1 Ocenę celującą KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO KLASA III GIMNAZJUM 1. W zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania kl. III. 2. Potrafi korzystać ze wszystkich dostępnych źródeł informacji i samodzielnie zdobywa potrzebne wiadomości. 3. Systematycznie wzbogaca swoja wiedzę korzystając z różnych źródeł informacji. 4. Odnosi sukcesy w konkursach. 5. Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty pozaprogramowe, dzieła ikoniczne, muzyczne. 6. Bezbłędnie odczytuje symbole kulturowe i aluzje literackie wpisane w teksty pozaprogramowe. 7. Podejmuje próby tworzenia wyżej zorganizowanych form wypowiedzi: eseju, felietonu. 8. Tworzy własne teksty i publikuje je w gazetce szkolnej lub w pismach młodzieżowych. 9. Podejmuje próby tworzenia własnych tekstów w ramach ogłoszonych konkursów zewnętrznych. 10. Współtworzy gazetkę szkolną, dokonując korekty językowej zamieszczonych w niej artykułów. 11. Zna zasady ortografii i interpunkcji i dokumentuje je bezbłędnym zapisem. Dział Czytanie Mówienie Ocenę dopuszczającą - czyta ze zrozumieniem teksty podręcznikowe, lektury programowe dłuższe we fragmentach, krótsze w całości, na poziomie dosłownym - wyszukuje przy niewielkiej pomocy nauczyciela informacje ze słowników i encyklopedii - podejmuje próby odróżniania faktów od opinii - stara się odróżniać fakty historyczne od fikcji - prezentuje przy pomocy nauczyciela efekty swojej pracy Ocenę dostateczną - czyta ze zrozumieniem teksty podręcznikowe, lektury programowe dłuższe we fragmentach, krótsze w całości, na poziomie dosłownym - czyta noty wydawnicze, katalogi - czyta noty wydawnicze, katalogi, programy kinowe i teatralne - wyszukuje informacje ze słowników i encyklopedii - stara się odróżniać fakty od opinii i komentarzy - odróżnia fakty historyczne od fikcji - stara się dostrzegać wartości wpisane w teksty kultury - prezentuje efekty swojej pracy - buduje spójną wypowiedź Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto: - czyta ze zrozumieniem różne teksty kultury, w tym lektury programowe w całości, na poziomie symbolicznym, dostrzegając różne środki przekazu - wyszukuje informacje z różnych źródeł, stara się je porządkować i selekcjonować - w miarę poprawnie próbuje dzielić się z innymi informacjami na temat przeczytanych tekstów - czyta ze zrozumieniem różne teksty kultury, w tym lektury programowe w całości, na poziomie symbolicznym, dostrzegając różne środki przekazu - zauważa kompozycyjne i stylistyczne cechy czytanego tekstu - wyszukuje informacje z różnych źródeł, porządkuje i selekcjonuje - dzieli się z innymi opiniami i komentarzami na temat przeczytanych tekstów - wyraża własny punkt widzenia - stara się w miarę poprawnie budować wy- Ocenę bardzo dobrą - wyraża własny punkt widzenia - buduje wypowiedź przejrzystą my-
2 - buduje w miarę spójną wypowiedź - mówi zgodnie z intencją - wygłasza z pamięci fragmenty utworów literackich - podejmuje próbę wygłoszenia krótkiego referatu - podejmuje próby prowadzenia rozmowy na wybrany temat - mówi zgodnie z intencją - włącza się do dyskusji, po uprzednim przygotowaniu, przestrzegając jej zasad - wygłasza z pamięci fragmenty utworów literackich - stara się prowadzić rozmowę na wybrany temat - podejmuje próbę wygłoszenia przemówienia - podtrzymuje kontakt w rozmowie, stosując zachowania komunikacji językowej, w tym mowę ciała powiedź przejrzystą myślowo i kompozycyjnie - mówi na temat, próbując wyrazić swoje emocje - zabiera głos w dyskusji - wygłasza z pamięci tekst literacki, starając się w miarę poprawnie zachować zasady artystycznej interpretacji głosowej - próbuje przeprowadzić wywiad - w miarę możliwości próbuje wygłosić przemówienie ślowo i kompozycyjnie - mówi na temat, wyrażając swoje emocje - inicjuje dyskusję, uwzględniając perswazyjną funkcję języka - wygłasza z pamięci tekst literacki, zachowując zasady artystycznej interpretacji głosowej - przeprowadza wywiad - wygłasza przemówienie Słuchanie Pisanie - stara się słuchać uważnie w celu zrozumienia wypowiedzi - rozumie treść prostych poleceń - podejmuje próby odtworzenia najważniejszych wydarzeń z wysłuchanej wypowiedzi - stara się słuchać z uwaga profesjonalnych wykonań recytatorskich i muzycznych treść w zdania, zgodnie z intencją - w miarę poprawnie zapisuje dialog i podejmuje próby przekształcenia go w tekst ciągły - pisze list prywatny - redaguje proste opowiadanie - stara się zredagować krótką (prostą) charakterystykę postaci - redaguje proste teksty telegramu, zaproszenia, ogłoszenia - w miarę poprawnie redaguje notatkę - stara się streścić krótki tekst - dokonuje próby napisania tekstu, który zawierałby elementy rozprawki (charakterystyczne słownictwo) - wie, co to jest referat - redaguje podanie i życiorys - stara się pisać poprawnie, zacho- - słucha uważnie w celu zrozumienia wypowiedzi - rozumie treść prostych poleceń - odtwarza przy pomocy nauczyciela najważniejsze wydarzenia i fakty z wysłuchanej wypowiedzi - słucha z uwagą profesjonalnych wykonań recytatorskich i muzycznych treść w zdania, zgodnie z intencją - zapisuje dialog i przekształca go w tekst ciągły - pisze list prywatny - redaguje opowiadanie - redaguje charakterystykę postaci - dokonuje próby napisania reportażu - redaguje telegram, zaproszenie, ogłoszenie - redaguje notatkę - pisze streszczenie - dokonuje próby napisania rozprawki - przy pomocy nauczyciela redaguje referat - redaguje podanie i życiorys - pisze poprawnie, zachowując podstawowe zasady pisowni polskiej - dba o estetykę zeszytu - rozumie treść poleceń, instrukcji - podejmuje próby wykorzystania poznanych w czasie słuchania informacji na lekcjach - stara się słuchać aktywnie - podczas słuchania podejmuje próby notowania - próbuje rozróżniać werbalne i niewerbalne środki komunikacji społecznej treść w różnego typu wypowiedzenia - pisze list prywatny z zastosowaniem wszystkich jego elementów - podejmuje starania zredagowania listu otwartego - redaguje opowiadanie, zachowując trójdzielną kompozycję, wprowadza elementy charakterystyki, opisu i dialogu - redaguje reportaż - podejmuje próby napisania szkolnego eseju - redaguje dedykację - redaguje rozprawkę - pisze recenzję - redaguje tekst pamiętnika i dziennika - podejmuje próby pisania komentarza do wybranego tekstu kultury - stara się wprowadzać cytat w wypowiedzi pisemne - rozumie treść złożonych poleceń, instrukcji - wykorzystuje poznane w czasie słuchania informacje na lekcjach - słucha aktywnie i krytycznie - poświadcza słuchanie notatką - rozróżnia werbalne i niewerbalne środki komunikacji społecznej treść w różnego typu wypowiedzenia - pisze list prywatny z zastosowaniem wszystkich jego elementów - pisze list otwarty, stosując właściwe środki językowe - redaguje opowiadanie, zachowując trójdzielną kompozycję oraz elementy charakterystyki, opisu i dialogu - redaguje reportaż - redaguje szkolny esej - redaguje dedykację - redaguje rozprawkę - pisze recenzję - redaguje tekst pamiętnika i dziennika - pisze komentarz do wybranego tekstu kultury
3 wując podstawowe zasady pisowni polskiej - dba o estetykę zeszytu - redaguje tekst reklamowy - w miarę poprawnie redaguje tekst przemówienia - zapisuje wywiad - stara się dobrać właściwą formę wypowiedzi do opracowywanego tematu - stosuje zasady kompozycji tekstu pisanego w zależności od jego formy - wprowadza elementy stylu indywidualnego w wypowiedzi pisemnej - pisze poprawnie pod względem językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym - dba o estetykę zapisu - stosuje cytat w wypowiedzi pisemnej - redaguje tekst reklamowy z uwzględnieniem perswazyjnej funkcji języka - redaguje tekst przemówienia - zapisuje wywiad - redaguje list motywacyjny - dobiera właściwą formę wypowiedzi do opracowywanego tematu - stosuje zasady kompozycj tekstu pisanego w zależności od jego formy - posługuje się indywidualnym stylem wypowiedzi pisemnej - pisze poprawnie pod względem językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym - dba o estetykę zapisu Odbiór tekstów kultury - potrafi wymienić najważniejsze zdarzenia tworzące akcję utworu po uprzednim przygotowaniu - stara się dostrzec różne postawy - wskazuje lub wyodrębnia elementy świata przedstawionego - rozróżnia rodzaje literackie - zna podstawowe ich wyróżniki - formułuje krótko wrażenia na temat lektury, filmu, sztuki teatralnej oraz innych tekstów kultury - w miarę poprawnie wskazuje metaforę, porównanie, epitet - dokonuje przekładu intersemiotycznego - podejmuje próby formułowania ogólnych pytań do tekstu literackiego - przy pomocy pytań ze strony nauczyciela dokonuje prób analizy utworów literackich - wskazuje elementy tworzywa fil- - opowiada o zdarzeniach tworzących akcję utworu na podstawie planu zdarzeń - dostrzega różne postawy - określa elementy świata przedstawionego - opisuje cechy utworów epickich - formułuje uogólnienia na temat własnych wrażeń z lektury, filmu, sztuki teatralnej oraz innych tekstów kultury - opisuje cechy utworów lirycznych - rozróżnia metaforę, porównanie, epitet - dokonuje przekładu intersemiotycznego - formułuje ogólne pytania do tekstu literackiego - przy pomocy nauczyciela podejmuje próby analizy utworów literackich oraz dzieł sztuki - wskazuje tworzywo filmowe, radiowe, teatralne, malarskie, muzyczne - opisuje cechy utworów dramatycz- - czyta teksty kultury i potrafi w miarę poprawnie wskazać kontekst historyczno społeczny - kojarzy utwór z autorem i jego biografią (ogólnie) - charakteryzuje i stara się oceniać postawy - określa problematykę utworów - rozróżnia gatunki literackie w obrębie liryki, epiki i dramatu - stara się rozróżniać środki artystycznego wyrazu w utworach literackich oraz podejmuje próbę określenia ich roli - posługuje się terminami: podmiot mówiący, obraz poetycki, bohater liryczny, wiersz wolny - przy pomocy nauczyciela analizuje i interpretuje utwory literackie oraz dzieła sztuki - stara się oceniać wartość dzieł medialnych - podejmuje próby stworzenia scenariusza obrazu filmowego, np. do reklamy - rozróżnia gatunki prasy - czyta teksty kultury, wskazując kontekst historyczno społeczny - kojarzy utwór z autorem i jego biografią - charakteryzuje i ocenia postawy - określa problematykę utworów - rozróżnia gatunki literackie w obrębie liryki, epiki i dramatu - rozróżnia środki artystycznego wyrazu w utworach literackich i określa ich rolę - posługuje się terminami: podmiot mówiący, obraz poetycki, sytuacja liryczna, bohater liryczny, wiersz wolny, rytm - samodzielnie analizuje i interpretuje utwory literackie oraz dzieła sztuki - ocenia wartości dzieł medialnych - tworzy scenariusz obrazu filmowego, np. do reklamy - rozróżnia gatunki prasy
4 Kształcenie językowe mowego, radiowego, teatralnego, malarskiego, muzycznego - przy pomocy nauczyciela tworzy krótki scenariusz audycji radiowej - czyta czasopisma, zna podstawowe elementy ich budowy - zna niektóre zwyczaje i obrzędy regionu - rozróżnia części mowy - określa podstawowe funkcje składniowe czasownika i rzeczownika - tworzy rzeczowniki odczasownikowe i odprzymiotnikowe (przy pomocy nauczyciela) - odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego - posługuje się związkami frazeologicznymi występującymi w codziennej komunikacji - w miarę poprawnie czyta typowe skróty wyrazowe - stara się o poprawną interpunkcję w skrótach - próbuje posługiwać się skrótami w notatce - odmienia nazwiska - wskazuje imiesłowy - stara się zrozumieć na czym polega zjawisko zapożyczeń językowych - rozumie zasady powstawania wyrazów - rozpoznaje podstawowe cechy głosek w związku z recytacją - odróżnia język ogólnopolski od dialektu (gwary) - stara się stosować zasady poprawności językowej nych - tworzy prosty scenariusz audycji radiowej - czyta czasopisma, opisuje ich budowę - zna najważniejsze zbytki Żywiecczyzny - zna niektóre zwyczaje i obrzędy regionu - dokonuje własnych prób twórczości - rozróżnia części mowy - określa podstawowe funkcje składniowe czasownika i rzeczownika - tworzy rzeczowniki odczasownikowe i odprzymiotnikowe - odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego - dokonuje przekształceń w zakresie składni zdania pojedynczego - objaśnia związki frazeologiczne występujące w codziennej komunikacji - prawidłowo czyta skróty wyrazowe - zna zasady interpunkcji w skrótach i skrótowcach - próbuje posługiwać się skrótami w notatce - odmienia nazwiska - używa imiesłowów w ćwiczeniach stylistycznych - rozumie, na czym polega zjawisko zapożyczeń językowych - rozumie zasady powstawania wyrazów - w miarę poprawnie opisuje proces powstawania mowy - rozpoznaje podstawowe cechy fonetyczne głosek polskich w związku z recytacją i wygłaszaniem przemówienia - odróżnia język ogólnopolski od dialektu, gwary, żargonu - przy niewielkiej pomocy nauczyciela interpretuje dzieła malarskie, rzeźbę w zestawienich kontekstualnych (przykłady z podręcznika) - stara się tworzyć własne teksty kultury - rozróżnia rodzaje orzeczeń - posługuje się różnymi rodzajami orzeczeń w celu urozmaicenia stylu wypowiedzi - poprawnie stosuje interpunkcję w związku z budową zdań i stosowaniem skrótów wyrazowych - rozróżnia nieosobowe formy czasownika w tym imiesłowy - w miarę poprawnie stosuje imiesłowy, aby skrócić wypowiedź - rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania i określa jego stylistyczną funkcję - stosuje konstrukcje zdań: czynną i bierną - łączy wypowiedzenia pojedyncze w złożone stosując przecinek lub spójnik - zapisuje argumenty w formie zdań - stara się świadomie używać frazeologizmów - stara się używać synonimów i antonimów - stosuje wyrazy zapożyczone, zgodnie z normą języka - posługuje się terminami: podstawa słowotwórcza, formant (przyrostek, przedrostek) rodzina wyrazów, rdzeń, wyraz złożony - rozumie pojęcia: stylizacja archaiczna, dialektyzacja - interpretuje dzieła malarskie, rzeźbę w zestawieniach kontekstualnych (przykłady z podręcznika) - w wypowiedzi powołuje się na konteksty kulturowe - tworzy własny tekst kultury - rozróżnia rodzaje orzeczeń - świadomie stosuje różne orzeczenia w celu urozmaicenia stylu wypowiedzi - poprawnie stosuje interpunkcję w związku z budową zdań i stosowaniem skrótów wyrazowych - rozróżnia nieosobowe formy czasownika w tym imiesłowy - stosuje imiesłowy, skracając wypowiedź - rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania i określa jego stylistyczną funkcję - stosuje konstrukcje zdań: czynną i bierną - łączy wypowiedzenia pojedyncze w złożone, stosując spójnik lub przecinek - używa wypowiedzeń wielokrotnie złożonych, stosując zasady interpunkcji - zapisuje argumenty w formie zdań lub równoważników zdań - świadomie używa frazeologizmów - stosuje synonimy i antonimy - stosuje wyrazy zapożyczone, zgodnie z normą języka - posługuje się terminami: podstawa słowotwórcza, formant (przyrostek, przedrostek) rodzina wyrazów, rdzeń, wyraz złożony - rozumie, na czym polega rozbież-
5 Samokształcenie - podejmuje próby korzystania ze słowników, encyklopedii w celu zebrania informacji - potrafi skorzystać ze spisu treści - korzysta ze słowników, encyklopedii, leksykonów w celu zebrania informacji - przygotowuje się na piśmie do wystąpienia (notatki, plany) - posługuje się spisem treści - na podstawie różnych źródeł przygotowuje się na piśmie do wystąpienia - gromadzi i stara się dokonać selekcji informacji - stara się wykorzystać zdobyte informacje na lekcjach i w pracach pisemnych - czyta teksty popularnonaukowe - sporządza skrócony opis bibliograficzny ność między mowa a pismem (upodobnienia, uproszczenia grup spółgłoskowych) - rozumie pojęcia: stylizacja archaiczna, dialektyzacja - na podstawie różnych źródeł przygotowuje się na piśmie do wystąpienia - gromadzi, selekcjonuje i przechowuje informacje - wykorzystuje zdobyte informacje na lekcjach i w pracach pisemnych - czyta literaturę popularnonaukową - sporządza skrócony opis bibliograficzny - stosuje przypis Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań przynajmniej na ocenę dopuszczającą. Posiada duże braki w wiedzy. Nie rokuje nadziei na ich usunięcie nawet przy pomocy nauczyciela. Nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania podstawowych umiejętności nawet przy pomocy nauczyciela. Kryteria wymagań na poszczególne stopnie mogą być dostosowane przez nauczyciela do możliwości ucznia oraz uwzględniać specyfikę danej wypowiedzi. Wady wymowy ucznia nie mogą mieć wpływu na ostateczną ocenę jego wypowiedzi. METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ w okresie 1. Jedna praca klasowa sprawdzająca stopień opanowania sprawności językowych. 2. Dwie prace klasowe typu prace kontrolne. 3. Testy ortograficzne (dyktanda) obejmujące poznane wyrazy z trudnością ortograficzną. 4. Pisemne prace domowe. 5. Wypowiedzi ustne ucznia przygotowane i spontaniczne. Zadania praktyczne inscenizacje, projekty, plakaty, mapy, afisze, przekłady intersemiotyczne.