Program zajęć z zakresu doradztwa zawodowego PROSTO DO SUKCESU NA RYNKU PRACY Rok szkolny 2016/2017 oraz 2017/2018 Opracowała: mgr Renata Baran
WSTĘP Zainteresowanie zawodami i przyszłością zawodową spowodowane pytaniem dorosłych typu: Kim chciałbyś zostać, gdy dorośniesz?, pojawia się już u dzieci kilkuletnich. Początkowe wybory zawodów są głównie chwilowymi marzeniami, a nie świadomymi decyzjami. W miarę rozwoju dziecka i poszerzaniu się jego wiedzy o otaczającym świecie, zmieniają się jego preferencje zawodowe. Deklarowane wówczas wybory mają szansę na realizację, jeśli będą oparte na aktywnie zdobytej wiedzy o wymaganiach zawodowych, jak również własnych zdolnościach i ograniczeniach. Planowanie kariery zawodowej i pierwsze decyzje edukacyjno zawodowe, to okres przypadający na lata szkoły gimnazjalnej, aczkolwiek już kończąc szkołę podstawową warto pomyśleć o swojej przyszłości. W naturalny sposób szkoła jest więc środowiskiem, które ma bezpośredni wpływ na te decyzje i powinna wspierać i świadczyć pomoc uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Młodzież jest najczęściej niezdecydowana, niedoinformowana i nieprzygotowana do podjęcia tak ważnej decyzji. Pamiętać należy również o tym, że potrzeby uczniów w zakresie uzyskiwania porady zawodowej zmieniają się wraz z etapami przygotowania dzieci i młodzieży do wyboru zawodu. Na etapie kształcenia jakim jest ostatnia klasa szkoły podstawowej, młodzież znajduje się w trudnym okresie rozwojowym. Jest to faza burzliwego przechodzenia z dzieciństwa do dorosłości. To szkoła przygotowuje młodzież do aktywnego wchodzenia w życie gospodarcze, do świadomego stanowienia o sobie, wytyczania własnej drogi rozwoju poprzez aktywne wzmacnianie swoich mocnych stron, zainteresowań, uzdolnień. Dlatego niezbędne jest wyposażenie uczniów w umiejętność podejmowania odważnych, samodzielnych decyzji, umiejętność uczenia się przez całe życie, umiejętność radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Ponadto absolwent szkoły podstawowej musi znać system kształcenia, oferty szkół gimnazjalnych, ukierunkowanie na wybór języków obcych, świat zawodów, a także strukturę rynku pracy. Funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie wymaga aktywnych zachowań i umiejętności podejmowania trafnych decyzji. Wszelkiego rodzaju wybory dotyczące zdobycia wykształcenia, czy kwalifikacji zawodowych wymagają coraz większej wiedzy o rynku pracy, rynku edukacyjnym i o sobie samym. Istotnym jest, aby dokonując wyboru, uczeń kierował się własnymi zdolnościami, pasjami, możliwościami, predyspozycjami, a nie niespełnionymi ambicjami rodziców czy wyborami rówieśników z klasy.
I. CEL GŁOWNY PROGRAMU: rozwój samopoznania uczniów, ocena własnych zdolności i możliwości, a także pomoc w wyborze szkoły i zawodu. II. CELE SZCZEGÓŁOWE: uświadomienie uczniom znaczenia wiedzy o sobie samym w procesie kształtowania własnej roli zawodowej, kształcenie i rozwijanie w uczestnikach umiejętności samodzielnego analizowania swoich słabych i mocnych stron, rozpoznawania własnych zainteresowań, wartości, stylów funkcjonowania w świecie społecznym, kształcenie i rozwijanie umiejętności planowania własnej ścieżki kariery, uświadomienie uczniom znaczenia i roli informacji o rynku pracy, zawodach, dostępnych ścieżkach kształcenia w procesie planowania własnej przyszłości zawodowej, kształcenie i rozwijanie umiejętności poszukiwania i selekcjonowania informacji niezbędnych w procesie przygotowywania się do podjęcia decyzji zawodowej. EFEKTY PRACY Z UCZNIAMI: Poznanie swoich słabych i mocnych stron; kształtowanie samodzielności, określenie zainteresowań, budowanie poczucia własnej wartości. Nabycie umiejętności korzystania z informacji o rynku pracy i wyciągania wniosków dotyczących własnej kariery zawodowej. Rozpoznanie umiejętności przypisanych do określonego zawodu. Poznanie predyspozycji wymaganych do wykonywania poszczególnych zawodów. Wypracowanie umiejętności promocji własnej osoby. Poznanie czynników zwiększających powodzenie w znalezieniu pracy. Poznanie sposobów skutecznego reagowania na zmieniające się wymagania rynku pracy. Wyrobienie umiejętności dokonywania trafnej samooceny, autorefleksji, przygotowanie ucznia do dokonania wyboru drogi zawodowej. Poznanie specyfiki różnych zawodów i ścieżek karier zawodowych.
Poznanie klasyfikacji zawodów, wykazu zawodów aktualnie poszukiwanych przez pracodawców, tendencji na rynku pracy. Wyposażając młodzież w informacje, wiedzę i wszechstronne umiejętności radzenia sobie w sytuacji dynamicznych zmian społecznych i gospodarczych przygotowujemy ją do dorosłego życia. III. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW: Zrealizowanie programu nie wymaga specjalistycznego sprzętu i drogich pomocy naukowych by zainteresować ucznia treściami. Preferowane metody to: dyskusja, burza mózgów, praca w grupach, praca indywidualna. Podczas jednej godziny lekcyjnej wykorzystywane są rożne metody, w celu podniesienia atrakcyjności zajęć i stworzenia uczniom okazji do większej aktywności IV. METODY: burza mózgów, dyskusja, ankieta, wykład, testy, autotesty, ćwiczenia w parach, ćwiczenia w małych grupach, prezentacja, udzielanie informacji zwrotnej, programy komputerowe. V. FORMY PRACY: grupowa prezentacja, wykład, prelekcja, warsztat /informacje o rynku edukacyjnym i rynku pracy, samopoznanie/, indywidualna - /ustalanie predyspozycji zawodowych za pomocą ankiet, kwestionariuszy, testów i rozmów/ VI. POMOCE: rzutnik multimedialny, laptop, płyta CD-ROM z materiałami w programie PowerPoint, arkusze papieru, ankiety, testy, tablica, grube mazaki/kreda, taśma klejąca, magnesy itp. VII. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Prezentowany program przeznaczony jest do realizacji w szkole podstawowej na zajęciach dodatkowych. Uczestnikami są uczniowie klas VI. Działania prowadzone w ramach orientacji zawodowej zaplanowane są na rok szkolny 2016/2017 oraz 2017/2018. Uczestnicy nabędą oraz usystematyzują wiedzę na temat samego siebie, swoich predyspozycji i umiejętności, dzięki czemu podniesie się ich samoocena i wiara we własne
możliwości. Uczniowie bardziej świadomie zaplanują dalszą naukę, tak aby zawód, który wybiorą w przyszłości był zgodny z ich zainteresowaniami i predyspozycjami, co daje gwarancję sukcesu na rynku pracy. VIII. TEMATYKA PROGRAMU Program z zakresu doradztwa zawodowego obejmuje następującą tematykę zajęć: Poznawanie siebie, zawodów. Autodiagnozę preferencji i zainteresowań zawodowych. Poznawanie swoich mocnych i słabych stron. Jaki naprawdę jestem? Poznawanie samego siebie. Moja przyszłość - kim chcę być? Preferencje zawodowe. Konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiami szkół i zawodów. Pomoc w planowaniu rozwoju zawodowego. Pomoc w wyborze szkoły i planowaniu ścieżki kariery zawodowej, Przygotowanie do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych. Analiza potrzeb na rynku pracy i możliwość zatrudnienia. IX. EWALUACJA W celu sprawdzenia efektów pracy w grupie oraz wzmocnienia nowo nabytych umiejętności i utrwalenia nowo zdobytej wiedzy zawodoznawczej przeprowadzona zostanie ankieta. X. LITERATURA, ŹRÓDŁA INFORMACJI: Twoja przyszłość S. Pakulniewicz Błońska; FRPS, Warszawa 2005 r. Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej A. Paczkowska Rogacz, KOWEZiU, Warszawa 2002. Kreowanie ról na rynku pracy Z. Sepkowska, WSiP 1999 r. Poradnik dydaktyczny B. Bleja - Sosna Ankieta skłonności zawodowych J. Woroniecka Kwestionariusz skłonności zawodowych E. Lis, J. Woroniecka
Wiele kwestionariuszy dostępnych w różnych formach w Internecie: http://www.odn.poznan.pl/doradcy/warsztat/pliki/kariera_zawodowa.doc http://www.ids.uni.lodz.pl/gimkonst/dokumenty/dla_nauczyciela/pracaiz Niniejszy program jest dokumentem, który może ulec modyfikacjom w zależności od potrzeb, zainteresowań i aktywności uczniów.