżej), a jednocześnie bardzo niski udział produkcji niezależnych, co sugeruje, że udział własnych produkcji telewizyjnych jest w Danii bardzo wysoki. PL 7 PL
Średni dla UE odsetek kanałów spełniających ten wymóg (obliczony z uwzględnieniem kanałów we wszystkich państwach członkowskich) wynosił 78,40 % w 2003 r. i 81,92 % w roku 2004, co stanowi wzrost o 3,52 punktu procentowego. W porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi (85,02 % w 1999 r., 84,81 % w 2000 r., 90,67 % w 2001 r. oraz 89,13 % w 2002 r.), odsetek ten spadł o 8,75 punktu procentowego w okresie czterech lat (2001-2004) oraz o 3,10 punktu w okresie sześcioletnim (1999-2004), co w średnim okresie oznacza niewielki spadek przestrzegania minimalnego udziału nadawanych produkcji niezależnych. Średni odsetek kanałów spełniających wymóg w poszczególnych państwach członkowskich wynosił od 44 % we Włoszech 25 do 100 % w Grecji, Irlandii i Finlandii w roku 2003 oraz od 27 % we Włoszech 26 do 100 % w dziewięciu państwach członkowskich (Cypr, Estonia, Grecja, Irlandia, Łotwa, Litwa, Malta, Słowacja i Finlandia) w roku 2004. Odsetek ten wzrósł w siedmiu państwach członkowskich, nie zmienił się w czterech (w tym w dwóch utrzymał się na poziomie 100 %), a również w czterech spadł. Oznacza to tendencję ogólnie pozytywną. Średni dla UE udział czasu nadawania zarezerwowanego dla nowych utworów europejskich niezależnych producentów (utworów nowych 27 ) wynosił 71,66 % w 2003 r. i 69,09 % w roku 2004, co stanowi spadek o 2,57 punktu procentowego w omawianym okresie. Wartości te stanowią odsetek wszystkich utworów europejskich (nowych i nie) stworzonych przez niezależnych producentów. W porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi (53,80 % w 1999 r., 55,71 % w 2000 r., 61,78 % w 2001 r. oraz 61,96 % w 2002 r.), w okresie czterech lat (2001-2004) zanotowano wzrost o 7,31 punktu procentowego oraz jeszcze większy wzrost (o 15,29 punktu) w okresie sześcioletnim, co oznacza wzrost o niemal 30 % w okresie od roku 1999 do 2004. Zatem w średnim okresie osiągnięto znaczny postęp w zakresie nowych utworów. Na szczeblu państw członkowskich średni udział wynosił od 31,87 % w Grecji do 97,50 % w Irlandii w 2003 r. oraz od 22,2 % na Cyprze do 100 % na Słowacji w roku 2004. Jedno z państw członkowskich nie przekazało danych dotyczących nowych utworów. Średni udział nowych utworów wzrósł w siedmiu państwach członkowskich, nie zmienił się w jednym, a w siedmiu spadł. W omawianym okresie udział nowych utworów przekraczał 20 % łącznego uwzględnianego czasu nadawania, przy czym w okresie czterech lat zanotowano lekki spadek o 1,55 punktu procentowego 28. 3. WNIOSKI Z przekazanych danych wynika, że w obecnym okresie sprawozdawczym po raz pierwszy zanotowano lekki spadek udziału dzieł europejskich (art. 4) na szczeblu Wspólnoty. Jednak w średnim okresie (1999-2004) tendencja jest pozytywna. Oceniając postęp w zakresie art. 4 należy uwzględnić dwa czynniki. Po pierwsze, dane za rok 2004 obejmują dziesięć państw członkowskich, które przystąpiły do UE w tym roku. Po drugie, zmieniono metodykę obliczania średniego udziału utworów europejskich, który obecnie uwzględnia również kanały drugorzędne o udziale w widowni poniżej 3 %. Biorąc te czynniki pod uwagę, zanotowany spadek jest stosunkowo niewielki. Ponadto średni dla UE odsetek kanałów 25 26 27 28 Jak wspomniano powyżej, Komisja uważa 39 z 57 kanałów satelitarnych za nieuwzględnione w sprawozdaniu za rok 2003, co ma negatywny wpływ na ocenę wypełnienia zobowiązań (wskaźnik 5). Komisja uważa 43 z 60 kanałów satelitarnych za nieuwzględnione w sprawozdaniu za rok 2004. tzn. utworów nadawanych w okresie pięciu lat od daty ich produkcji. Por. wykres 2 w dokumencie 2 dokumentu roboczego. PL 8 PL
spełniających ten wymóg wzrósł w omawianym okresie o ponad 4 punkty procentowe. Wyniki te dowodzą, że niezależnie od lekko spadkowej tendencji w krótkim okresie, udział utworów europejskich ustabilizował się na szczeblu UE na poziomie znacznie powyżej 60 % łącznego uwzględnianego czasu nadawania. Jest to pozytywny rozwój sytuacji zwłaszcza w przypadku dziesięciu nowych państw członkowskich, które po raz pierwszy uczestniczyły w sprawozdaniu. Stosowanie art. 4 dyrektywy na szczeblu europejskim należy zatem ocenić jako ogólnie zadowalające. Jeśli chodzi o stosowanie art. 5, zanotowany w obecnym okresie referencyjnym lekki wzrost (+0,11 punktu procentowego) można uznać za objaw pozytywny, mając na uwadze, że dane za rok 2004 obejmują dziesięć państw członkowskich, które przystąpiły do UE w tym roku. Pomimo tej krótkookresowej tendencji wzrostowej, w średnim okresie mamy do czynienia z poważnym spadkiem o ponad 6 punktów procentowych (czyli w tym przypadku ponad 16 %) w porównaniu z wartościami średnimi za lata 1999 lub 2001. Średniookresową tendencję spadkową kompensują w pewnym zakresie trzy czynniki. Po pierwsze, średni dla UE odsetek kanałów spełniających ten wymóg wzrósł w obecnym okresie sprawozdawczym, co oznacza, że w 2004 r. znacznie więcej kanałów na terenie UE spełniało kryterium minimalnego udziału określone w art. 5, niż miało to miejsce w roku 2003. Odzwierciedleniem tego jest również stosunkowo niewielka liczba przypadków nieprzekazania danych, która znacznie spadła w porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi. Po drugie, stosunkowo duża była ilość nadawanych nowych utworów europejskich niezależnych producentów 29. Udział nowych utworów wśród produkcji niezależnych wzrósł o 30 % w okresie sześciu lat 30. Po trzecie należy pamiętać, że proporcje pozostają znacznie powyżej minimum określonego w dyrektywie na poziomie 10 %. Stosowanie art. 5 należy zatem ocenić jako ogólnie zadowalające. Podsumowując, na podstawie oceny powyższych wyników i szczegółowej analizy sprawozdań przedstawionych przez państwa członkowskie 31 można stwierdzić, że podobnie jak w poprzednich okresach sprawozdawczych w obecnym okresie (2003-2004) cele art. 4 i 5 dyrektywy Telewizja bez granic zostały bez problemu osiągnięte zarówno na szczeblu europejskim, jak i na szczeblu państw członkowskich, z uwzględnieniem dziesięciu państw, które przystąpiły do UE w 2004 r. 29 30 31 W okresie sześciu lat udział nowych utworów europejskich utrzymywał się powyżej 1/5 łącznego uwzględnianego czasu nadawania, co odpowiada około 2/3 wszystkich utworów niezależnych producentów. W roku 2003 wskaźnik ten został jeszcze przekroczony, a nowe utwory stanowiły ponad 71 % wszystkich produkcji niezależnych. W wartościach bezwzględnych (w stosunku do łącznego uwzględnianego czasu nadawania) ta pozytywna tendencja jest jednak kompensowana przez równoległy spadek udziału produkcji niezależnych. Por. dokument 3 dokumentu roboczego. PL 9 PL
Zmiany najważniejszych wskaźników w latach 2001-2004 (na szczeblu wspólnotowym) (% łącznego uwzględnianego czasu = Udział ) 80 70 71,66 69,09 66,95 66,10 65,18 61,78 61,96 63,32 60 50 40 37,75 34,03 30 31,39 31,50 23,32 20 21,09 22,50 21,77 10 0 2001 2002 2003 2004 2001 2002 2003 2004 EW (IND 2) 66,95 66,10 65,18 63,32 IP (IND 4) 37,75 34,03 31,39 31,50 RW (IND 6) 23,32 21,09 22,50 21,77 RW (% of IP) 61,78 61,96 71,66 69,09 EW (IND 2) IP (IND 4) RW (IND 6) RW (% of IP) PL 10 PL