Rekultywacja gleb i terenów skażonych SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii Ochrona środowiska studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy Student powinien posiadać zakres wiadomości ogólnobiologicznych na poziomie podstawowym studiów I stopnia. konwersatorium 15 godz. zajęcia terenowe 24 godz. Celem jest wprowadzenie studenta w podstawowe zagadnienia z zakresu rekultywacji gleb i terenów skażonych. Podczas realizacji student uzyskuje wiedzę o przyczynach i skutkach degradacji gleb. Nabywa umiejętności w metodach stosowanych w ochronie i rekultywacji terenów zdegradowanych i zdewastowanych w oparciu o aktualne przepisy prawne z zakresu ochrony i rekultywacji środowiska przyrodniczego. Metody dydaktyczne: konwersatorium, konsultacje, wykonywanie obserwacji podczas zajęć terenowych, Formy zaliczenia : zaliczenie na ocenę zajęć terenowych i konwersatorium Efekty kształcenia i Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia 1.Student opisuje zjawiska fizyczne, chemiczne i antropogeniczne powodujące K_W01, K_W11, K_U07, K_K07 degradację i dewastację gleb 2. Student zna podstawowe techniki i technologie rekultywacji gleb K_W03, K_W13, K_U18, K_K07 3. Student umie przygotować opracowanie rekultywacji i docelowe K_W01, K_U07,K_U18, K_K07, K_K08 Punkty ECTS 2 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 39 godz. w tym: udział w konwersatoriach: 15 godz.; udział w zajęciach terenowych: 24 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 6,1 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 4,9 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 43,9 1,8 o charakterze praktycznym 50 2 Data opracowania: 31. 01. 2014 Koordynator :
Elementy składowe sylabusu Nazwa Kod Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język Rok studiów/ semestr SYLABUS B. Informacje szczegółowe Rekultywacja gleb i terenów skażonych Ochrona środowiska, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz konwersatorium forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne : 1. Degradacja i dewastacja gleb oraz sposoby zapobiegania tym procesom 2. Globalne problemy degradacji gleb. Degradacja zasobów gruntów w Polsce i ich rekultywacja 3. Tereny zdegradowane północno-wschodniej Polski 4. Polskie i międzynarodowe regulacje prawne dotyczące ochrony gleb i rekultywacji 5. Ogólne zasady rekultywacji terenów zdegradowanych 6. Konstruowanie warstwy glebotwórczej oraz podstawowe zasady nawożenia 7. Siedlisko w aspekcie doboru gatunków roślin do rekultywacji terenów zdegradowanych oraz zalesianie nieużytków porolnych 8. Standardy składowania odpadów w Polsce 9. Zintegrowany system gospodarowania odpadami dla aglomeracji białostockiej 10. Rekultywacja hałd popiołowych 11. Rekultywacja piaskowni i żwirowni 12. Rekultywacja terenów po eksploatacji torfu 13. Rekultywacja składowisk odpadów 14. Fitoremediacja naturalna metoda usuwania zanieczyszczeń środowiska 15. Rewitalizacja Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Efekty kształcenia: 1. Student opisuje zjawiska fizyczne, chemiczne i antropogeniczne powodujące degradację i dewastację gleb 2. Student zna podstawowe techniki i technologie rekultywacji gleb 3. Student umie przygotować opracowanie rekultywacji i docelowe Sposoby weryfikacji: 1. Kolokwium podsumowujące przedmiot (test, pytania otwarte Forma i warunki zaliczenia Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej opisowe). 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia jednych zajęć). 2. Pozytywna ocena kolokwium. Literatura podstawowa: 1. Maciak Franciszek. 1999. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wyd. SGGW 2. Karczewska Anna. 2008 Ochrona i rekultywacja terenów zdegradowanych. Wyd. Uniw. Wrocławskiego Literatura uzupełniająca: 1. Goliński Piotr. 2007. Rekultywacja i rewitalizacja terenów zdegradowanych. Poznań: Futura 2. Grejnert Henryk, Grejnert Andrzej. 1999. Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Wyd. Politechniki Zielonogórskiej. podpis osoby składającej sylabus
i zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.
SYLABUS C. Informacje szczegółowe Elementy składowe sylabusu Nazwa Rekultywacja gleb i terenów skażonych Kod Nazwa kierunku Ochrona środowiska, studia pierwszego stopnia Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii Język Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne : Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia Zajęcia terenowe Zajęcia terenowe mają na celu zapoznanie studentów z różnymi rodzajami terenów skażonych, lub zdegradowanych występujących w okolicach Białegostoku, oraz z metodami ich rekultywacji. 1. Zapoznanie się z problemami składowania i zagospodarowania odpadów komunalnych podczas wizyty w Hryniewiczach. Rodzaje i źródła wytwarzania odpadów bytowo gospodarczych oraz problemy segregacji odpadów. Metody i technologia, składowania odpadów oraz budowa kontrolowanego wysypiska. Studenci będą mogli zobaczyć ostatni etap prac budowlanych przy połączeniu pól składowych polegających na przygotowaniu gruntu i powierzchni skarp istniejących pół składowych do bezpiecznego składowania odpadów.zasady i etapy w rekultywacji technicznej i biologicznej wysypiska. 2. Rekultywacja terenów zdegradowanych przez zakłady energetyczne na przykładzie składowiska w Sowlanach. Charakterystyka fizyczno chemiczna odpadów paleniskowych ze szczególnym uwzględnieniem czynników hamujących wzrost roślin. Pokazanie różnych sposobów rekultywacji odpadów paleniskowych ze szczególnym uwzględnieniem prac technicznych przygotowawczych, agrotechnicznych wraz z nawożeniem mineralnym oraz zabiegów pielęgnacyjnych w późniejszych latach. Zapoznanie z roślinnością wykorzystywaną do rekultywacji odpadów paleniskowych. 3. Zapoznanie z aktualnym stanem rekultywacji terenu wyrobiska w Ogrodniczkach (naniesienie na podkład topograficzny i opis). Jako że żwirownia ta jest miejscem rekreacji i wypoczynku białostoczan, wykonanie projektu dalszej rekultywacji specjalnej, jako terenu rekreacyjno sportowego. Prezentowane własne koncepcje wykorzystania wyrobiska po eksploatacji żwiru w pobliżu aglomeracji białostockiej, mają stanowić przykład zagospodarowania nieużytków poeksploatacyjnych i winny uświadamiać paletę możliwości, jakie stoją przed architektami krajobrazu czy inwestorami na takich obszarach. Efekty kształcenia: 1. Student zna podstawowe techniki i technologie rekultywacji gleb 2. Student umie przygotować opracowanie rekultywacji i docelowe Sposoby weryfikacji: 1. Sporządzenie sprawozdania i przygotować opracowanie dotyczącego aktualnego stanu i docelowego zagospodarowania wyrobiska w Ogrodniczkach, jako miejsca rekreacji i wypoczynku białostoczan. 1. Obecność na zajęciach (nie dopuszcza się możliwości opuszczenia zajęć terenowych). 2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. 3. Pozytywna ocena sprawozdania z przeprowadzonych w terenie obserwacji wraz z wyciągniętymi wnioskami.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura podstawowa: 1. Maciak Franciszek. 1999. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wyd. SGGW 2. K. Klimont, Z. Bulińska-Radomska 2009. Badanie rozwoju wybranych gatunków traw do umacniania składowisk popiołów paleniskowych z elektrociepłowni. podpis osoby składającej sylabus