Nazwa modułu: Rynki energii Rok akademicki: 2013/2014 Kod: SEN-2-131-US-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Energetyka Specjalność: Urządzenia, sieci i systemy elektroenergetyczne Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 1 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. inż. Kamiński Jacek (kamjacek@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr hab. inż. Olkuski Tadeusz (olkuski@agh.edu.pl) prof. dr hab. inż. Suwała Wojciech (suwalaw@agh.edu.pl) dr inż. Mirowski Tomasz (mirowski@agh.edu.pl) dr hab. inż. Kamiński Jacek (kamjacek@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Student dysponuje wiedzą z zakresu teoretycznych podstaw funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki. Zna i rozumie uwarunkowania związane ze strukturami rynków oraz konsekwencje wdrażania unijnych reform liberalizacyjnych na rynkach energii. Dysponuje wiedzą z zakresu mechanizmów wykorzystywania siły rynkowej w sektorze energetycznym. Zna konstrukcję podstawowych mierników oceny potencjału siły rynkowej. EN2A_W20 zajęciach, Egzamin M_W002 Student dysponuje wiedzą z zakresu funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki. EN2A_W20 zajęciach, Egzamin, Udział w dyskusji Umiejętności 1 / 6
M_U001 Student potrafi: - przyporządkować dany rynek energii do określonej struktury rynkowej i uzasadnić konsekwencje funkcjonowania takiej struktury dla przedsiębiorstw energetycznych i konsumentów; - ocenić skutki wdrażania reform liberalizacyjnych na rynkach energii i paliw dla energetyki; - wymienić najważniejsze przedsiębiorstwa energetyczne funkcjonujące w podsektorach wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i sprzedaży; - obliczyć wybrane wskaźniki potencjału siły rynkowej w sektorze energetycznym oraz zinterpretować wyniki obliczeń; - czytać ze zrozumieniem publikacje naukowe oraz stosować poprawną terminologię z zakresu rynków energii. EN2A_U17, EN2A_U16 Udział w dyskusji, zajęciach, Egzamin M_U002 Student potrafi przeprowadzić analizę i opracować na tej podstawie prezentację dotyczącą funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki wybranego państwa. Student potrafi porównać rynek energii danego państwa z rynkiem krajowym. Student potrafi zaprezentować w syntetyczny sposób kluczowe wyniki analizy, potrafi logicznie odpowiedzieć na zadane pytania oraz uzasadnić odpowiedź. EN2A_U17, EN2A_U16 zajęciach, Prezentacja, Udział w dyskusji Kompetencje społeczne M_K001 Student konstruktywnie współpracuje w zespole rozwiązującym postawiony problem dotyczący funkcjonowania rynków energii oraz rynków paliw dla energetyki danego państwa. EN2A_K05, EN2A_K03, EN2A_K01 Zaangażowanie w pracę zespołu M_K002 Student angażuje się w dyskusję w grupie, jak również z prowadzącym, i logicznie formułuje swoje argumenty. EN2A_K05, EN2A_K03, EN2A_K01 Udział w dyskusji Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza 2 / 6
M_W001 M_W002 Umiejętności M_U001 Student dysponuje wiedzą z zakresu teoretycznych podstaw funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki. Zna i rozumie uwarunkowania związane ze strukturami rynków oraz konsekwencje wdrażania unijnych reform liberalizacyjnych na rynkach energii. Dysponuje wiedzą z zakresu mechanizmów wykorzystywania siły rynkowej w sektorze energetycznym. Zna konstrukcję podstawowych mierników oceny potencjału siły rynkowej. Student dysponuje wiedzą z zakresu funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki. Student potrafi: - przyporządkować dany rynek energii do określonej struktury rynkowej i uzasadnić konsekwencje funkcjonowania takiej struktury dla przedsiębiorstw energetycznych i konsumentów; - ocenić skutki wdrażania reform liberalizacyjnych na rynkach energii i paliw dla energetyki; - wymienić najważniejsze przedsiębiorstwa energetyczne funkcjonujące w podsektorach wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i sprzedaży; - obliczyć wybrane wskaźniki potencjału siły rynkowej w sektorze energetycznym oraz zinterpretować wyniki obliczeń; - czytać ze zrozumieniem publikacje naukowe oraz stosować poprawną terminologię z zakresu rynków energii. + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - + - - - - + - - - - - 3 / 6
M_U002 Student potrafi przeprowadzić analizę i opracować na tej podstawie prezentację dotyczącą funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki wybranego państwa. Student potrafi porównać rynek energii danego państwa z rynkiem krajowym. Student potrafi zaprezentować w syntetyczny sposób kluczowe wyniki analizy, potrafi logicznie odpowiedzieć na zadane pytania oraz uzasadnić odpowiedź. - - - - - + - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 Student konstruktywnie współpracuje w zespole rozwiązującym postawiony problem dotyczący funkcjonowania rynków energii oraz rynków paliw dla energetyki danego państwa. Student angażuje się w dyskusję w grupie, jak również z prowadzącym, i logicznie formułuje swoje argumenty. - - - - - + - - - - - - - - - - + - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Tematyka wykładów 1. Teoretyczne podstawy funkcjonowania rynków energii i rynków paliw dla energetyki 2. Rynek energii elektrycznej 3. Rynek ciepła 4. Rynek gazu ziemnego i ropy naftowej 5. Rynek węgla kamiennego i brunatnego 6. Rynki odnawialnych źródeł energii (OZE) 7. Procesy liberalizacyjne na rynkach energii 8. Struktura własnościowa przedsiębiorstw energetycznych 9. Siła rynkowa w sektorze paliwowo-energetycznym seminaryjne Prezentacja na temat funkcjonowania rynków energii i paliw Opracowanie prezentacji dotyczącej funkcjonowania rynków energii i paliw dla energetyki wybranych państw. Opracowanie obejmuje analizę kluczowych dla danego państwa rynków energii i paliw dla energetyki (w szczególności: rynków energii elektrycznej, ciepła, odnawialnych źródeł energii, ropy naftowej i gazu ziemnego, węgla kamiennego i brunatnego). Student przygotowuje swoją analizę na podstawie danych pozyskanych z baz danych Eurostat, International Energy Agency (IEA), BP Statistics, US Energy Information Administration (US EIA) oraz materiałów dostępnych na stronach rządowych poszczególnych państw. seminaryjne poświęcone są prezentacji wyników analiz funkcjonowania rynków 4 / 6
energii i paliw dla energetyki wybranych państw. obejmują również porównanie analizowanego rynku z rynkiem krajowym. Student prezentuje syntetyczne wyniki badań, następnie odpowiada na pytania z zakresu zaprezentowanego materiału zadawane przez prowadzącego oraz przez pozostałych studentów. Sposób obliczania oceny końcowej Oceny z ćwiczeń seminaryjnych (S) oraz z egzaminu (E) obliczane są następująco: procent uzyskanych punktów przeliczany jest na ocenę zgodnie z Regulaminem Studiów AGH. Ocena końcowa (OK) obliczana jest jako średnia ważona powyższych ocen: OK = 0,5 w E + 0,5 w S w = 1 dla I terminu, w = 0,9 dla II terminu, w = 0,8 dla III terminu Wymagania wstępne i dodatkowe Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1. Soliński I., 2000. Ekonomika i organizacja sektorów systemów paliwowo-energetycznych. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-dydaktyczne AGH. Kraków 2000. 2. Mielczarski W., 2000. Rynki energii elektrycznej: wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne. Agencja Rynku Energii S.A., Warszawa 2000. 3. Samuelson P. A., Nordhaus W. D., 1995. Ekonomia 1. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 1995. 4. Kamiński J., 2009. Metody szacowania siły rynkowej w sektorze energetycznym. Polityka Energetyczna, Tom 12, Zeszyt 2/2, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków 2009, str. 229-242. 5. Lorenz U., 2010. Gospodarka węglem kamiennym energetycznym. IGSMiE PAN. Kraków 2010. 6. Dobroczyńska A., Juchniewicz L., Zaleski B., 2000. Regulacja energetyki w Polsce. Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa 2000. 7. Okólski M. (red) 2001. Jaki model rynku energii?, Biblioteka Regulatora, URE, Warszawa. 8. Dietl M., Makowski K., 2010. Monopolizacja, demonopolizacja, niepewność. Biblioteka Regulatora. Urząd Regulacji Energetyki. Warszawa 2010. 9. Niedziółka D., 2010. Rynek energii w Polsce. Difin. Warszawa 2010. 10. Bartodziej G., Tomaszewski M., 2009. Polityka energetyczna i bezpieczeństwo energetyczne. Wydawnictwo Nowa Energia. Racibórz 2009. 11. Rynek Energii, czasopismo, wydawnictw Kaprint, Lublin. 12. Polityka Energetyczna, czasopismo, wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków (bezpłatny dostęp do artykułów opublikowanych w czasopiśmie: www.meeri.pl) 13. Energy Policy, czasopismo anglojęzyczne dostępne w bazie sciencedirect.com 14. Energy, czasopismo anglojęzyczne dostępne w bazie sciencedirect.com 15. Applied Energy, czasopismo anglojęzyczne dostępne w bazie sciencedirect.com Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Brak 5 / 6
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Udział w zajęciach seminaryjnych Przygotowanie do zajęć Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 30 godz 33 godz 30 godz 25 godz 2 godz 120 godz 4 ECTS 6 / 6