SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Przedmowa... 11 1. Wprowadzenie... 13 1.1. Przedmiot i zadania składni... 13 1.2. Składniki... 14 1.3. Zależność syntaktyczna (składniowa) i jej typy... 14 1.4. Konstrukcje składniowe... 15 1.4.1. Grupa składniowa (syntaktyczna)... 15 1.4.2. Grupa a zdanie... 16 1.4.3. Zdanie a wypowiedzenie. Wypowiedź... 16 1.4.4. Konstrukcje endocentryczne i egzocentryczne... 17 2. Wypowiedzenie... 19 2.1. Pojęcie wypowiedzenia... 19 2.2. Typy wypowiedzeń... 19 2.2.1. Kryteria klasyfikacji... 19 2.2.2. Zdanie... 20 2.2.3. Równoważnik zdania (oznajmienie)... 20 2.2.4. Zawiadomienie... 21 2.2.5. Wykrzyknienie... 22 2.3. Wypowiedzenia pojedyncze i złożone... 22 3. Wypowiedzenia (zdania) pojedyncze... 23 3.1. Części zdania... 23 3.2. Związki składniowe... 23 3.2.1. Rodzaje związków... 23 3.2.2. Związek zgody... 24 5
6 3.2.3. Związek rządu... 25 3.2.4. Związek przynależności... 25 3.2.5. Związek główny. Związki poboczne... 25 3.3. Szeregi składniowe... 26 3.4. Główne części zdania: podmiot i orzeczenie... 27 3.4.1. Podmiot... 27 3.4.2. Orzeczenie... 28 3.5. Drugorzędne części zdania... 29 3.5.1. Przydawka. Znaczeniowe rodzaje przydawek... 29 3.5.2. Dopełnienie... 31 3.5.3. Okolicznik. Semantyczne typy okoliczników... 32 3.5.4. Określenie predykatywne... 35 3.6. Wyrazy w zdaniu poza związkami... 35 3.7. Analiza składniowa (rozbiór logiczny) wypowiedzeń pojedynczych. Wykresy zdań... 36 4. Wypowiedzenia (zdania) złożone... 42 4.1. Wypowiedzenia podrzędnie złożone (hipotaktyczne)... 42 4.1.1. Ogólna charakterystyka wypowiedzeń hipotaktycznych 42 4.1.2. Typy wypowiedzeń podrzędnych wyróżnione ze względu na sposób połączenia z wypowiedzeniem nadrzędnym... 42 4.1.3. Rodzaje wypowiedzeń uzupełniających... 44 4.1.3.1. Zasada klasyfikacji... 44 4.1.3.2. Wypowiedzenie podmiotowe... 44 4.1.3.3. Wypowiedzenie orzecznikowe... 45 4.1.3.4. Wypowiedzenie dopełnieniowe... 45 4.1.3.5. Wypowiedzenie przydawkowe... 45 4.1.3.6. Wypowiedzenie okolicznikowe... 46 4.1.4. Wypowiedzenia rozwijające... 47 4.2. Wypowiedzenia współrzędnie złożone (parataktyczne)... 48 4.2.1. Ogólna charakterystyka wypowiedzeń parataktycznych 48 4.2.2. Typy wypowiedzeń wyodrębnione ze względu na sposób połączenia... 49 4.2.3. Typy wypowiedzeń wyróżnione ze względu na relacje znaczeniowe... 49 4.2.3.1. Wypowiedzenia łączne... 49 4.2.3.2. Wypowiedzenia wyłączające... 49
4.2.3.3. Wypowiedzenia rozłączne (wykluczające się). 50 4.2.3.4. Wypowiedzenia przeciwstawne... 50 4.2.3.5. Wypowiedzenia wynikowe... 50 4.2.3.6. Wypowiedzenia włączne (synonimiczne)... 51 5. Wypowiedzenia wielokrotnie złożone. Wykresy składniowe... 52 6. Struktura predykatowo-argumentowa... 57 7. Łączliwość składniowa leksemów. Konotacja... 59 7.1. Walencja a konotacja... 59 7.2. Własności konotacyjne czasowników... 60 7.2.1. Własności konotacyjne czasowników osobowych..... 60 7.2.2. Własności konotacyjne czasowników nieosobowych... 60 7.3. Własności konotacyjne rzeczowników... 61 7.4. Własności konotacyjne przymiotników... 61 7.5. Własności konotacyjne przysłówków... 61 7.6. Własności konotacyjne przyimków... 61 7.7. Własności konotacyjne spójników... 62 7.8. Własności konotacyjne tzw. zaimków względnych... 62 7.9. Własności konotacyjne tzw. zaimków przeczących... 62 8. Akomodacja syntaktyczna... 64 8.1. Rodzaje akomodacji... 64 8.2. Własności akomodacyjne poszczególnych klas leksemów (części mowy)...................................... 65 8.2.1. Własności akomodacyjne czasowników... 65 8.2.1.1. Własności akomodycyjne czasowników a konotacja... 65 8.2.1.2. Związki z rzeczownikami... 66 8.2.1.3. Związki z wyrażeniami przyimkowymi... 67 8.2.1.4. Związki z podrzędnymi czasownikami... 67 8.2.1.5. Związki z przymiotnikami... 68 8.2.1.6. Związki ze zdaniami podrzędnymi... 68 8.2.2. Własności akomodacyjne rzeczowników... 70 8.2.2.1. Związki z podrzędnymi przymiotnikami... 70 8.2.2.2. Związki z podrzędnymi rzeczownikami i wyrażeniami przyimkowymi... 70 7
8.2.2.3. Związki akomodacyjne w obrębie grup rzeczownikowych z liczebnikiem... 71 8.2.3. Własności akomodacyjne przymiotników... 73 8.2.3.1. Związki z podrzędnymi rzeczownikami i wyrażeniami przyimkowymi... 73 8.2.3.2. Związki z podrzędnymi czasownikami... 73 8.2.3.3. Związki ze zdaniami podrzędnymi... 73 8.2.4. Własności akomodacyjne przysłówków... 74 8.2.5. Własności akomodacyjne przyimków... 74 8.2.6. Własności akomodacyjne operatorów trybu... 75 8.2.7. Własności akomodacyjne niektórych spójników... 75 9. Aktualizacja struktury predykatowo-argumentowej. Składniki znaczeniowe wypowiedzeń... 76 9.1. Wyznaczoność... 76 9.2. Rama przestrzenno-czasowa wypowiedzi... 77 9.2.1. Charakterystyka czasowa... 77 9.2.2. Charakterystyka przestrzenna (sytuacyjna)... 78 9.3. Modalność... 79 9.3.1. Intencje nadawcy a modalność.................... 79 9.3.2. Zdania powiadamiające... 79 9.3.2.1. Ogólna charakterystyka zdań powiadamiających... 79 9.3.2.2. Stwierdzenia... 79 9.3.2.3. Hipotezy... 80 9.3.2.4. Zdania postulatywne... 80 9.3.3. Zdania żądające... 81 9.3.4. Zdania pytające... 82 9.3.5. Zdania ekspresywne... 83 9.4. Budowa tematyczno-rematyczna (perspektywa funkcjonalna) zdań... 83 Literatura uzupełniająca... 85