Zalecenia organizacji międzynarodowych Jakub Ośko
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, muszą być zgodne z: zaleceniami organizacji międzynarodowych (IAEA, ICRP) dyrektywami i rozporządzeniami KE i Rady UE (w krajach UE). Zalecenia organizacji międzynarodowych 2
IAEA Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej z siedzibą w Wiedniu Zalecenia organizacji międzynarodowych 3
Zadania IAEA Rok założenia: 1957 Cel statutowy: dążenie do przyspieszenia i zwiększenia wkładu energii atomowej w zapewnienie pokoju, zdrowia i dobrobytu na całym świecie Międzynarodowe forum nauki i techniki w obszarze technologii jądrowych Inspekcje stosowania zabezpieczeń jądrowych i działań dotyczących ich weryfikacji, obejmujących cywilne programy jądrowe Zalecenia organizacji międzynarodowych 4
IAEA Rozwijanie norm bezpieczeństwa jądrowego i, w oparciu o te standardy, promowanie osiągnięcia i utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w stosowaniu energii jądrowej, a także ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed promieniowaniem jonizującym, we współpracy z właściwymi organami ONZ. Zapewnienie stosowania tych norm w określonych przypadkach. Wymaganie i kontrolowanie przestrzegania środków bezpieczeństwa i higieny pracy. Kontrolowanie czy kraje członkowskie wywiązują się ze swoich zobowiązań wynikających z Traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej i innych umów dotyczących wykorzystania materiałów jądrowych i obiektów tylko do celów pokojowych. Zalecenia organizacji międzynarodowych 5
Dokumenty IAEA IAEA-TECDOC-1067 Zalecenia dotyczące rządowych struktur kontroli ochrony radiologicznej Zalecenia organizacji międzynarodowych 6
Dokumenty IAEA Zasady i standardy bezpieczeństwa Zalecenia organizacji międzynarodowych 7
Dokumenty IAEA Raporty z wypadków Zalecenia organizacji międzynarodowych 8
Dokumenty IAEA Raporty z wypadków Zalecenia organizacji międzynarodowych 9
Dokumenty IAEA Przewodniki Raporty techniczne Zalecenia techniczne Zalecenia organizacji międzynarodowych 10
EURATOM 25 marca 1957 r na mocy traktatów rzymskich powstała Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM). Zadaniem Wspólnoty jest przyczynianie się do podwyższania poziomu życia w Państwach Członkowskich i rozwijania stosunków z innymi państwami poprzez ustanowienie warunków niezbędnych do stworzenia i szybkiego rozwoju przemysłu jądrowego. Zalecenia organizacji międzynarodowych 11
EURATOM Traktat podpisany przez: Belgię Niemcy (RFN) Francję Włochy Luksemburg Holandię Zalecenia organizacji międzynarodowych 12
EURATOM Po podpisaniu Traktatu członkami Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej stały się: Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Cypr, Łotwa, Litwa, węgry, Malta, Austria, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Finladnia, Szwecja, Wielka Brytania. Zalecenia organizacji międzynarodowych 13
Zadania EURATOMu wspieranie badań naukowych i zapewnienie rozpowszechniania wiedzy technicznej; tworzenie jednolitych norm bezpieczeństwa mających chronić zdrowie pracowników i ludności oraz zapewniać ich stosowanie; ułatwianie inwestycji i zapewnienie, w szczególności stymulując działania ze strony przedsiębiorstw, tworzenia podstawowych instalacji niezbędnych do rozwoju energetyki jądrowej we Wspólnocie; gwarantowanie wszystkim użytkownikom Wspólnoty regularne i sprawiedliwe dostawy rud i paliw jądrowych; zapewnienie, poprzez odpowiedni nadzór, niestosowania materiałów jądrowych do celów innych niż planowane; zapewnienie powszechnej możliwości zbytu i dostępu do najlepszych rozwiązań technicznych poprzez tworzenie wspólnego rynku specjalistycznych materiałów i sprzętu, swobodny przepływ kapitału do celów inwestycji w sferze energetyki jądrowej oraz swobodę zatrudnienia specjalistów we Wspólnocie; Zalecenia organizacji międzynarodowych 14
Zadania EURATOMu nawiązywanie z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi stosunków umożliwiających postęp w pokojowym wykorzystaniu energii jądrowej. Rozporządzenia wydane przez EURATOM regulują, m.in.: sposób przesyłania substancji radioaktywnych między Państwami Członkowskimi Wspólnoty, maksymalne dozwolone poziomy skażenia radioaktywnego środków spożywczych oraz pasz po wypadku jądrowym lub w każdym innym przypadku pogotowia radiologicznego, warunki wywozu środków spożywczych oraz pasz po wypadku jądrowym lub w każdym innym przypadku zdarzenia radiacyjnego, warunki przywozu produktów rolnych pochodzących z krajów trzecich w następstwie wypadku w elektrowni jądrowej w Czarnobylu, Zalecenia organizacji międzynarodowych 15
Zadania EURATOMu stosowanie zabezpieczeń przez osoby i przedsiębiorstwa uruchamiające lub obsługujące instalację przeznaczoną do produkcji, separacji, przetwarzania, przechowywania lub innego wykorzystania materiałów wyjściowych albo specjalnych materiałów rozszczepialnych, warunki wczesnej wymiany informacji w przypadku pogotowia radiologicznego w obrębie wspólnoty, zasady ochrony ludności przed narażeniem na radon promieniotwórczy w wodzie pitnej i wewnątrz pomieszczeń, zasady klasyfikacji odpadów promieniotwórczych, wdrażanie systemu ewidencji i kontroli materiałów jądrowych przez operatorów obiektów jądrowych, zasady monitoringu poziomu skażeń promieniotwórczych ludności oraz środowiska. Zalecenia organizacji międzynarodowych 16
ICRP International Commission on Radiological Protection Rok założenia: 1928 (obecna nazwa od 1950) Opracowuje zalecenia dotyczące ogólnie rozumianej ochrony radiologicznej. W kolejnych zeszytach ICRP Publication pojawiają się informacje dotyczące np. dozymetrii skażeń zewnętrznych i wewnętrznych (zasady prowadzenia monitoringu, wyznaczania niepewności, modele metabolizmu, krzywe retencji, współczynniki przeliczeniowe z aktywności na dawkę itp). Zalecenia ICRP nie mają mocy prawnej, ale przepisy w większości krajów są na nich wzorowane. Zalecenia organizacji międzynarodowych 17
ICRU Rok założenia: 1925 Głównym celem jest rozwój zaleceń dotyczących: jednostek promieniowania i promieniotwórczości procedur pomiaru i stosowania tych jednostek w radiologii diagnostycznej, radioterapii, biologii oraz działalności przemysłowej fizycznych danych potrzebnych do stosowania tych procedur Zalecenia organizacji międzynarodowych 18
UNSCEAR W 1955r Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych powołało a Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation (UNSCEAR) w odpowiedzi na powszechne obawy dotyczące wpływu promieniowania na zdrowie człowieka i środowisko. Zalecenia organizacji międzynarodowych 19
Raporty UNSCEAR Zalecenia organizacji międzynarodowych 20
NEA/OECD NEA jest agencją Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Wsparcie krajów członkowskich w utrzymaniu i rozwoju naukowym, technologicznym i prawnym koniecznym do bezpiecznego, przyjaznego środowisku i oszczędnego wykorzystania energii jądrowej do celów pokojowych. Zalecenia organizacji międzynarodowych 21
EAES Europejskie Towarzystwo Energii Atomowej zostało utworzone w 1955 r., a jego pierwszym celem było stworzenie forum do współpracy naukowo-technicznej w zakresie pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Obecnie Towarzystwo pełni rolę cieszącego się dużym autorytetem animatora nowych inicjatyw, przede wszystkim w obszarze energetyki jądrowej. Polska jest członkiem Towarzystwa od 1993 roku. Do EAES należą obecnie 23 kraje, w tym kraje nie posiadające energetyki jądrowej (Austria, Dania, Grecja, Norwegia, Portugalia i Polska). Zalecenia organizacji międzynarodowych 22
CBSS Radę Państw Morza Bałtyckiego powołano w marcu 1992 r. na Konferencji Ministrów Spraw Zagranicznych. W jej skład wchodzą przedstawiciele: Danii, Estonii, Finlandii, Islandii, Niemiec, Litwy, Łotwy, Norwegii, Polski, Federacji Rosyjskiej i Szwecji. Krajami o statusie obserwatora są: Francja, Włochy, Holandia, Słowacja, Ukraina, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. W drugim półroczu 2004 r. Polska sprawowała przewodnictwo w Radzie. Monitoring radiacyjny w obszarze Morza Bałtyckiego Państwa członkowskie Rady podpisały 7 czerwca 2001 r. Porozumienie o wymianie danych z monitoringu radiacyjnego. Dane z poszczególnych krajów są automatycznie pobierane i gromadzone na centralnym serwerze FTP znajdującym się w Niemczech, do którego dostęp mają wszystkie państwa członkowskie. Ze strony Polski za przygotowanie tych danych jest odpowiedzialne Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych PAA, które publikuje wyniki pomiarów 13. stacji PMS (Permanent Monitoring Stadion) wchodzących w skład systemu monitoringu radiacyjnego kraju. Zalecenia organizacji międzynarodowych 23
IRPA Zachęcanie instytucji i stowarzyszeń ochrony radiologicznej na całym świecie do podejmowania miedzynarodowej współpracy Organizacja międzynarodowych spotkań w celu dyskusji wszystkich aspektów ochrony radiologicznej Zachęcanie do wydawania publikacji dotyczących ochrony radiologicznej o zasięgu międzynarodowym Wspieranie tworzenia możliwości badawczych i edukacyjnych dotyczących ochrony radiologicznej Zachęcanie do tworzenia i ciągłego rozwoju powszechnie akceptowalnych norm ochrony przed promieniowaniem lub zaleceń międzynarodowych organów Zalecenia organizacji międzynarodowych 24
EURADOS Rozwój wiedzy naukowej i technicznej w dozymetrii promieniowania jonizującego w zakresie ochrony radiologicznej, radiobiologii, radioterapii i diagnostyki medycznej poprzez stymulację współpracy pomiędzy europejskimi laboratoriami, szczególnie w państwach członkowskich UE. Zalecenia organizacji międzynarodowych 25
ILO Rok założenia: 1919 Zadaniem International Labour Organization jest ochrona pracowników przed chorobami i urazami powstałymi w wyniku wykonywanej pracy. Guidelines for the radiation protection of workers in industry (ionizing radiations) (OSH Series, No. 62). Geneva, 1989 Radiation protection in the mining and milling of uranium and thorium. 1976 FAO / IAEA / ILO / OECD-NEA / PAHO / WHO: International Basic Safety Standards for Protection against Ionizing Radiation and for the Safety of Radiation Sources, IAEA Safety Series No. 115, Vienna, 1996 FAO / IAEA / ILO / OECD-NEA / PAHO / WHO: Safety Fundamentals: Radiation Protection and the Safety of Radiation Sources, IAEA Safety Series No. 120, Vienna, 1996 Zalecenia organizacji międzynarodowych 26
Inne organizacje World Health Organization (WHO) Pan American Health Orgnization (PAHO) Food and Agricultural Organization (FAO) Zalecenia organizacji międzynarodowych 27
Dziękuję za uwagę Zalecenia organizacji międzynarodowych 28